ZX97 Lite?
Om het printontwerp te vereenvoudigen bevat het ontwerp van de ZX97 Lite geen RAMDISK en parallele poort, wat de volledige ZX97 wel heeft. Door deze aanpassingen was is in staat om de gehele ZX97 Lite op een enkele printplaat te ontwerpen, daarbij gebruik makend van een enkelzijdige printontwerp methode. De printplaat is ongeveer 15,7x18cm groot. Er zijn 24 ICs gebruikt op de printplaat en een optionele 5V spanningregelaar.

Display Type.
De ZX97 produceert net als de ZX81 een zwart/wit beeld op een tv scherm. Ik heb twee jumpers in het ontwerp geintegreerd waarmee het mogelijk is om de kleur van de border(kader) en de achtergrond zelf te kiezen.(zie jumper beschrijving)
Normaal werkt de ZX97 Lite in character(karakter) mode wat betekent dat alleen de karakters in de CHR$ set afgebeeld kunnen worden op het scherm, echter sinds de ZX81 geintroduceerd was in de 80er jaren zijn er diverse methodes bedacht om het toch mogelijk te maken in hoge resolutie te kunnen werken met de ZX81. Bij deze hoge resolutie methodes is het mogelijk elke beeldpunt op het scherm afzonderlijk aan en uit te zetten, dus is men dan niet meer beperkt tot het afbeelden van de ZX81 karakterset. Deze methodes wekren overigens ook op de ZX97.

Tape of geen Tape?
In het originele ASCII schema van de ZX97 waren de Tape schakelingen, die nodig zijn om programma's op een cassettebandje op te slaan middels een cassetterecorder, niet aanwezig dus heb ik de ZX81 tape schakelingen gebruikt. 
Het is tevens mogelijk de tape in/uitgang te gebruiken als een digitale seriele uitgang, wat betekent dat de filterschakelingen voor de cassetterecorder niet nodig zijn omdat alles immers digitaal gebeurt wat geen bandruis ed. oplevert. Als je van deze digitale methode gebruik wilt maken kun je de filtercomponenten C5, R12(R11 dus niet!), R13, C6, R14 en C7 weglaten. Als je dan naar het ZX97 schema kijkt zal je opvallen dat door het weglaten van deze onderdelen er een aantal draadbruggen voor in de plaats zal moeten worden gesoldeerd, om de 'mic' en 'ear' uitgangsconnectoren weer met de betreffende digitale schakelingen  te verbinden. De posities waar dan draadbruggen  in moeten zijn: C5/R12 en C6/R13. (deze onderdelen staan in serie met het signaalverloop, dus...)

Als je wel van plan bent je programma's op een bandje op te slaan middels een cassetterecorder kun je gewoon het schema aanhouden en de betreffende onderdelen gebruiken zoals daarin beschreven. Overigens heb ik enkele waarden van weerstanden/condensatoren uit het originele ZX81 schema gewijzigd omdat met de onderdelen zoals in het schema van Sinclair te grote demping van het cassette signaal optrad waardoor het volume te laag was om mee te kunnen werken. Dit heb ik middels mijn PC en geluidskaart gecontroleerd. 
Let wel: het een en ander is zoals je zult begrijpen sterk afhankelijk van volumeinstellingen van de cassetterecorder voor zowel opnemen als afspelen. Het is daarom vertandig een recorder te nemen die geen automatische volumeregeling heeft zodat je kunt experimenteren met de voor jouw doeleinden meest geschikte instellingen. Let daarbij op dat het volume niet te hard en niet te zacht staat bij opnemen. De opname moet luid en duidelijk zijn, maar niet vervormd. Als je tijdens de computerdata de ruis van het bandje kunt horen is de opname te zacht geweest.
Probeer een opname te maken die luid en duidelijk klinkt, en ga dan met de juiste weergave instelling bezig voor het terugladen van je testprogramma. 

Ook is het natuurlijk mogelijk met de PC soundkaart ZX81 programma's op te nemen. Gebruik dan een instelling van 11025hz bij 8 bit mono want dit produceert relatief kleine bestanden die wel genoeg detail bevatten om de programma's terug te kunnen laden. Ook hierbij is het volume natuurlijk even belangrijk. Daarbij komt een VU meter op het beeldscherm van je PC natuurlijk goed uit want dan kun je makkelijk zien of je niet te hard of te zacht opneemt. Let wel: dit is dan wel een digitale opname, maar je hoeft hiervoor niet de genoemde onderdelen weg te laten omdat de PC feitelijk gewoon je cassetterecorder en bandje vervangt. Het is immers ook gewoon een audio opslagmethode.

Er kunnen trouwens problemen optreden met onbetrouwbaarheid van het toetsenbord en het saven/laden van tape gerelateerd aan de lengte van de aansluiting van het toetsenbord en gevoeligheid van het digitale interface.(capacitieve belasting verandert de ingangscapaciteit) 
Deze problemen kunnen opgelost worden door de minder gevoelige 74LS245 te gebruiken voor U16, die de ingangspoort is voor zowel het toetsenbord als het cassettesignaal. 

Keyboard
Mocht je niet bekend zijn met de ZX81 hardware, het toetsenbord dat gebruikt is voor de ZX81 (en dus ook de ZX97) is een zogenaamd matrix toetsenbord. Dat wil zeggen dat de toetsen in een matrix vorm liggen van rijen en kolommen. Wanneer een 'rij' lijn met een 'kolom' lijn door een toets verbonden wordt, wordt dit geregistreerd door de computer en zal de betreffende actie die bij die toetsdruk hoort plaatsvinden. De 'rij' signalen worden aan J3 aangesloten, en de 'kolom' signalen aan J2.
De 'rij' signalen in J3 zijn nog eens in twee groepen van 4 signalen verdeeld die elk weer met de 5 'kolom' signalen  van J2 een blok van 4x5 toetsen vormen. De twee toetsblokken bevatten dan een totaal van 40 toetsen. Het matrixtoetsenbord is wat duidelijker geïllustreerd in de volgende tabel:
 

Blok 1	J2-1:	J2-2:	J2-3:	J2-4:	J2-5:	Blok 2	J2-5:	J2-4:	J2-3:	J2-2:	J2-1:
J3-4:	1	2	3	4	5	J3-5:	6	7	8	9	0
J3-3:	Q	W	E	R	T	J3-6:	Y	U	I	O	P
J3-2:	A	S	D	F	G	J3-7:	H	J	K	L	Newline
J3-1:	Shift	Z	X	C	V	J3-8:	B	N	M	.	Space

NB.: De meeste toetsen hebben meerdere functies. Deze functies kunnen als volgt worden geselecteerd:

1. Shift + Toets
2. Shift + Enter: De cursor verandert in een  'F'. Dat is de 'function mode'. In deze mode hebben de meeste toetsen extra functies die kunnen worden gebruikt door eenvoudig de toets in te drukken terwijl de cursor in een 'F' veranderd is. Nadat een toets gedrukt is verandert de cursor weer van 'F' naar 'K' of 'L'. 
3. Shift + 9: De cursor verandert in een 'G' wat inhoudt dat hij in de 'graphics mode' staat. Toetsen die in gedrukt worden(letters, leestekens, enz.) terwijl de cursor een 'G' is zullen geinverteerd verschijnen. Wanneer de shift toets wordt vastgehouden in 'graphics mode' zullen er met sommige toetsen eenvoudige grafische symbolen op het beeldscherm verschijnen. De 'G' cursor verandert  niet vanzelf terug maar moet teruggezet worden door nogmaals Shift + 9 in te toetsen. 
4. 'K' cursor mode. Deze mode resulteert in een 'Keyword' wanneer bepaalde toetsen worden ingedrukt.
5. 'L' cursor mode. Deze mode resulteert in Letters wanneer de lettertoetsen worden ingedrukt. In deze mode kun je echter nog steeds Shift-Toets en  'F' + toets gebruiken voor het invoeren van bepaalde keywords en functies. 
Let wel: De ZX97 Lite verandert de 'K' - 'L' cursor overgang automatisch. (net als de ZX81) Bijvoorbeeld wanneer een Keyword ingevoerd is verandert de cursor in een L zodat variabelen en operaties etc kunnen worden getyped in paats van hele keywords.

Jumpers
J9 selecteert de border(kader) kleur en J8 selecteert de karakterkleur, let wel dat J8 de instelling van J9 inverteert als deze gewijzigd wordt.
Om zeker te zijn dat het beeld op de TV zichtbaar is kun je bijvoorbeeld beide jumpers op stand 1-2 zetten. Met bepaalde instellingen kan een TV namelijk moeilijk omgaan en moet de helderheid van de TV helemaal naar maximum gedraaid worden om iets te kunnen zien.

Ook is het belangrijk om J11 te sluiten bij het aanzetten want deze jumperselecteert de ZX97 ROM in het geheugengebied van 0K-8K.
Bij het aanzetten heeft de computer de ROM nodig in 0K-8K omdat de Z80 begint bij adres 0000h waar natuurlijk dan geen lege RAM moet worden geadresseerd. J11 kan worden gebruikt om een alternatief besturingssysteem in te laden in RAM in het gebied van 32K-40K (8000h-9FFFh met J11 gesloten) en dan dit RAM gebied naar 0K-8K te verzetten door J11 te openen. Met J11 gesloten wordt het originele ZX97 ROM besturingssysteem geladen, wat overigens grotendeels gelijk is aan de ZX81 ROM.
Het is mogelijk om een alternatief besturingssysteem te laden in RAM geheugengebied 32K-40K, de ZX97 uit te zetten, J11 te openen en de ZX97 weer aan te zetten met het nieuwe besturingssysteem in RAM in 0K-8K, maar dan moet de backup batterij wel worden aangesloten aan de ZX97.(wat geen vereiste is om gewoon met de ROM te kunnen werken) Hierdoor blijft de inhoud van de RAM chip bewaard bij het uitzetten.
De geheugentabel hieronder laat nog eens zien hoe het zit met de verschillende geheugenopties. 

Jumper J4 selecteert de TV standaard:50Hz (PAL, bijvoorbeeld in Europa) of 60Hz. (NTSC, bijvoorbeeld in Amerika)

Geheugendecoder
De ZX97 geheugendecoder werkt als volgt voor de verschillende geheugenblokken:

Memory-map: (=geheugenindeling)

Mem Area:	0000-1FFF	2000-3FFF	4000-5FFF	6000-7FFF	8000-9FFF	A000-BFFF	C000-DFFF	E000-FFFF
Normaal:	ROM	RAM	RAM	RAM	RAM	ROM	ROM	ROM
/M1 laag:	ROM	RAM	RAM	RAM	RAM	ROM	RAM*	RAM*
J11 Open:	RAM**	RAM	RAM	RAM	ROM**	ROM	ROM	ROM

* terwijl /M1 laag is, en bepaalde andere signaalvoorwaarden gelden, wordt DFILE(nodig voor het afbeelden van de schermdata) uit RAM geladen, en wordt de geheugentoegang in gebied C000h-CFFFh door de geheugendecoder naar het 4000h-7FFFh geheugengebied omgeleid.
** deze geheugenblokken zijn verwisseld ten opzichte van de 'Normale' situatie in de tabel. (zie paragraaf over jumpers)

ZX97 BASIC Keywords
Ik zal een scan van het ZX81 toetsenbord toevoegen zodra ik een goed exemplaar heb. Daarop kun je de meeste functies zien van de ZX81 die ook op de ZX97 werken.
Er zijn nog een aantal ZX97 specifieke functies die de speciale ZX97 opties activeren. Ik zal in een latere update daarover meer uitleggen.

PCB Layout?
De PCB layout is een zeer groot PCX 1bit bitmap bestand. Om wat ruimte te besparen heb ik besloten om deze grote files niet op de website te zetten. In plaats daarvan kun je me emailen en om de betreffende file vragen. (vermeld dan wel duidelijk om welk ontwerp het gaat) Ik zal dan zou spoedig mogelijk antwoorden via email met het bestand in een aatachment. Als je een of andere bijzondere methode gebruikt om internet pagina's op te halen of problemen hebt met grote attachments(ongeveer 200K) kun je me altijd schrijven. Dan kunnen we misschien een oplossing bespreken. Dat moet in elk geval vast wel lukken.
 
 
 
 
 

Met vragen kun je bij me terecht via email.
 
 
 
 
 
 

Deze homepage kan het beste bekeken worden met Netscape.         Laatste update 03-02-2000