ÖZET

Bu çalışmada Hazar’ın kıyı devletleri arasında bölüşüşünün uluslararası hukuk açısından statüsünün belirlenmesi ile ilgili hukuki ve siyasi problemler incelenmiştir. Ayrıca enerji kaynaklarının taşınması için çekilen ve seçilmiş boru hatlarının ekonomik ve jeopolitik çıkarların incelikleri gösterilmektedir. Buna ilaveten problemin genel olarak nasıl sonuçlanabileceği ihtimalleri üzerinde durulmuştur.

Birinci bölümde Hazar’ın Uluslararası hukuk açısından statüsünün onun göl veya deniz olması ele alınmıştır. İkinci bölümde Hazar’la ilgili statü probleminin tarihi gelişimi Petrol üretimi ve endüstrisinde büyük şirketlerin Hazar’daki tarihi, Hazar gibi eşsiz nimetlere sahip olan devletlerin sağladığı bir çok yararlar ve Hazar’da artan çevre sorunlarının geçmişi ve geleceği hakkında bilgi’ verilmiştir.

Üçüncü bölümde Hazar bölgesinin jeopolitiği ve bir çok büyük devletlerin ilgileri bakımından oynadıkları roller üzerinde durulmuştur.

Dördüncü bölümde Hazar havzası devletlerin statü sorununda tuttukları çözüm yolları ve tartışmalı petrol sahalarının Uluslararası hukuk açısından statü probleminin çözümüyle egemenlik hakları gösterilmiştir. En önemli çözümü geciktirilen sorunlardan biri olan Enerji taşıyıcısı boru hatlarının seçimi ve esas ihraç boru hattı etrafındaki tarafların tutumu da yer almış konulardan biridir.

Son bölümde statü sorunun çözümünde doğru atılmış büyük adımlar gösterilmiştir. Özellikle iki zıt kutuplu taraflar statü sorununda yeni bir başlangıç koymuşlar. Özellikle Azerbaycan-Kazakistan-Rusya üçlüyü “tüm tarafların razılığa gelmemeleri” durumunda statü sorunu kendi aralarında çözüp son koyacağı teklifine de değinilmiştir.

www.asif.co.sr

ABSTRACT

The present degree work mentions division of the Caspian sea between littoral states on the basis of the international rights and definition of the status, decision of legal and political tasks, and also explanation of geopolitical and economic interests thin nuances of power resources.

1. Section: To determine legal status of the Caspian, as lakes or seas on international law.

2. Section: Historical development of the problems in the status of Caspian, history of development petrol producing and industry through the large companies. Reception of the large incomes among the littoral states at the Caspian pool. Information pollution of an environment and ecology.

3. Section: Interests of the large countries to geopolicy of the Caspian region.

4. Section: Position of littoral states over the problems of the status of Caspian. The international legal decisions of problems disputable petrol reserves on the Caspian Sea. The place to a theme of a choice the pipeline, transportation of power resources and positions of the parties on the basic export pipeline being an important of tasks Which is delayed to the decision.

At the last Section there was touched the new suggestions from the littoral states. Especially with dividing into two opposite side littoral states begun to the new period. Azerbaijan-Kazakistan-Russia trios have looked over the speech about the solution status problem without the participation all of the littoral states, they finish this problem without the Iran and Turkmenistan.

www.asif.co.sr

XÜLASE

Bu diplom iжi Xцzцrin, sahil dбvlцtlцri arasэnda bбlъnmцsinin Beynцlxalq hъquq qaydalarэyla statusunun mъцyyцn edilmцsindц hъquqi vц siyasi mцsцlцlцrц hцsr edilmiжdir. Bununla bцrabцr enerji resurslarэnэn nцqli ъюъn юцkilцn boru kцmцrlцrinin iqtiasdi vц geosiyasi maraqlфrэnэn incц nъanslarэ gбstбrilmiжdir. Hцmюinin buna цlavц olaraq problemin ъmumi жцkildц gцlцcцk inkiжafэ barцdц yazэlmэжdэr.

Birinci hissцdц Xцzцrin Beynцlxalq hъquqa gбrц statusunun gбl vцya dцniz olmasэna, ikinci hissцdц isц Xцzцrlц цlaqцli status mцsцlцsinin tarixi inkiжafэ, neft istehsalэ vц sцnayesindц bбyъk neft жirkцtlцrinin Xцzцr neftindцki tarixi vц Xцzцrdц ekologiya vц цtraf mъhitin pozulmasэnэn artmasэ haqqэnda mцlumat verilmiжdir.

Ъюъncъ hissцdц Xцzцr regionunun geosiyasцti мц bir юox bбyъk dбvlцtlцrin milli maraqlarэ baxэmэndan oynadэqlarэ rollar barцdц yazэдьэжвэк.

Dбrdъncъ hissцdц Xцzцr hбvzцsi dбvlцtlцrin status mцsцlцsindц tutduqlarэ yollar vц mъbahisцli neft-qaz yataqlarэnэn Beynцlxalq hъquqa gбrц status mцsцlцsinin hцlli sayцsindц bu mцsцlцlцrin dц hцll oluna bilцcцyi qeyd olunmuжdur.Hцlli gecikdirilцn цn mъhъm mцsцlцlцrdцn biri dц enerji resurslarцnэn nцqlindц boru kцmцrlцrinin seюilmцsi vц цsas ixrac boru kцmцri цtrafэndakэ tцrцflцrin mбvqeyi dц yer almэж mбvzulardan biridir.

Sonuncu hissцdц status mцsцlцsinin hцlli yщдгndф atэlmэж addэmlar yer almэжdэr. Xъsusi ilц iki zidd qъtъblъ tцrцflцr status mцsцlцsindц yeni bir baжlanхэc dбvrц qцdцm qoymuжlar.Azцrbaycan-Qazaxэstan-Rusiya ъюlъyъ Шraт vц Tъrkmцnistanэn цsassэz iddialarэna qarжэ ‘Bъtъn tцrцflцrin razэlхa gцlьцdiklцri’ vцziyyцtindц bu mцsцlцni бz aralarэnda hцll edib son qoyacaqlarэ tцklifi dц gбzdцn keюirilmiжdir.

www.asif.co.sr

Аннотация

Это дипломная работа затрагивает разделение Каспийского моря между Каспийскими странами на оснований Международных прав и определение статуса и решение прававое и политичeских задач.А так же разиснение геополитических и економическкие интиресы , тонкие нюансы енерго ресурсов .

1. Pаздел: Определение статуса Каспия как озерa или моря по международному праву.

2. Раздел: Исторические проблемы развития статуса Каспия , история развитие нефтепроизвотства и промышленности при помощи крупных компаний . Получение крупных доходов прикаспийских стран с Каспиского бассейна сведение о загризнений окружаещой среды и екологий

3. Раздел: Интересы крупных стран в геополитике Каспийского региона.

4. Раздел: Позиций о статусе Каспия прикаспийских стран Международное прававое решение проблемы спорных месторажденияв Каспий .Отведено место теме выбора трубапровода для транспартировке энергоресурсов и позиций сторон по основному экспортному трубопроводу, являющихсья важнейщими из подлежащих решению и задерживанных задач.

Заключителньом части показано работа по опраделения статуса. Две самые противаборстуваюшие стороны предприняли новое шаги . Тройка Азербайджан-Казакистан-Россия в ответ на безосновательне требования Ирана и Туркменистана заявила о рассмотрение этого вопроса между собой в случае если все прикаспийские страны не придут к согласию.

www.asif.co.sr

Önsöz

Hazar kıyısı olan devletler Azerbaycan da sayılmakla dünyada en zengin petrol ve gaz kaynaklarına sahiptir. Bir zamanlar Sovyet Birliği’nin en uç noktaları sayılan Kazakistan, Türkmenistan ve Azerbaycan bu gün Rusya ile Batı devletleri arasında nüfuz mücadelesinin merkezinde duruyor ve bu durumdan kendilerini bağımsız taraflar gibi (onaylamak için kullanmaya çalışırlar) ispatlamaya çalışıyorlar. Doğal kaynaklarıyla zengin olan, kıtaların ve uygarlıkların kavuştuğu yerde yerleşen Azerbaycan çoktan beri bağımsızlığına çaba gösteriyordu. Bu çabayı ise Petrol faktörü etkiliyordu.

Bu çalışmada Azerbaycan’ın Hazar’da ne kadar önemli petrol yatakların bulunması, işletilmesi statü sorunu bakımından işi ne kadar zorlaştırdığını göstermiştir. Bu sebeple çalışmada önemli ölçüde haber niteliğinde olan gazete ve makalelerden, bir kaç kitap ve tarafsız araştırmacıların makale ve dergilerinden yararlanılmıştır.

www.asif.co.sr

GİRİŞ

Petrol beşeriyete çoktan malumdur. Bu karbohidrojen bize geçmiş hayvan ve bitkilerden miras kalmiştir. Onlarin kaliklari milyon yillar boyunca çözünerek petrol ve gaza çevrilmiştir. Bitum-kati yarisivi madde hele m.ö 30. yüzyilda Mezopotamya kayalarindaki çatlarda bulunmuştur. Petrolden “Yunan odu”nun içeriginde savaşlarda kullanilmişlar. Buna Homerin “Iliada” sinda rasgelmek olur.

XX yüzyıl tarihinde Bakü petrolünün önemi büyüktür. II cihan savaşında savaşın kaderini belirlemede çok büyük rolü olmuştur. Dünyada ilk defa olarak Azerbaycan petrol işçileri denizin derinliklerinden petrol çıkarmaya başladılar.

Sovyetler Birliği döneminde hiç kimse Hazar Havzası’nın İran körfezi ve Sibirya’dan sonra dünyanın en zengin petrol bölgesi olduğunu aklına bile getirmiyordu. Artık bu şimdi her kese malumdur. Uzmanlar günümüzde Hazar havzasının 275 trilyon metre küp doğal gaz ve 150 milyar varil petrol içerdiğine inanmaktadırlar. Artık bu kaynakların 13 milyar tonluk petrol ve 7 trilyon metre küp gaz kaynaklarını dakik olarak keşfedilmektedir. Hazar havzası dünya pazarına günlük 2 milyon varil petrol çıkarabilir ve enerji ihraç eden ülkelere önemli gelir kaynağı olabilir. Hazarda yapılan petrol anlaşmaları yaşama geçirilirse Hazar önümüzdeki yüzyıl içinde sanayileşmiş dünya için önemli sürekli artan enerji bölgesi olma potansiyeline sahiptir.

S.S.C.B’nin dağılmasından sonra Hazar kıyısı devletlerin bağımsızlık kazanmasıyla kendi aralarında Hazar’ın sektörlere bölünmesi tartışmalı probleme çevrilmiştir. Hazar bölgesi ülkelerinin farklı politik-ekonomik ilgilerinin düğüm noktasına çevrildiği için bu problem kaç yıldır ki, çözüm bulamamıştır. Eğer soruna esassız, iddialı yanaşmalar olmasaydı, büyük ihtimal ki, Uluslararası Hukuk kurallarınca Hazar’ın bölünmesi çoktan biterdi. Ama ekonomik-politik ihtirasların Uluslararası Hukuki kurallara uygunlaşmaması (devamlı olarak süren) sürekli olarak devam eden konuşmaların kalitesini hayli azaltıyor.

Kuşkusuz petrol ve gaz kaynaklarinin taşinmasinda yer alan devletler boru hatlarini kendi çikarlari geregince seçmesi ve şimdi dünyada petrol faktörünü politik raç gibi kullanmaya ün kazanmiş Azerbaycan kisa bir zamanda Hazar’in yasal statüsünün belirlenerek kendi sektörünün enerji kaynaklarini işletmekte kararlidir.

Hazar’da biyolojik kaynakların rasyonel kullanımı eko sistemin korunması, çevre sorunlarının çözülmesi, ulaşım, balıkçılık ve doğal kaynakların kullanımı da yasal statünün nasıl belirlendiğine bağlıdır.

www.asif.co.sr