Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!
1509 Büyük Istanbul Depremi: Küçük Kıyamet

Merkez üssü Adalar yakınında olan depremde, 160 bin kadar nüfuslu kentte 5-6 bin kişi ölmüş, Fatih Camii, Galata Kulesi önemli hasarlar görmüş, dalgalar kent içlerine kadar yürümüştü !

10 Eylül 1509 depremi hemen Adalar önünde oluşmuş ve İstanbul'da büyük hasarlar yapmıştır. Bu deprem halk arasında  Küçük Kıyamet olarak adlandırılmıştır. Makrosismik gözlemlerin ışığında bu depremin büyüklüğü Ms > 7.4'tür. Ambraseys ve Finkel (1990; 1995) bu depreme ait tarihsel verileri büyük bir titizlik içerisinde inceleyerek şu bilgileri sunmuşlardır:

* Depremden 30 yıl önceki bilgilere göre, İstanbul ve Galata'nın nüfusu 160,000 civarındaydı ve 35,000 yerleşim birimi mevcuttu. Depremde nüfus oranı daha fazlaydı..

* 10 Eylül 1509 depremi sonucunda, 1000 ev yıkıldı ve 4000-5000 kişi hayatını yitirdi. Ölenler arasında Osmanlı Hanedanından 3-kişi vardı. Vezir Mustafa Paşa ve emrindeki 360 atlı süvari öldü. Bu tarihsel belgelerde, İstanbul ve Pera'da hasara uğramayan hiç bir evin kalmadığı rapor edilmiştir.

* Bu deprem sırasında, şehir surları da oldukça büyük hasara uğramış, Eğrikapı'dan Yedikule'ye kadar yıkım gözlenmiştir. Ayrıca, Edirne kapısı, Silivri kapısı ve Yedikule gibi ana giriş kapıları ağır hasara uğramıştır. Ishak Paşa kapısı, Topkapı sarayı duvarlarının, Hastalar Kapısı ve Kayıklar kapısı arasında yıkıldığı gözlenmiştir. Söz konusu duvarlara yakın birçok evin denize battığı görülmüştür. Galata duvarları ve Galata kulesinde hasarlar gözlendi. Fatih Camisi'nde çok ağır hasar gözlendi. Minareleri, kubbesi, duvarları yıkıldı, demir parmaklıkları kıvrıldı. Sultan Beyazıt (İmaret) camisi, medreseler, Karaman pazarındaki birçok iş yeri, Davud Paşa mescidi, St. John Theologos kilisesi, Dikilitaş, Beşiktaş gibi birçok bölgede hasar gözlendi. Bazı belgelere göre, birçok kervansaray, hamam, mescid yıkıldı.

* İstanbul ve Pera'nın bazı bölgelerinde, yerde yarılmalar, su ve kum fışkırmaları gözlendi. Deprem sonrasında oluşan dalgalar surları, Galata ve İstanbul'daki birçok duvarı aşmış ve hasar oluşturmuştur.

* Depremden sonra yapılan tamirlerden anlaşıldığına göre, Anadolu Hisarı, Yoros Kalesi, Boğaziçi, Rumeli Hisarı, Kızkulesi, Haliç ağır hasar görmüş.

* Heybeliada ve Burgaz adasında bir çok cami ve kilise ağır hasar görmüş. Çekmece'de bazı köprüler, duvarlar ve
Silivri kalesi hasara uğramış.

* Gelibolu'dan Edirne'ye kadar birçok yerleşim birimindeki yapılar ağır hasar görmüş ve özellikle Çorlu halkı depremden sonraki korkudan dolayı iki ay kadar yeni yapılan evlere girmemiş. Bursa şehrinde kısmen hasar gözlenmiş ve İznik'teki bazı yapılar depremden sonra tamir edilmiş. Bolu şehrine ait surlar ve kuleler yıkılmış, fakat ölüm gözlenmemiş.

* Bu depremin oldukça geniş bir bölgede, Yunanistan'dan Mısır-Nil Delta'sına ve hatta Avusturya'da hissedildiği rapor edilmektedir. Artçı depremler aylarca sürmüş ve büyük depremler Edirne'den Athos'a kadar hissedilmiş (En önemlileri: 23 Ekim 1509; 16 Kasım 1509; 10 Temmuz 1510 ve 26 Mayıs 1511). 10 Eylül 1509 depreminden sonra, Osmanlı Sultanı İmparatorluğun her bölgesinden toplattığı 66,000 işçi, 3000 ustabaşı ve 11,000 asistanı görevlendirerek imar işlerini başlatmış. Ayrıca, halktan deprem için özel bir vergi toplatmış, ve Mart-Haziran 1510 tarihleri arasında hasarlar tamir edilmiş.

Tablo-2  Marmara Bölgesini Ve Istanbul'u Etkileyen 10 Eylül 1509 Depremi Ve Takip Eden Artçı Depremler


 
Tarih 
Tahmini Oluş Zamanı (Saat)
Coğrafi Bölge
10 Eylül 1509
22:00
Istanbul
26 Ekim 1509
--
Edirne
16 Kasım 1509
--
Edirne
Mart 1510
--
Edirne
10 Temmuz 1510
--
Istanbul
26 Mayıs 1511
--
Edirne
1512
--
Istanbul


Ağaç oyma sanatı ile yapılmışbu şekil (Peter Coecke, c.1529- The British Museum:146.1.10,
10 Eylül 1509 Marmara Denizi depreminin Istanbul'da yaptığı hasarı göstermektedir.
(Ambraseys ve Finkel, 1990)


 
 

Galata Kulesi, büyk depremlerde hep hasar gördü

Fatih Camii'nin depremde minare ve kubbesi çökmüştü.


 
 
 
 
 
Kaynak: Tuncay Taymaz, Cumhuriyet Bilim Teknik, 11.09.1999
 

Istanbul'un Bugünkü Durumu

1766 Yılındaki Büyük Istanbul Depremi

Prof. Le Pichon: Istanbul'da Büyük Deprem Bekleniyor

USGS, Ross Stein: Istanbul Büyük Deprem Tehlikesi Altinda

USGS- Parsons, Toda, Stein, Barka, H. Dieterich: İstanbul'da deprem olasılığı çok yüksek (İngilizce)

Prof.A.Barka uyarıyor!

Deprem Anasayfası