Hér mun ég segja ykkur frá
Jóni Sigurðssyni
Jón Sigurðsson var Vestfirðingur, fæddur að Hrafnseyri
við Arnarfjörð 17. júní árið 1811.
Foreldrar hans voru Sigurður Jónsson, prestur þar og kona
hans Þórdís Jónsdóttir. Voru þau
þrjú systkinin, Jón elstur, en hin voru Jens og Margrét.
Jón var alinn upp við iðjusemi, nákvæmni og hirðusemi.
Honum var snemma kennt að bjarga sér sjálfur og var haldið
að allri algengri vinnu sem þá tíðkaðist,
til lands og sjávar. Tæplega 18 ára gamall fór
Jón úr foreldrahúsum til Reykjavíkur, þar
sem hann tók stúdentspróf með afburða lofi,
en faðir hans hafði kennt honum þann skólalærdóm
sem til þurfti. Í Reykjavík stundaði Jón verslunarstörf
hjá föðurbróður sínum, Einari Jónssyni
faktor, um hríð. Þar kynntist hann konuefni sínu,
Ingibjörgu, dóttur Einars.
Vorið 1830 gerist Jón skrifari hjá Steingrími biskupi
Jónssyni í Laugarnesi og var hann í vist hjá
honum í þrjú ár. Ljóst er að dvöl
hans hjá biskupi hafði mikil áhrif á allt lífsstarf
hans síðar. Áhugi Jóns á íslenskum
fræðum og öllu því sem íslenskt var, sem
hann hafði fengið í æsku, blómgaðist í
biskupsgarði. Þar hafði hann aðgang að stóru
bókasafni og mesta safni íslenska handrita og skjala sem Jón
Sigurðsson var Vestfirðingur, fæddur að Hrafnseyri við
Arnarfjörð 17. júní árið 1811. Foreldrar
hans voru Sigurður Jónsson, prestur þar og kona hans Þórdís
Jónsdóttir. Voru þau þrjú systkinin, Jón
elstur, en hin voru Jens og Margrét. Jón var alinn upp við
iðjusemi, nákvæmni og hirðusemi. Honum var snemma kennt
að bjarga sér sjálfur og var haldið að allri algengri
vinnu sem þá tíðkaðist, til lands og sjávar.
Tæplega 18 ára gamall fór Jón úr foreldrahúsum
til Reykjavíkur, þar sem hann tók stúdentspróf
með afburða lofi, en faðir hans hafði kennt honum þann
skólalærdóm sem til þurfti. Í Reykjavík
stundaði Jón verslunarstörf hjá föðurbróður
sínum, Einari Jónssyni faktor, um hríð. Þar
kynntist hann konuefni sínu, Ingibjörgu, dóttur Einars.
Vorið 1830 gerist Jón skrifari hjá Steingrími biskupi
Jónssyni í Laugarnesi og var hann í vist hjá
honum í þrjú ár. Ljóst er að dvöl
hans hjá biskupi hafði mikil áhrif á allt lífsstarf
hans síðar. Áhugi Jóns á íslenskum
fræðum og öllu því sem íslenskt var, sem
hann hafði fengið í æsku, blómgaðist í
biskupsgarði. Þar hafði hann aðgang að stóru
bókasafni og mesta safni íslenska handrita og skjala sem þá
var til í landinu. Launin hjá biskupi lagði hann fyrir.þá
var til í landinu. Launin hjá biskupi lagði hann fyrir.
Þremur árum síðar sigldi Jón til Kaupmannahafnar
og innritaðist til náms í málfræði og
sögu við háskólann þar og þurfti hann
að sjá fyrir sér sjálfur. Hann lauk aldrei embættisprófi.
Fljótlega eftir að Jón kom til náms í Kaupmannahöfn,
hlóðust á hann alls konar aukastörf, enda var hann
mjög eftirsóttur til starfa vegna hæfileika sinna. Áhugi
hans á íslenskum þjóðmálum jókst
einnig mjög um þetta leyti.
Það orð fór af Jóni í Kaupmannahöfn
að hann væri hirðumaður mikill og nákvæmur
um fjármál. Snemma varð hann greiðvikinn og bóngóður.
Hann var manna færastur jafnaldra sinna að afla sér fjár,
enda leituðu þeir oft til hans þegar þeir voru "blankir,"
og mun Jón oftast hafa kunnað einhver úrræðiTveimur
árum eftir komu sína til Kaupmannahafnar tengdist Jón
Árnasafni, þar sem andlegur þjóðarauður
Íslendinga, handritin, var geymdur. Átti hann eftir að
starfa þar meira og minna alla tíð síðan, enda
varð hann með tímanum helsti sérfræðingur
í íslensku handritunum á 19. öld. Auk starfa við
Árnasafn, vann Jón geysi mikið fyrir ýmsa aðila
á sviði íslenskra fræða, en þau urðu
ævistarf hans utan stjórnmálanna.
Aldrei hafði hann þó að föstu starfi að hverfa.
Frá 1833 til 1845 bjó Jón Sigurðsson í Kaupmannahöfn
við nám og störf. Allan þann tíma kom hann ekki
til Íslands. Þetta var viðbúnaðartími
undir það sem fram skyldi koma. En unnusta hans sat heima í
festum.
Vorið 1841 hófu Jón og nokkrir félagar hans útgáfu
á Nýjum félagsritum og var það ársrit.
Hafði Jón veg og vanda af ritinu alla tíð og var það
höfuðmálgagn hans. Útgáfan var alltaf mjög
erfið og mætti misjöfnum skilningi heima á Íslandi.
Ný félagsrit komu út í þrjátíu
ár. Upplagið af Nýjum félagsritum, sem margir mundu
telja að verið hafi uppreisnarblað, fékk Jón Sigurðsson
að geyma uppi á háalofti í dönsku konungshöllinni!
Vorið 1845 hélt Jón áleiðis til Íslands
til að sitja endurreist Alþingi fyrir Ísafjarðarsýslu
og vitja heimahaganna fyrir vestan. Um haustið voru þau Ingibjörg
svo gefin saman í hjónaband í Dómkirkjunni í
Reykjavík. Þá var hann 34 ára en hún 41
árs. Síðan eru nú liðin 150 ár. Frá
hinu fyrsta endurreista Alþingi var Jón Sigurðsson potturinn
og pannan í öllum þess störfum. Það voru
hans skoðanir sem hvað mest mótuðu þingið fyrstu
árin og má segja að andi hans hafi svifið þar
yfir vötnum allt til þessa dags. Hann var 10 sinnum kjörinn
forseti þingsins og hefur enginn maður gegnt þeirri stöðu
jafn lengi.
Árið 1848 afsalaði Danakonungur sér einveldi. Þá
birti Jón Hugvekju til Íslendinga og var það stefnuskrá
hans í sjálfstæðisbaráttunni, sem flestir
Íslendingar fylgdu undir forystu hans. Hér kom Jón fram
með hin sögulegu rök, sem urðu eins og rauður þráður
í allri hans baráttu, en aðalatriði hennar var að
Íslendingar fengju að ráða sér sjálfir.
nánari uplisingar á
