Atkins Nieuwe Dieetrevolutie 1997/1998

Waarom het dieet werkt 8

Gezondheid staat voorop 10

Ik dacht dat mensen dikker werden doordat ze te veel aten 11

Koolhydraten of vetten 12

De caloriemythe ontrafeld 12

Mary Ann Evans 14

Schrikt u hiervan? 16

Dit dieet moet dan wel speciale voordelen hebben 18

Een andere kijk op uw lichaam 20

Wat u moet doen 22

2 Wat dit boek zal onthullen 23

Dr. Atkins, ik wil met plezier kunnen eten en leven en voor altijd slank blijven 26

Zal ik bij dit dieet van eten kunnen genieten? 27

Dieetervaringen en gewichtsveranderingen 28

Verbetering van de gezondheid 29

Verandering van eetpatroon 29

Persoonlijke veranderingen 29

Hoe kunt u het dieet volhouden? 30

Wat kunt u uit de antwoorden concluderen? 32

Drie facetten van hetzelfde probleem 33

Leven zonder beheersing 33

Een obsessie voor zoetigheden is vaak een teken 34

Bent u een dwangmatig eter? 35

Het dieet dat werkt 35

Richt u op uw stofwisseling 37

Het nuttigen van een maaltijd 39

Als de bloedsuikerspiegel stijgt 39

Hyperinsulinisme 40

Is diabetes het gevolg? 41

Waardoor u geen gewicht kunt verliezen 42

Hoe te beginnen 43

Ketose 44

Hoe gaat ketose in zijn werk? 45

Ja, geen honger 47

Probleemloos en tevreden afvallen 47

De strijd gaat door 51

Ontbijt Calorieën 56

Het Veertiendaagse Dieet - Twee weken succesvol lijnen 58

De pre-dieetfasen 59

Medicijnen 59

Controles en onderzoeken 60

Een bijzonder onderzoek 61

De regels van het Introductiedieet 65

Hoe stelt u aan de hand van bovengenoemde lijst een dieet samen? 69

Dieetsupplementen 70

Ik raad iedereen aan supplementen te nemen 70

Lipolyse-teststrookjes 71

Wat zijn Lipolyse-teststrookjes? 72

Als het strookje niet paars wordt 72

Kritisch Koolhydraten Niveau? 72

Wat heeft dit allemaal voor invloed op uw stofwisseling? 73

De moraal van de lijner 74

Klaar? Af! 74

Houd voedsel bij de hand 75

Wat merkt u het eerst? 76

En wat merkt u daarna? 77

Dit is uw dieet, waar u ook naartoe gaat 77

Buitenshuis eten 78

Speciale omstandigheden 79

Een nieuw mens 80

Ga ik verder? 82

Vragen die u uzelf moet stellen 83

Medische indicaties 84

Praktische probleemoplossing 85

Blijvend succes 85

Uw gezondheid vaart er wel bij 86

Waarom voelt men zich zo snel veel beter met het Atkins-dieet? 88

Weer tot leven komen 89

En als het meer dan alleen lichamelijk is? 90

Enorme effecten 91

Het begint met een 'lage bloedsuiker' 92

Op hypoglykemie volgt diabetes 93

Op hypoglykemie volgt diabetes 94

Dat is echter niet de weg die u moet volgen 95

Begin met de glucosetolerantietest 96

Wie zijn deze artsen? 97

Hoe interpreteert u een glucosetolerantietest! 98

En als diabetes wordt gediagnostiseerd? 98

Speciale voedingsstoffen voor glycopaten 99

Zink 99

De onderdrukking van hypoglykemie-klachten 100

Hoe weet ik of uw methode werkt, dr. Atkins? 101

Iedereen moet als individu worden behandeld 101

Juist het voedsel waar u van houdt 102

Wat is de oorzaak van voedselintolerantie? 103

Hoe ontdek ik voedselintolerantie? 104

In het koolhydraatarme dieet vond ik een begin van een oplossing 106

Misleid door woorden 107

Een blik op de literatuur 108

Gerald Reaven, Norman Kaplan en anderen 110

Speciaal advies voor hartpatiënten 115

Onderzoeken op overgevoeligheid voor vet 116

En nu de voedingsstoffen 117

Een gewone hartpatiënt 119

Wie het dieet heeft geprobeerd, weet de antwoorden al 120

Een aantal tegenargumenten 123

Hartaanvallen 125

Het historisch perspectief 127

Kanker 128

Het permanente dieet 132

Bepaal uw metabolische resistentie 135

Uw persoonlijke hoeveelheid 137

Een trede hoger op de koolhydratenladder 139

Ik ben niet gemiddeld. Wat nu? 142

Hoe weet u of u metabolisch resistent bent? 144

Wat moeten de metabolisch resistenten doen? 144

U denkt toch niet dat ik zomaar met mijn medicijnen stop? 145

Voor de hardnekkig metabolisch resistenten 146

Wat is hierop uw antwoord, dr. Atkins? 148

Het vetdieet 149

Is dat alles wat ik mag eten? 150

Mijn metabolisch resistente patiënten 151

Uw klachten zullen altijd ernstiger zijn 152

Constructieve koersveranderingen 152

Bescherm uw gewichtsverlies 154

De harde feiten van handhaving 154

Een heerlijk leven 155

Hoe gaat u om met gewichtstoename 157

Reactiveer uw verslavingen niet 158

Terug naar handhaving 159

Uw metabolische aanleg zal nooit veranderen 160

Wat moet ik met mijn slechte eetgewoonten? 160

Enige aanbevelingen tot slot 162

Sluit een hartverzekering af 163

Als u moeilijk gewicht kunt verliezen 164

Wat zijn de voordelen van lichaamsbeweging? 164

Welke bewegingsvormen zijn er? 165

Actieve lichaamsbeweging 165

Passieve lichaamsbeweging 166

Licht-actieve lichaamsbeweging 166

Hoe moet u beginnen 167

Enkele slotopmerkingen 168

Bijkomende voordelen 173

Voeding en gezondheidsproblemen 174

Weerstaan van verleidingen 176

De eerste strategie 177

Vervanging van voedselobsessies 179

De tweede strategie 180

Buigen wordt soms barsten 181

Met opzet breken: probeer een omgekeerd dieet 182

De mini-aanval 183

U, uw dieet en uw omgeving 184

Het onderrichten van die speciale mensen 184

Lijnen in de grote boze wereld buiten uw eigen huis 185

Kies voor een strategie en blijf slank 187

Wat het succes van dit boek voor u zal betekenen 188

De 'Atkins en ik*-voorbeeldmaaltijden 190

Introductiemenu 190

Continu Gewichtsverliesmenu 191

Handhavingsmenu 191

Ontbijt-, lunch- en diner-selecties 192

Lunch 194

Diner 196

Soepen 202

Eiergerechten 204

Gevogelte, rundvlees, vis en schaaldieren 208

Salades en dressings 226

Vegetarische gerechten 232

Snacks 235

Brood, pannekoeken en cakes 236

Desserts 240

Voorwoord door Robert en Marja Trossèl

Hoewel de meeste dertigplussers in Amerika en Europa Robert Atkins kennen van het beroemde 'Atkins-dieet' uit de jaren zeventig, 'waar je zo lekker bij kon eten', hebben wij Bob en zijn vrouw Veronica in een geheel andere context leren kennen.

Wij ontmoetten hen voor bet eerst in 1984 op een congres van de American Academy of Medical Preventics. Tijdens de lunch raakten we in gesprek over preventieve, complementaire, alternatieve en andere geavanceerde vormen van geneeskunde. Het bleek verre van toevallig dat Bob en ik dezelfde therapieën, filosofieën en benaderingswijzen toepasten. Hij in New York in het Atkins Center for Complementary Medicine en wij in het Preventief Medisch Centrum in Rotterdam Pas later boorden we dat bij de Robert Atkins van bet fameuze Atkins-dieet was.

Bob en Veronica, die voorheen operazangeres was en negen talen spreekt, hebben vrijwel alle landen in West- en Oosteuropa bezocht en er gesproken met de medische pioniers. Deze werden later vaak uitgenodigd om te spreken op congressen in de Verenigde Staten of om een interview te geven in Bob's eigen radioprogramma

Mede door zijn boekbesprekingen en radio-interviews met schrijvers en wetenschappers is Robert Atkins uitermate goed op de hoogte van de nieuwste geneesmethoden die wereldwijd worden ontwikkeld. Hij heeft zich verdiept in ontgifting door chelatietherapie, darmsanering, hyperbare zuurstofbehandeling en ozontherapie, orthomoleculaire voeding en supplementen van vitaminen en mineralen. Atkins staat politiek bekend als een arts die vecht voor de vrijheid van zowel patiënten en artsen om te kunnen kiezen voor niet-schadelijke therapieën.

Het mooie van deze therapieën is dat zowel gezonde als ernstig zieke mensen ze kunnen ondergaan. Bob Atkins vertelde ons dat hij zich zelfs na 40 jaar werken als arts iedere ochtend weer verheugt om naar de kliniek te gaan en een paar nieuwe patiënten te zien! Wij hebben precies dezelfde ervaring sinds we werken met deze preventieve en complementaire geneeskunde.

Hippocrates zei reeds: 'Uw voeding is uw medicijn en uw medicijn is uw voeding'. Wij ervaren nu dagelijks de kracht van deze stelling en maken dankbaar gebruik van de praktische 'voedingadviezen' en onder:zoeksresultaten van pioniers als Bob Atkins.

Het is voor ons daarom een eer en een genoegen om een bijdrage te leveren aan de Nederlandse vertaling van Robert Atkins' nieuwste boek, en namens hem in Nederland te kunnen fungeren als een vraagbaak voor vragen of opmerkingen over dit boek of over de toepassing van voedingssupplementen.

Robert en Marja TrossèI

Preventief Medisch Centrum

Rotterdam

Voorwoord door Robert C. Atkins

Er zijn tientallen diëten waarbij U alleen tijdelijk gewicht verliest. Als U echter wilt afvallen en bovendien uw gezondheid wilt verbeteren, denk ik dat u een stap verder moet gaan. Stel uzelf gerichte vragen zoals Hoeveel diëten geven mij de energie en het gevoel van welzijn terug die ik dacht voor altijd te hebben verloren?Hoeveel diëten verbeteren mijn gezondheid, dag in dag uit, jaar in jaar uit?

Ik denk dat het dieet dat u nodig hebt een dieet is waar u zich goed bij màg voelen, een energierijk dieet waarbij u zich uw leven lang prettig voelt.

Ik heb vele dieetoorlogen overleeft, waardoor mijn invalshoek uniek is.

Mensen die zich zorgen maken om hun gezondheid komen naar me toe omdat ze weten dat ik enige ervaring heb op bet gebied van vermageren. Ik denk echter dat ze zich tevens zeer goed bewust zijn van het feit dat ik de naam heb ernstige lichamelijke klachten bij mannen en vrouwen te kunnen verhelpen. Het Atkins Center for Complementary Medicine (het Atkins centrum voor alternatieve geneeskunde) is een grote polikliniek in Manhattan, in New York, met een patiëntenbestand van bijna 10.000 personen.

Patienten met diabetes, hartaandoeningen en multipele sclerose, met artritis, chronische vermoeidheid en hoge bloeddruk. Voor minder dan 5 procent van deze patiënten was vermageren de oorspronkelijke reden om bij mij aan te kloppen.

Roem en rijkdom vielen mij ten deel als gevolg van mijn succesvol optreden als dietist. Pas na het succes van het Atkins dieet ben ik mij verder gaan toeleggen op voeding als medicijn en ben ik het dieet gaan gebruiken hij de behandeling van ernstige lichamelijke klachten. U vraagt zich nu waarschijnlijk af waarom ik het zoveelste boek over dieeten heb geschreven.

Het voorschrijven van dieeten is een essentieel onderdeel van mijn zorg voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Als U niet goed en verstandig eet, kunt u niet gezond zijn en als U wel de juiste voeding neemt, zult u over het algemeen niet te zwaar worden.

Dit is een waarheid als een koe die mij in mijn carrière als arts sterk heeft beïnvloed.

Vetzucht en slechte gezondheid, instabiliteit en uitputting, overdag slaperig zijn en 's nachts klaar wakker: ik kan U vertellen dat deze verschijnselen een arts die al heel lang mensen behandelt die (te) dik zijn, ongezond eten en te weinig lichaamsbeweging nemen. vertrouwd voorkomen. De onsjes komen er niet zomaar toevallig bij, zwaarlijvigheid is een stoornis van de stofwisseling (metabolisme) die nauw samenhangt met slechte gezondheid.

Met mijn eerste, twintig jaar geleden verschenen bestseller Dr Atkins' Dieet Revolutie wilde ik laten zien hoe men snel en gemakkelijk, zonder veel pijn en moeite, gewicht kan kwijtraken. Ik houd nog steeds vast aan de principes die ik destijds beschreef. Deze vormen de basis van een effectieve methode om overtollige kilo's en centimeters kwijt te raken, voor eens en voor altijd. Ik betwijfel ten zeerste of er ooit een betrouwbaarder dieet is samengesteld waarbij u geen honger hoeft te lijden.

De principes waaraan ik mij mijn hele carrière als dieetarts houd, hebben echter met meer dan alleen gewichtsvermindering te maken. Het gaat om een streven naar een totaal welbevinden - de metabolische basis voor een rijk en bevredigend welzijn.

Waarom het dieet werkt

1 Onthulling van het Atkins-dieet

Herkent u zichzelf in het onderstaande? Vastbesloten om af te vallen, zwoer u dat op de 'juiste' manier te doen zodat ook u succes ten deel zou vallen. U at geen rood vlees meer. bakte in een teflonpan omeletten van alleen het eiwit, ontdeed de kip van haar vel. at veel pasta en bakte de aardappels zonder boter. Yoghurt en vruchtensorbet als dessert, havermoutpap en magere melk of muesli en een banaan als ontbijt. De lunch bestond uit kipfilet en een grote salade zonder olie.

U bleef het dieet trouw volgen. Uw verstand zei u dat dit het juiste dieet voor u was. Iedereen was opgetogen dal u het volgde en feliciteerde u met uw verantwoorde en gezonde eetgewoonten. U had echter nooit het gevoel dat dit het ideale dieet voor u was en het had niet het effect dat u verwachtte. U was er niet echt tevreden over, u had regelmatig honger, u kreeg niet hel fysieke opkikkertje dat u van het 'Juiste' dieet had verwacht en het ergste van alles was dat hel gewichtsverlies beperkt bleef en slechts van korte duur was. Het resultaat van uw inspanningen bleef achter bij de verwachtingen die u in eerste instantie had.

Als u zichzelf hierin herkent, is de kans groot dat u zich beetgenomen voelt. Beetgenomen door onze maatschappij, die u aanmoedigde te geloven in de juiste oplossing die voor u echter duidelijk verkeerd bleek uit te pakken. Beetgenomen door de informatielawine, die over ons wordt uitgestort door de media die de dieettrends van het moment promoten zonder aandacht te besteden aan de stofwisseling van de potentiële dieetvolgers. Is deze beschrijving op u van toepassing, dan zullen deze frustraties vanaf nu tot het verleden behoren. Ik heb 25.000 zwaarlijvige mensen die mij om raad en advies vroegen, geholpen en ik zal ook u helpen.

De meeste dieten raken meestal nel zo snel in vergetelheid als ze worden gelanceerd, maar het verwachtingspatroon van de mensen blijft redelijk constant. Laat uw fantasie de vrije loop. Zou u niet liever een dieet volgen:

· dat geen grenzen stelt aan de hoeveelheid voedsel die u mag eten?

· waarbij u nooit honger zult hebben?

· waarbij ongekend overdadige maaltijden, die in geen enkel ander dieet zijn toegestaan, niet uit den boze zijn?

· dat de eetlust vermindert door het natuurlijk functioneren van het lichaam?

· waarbij de stofwisseling haar grenzen duidelijk aangeeft, zodat het tellen van calorieën u absurd zal voorkomen?

· waarbij u in een regelmatig tempo gewicht verliest, terwijl het volgen van andere diëten dramatische gevolgen heeft gehad of tot gewichtstoename heeft geleid?

· dat u gemakkelijk uw hele leven lang kunt blijven volgen zonder dat er op den duur sprake is van hernieuwde gewichtstoename?

· waarbij verbetering optreedt van de lichamelijke klachten die overgewicht met zich meebrengen?

Te mooi om waar te zijn? In het geheel niet. Het is de waarheid. Bovendien heeft het dieet zich al herhaaldelijk onweerlegbaar bewezen, ook wetenschappelijk.

Deze resultaten gelden voor meer dan 90 procent van de tienduizenden mensen die onder mijn leiding het in dit boek gepresenteerde dieet volgen. Ik neem aan dat ze ook gelden voor een zeer hoog percentage van de miljoenen mensen die het op hun eigen houtje hebben gevolgd. Als u te zwaar bent, kan uw zwaarlijvigheid zo'n belangrijke factor in uw leven zijn, dat ik er niet aan twijfel dat u mijn verhaal als zoete koek zult slikken. U zult zich snel genoeg realiseren dat dit een slechte vergelijking is. Ten eerste zal ik u die koek moeten afnemen en ten tweede zijn deze dieetvoorschriften echt niet zomaar uit de lucht komen vallen, maar zijn gebaseerd op een aantal goed onderbouwde wetenschappelijke feiten waaraan bijna niemand in de dieetindustrie op dit moment ook maar enige aandacht besteedt.

Gezondheid staat voorop

Ik heb 25 jaar van mijn leven aan gewichtsproblemen gewijd en toch, misschien opmerkelijk, kwamen de meeste patiënten gedurende de afgelopen vijftien jaar niet in de eerste plaats om af te slanken. De kilo's die ze kwijtraakten, waren een welkom neveneffect van de in de regel zeer succesvolle behandelingen voor ernstiger aandoeningen dan vetzucht. Wat me als arts opviel, was hun toenemend welzijn. Als potentiële volger van mijn dieet zal hun herwonnen slankheid indruk op u maken. Vergeef me de titel van dit hoofdstuk, maar hij klopt wel. Het eerste deel van de onthulling bestaat dan wel uit het aanlokkelijke vooruitzicht van gewichtsverlies, het tweede deel gaat over de wetenschap die het dieet onderbouwt. Die wetenschap is uitermate belangrijk voor mensen die uit eigen ervaring weten dat het niet gemakkelijk is het streefgewicht te behouden. Ik wil het bovenstaande als volgt toelichten:

1. Vetzucht is bijna altijd het gevolg van een stofwisselingsstoornis. De meeste onderzoeken hebben aangetoond dat zwaarlijvige meer aankomen dan mensen zonder gewichtsproblemen die dezelfde hoeveelheid calorieën eten.

2. De afgelopen tien tot vijftien jaar hebben wetenschappers inzicht gekregen in de stofwisselingsstoornis die vetzucht veroorzaakt. Deze hoeft niet met het vetmetabolisme te maken te hebben, maar eerder met hyperinsulinisme (overmatige insulineproduktie) of insulineresistentie (verminderde werking van insuline). Het hormoon insuline en het effect ervan op de bloedsuikerspiegel (die door voedselopname voortdurend stijgt en daalt) blijkt nu van veel grotere en directere invloed te zijn op zowel uw algehele gezondheidstoestand als op de kans slachtoffer te worden van een hartaandoening of een hersenbloeding, dan in het verleden werd vermoed. Insuline is ook de enige echt beslissende factor voor uw gewicht. Hierdoor komt het ook dat 85 procent van de 50-jarige type-II-diabetici ('ouderdomssuikerziekte') aan vetzucht lijdt.

3. Deze door insuline veroorzaakte stofwisselingsstoornis kan worden verholpen door beperking van de koolhydraatopname. Hiermee voorkomt u dat het lichaam de voedingsstoffen opneemt waar u dik van wordt.

4. Dit herstel van de stofwisseling is zo opzienbarend, dat velen gewicht zullen verliezen terwijl ze meer calorieën opnemen dan bij het volgen van koolhydraatrijke diëten. De zogenaamde 'calorietheorie' hangt als een molensteen om de nek van dieetvolgers en heeft een demotiverende en negatieve invloed op uw pogingen om gewicht kwijt te raken.

5. Een koolhydraatrijk dieet is nu net wat zwaarlijvige mensen niet nodig hebben, omdat ze er niet door afvallen.

6. Een koolhydraatarm dieet lost zoveel vetweefsel op, dat het vetverlies groter is dan wanneer u vast.

7. Diabetes, hartaandoeningen en hoge bloeddruk worden voornamelijk veroorzaakt door hyperinsulinisme.

8. Het Atkins-dieet kan uw toestand verbeteren en bovengenoemde ernstige medische complicaties van vetzucht verhelpen. Van mijn patiënten komt 35 procent naar me toe met klachten over het hart en de bloedsomloop. Het Atkins-dieet is wellicht het dieet dat op de agressiefste manier uw gezondheid verbetert.

We zullen nu terugkeren naar het woord onthulling. De betekenis en connotatie ervan is: het bekend maken van waarheden die altijd al bestonden. Als de door mij beschreven feiten door een groot en belangrijk deel van de wetenschappers als waarheden worden aanvaard en door de meerderheid van de bevolking nog steeds niet zijn opgemerkt, kan dit boek inderdaad onthullend worden genoemd.

De afgelopen twintig jaar is, met technieken die qua intensiteit verdacht veel leken op hersenspoeling, getracht het grote publiek te overtuigen van het feit dat een vet- en cholesterolarm dieet het enig juiste en gezonde dieet is. Als dit waar was, zou de te volgen koers voor ieder van ons duidelijk en direct zijn. Maar het is niet waar: voor velen van ons is een koolhydraatarm dieet de enig mogelijke oplossing.

We zullen nu enkele wijdverbreide misvattingen over diëten onder de loep nemen.

Ik dacht dat mensen dikker werden doordat ze te veel aten

Dat is niet zo. De meeste dikke mensen eten niet te veel. Als ze dat wel doen, dan is er bijna altijd iets met hun stofwisseling dat hen daartoe drijft, meestal een sterke behoefte aan koolhydraten.

Mensen met het juiste eetpatroon eten wat ze willen en blijven op hun ideale gewicht. Het is echter heel normaal dat naarmate u ouder wordt u niet meer slank en gezond kunt blijven met het buitengewoon ongezonde voedsel van tegenwoordig.

Met gezond voedsel zou uw lichaam een lang en energiek leven kunnen meegaan, maar het wordt gaandeweg steeds gevoeliger voor ongezonde stoffen. Uw stofwisseling begint slijtageverschijnselen te vertonen. De kilo's komen er gemakkelijk aan, maar ook de pijnen en pijntjes blijven u niet bespaard. Dodelijke vermoeidheid, hoofdpijn, onverschilligheid, overgevoeligheid, depressie - dit zijn eigenlijk geen klachten die inherent zijn aan het bereiken van de middelbare leeftijd, maar door de eetgewoonten in onze huidige maatschappij treden ze wel vaak op.

Uw taaie en geharde prehistorische voorouders aten rond hun kampvuur geen lang houdbaar, geconserveerd voedsel dat hen alle levenslust ontnam, geen ongezond witbrood en pizza's en ze consumeerden in geen geval suiker als hun lichaam vocht nodig had (wij wel met onze frisdranken en vruchtensappen). Als ze dat wel hadden gedaan, zou de evolutie nooit hebben plaatsgevonden.

Koolhydraten of vetten

Ik zou willen beginnen met zwaarlijvigheid, omdat dit de meest in het oog springende klacht is en als eerste moet worden aangepakt. Ik hanteerde de werkhypothese dat zwaarlijvigheid meestal wordt veroorzaakt door een stoornis in de koolhydraatstofwisseling. Deze stelling bleek in 90 procent van de 25.000 zwaarlijvige patiënten die ik heb behandeld te kloppen en werd de basis van een succesvolle en gemakkelijk reproduceerbare therapie.

Ik zou graag een klein stukje geschiedenis willen vertellen. Twintig jaar geleden, vlak na de wijdverbreide en redelijk accurate berichtgeving over mijn onverwachte succes bij de behandeling van zwaarlijvigheid, werden zes miljoen exemplaren van Dr. Atkins' Dieet Revolutie verkocht.

Dit nieuwe boek is bedoeld voor een nieuwe generatie, die ik op de hoogte wil stellen van de laatste ontwikkelingen met betrekking tot wat het succesvolste vermageringsdieet van de twintigste eeuw mag worden genoemd. Het is ook bedoeld om mijn critici - ze achtervolgen me overal en altijd - te tonen hoeveel nieuw wetenschappelijk bewijs is geleverd (vooral in de afgelopen tien jaar) dat de grondslagen van het koolhydraatarme dieet ondersteunt. Deze dieetvorm is de laatste jaren naar de achtergrond verdrongen door de invloedrijke volgelingen van het, helaas, ineffectieve vet- en caloriearme dieet. Ik ben ervan overtuigd dat ieder van u daar wel eens van hebt gehoord. Dat dieet was het afgelopen decennium dé grote trend, maar het heeft er bij de meeste lijners toch niet voor kunnen zorgen dat de overtollige pondjes en masse verdwenen.

De caloriemythe ontrafeld

'Calorie' is een interessant woord dat niets meer en niets minder is dan de aanduiding van een hoeveelheid energie: het is precies de hoeveelheid warmte die nodig is om l gram water l *C in temperatuur te laten stijgen bij een luchtdruk van l atmosfeer.

Een calorie is maar een zeer kleine hoeveelheid energie, en als het om voeding gaat, drukt men zich meestal uit in kilocalorieën. Voor het gemak spreken we in dit boek over calorieën, maar u weet dus nu, dat daar in feite kilocalorieën mee worden bedoeld.

De gangbare opvatting is dat gewichtstoename ontstaat door opname van een grotere hoeveelheid calorieën dan het lichaam verbruikt (bijvoorbeeld door lichaamsbeweging), door thermogenese (de lichaamseigen warmte-produktie) en door alle andere stofwisselingsprocessen in het lichaam. In principe klopt dit.

Wat echter niet klopt, is de conclusie die veel artsen en diëtisten hieruit trokken. Ik doel hier op de opvatting dat een strikte beperking van de hoeveelheid calorieën de enige manier is om gewicht te verliezen. Artsen die deze gedachtengang als het ware met de paplepel ingegoten hebben gekregen, zullen hun patiënten vertellen dat met het oog op potentieel gewichtsverlies alle diëten in principe gelijk zijn. Het enige belangrijke zou de opgenomen hoeveelheid calorieën zijn!

Dit is echter niet zo. De dagelijks opgenomen hoeveelheid calorieën kan bij het ene dieet een heel ander effect hebben dan bij het andere. De verschillende diëten vereisen door het volgen van verschillende stofwisselingsprocessen verschillende energieniveaus om hun werk te kunnen doen. Een koolhydraatarm dieet biedt metabolische voordelen waardoor u net zoveel of zelfs nog meer calorieën mag eten als voor het begin van dit dieet en toch nog kilo's en centimeters afvalt.

Als u minder calorieën zou eten - en de meeste mensen doen dat op dit dieet - zult u nog sneller gewicht verliezen. Dit betekent echter niet dat calorieën geen rol spelen, maar u kunt ze in principe wel kwijtraken, ongebruikt of in de vorm van warmte.

Hoe gaat dit in de praktijk in zijn werk bij mensen met echte problemen? Neem bijvoorbeeld Stanley Moskowitz, een energieke 64-jarige beeldhouwer, die in de jaren tachtig drie hartaanvallen overleefde, twee 'minder* ernstige en een zeer ernstige. Stanley was te zwaar, zijn cholesterolgehalte was te hoog en hij had al heel lang last van artritis. We ontzegden hem natuurlijk meteen zijn ijs en frietjes, zijn 'junkfood Americana', zoals hij het zelf noemde, en we raadden hem aan zoveel vlees, vis, kip en eieren te eten als hij wilde en daarbij ook nog noten, salades, groente en een beetje kaas. Een typisch koolhydraatarm dieet waar hij heerlijk van kon genieten. Wat zou hij echter moeten doen aan zijn lichaam en zijn aangetaste hart? Al spoedig had Stanley ook op dat gebied de nodige resultaten geboekt. Zijn cholesterolgehalte zakte van 228 naar 157, waardoor de kans op een hernieuwde hartaanval met 64 procent was verkleind. Ook nam hij aanzienlijk in gewicht af, namelijk van 104 tot 86 kg, een ideaal gewicht voor een krachtig gebouwde, bijna 1,90 m lange man, die zich had toegelegd op het vervaardigen van beeldhouwwerken uit metaal. Als een welkom neveneffect van het nieuwe dieet voelde hij voor het eerst in meer dan twintig jaar de pijn in zijn schouder- en armgewrichten verminderen, een pijn waaraan hij zo gewend was geraakt.

Ik vroeg Stanley naar zijn mening over al deze ontwikkelingen, en hij zei:

'Dr. Atkins, dit zijn de opzienbarendste lichamelijke veranderingen die ik in mijn hele leven heb ondergaan. Gek genoeg is het enige wat ik er voor hoefde te doen mezelf te verwennen.'

Dat klopt. Ik zal nu iets gedetailleerder ingaan op het verhaal van een andere patiënt.

Mary Ann Evans

Mary Ann (42) had alle hoop opgegeven toen ze bij me aanklopte. Ik vroeg haar haar eigen verhaal te vertellen.

'Ik zei tegen mezelf. 'Ik zal gewoon de rest van mijn leven te dik en te zwaar blijven.' Ik ben de afgelopen twintig jaar gestaag in gewicht toegenomen, vooral na de geboorte van de kinderen. Toen ik bij het Atkins Center terechtkwam, woog ik 95 kg.'

Ik vertelde haar dat haar gewicht van meer dan 90 kg bij een lengte van 1,63 m een groot gevaar voor haar gezondheid betekende. Ze zei dat ze ontelbaar vele diëten had geprobeerd: caloriearme diëten zoals Weight Watchers, een klinisch totaalprogramma voor het tellen van de calorieën, en een vloeibaar-eiwitdieet waarop ze in drie maanden tijd 15 kg kwijtraakte, die ze echter in vier maanden tijd weer erbij had, en zelfs nog meer!

Als ze gewicht wilde verliezen, zou ze op de calorieën moeten letten, dacht ze, maar om de een of andere reden lukte dat nooit. Het was bovendien zeer frustrerend. De kilo's die ze na veel ploeteren kwijtraakte, kwamen er zonder problemen weer bij, wat toch echt niet de bedoeling was.

Waarom dan al die moeite? Ze was in eerste instantie ook helemaal niet voor haar gewichtsprobleem naar mij toegekomen. Haar klachten waren van medische aard. Mary Anns bloeddruk was hoog (160/100) en ze was allergisch voor een aantal stoffen. Haar belangrijkste klacht was echter extreme vermoeidheid waar ze al jarenlang veel last van had. Voeg daarbij haar overgewicht en ik was ervan overtuigd dat ze in haar menopauze veel lichamelijke problemen zou krijgen. Het beste was om meteen actie te ondernemen.

Allereerst werden de koolhydraten uit haar eetpatroon geschrapt. Als het lichaam bijna helemaal vrij van koolhydraten is, treedt zelfs in het meest vethoudende lichaam ketose op. Dit betekent dat het lichaam zijn eigen vet als energie verbrandt. Ketose is het geheime wapen van supereffectief vermageren. Iemand die in ketose is, scheidt grote hoeveelheden ketonen af. Ketonen zijn kleine koolstofverbindingen die als bijprodukt vrijkomen bij het verbranden van vetreserves.

Veel artsen denken negatief over ketose. Als u dit proces laat verlopen zoals beschreven in het Atkins-voedingsprogramma, is het voor u echter net zo veilig als voor die 25.000 zwaarlijvige mensen die u voorgingen. Dat is de toestand die we moeten zien te bereiken. De naam die ik aan dit verschijnsel heb gegeven, is geheel verdiend: Goedaardige Dieet-ketose (GDK). U moet echter onthouden dat u alleen in ketose kunt raken als u bijna geen koolhydraten eet. Voor de meeste mensen betekent dit minder dan 40 g per dag. Ter vergelijking: de gemiddelde persoon eet dagelijks ongeveer 300 g koolhydraten, sommige mensen eten echter een veelvoud van die hoeveelheid.

We zullen terugkeren naar Mary Ann. Ik wilde dat ze in ketose zou raken

en daar stond ze positief tegenover. Wat heeft ze gedaan?

Mary Ann stapte af van crackers bij de lunch en aardappelen bij het avondeten, ze at geen tussendoortjes meer zoals popcorn, gebak en pizza, ze nam geen suiker meer in haar koffie, het extra glaasje fris liet ze staan, ze dronk geen sinaasappelsap meer bij het ontbijt en at tijdelijk zelfs geen groente meer bij het avondeten.

Ze at ham en eieren als ontbijt, tonijn als lunch en kip, varkenskoteletten of runderlapjes als avondeten. Na enkele dagen was het duidelijk dat het haar niet veel moeite zou kosten om in GDK te raken en we voegden zowel aan de lunch als het avondeten een salade toe.

'Aan het eind van de tweede week realiseerde ik me opeens hoe geweldig ik me voelde. Ik had veel meer energie dan bij mijn vorige dieet en ik had ook geen honger meer.'

Het ontbreken van een hongergevoel is kenmerkend voor de GDK-toestand en het is een van de prettigste eigenschappen van het dieet. Daarnaast was er nog een andere reden om het dieet te blijven volgen:

Mary Anne verloor gewicht - 5 kg in zestien dagen. Na vijf weken was ze bijna 10 kg kwijtgeraakt en haar bloeddruk bedroeg 120/78. Na negen maanden was Mary Ann Evans niet meer ver verwijderd van haar ideale gewicht en woog ze nog maar 63 kg. Ze was 32 kg lichter, eenderde van haar oorspronkelijke gewicht.

'Het ging allemaal zo gemakkelijk. Ik verloor zonder moeite gewicht, ik at de dingen die ik lekker vond en ik had nooit honger. U had gezegd dat als ik honger mocht krijgen, ik zo veel van alles mocht eten als ik wilde zolang er maar geen koolhydraten in zaten. Dat heb ik gedaan. Mijn leven is ongelooflijk veranderd. Vroeger deed ik niets liever dan zitten. Nu ga ik kamperen met mijn jongste zoon die verkenner is, en afgelopen zomer ben ik gaan paardrijden in de Rocky Mountains. Ook de mensen van mijn werk kunnen het niet geloven. Ik ga lunchen met andere vrouwen die op dieet zijn maar die geen gewicht kwijtraken en bovendien nog honger hebben ook, terwijl ik heerlijk zit te genieten van een hamburger (zonder broodje) en een salade.'

We zijn nu twee jaar verder. Het gewicht van Mary Ann schommelt rond de 65 kg. Enkele avonden in de week drinkt ze een glas wijn voor het avondeten en per week eet ze twee aardappelen. Groente en salades, in grote hoeveelheden, zorgen ervoor dat ze voldoende koolhydraten binnenkrijgt, maar ook weer niet te veel. Ze volgt een overvloedig dieet waar ze van ganser harte van geniet. Ze stroomt over van energie en haar bloeddruk is normaal. Ze is een typisch voorbeeld van een Atkins-lijner.

Schrikt u hiervan?

Als dat zo mocht zijn, wees gerust, u mankeert niets. Het verhaal van Mary Ann is in tegenspraak met de mythe dat u enkel en alleen fit, slank en gezond kunt worden als u een vetarm dieet volgt. Deze mythe berust op goed gefundeerde, maar foutief geïnterpreteerde wetenschappelijke feiten. Hij richt zeer veel schade aan, omdat een gematigd vetarm dieet, waarbij suiker, bloem en andere geraffineerde koolhydraten zijn toegestaan, helemaal niet zo gezond is. Een extreem vetarm dieet, dat gezond kan zijn als er geen kant-en-klaarvoedsel wordt gebruikt, is voor de meeste mensen gewoon te streng en veel en veel strenger dan het Atkins-dieet.

Het is een complete misvatting te denken dat een gematigd vetarm dieet -net zoals het caloriearme dieet dat daarvoor zeer in de mode was - voor permanent gewichtsverlies kan zorgen. Het lukt slechts 3 tot 5 procent van de lijners om met een calorie- en/of vetarm dieet de overtollige kilo's blijvend kwijt te raken.

U als ervaren lijner weet dat de graadmeter voor een effectief dieet het blijvende gewichtsverlies is. Bij elk krampachtig gevolgd dieet zult u aanvankelijk kilo's en centimeters kwijtraken. Als iemand die een calorie- en vetarm dieet volgt de biologische kloof tussen honger en de in het dieet gevonden bevrediging niet langer kan dichten, zal de terugslag en dus de hernieuwde gewichtstoename enorm zijn' De overgrote meerderheid van de Atkins-volgelingen heeft echter weinig of geen moeilijkheden om hun ideale gewicht te behouden nadat ze zijn afgevallen.

Ik word tijdens mijn dagelijkse radioprogramma opgebeld door mensen die al vijf, tien of zelfs twintig jaar het dieet volgen en zich geweldig voelen. Dik? Nee, de kilo's zijn er nooit meer aangekomen. Ik lach en feliciteer hen. Van binnen kan ik een gevoel van blijdschap nauwelijks onderdrukken. Wat me het meest raakt, is dat niet alleen mijn eigen patiënten baat hebben bij het Atkins-dieet.

Met een zorgvuldig samengesteld koolhydraatarm dieet is succes bijna altijd verzekerd.

Wat is een dieet eigenlijk?

Het woord 'dieet' is afkomstig van het Latijnse diaeta en het Griekse diaita, wat zo veel betekent als 'levenswijze' of regime'. Het is niet iets dat je twee of drie maanden volgt om er daarna weer mee te stoppen. Het is een definitieve verandering van levenswijze. Ik wil graag dat u het zo bekijkt, omdat dit de enige manier is om gewicht te verliezen. De meeste Amerikanen hebben een typisch modern eetpatroon en 40 procent van hen is te dik. Hoe komt dat?

Ons voedsel bestaat grotendeels uit drie bestanddelen: koolhydraten, vetten en eiwitten. Van eiwitten treffen we de hoogste concentraties aan in dierlijke voedingsstoffen zoals vlees, vis, gevogelte, eieren en kaas. Verder zit het ook in groente, noten en zaden en in peulvruchten zoals bonen. Er bestaan veel soorten vet. Ze komen voor in bijna alle dierlijke voedingsstoffen en in veel groente. Koolhydraten vinden we in alle groente, vruchten, zetmeelprodukten en granen en in hun puurste vorm in geraffineerde suikers.

Als u al heel lang te dik bent, hebt u hoogstwaarschijnlijk een verstoorde koolhydraatstofwisseling. Dit is ook de conclusie die telkens weer wordt getrokken in de overgrote meerderheid van de onderzoeken. Dit betekent dat de suikers, de geraffineerde koolhydraten en het gemaksvoedsel die zo'n wezenlijk onderdeel van het eetpatroon van veel Amerikanen en Europeanen uitmaken, uw lichaam langzaam vergiftigen. Deze voedingsstoffen zijn slecht voor uw gezondheid, slecht voor uw energieniveau, slecht voor uw psychische toestand, slecht voor uw figuur, slecht voor uw carrière, slecht voor uw seksleven, slecht voor uw spijsvertering, slecht voor uw bloed, slecht voor uw hart. Wat ik u duidelijk probeer te maken, is dat ze dus een aanslag op uw gezondheid zijn.

De meeste zwaarlijvige mensen zijn gevoelig voor koolhydraten en vaak zijn ze er helemaal aan verslaafd. De oplossing voor hun probleem moet in hun stofwisseling worden gezocht en niet in een vetarm dieet. Ze hebben geworsteld met calorie- en vetarme diëten en hebben telkens gefaald. Waarom lukt het dan wel met dit dieet?

Dit dieet moet dan wel speciale voordelen hebben

Daar kunt u zeker van zijn. Hieronder volgen zes factoren die het succes verklaren.

Ten eerste: Het dieet zorgt voor een grotere afname van de vetmassa dan enig ander dieet. Het is bewezen dat de vetafname groter is dan bij andere diëten waarbij u dezelfde hoeveelheid calorieën mag eten.

Ten tweede: Een koolhydraatarm dieet is niet streng. De meeste diëten mislukken doordat de lijner honger lijdt. Een permanent dieet moet smakelijk, aangenaam en verzadigend zijn. De belangrijkste beperking van dit dieet is de afwezigheid van suikers en geraffineerde koolhydraten zoals bloem. Als de meeste mensen eenmaal van hun suikerverslaving zijn verlost, willen ze ook niet meer terug naar hun ongezonde gewoonte. Voor hen is een dieet waarbij de lijner een bijna onbeperkte variatie aan vlees, vis, salades en groente mag eten, klaargemaakt op de smakelijkste manier (dat wil zeggen met boter, room, specerijen en kruiden), allesbehalve een streng dieet. Het Atkins-dieet is een droomdieet - overvloedig, evenwichtig, gezond en gevarieerd.

Ten derde: Er is geen dieet waarbij het zo gemakkelijk is om de gewichtsafname te handhaven. Het probleem bij het gewone caloriearme of vloeibaar-eiwitdieet is dat de voedingsprogramma's voor het afvallen en voor het handhaven van het gewichtsverlies zo veel van elkaar verschillen. Als u terugkeert tot uw vroegere eetgewoonten en geen aandacht besteedt aan handhaving, zullen de verloren gewaande kilo's er weer in sneltreinvaart bijkomen. Daar zijn duidelijke fysiologische redenen voor aan te wijzen. Als u de calorieopname beperkt, is het lichaam als het ware metabolisch verplicht om het verloren gewicht weer op te nemen.

Het grote voordeel van het Atkins-dieet is dat de gewichtsafname met succes wordt gehandhaafd. De meeste mensen weten dat ze op een koolhydraatarm dieet in korte tijd veel gewicht kunnen verliezen. Dat klopt ook wel, maar daar gaat het eigenlijk niet om. Het enige waardevolle gewichtsverlies is het aantal kilo's dat u definitief kwijtraakt.

Daarom zijn er in feite vier Atkins-diëten. Dieet l is het Introductiedieet dat bijna alle vermageringsbarrières doorbreekt en zelfs bij de personen wier stofwisseling zich het sterkst verzet voor gewichtsverlies zorgt. Dieet 2 is het Continu Gewichtsverlies-dieet dat u probleemloos naar uw doel zal leiden. Dieet 3 is het Pre-handhavingsdieet. U zult eetgewoonten aanleren waarbij u, met een beetje toewijding van uw kant, altijd slank zult blijven. Dieet 4 is het Handhavingdieet. Op het moment dat u dit leest, volgen duizenden oud-patiënten en honderdduizenden oud-lezers dit dieet, waardoor ze nooit meer dik zullen zijn.

Ik wil dat u één ding zeer goed onthoudt, namelijk dat het voor Atkins-fans bijna onmogelijk is om het bereikte streefgewicht op lange termijn niet vast te houden.

Ten vierde: Het is geen streng dieet en bovendien voelt u zich er goed door. Het is een energierijk dieet. Het is een snelle en permanente oplossing voor een groot aantal van de meest voorkomende klachten waarvoor patiënten hun artsen consulteren. Vermoeidheid, irritaties, depressie, concentratiemoeilijkheden, hoofdpijn, slapeloosheid, duizeligheid, vele soorten gewrichts- en spierpijnen, maagzuur, dikke-darmontsteking, vochtretentie, premenstrueel syndroom en zelfs tabaksverslaving. Voor het leeuwendeel van de patiënten is een koolhydraatarm dieet een ideaal geneesmiddel tegen deze klachten. Dat is zeker een overtuigend argument voor handhaving van de gewichtsafname, want niemand wil zich opnieuw beroerd voelen als hij zich eindelijk eens prettig voelt.

Ten vijfde: Het is een gezond dieet. Ik kwam 25 jaar geleden al tot deze conclusie toen ik het dieet voor het eerst aan patiënten voorschreef. Het dieet had een geneeskrachtige werking op aandoeningen waarvan ik niet eens wist dat ik ze behandelde. Ik ontdekte dat de meeste van mijn patiënten leden aan een aandoening die ik Dieetgerelateerde Stoornis (DGS) noemde, een aandoening die ik zal beschrijven in de hoofdstukken 11 tot en met 14, waar ik verder ook hypoglykemie, gistinfectie, voedselallergie, voedselintolerantie en een aantal andere aandoeningen zal bespreken.

Het verhelpen van DGS betekende voor de meeste van mijn patiënten een verlenging van hun gezondheidscontract. Het dieet heeft ook een zeer snel en positief effect op hoge bloeddruk, diabetes en de meeste cardiovasculaire aandoeningen. Ik was cardioloog toen ik voor het eerst dit dieet voorschreef, en momenteel bestaat 30 tot 40 procent van mijn patiëntenbestand uit mensen met cardiovasculaire klachten. U kunt zich dan ook wel voorstellen dat het succes van mijn dieet voor een groot deel aan het effect ervan op deze klachten is te danken.

Ten zesde: Het dieet voldoet omdat het, zoals steeds meer wetenschappelijk bewijs aantoont, vetzucht en de meeste degeneratieve ziekten bestrijdt die door een buitengewoon hoog insulineniveau worden veroorzaakt. Insuline, een essentieel hormoon, bestuurt het mechanisme dat zorgt voor de aanmaak van lichaamsvet. Als het insulineniveau in het lichaam zeer hoog is - in de medische wereld wordt die toestand hyperinsulinisme genoemd -kan dit leiden tot diabetes, arteriosclerose en hoge bloeddruk.

Kortom, het Atkins-dieet speelt een centrale rol in het uitstippelen van een lange en energieke levensloop. Ik moet echter wel zeggen dat het in eerste instantie helemaal niet mijn bedoeling was om met het Atkins-dieet een geneesmiddel tegen die degeneratieve ziekten te ontwikkelen. Dat het deze werking had, bleek pas toen de eerste patiënten, bevrijd van hun hardnekkige klachten, mij kwamen bedanken.

Een andere kijk op uw lichaam

Stofwisselingsstoomis. Hyperinsulinisme. DGS. U zult snel genoeg begrijpen wat deze termen inhouden. Ze geven de oorzaak van uw gewichtsprobleem aan. Op dit moment hoeft u echter alleen het volgende te onthouden. Diëten die rijk aan suikers en geraffineerde koolhydraten zijn, verhogen de insulineproduktie van het lichaam drastisch, en insuline, zoals een gerespecteerd wetenschapper opmerkte, is 'de beste graadmeter voor adipositas'. Dat laatste woord is medisch jargon voor vetzucht.

Ik weet zeker dat u mensen kent die meer eten en minder lichaamsbeweging nemen dan u en die toch geen grammetje aankomen. Ze liegen niet over de hoeveelheid voedsel die ze verorberen, net zo min als u. Ze eten veel. Dat is om ziek van jaloezie van te worden, maar het is wel waar.

Maar dat opent perspectieven en is in een aantal opzichten een reden om feest te vieren. Als u te zwaar bent, bent u niet gulzig, niet iemand zonder wilskracht, niet lui, niet genotzuchtig, niet slecht, maar naar alle waarschijnlijkheid hebt u problemen met uw stofwisseling. Is dat niet veel logischer? Te veel eten? Dat is maar zelden het geval. De meeste mensen eten als ze honger hebben en houden op als ze genoeg hebben gegeten. Nou dan, hoe zouden ze dan te veel kunnen eten? Ze doen wat hun lichaam hen opdraagt, en het lichaam heeft de wijsheid in pacht. Het kritieke punt is namelijk wat u eet en niet hoeveel!

Wat is er mis met koolhydraten?

Als u bedoelt wat er mis is met een stronk broccoli of een bos spinazie, dan luidt het antwoord: niets, ze zijn beide uitermate gezond. Als ik praat over koolhydraten, dan bedoel ik de ongezonde: suiker en bloem, melk en witte rijst, alle soorten geconserveerd en geraffineerd voedsel, gemaksvoedsel en dergelijke. Zeker tijdens het vermageringsdieet moeten echter ook potentieel gezonde koolhydraathoudende etenswaren zoals zetmeelprodukten en fruit worden vermeden.

Als u de overtollige kilo's eenmaal kwijt bent, kunt u weer zetmeel en fruit eten, maar wel in hoeveelheden die uw stofwisselingsbalans niet verstoren en u niet dikker maken. Het zojuist genoemde geraffineerde voedsel is echter niet goed voor u - nooit. Propageer ik een vetrijk dieet?

In het begin wél, maar niet op lange termijn. Dit dieet is niet vetrijk, zoals John Yudkin aantoonde en zoals ook mijn critici twintig jaar geleden gedwongen waren toe te geven nadat ze zich in de materie hadden verdiept. De gemiddelde persoon met een koolhydraatarm dieet eet minder vet dan met het 'gevarieerde' dieet - het normale dieet in de meeste westerse landen op dit moment.1

Daar zijn vele redenen voor. We zullen ons nu eerst bezig houden met de vraag of biefstuk en warme worst onze gezondheid in gevaar brengen. Ik hoef u niets te vertellen over het eetpatroon van de gemiddelde Amerikaan of Europeaan. U kent allemaal wel de schappen in de supermarkt die zijn volgepakt met koekjes en crackers, ijs, diepgevroren gebak en taart, frisdrank en ongezond witbrood waar de stofwisseling zo veel moeite mee heeft dat zelfs het ongedierte in huis - slimmer dan wij - het alleen in uiterste nood zal eten.

Dit is geen echt voedsel. Het is gefabriceerd non-voedsel. Het zit vol suiker en geraffineerde koolhydraten en vet (en niet te vergeten een verschrikkelijke verzameling chemische kleurstoffen en conserveringsmiddelen). Duizenden jaren heeft de mens het gelukkig zonder dit voedsel kunnen stellen. Nu zitten we ermee opgescheept. Het is bovendien ongelooflijk winstgevend, waardoor het overal ter wereld wordt gedistribueerd, maar eigenlijk zou niemand het moeten eten. Al het goede, zoals vezels, vitaminen, mineralen, aminozuren, wordt vaak door het fabricageproces verwijderd, waarna men het vervolgens weer toevoegt en 'verrijkt' noemt.

Als u slank en energiek wilt worden, moet u dit voedsel vooral niet eten. Dit wil echter helemaal niet zeggen dat u niet vorstelijk mag eten. (Kijkt u naar de recepten in deel 5 en u ziet de heerlijkheden die voor u zijn uitgedacht door onze koolhydraatarm kokende meesterkok Graham Newbould, die als kok bij Charles en Diana werkzaam is geweest. U kunt zich ervan overtuigen dat ik niets te veel heb gezegd.)

Bij het Atkins-dieet mag u het natuurlijke, gezonde dierlijke en plantaardige voedsel eten dat al eeuwen dagelijkse kost is en mensen sterk en energiek maakt. U hoeft niet te streng ofte hard voor uzelf te zijn. U hoeft niet als een konijn te eten, u kunt normale hoeveelheden nemen, u kunt genieten van salades en vis, geroosterde lamskarbonade en kreeft, boter en broccoli en zelfs van de nachtmerrie van iedere vastberaden lijner - eieren met spek als ontbijt.

Wat is nu eigenlijk het antwoord op de vraag boven dit hoofdstuk: wat is er mis met koolhydraten? Het antwoord luidt: niets, als u niet wilt afvallen en als het de juiste koolhydraten zijn. Het Atkins-dieet wordt een koolhydraatarm dieet genoemd omdat tijdens de eerste twee stadia van het dieet gematigde porties groente en salades het enig koolhydraathoudend voedsel op uw menu zal zijn. Als u uw ideale gewicht hebt bereikt, kunt u grotere porties gezond en koolhydraatrijk voedsel eten. U moet echter wel onder het Kritische Koolhydraten Niveau (KKN) blijven, omdat u anders weer in gewicht zult toenemen.

Het Atkins-dieet is geen vreemd, exotisch dieet. Het is het gezonde, menselijke dieet, ontdaan van alle 20ste-eeuwse voedselvindingen die economisch zo voordelig en fysiologisch zo desastreus zijn. Het idee dat het geen uitermate gezond eetpatroon zou zijn omdat ik u niet voorschrijf angstig weg te vluchten voor een biefstuk, is amusant maar tegelijkertijd ook treurig. In de medische wereld wordt nog heel wat afgelogen. Een van de doelen van dit boek is u te leren hoe u deze leugens kunt ontdekken.

Wat u moet doen

Ik zou u willen vragen het dieet veertien dagen te proberen. Dat zal lang genoeg zijn om niet alleen een flink aantal kilo's te verliezen, maar ook om te begrijpen hoe geweldig u zich kunt voelen bij een koolhydraatarm eetpatroon en hoe stimulerend het is om kilo's en centimeters kwijt te raken, zelfs als u net zo veel eet als u wilt.

Er zijn veel diëten waarbij u slechts tijdelijk gewicht verliest en zich nog beroerd voelt ook. Dit dieet valt niet in die categorie.

Als ik u voorstel om het dieet veertien dagen te proberen, verwacht ik eigenlijk niet dat u daarna stopt. Ik zou natuurlijk heel graag willen dat u het dieet uw hele leven lang blijft volgen.

U moet de ontwikkelingen in de eerste twee weken nog om een andere reden goed bijhouden. U kunt op die manier namelijk onderzoeken of uw lichaam metabolisch resistent is tegen gewichtsverlies, (zie de gewichtentabel in hoofdstuk 17).

Metabolische resistentie - veel of weinig

Niet iedereen verliest even gemakkelijk gewicht, ook niet bij een koolhydraatarm dieet. Mensen met een geringe metabolische resistentie zullen in twee weken tijd 4 tot 7 kg kwijtraken, mensen met een gemiddelde resistentie iets minder.

Een volledig metabolisch resistent persoon zal niet veel gewicht verliezen, tenzij hij meer beweegt, voedingssupplementen neemt die de gewichtsafname bevorderen, de hoeveelheid voedsel beperkt of deze drie combineert. Als u zo'n uitzonderlijk mens bent waarbij de stofwisseling zich enorm verzet tegen gewichtsverlies, geldt het volgende speciaal voor u. Het voedingsprogramma zal van u iets meer moeite en inspanning eisen dan van anderen.

Veel mensen die hun hele leven al worstelen met een gewichtsprobleem maar er met andere diëten nooit in zijn geslaagd gewicht te verliezen, hebben een geringe metabolische resistentie tegen gewichtsverlies en verliezen zeer gemakkelijk en snel gewicht op het Atkins-dieet. Het is daarom niet verwonderlijk dat mensen in een dergelijke situatie zeer verbaasd zijn dat de overtollige kilo's zo snel verdwijnen. Als veteraan in deze strijd kan ik u vertellen dat hun blijdschap mij heel veel deugd doet.

Tegen al mijn lezers zou ik willen zeggen: ik hoop dat u versteld staat van de resultaten, net zoals miljoenen volgers van mijn dieet in het verleden. Ik wil dat u uzelf verbaast. Denk nooit dat het niet kan lukken. Het is gelukt. Dit dieet heeft zich bewezen en is in de loop der tijd uitgebreid, verfijnd en, naar ik denk, verbeterd. In wezen is het echter hetzelfde dieet dat reeds miljoenen mensen heeft geholpen. Over geen enkel ander dieet kan een dergelijk succesverhaal worden geschreven.

2 Wat dit boek zal onthullen

Als u problemen met uw gewicht hebt, ben ik zeer zeker in staat u te helpen. Er is hoogstwaarschijnlijk geen enkel ander dieetboek geschreven dat zo'n succes had. Daartoe behoort niet alleen de overgrote meerderheid van de 25.000 zwaarlijvigen die ik in mijn polikliniek van het Atkins Center in New York heb behandeld, maar ook de miljoenen mensen die mijn boeken of nieuwsbrieven hebben gelezen of mijn dagelijkse radiouitzendingen hebben beluisterd.

Ik zou nooit dergelijke successen hebben kunnen boeken als ik dezelfde dieetmethode als al die anderen had gebruikt of een variatie daarop. Ik heb echter een heel nieuw licht laten schijnen op de oude vertrouwde dieetwijsheden. Ik was tegendraads, bleef vasthouden aan mijn wetenschappelijke overtuiging en stelde een dieet samen dat in hoge mate afweek van alle andere die u misschien al hebt geprobeerd.

Ik wil andere diëten niet bekritiseren, omdat ieder dieet bij de meeste mensen vruchten kan afwerpen, maar dan moeten ze wel met overtuiging en toewijding worden gevolgd. Sinds tien jaar bestaat de trend om de aandacht te concentreren op slechts één dieet tegelijk, alsof iedereen gebaat is bij dat ene dieet - het enige, zaligmakende dieet dat voor elk individu alle problemen oplost, geen rekening houdend met het feit dat ieder mens uniek is en dus ook een unieke stofwisseling heeft.

Nooit eerder in mijn carrière heb ik zoveel patiënten horen zeggen: 'Ik weet wat ik eigenlijk zou moeten eten, maar het heeft niet het gewenste resultaat.' Het probleem is dat ze niet weten wat ze moeten eten, maar ze hebben het verkeerde antwoord (vooral geen vet eten) al zo vaak gehoord dat ze denken dat het een vaststaand feit is.

U hebt vast wel eens van de kreet 'trendy dieet' gehoord. Trendy verwijst naar datgene wat een wijdverbreide doch voorbijgaande populariteit bereikt. Het houdt geen oordeel in met betrekking tot de uiteindelijke waarde van het bedoelde dieet. Het trendy dieet op dit moment is het vetarme, koolhydraatrijke dieet dat door bijna elke dieetclub wordt gepropageerd, door maandelijks verschijnende tijdschriftartikelen, door media-adviseurs, door professionele organisaties en zelfs door overheidsinstanties. Ik weet dat sommige mensen baat hebben bij vetarme diëten. De veronderstelling dat ze bij iedereen helpen, is echter pertinent onjuist. Als u in de medische vakliteratuur gaat graven, zult u ontdekken dat de ogenschijnlijke unanimiteit over de voordelen slechts schijn is. Bovendien, als u nog steeds te zwaar bent, is dat het levende bewijs dat u er in ieder geval geen baat bij hebt. Uit ervaring kan ik u zeggen dat zo'n dieet bij tientallen miljoenen mensen - de overgrote meerderheid van de zwaarlijvigen in de Verenigde Staten - niet meteen werkt. Het druist volledig in tegen de wetenschappelijke kennis over de menselijke stofwisseling en het effect van koolhydraten daarop.

Misschien herinnert u zich dat twintig jaar geleden John Yudkin, de vooraanstaande Britse voedingsdeskundige, bekend maakte dat de meerderheid van de Britse artsen een koolhydraatarm dieet aanbevalen. Na het lezen van zowel mijn boeken als de publikaties van de artsen Taller, Stillman en Tamower was de meerderheid van de Amerikaanse lijners zo overtuigd van het effect van koolhydraatbeperking dat een dergelijk dieet de 'trendstatus' kreeg. De periode daarvoor was het puntendieet (het tellen van het aantal opgenomen calorieën) de trend. De grote vraag blijft natuurlijk of er in deze jaren ook maar enige verandering in de fysiologie van zwaarlijvige mensen is opgetreden. Ik betwijfel het. Ondertussen wordt maar vastgehouden aan vastgeroeste waarden en zwaait de mediaslinger maar door. Een volgende kentering in de publieke opinie is hard nodig. De huidige trend is gebaseerd op de simplistische redenering die tot de verbeelding van naïeve mensen spreekt: 'Als u niet dik wilt worden, moet u geen vet eten. Als u geen verhoogd cholesterolgehalte wilt, moet u geen cholesterol eten.' Het is het 'U-bent-wat-u-eet-argument', totaal voorbijgaand aan het stofwisselingsmechanisme. De resultaten zijn bedroevend.

Het gevaar van de vetarme trend is duidelijk waarneembaar in onderzoeksresultaten van de USDA (het Amerikaanse Centraal Bureau voor de Statistiek). Vanaf 1975 beschouwde de publieke opinie vetbeperking als de ultieme oplossing. Er was voor het eerst in de Verenigde Staten sprake van een afname van de consumptie van rood vlees per hoofd van de bevolking en een geheel onverwachte toename in het gebruik van vis, gevogelte en afgeroomde melk. De afgelopen vijftien jaar heeft deze trend zich gestaag doorgezet. De cijfers bevatten echter ook een onheilspellende boodschap. In die vijftien jaar is de suikerconsumptie per hoofd van de bevolking gestegen van 54 kg tot 62 kg per jaar.' Nergens ter wereld wordt meer suiker gegeten dan in de Verenigde Staten! We eten bijna 680 calorieën suiker per dag. Dit geldt voor de gemiddelde mens, ongeacht geslacht of leeftijd, dus niet voor de suikerverslaafde. Dit betekent dat - laag geschat -tussen de 25 en 35 procent van de totale hoeveelheid calorieën die een volwassene per dag opneemt, afkomstig is van calorierijke zoetstoffen die geen enkele voedingswaarde hebben en een gevaar voor de gezondheid zijn.

Als ik u niet kan overtuigen van het feit dat deze hoeveelheid suiker een potentieel gezondheidsrisico inhoudt, zal ik u waarschijnlijk ook moeilijk kunnen overtuigen van de noodzaak om 's winters kleren te dragen.

Ik ben niet van plan dezelfde fout te begaan als overtuigde aanhangers van het vetarme dieet, die beweren dat hun dieet bij iedereen succes oplevert. Ik zou wel gek zijn. Geen enkel dieet heeft bij iedereen succes. Het is biologisch bewezen dat geen twee mensen hetzelfde zijn. De afgelopen 25 jaar heb ik echter gewerkt aan het perfectioneren van een dieet waar de overgrote meerderheid van mijn patiënten baat bij heeft. Dit is een dieet waarbij de patiënten zich beter voelen, hun gezondheid op den duur wordt versterkt en hun gewicht constant blijft zonder hongergevoelens of ongemakken - aanzienlijke voordelen dus.

Natuurlijk dieet

Ik wil nogmaals benadrukken dat de natuur goed voor ons zorgt. Zelfs voor het ontstaan van de landbouw was de mens al duizenden jaren in staat sterk en gezond te blijven, ondanks vreselijke ontberingen. Hij kon overleven door het eten van vis, dieren, fruit en groente die hij in de natuur vond, maar had geen medicijnen, medische kennis, geïsoleerde behuizing en betrouwbare verwarming. Het voedsel van de primitieve mens was uitermate gezond. De levenswijze van de moderne, geciviliseerde mens is daarentegen zeer ongezond.

Ik heb de optimistische verwachting dat u op een gegeven moment zult inzien dat vers voedsel - dat niet geraffineerd, geconserveerd, 'verbeterd' en 'verrijkt' is - veel beter voor u is.

In de Handhavingsfase van het Atkins-dieet mag u voor de rest van uw leven de meeste groente, noten en zaden eten. Bovendien is het toegestaan zoveel granen, zetmeel en soms zelfs een stuk fruit te consumeren als uw stofwisseling aankan.

Toegestaan is verder ook nog een grote verscheidenheid aan heerlijk eiwit- en vetrijk voedsel zoals boter en slagroom, etenswaren die bij bijna elk ander dieet verboden zijn.

Dit wil echter niet zeggen dat het een vetrijk dieet is. Dat is het namelijk niet, hoewel ik die beschuldiging ontelbare malen voor de voeten krijg geworpen. Het dieet wordt uitsluitend bekritiseerd vanwege de toegestane consumptie van vet, terwijl de voordelen nooit worden onderkend. Vet beperkt de eetlust. Vet stopt de honger naar koolhydraten. Als er geen koolhydraten in het lichaam aanwezig zijn, zal het geconsumeerde vet de verbranding van vetreserves versnellen. De verstandige lijner kan met vet zijn voordeel doen. Het Atkins-dieet is geen vetrijk dieet. Ik zou u namelijk nooit toestaan gemaksvoedsel te eten, omdat dat een grote hoeveelheid vet bevat. Bij het Atkins-dieet zult u grotere hoeveelheden vlees, vis, gevogelte, eieren en boter eten dan u gewend was voordat u met dit dieet begon, maar de totale vetconsumptie zal zeker minder zijn.

Voordat ik de voordelen van vetten en eiwitten zal opsommen, wil ik eerst benadrukken dat de werkelijke oorzaak van verbetering van de gezondheid het stoppen met eten van koolhydraatrijk gemaksvoedsel is. In hoofdstuk 3 zal ik het begrip Hyperinsulinisme - een van de belangrijkste medische concepten van de afgelopen vijftien jaar - nader toelichten, waarna u zult begrijpen dat vetarm eten geen absolute voorwaarde is voor iemand die dit dieet volgt. De verbetering van de gezondheid, onlosmakelijk verbonden met een voedingswijze waarbij suiker en bloem in geen enkele vorm zijn toegestaan, is meer dan voldoende om het Atkins-dieet tot een van de gezondste voedingsprogramma's te maken die u ooit tegen zult komen. Ik moet u op dit punt wijzen omdat het van belang is voor alles wat ik u verder ga vertellen. U kunt dit boek kopen en een gezondheidsfreak worden. Ik kan bogen op een hernieuwd verkoopsucces en zou het daarbij kunnen laten. Dat zou echter onvoldoende reden voor mij zijn om dit boek te schrijven.

Dit dieet zal de basis voor een goede gezondheid leggen. Ik twijfel daar niet aan. Mijn huidige patiënten zijn niet gek - dat is bijna niemand als het erom gaat erachter te komen hoe hij zich nu werkelijk voelt. Wat bij hen vruchten afwerpt, bied ik u aan. Het belangrijkste is dat zij zich gezonder voelen. Voor de meesten is het gewichtsverlies slechts een welkom neveneffect. Als de emotionele effecten echter bijzaak zijn, komen de medische voordelen op de eerste plaats. Overgewicht en slechte gezondheid zijn onmiskenbaar met elkaar verbonden. Ik zou zwaarlijvige patiënten meteen op dieet zetten omdat ze voor hun gezondheid naar mij toe zijn gekomen. Optimale gezondheid houdt automatisch een ideaal gewicht in.

U wilt echter afvallen. Ik zal u ook gezonder moeten maken. Ook al zou u anders willen, bij het Atkins-dieet zijn deze twee zaken onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Dr. Atkins, ik wil met plezier kunnen eten en leven en voor altijd slank blijven

Dat kunt u ook. U zult vast niet geloven dat iemand de ene week een kwart kilo kan aankomen en de volgende weken bijna twee kilo aan gewicht kan verliezen zonder dat de calorieopname vermindert. Ik zal u daarom voorstellen aan Harry Kronberg. Ik heb vele Harry Kronbergs in mijn praktijk, maar het kostte weinig hoofdbrekens om de juiste te vinden, want Harry had een afspraak op de dag dat ik dit hoofdstuk schreef. Ik wil dat u zijn verhaal goed tot u laat doordringen en het niet als ongeloofwaardig afdoet. De resultaten berusten namelijk op waarheid. Ik denk dat dit niet de laatste keer is dat ik Harry in dit boek voor het voetlicht haal, want hij is als het ware de Atkins-modellijner.

Harry Kronberg, een 39-jarige eigenaar van een houthandel, kwam naar mij toe vanwege een hartritmestoomis en een overduidelijk gewichtsprobleem. Hij was altijd al mollig geweest, ook als kind, maar nu was het echt uit de hand gelopen. Enkele jaren eerder was hij bij een dieetclub geweest en viel hij met een vetarm dieet af van 111 tot 84 kg. Dat bleef er ook af, op 43 kg na dan.

U leest het goed. Toen Harry voor het eerst bij mij kwam, woog hij 127 kilo. Bij een lengte van l ,67 m is dat wat aan de hoge kant. Op een relatief zetmeelrijk, vetarm dieet van ongeveer 1700 calorieën per dag was hij in de voorafgaande driejaar 32 kg aangekomen, dus bijna l kg per maand. Hiermee was duidelijk aangetoond dat hij een stofwisselingsstoornis had. Hij ging op dieet, het dieet waarover u meer in dit boek kunt lezen. Dit betekende een radicale beperking van de hoeveelheid koolhydraten, terwijl hij onbeperkt vlees, vis, gevogelte en eieren mocht eten. Ik vertelde hem dat hij zoveel mocht eten als hij wilde.

De hoeveelheid calorieën was nu nagenoeg gelijk aan die bij zijn vorige dieet, hij sloeg nooit een maaltijd over en had ook nooit een hongerig gevoel. De eerste drie maanden raakte hij 23 kg kwijt (bijna l ,5 kg per week) en hij verliest nu nog gemiddeld 1,3 kg per week. Zijn hartklachten zijn verdwenen, zijn cholesterolgehalte daalde van 207 naar 134, zijn triglyceridegehalte van 134 naar 31.

Ik kan wel stellen dat Harry onder de indruk was. Hij zei tegen me: 'Ik zal de vitaminen die u me voorschrijft, blijven nemen, dokter. Ze bevatten iets waardoor ik blijf afvallen.' Door vitaminen verloopt het proces gesmeerd, maar er zit niets in dat het gewichtsverlies bevordert.

Zal ik bij dit dieet van eten kunnen genieten?

Zal ik bij dit dieet van eten kunnen genieten?

Het zou me verbazen als dit niet zo zou zijn. We zullen het menu van Patricia Finley eens bekijken. Ze volgt het Atkins Introductiedieet al veertien weken en ze is al 14 kg afgevallen. Ze wil nog 16 kg kwijtraken en ik denk dat dat wel zal lukken. Overigens, de meeste patiënten die in dit boek worden genoemd, hebben hun ideale gewicht reeds bereikt, maar ik zie niet in waarom ik me tot hen zou beperken. Ik heb al zoveel mensen met succes geholpen dat het niet van arrogantie zal getuigen als ik stel dat een grote meerderheid van de nog steeds in de vermageringsrace strijdende lijners ook zal slagen.

Patricia heeft altijd heel veel zetmeel gegeten. Als ze onder grote druk stond, was geen enkel dessert veilig voor haar. Ze is bekeerd en volgt momenteel een smaakvol koolhydraatarm dieet.

Bij haar ontbijt eet ze eieren met spek, een kaasomelet of groente met een kaassausje. De lunch bestaat uit vis of gevogelte met een grote salade. Soms neemt ze echter runderkotelet met gebakken uien, chilipoeder en pepertjes. Als tussendoortje eet ze graag olijven of asperges. De meeste aandacht besteedt ze echter aan het avondeten. Je kunt je onmogelijk misdeeld voelen, aldus Patricia, bij het genot van guacamole (voor de leek: avocado-puree met daar doorheen tomaat, ui en kruiden) en stukjes kip en biefstuk. Daarbij komt verder nog haar voorkeur voor gegratineerde courgettes in olijfolie met boter en nootmuskaat, voor broccoli met citroenbotersaus en voor haar zelfgemaakte kippensoep. Patricia houdt ook van lamsbout met stukjes ui, gebakken in olijfolie, kruiden en een beetje zout. Ze verzekert me dat dit slechts een kleine selectie is uit het eten van haar dieet dat ze lekker en gezond vindt.

Ik denk niet dat iemand na zo'n maal nog steeds honger zal hebben en het hierboven beschreven dieet is toch echt bedoeld om af te vallen. U kunt het aan uw eigen smaak en behoeften aanpassen zolang u maar alleen de toegestane etenswaren neemt.

Een dergelijk verhaal biedt genoeg (voedings)stof tot nadenken. Ik noem nog enkele andere onderwerpen die verderop in dit boek aan de orde zullen komen.

Dieetervaringen en gewichtsveranderingen

· Hoe u uzelf een metabolisch voordeel kunt verschaffen waardoor u meer calorieën kunt opnemen terwijl u toch meer afvalt dan met enig ander dieet.

· Hoe u met dit dieet kunt slagen terwijl u met andere diëten altijd hongerig, vermoeid, depressief en ongelukkig was.

· Waarom u geen wilskracht nodig hebt voor het Atkins-dieet.

· Hoe schranspartijen na een dag tot het verleden kunnen behoren.

· Hoe u uw ideale gewicht kunt bereiken door het verbranden van uw vetreserves - de zogenaamde Goedaardige Dieet-ketose.

· Hoe te voorkomen dat u geen lichaamsweefsel maar vet verbrandt.

· Hoe u voor altijd uw ideale gewicht kunt handhaven. We gaan daarbij uit van het basisdieet waarop u in eerste instantie gewicht verloor en dat wordt aangevuld met enkele voor u onmisbare voedingsstoffen.

· Hoe u de mate van metabolische tolerantie voor gewichtsverlies kunt bepalen en hoe u uw dieet daaraan kunt aanpassen.

· Hoe u het boek Atkinsfatfast kunt gebruiken bij een extreem hoge metabolische resistentie.

· Hoe voedingssupplementen als medicijn kunnen worden gebruikt om metabolische resistentie te overwinnen.

Verbetering van de gezondheid

· Hoe u een Dieet-gerelateerde Stoornis kunt overwinnen - deze bestaat uit het beruchte trio hypoglykemie, gistinfectie en voedselintolerantie.

· Hoe u kunt voorkomen dat u last krijgt van gezondheidsondermijnend hyperinsulinisme.

· Hoe u op maat een oefenprogramma voor meer lichaamsbeweging kunt samenstellen.

· Hoe u uw energieniveau kunt opkrikken.

· Hoe u een totaalprogramma, bestaande uit het dieet aangevuld met voedingssupplementen, kunt samenstellen dat wonderen voor uw gezondheid kan verrichten.

· Hoe u met het dieet uw cholesterolgehalte en uw bloedvetgehalte kunt verlagen.

· Hoe u het dieet kunt gebruiken om medische klachten te verhelpen, zoals diabetes, hartaandoeningen en hoge bloeddruk, die zo vaak het gevolg zijn van zwaarlijvigheid.

Verandering van eetpatroon

· Hoe u rijk en overvloedig voedsel, dat bij andere diëten is verboden, kunt inpassen in uw nieuwe dieet waardoor uw eetpatroon de vergelijking met dat van een prins of prinses met gemak kan doorstaan.

· Hoe u het geliefde koolhydraatrijke voedsel kunt vervangen door zeer aangename, gezonde en smakelijke voeding.

· Hoe u zich moet gedragen in supermarkten, in restaurants en op feestjes nadat u zich uw nieuwe levenswijze hebt aangemeten.

· Hoe u van het dieet een zeer persoonlijk dieet kunt maken zodat het helemaal op uw smaak, levenswijze en stofwisseling is afgestemd.

· Hoe dierlijk voedsel uw behoefte aan zoetigheid kan onderdrukken.

Persoonlijke veranderingen

· Hoe u de werking van het dieet aan uw familieleden en vrienden kunt uitleggen.

· Hoe u toch zonder problemen bij hen aan tafel kunt schuiven, zelfs wanneer hun eetpatroon afwijkt van uw dieet.

Hoe kunt u het dieet volhouden?

· Wat u moet doen als u behoefte aan suiker en zetmeel hebt.

· Hoe u een handhavingsdieet kunt volgen dat u als het ware op het lijf is geschreven.

· Hoe u dat handhavingsdieet uw leven lang kunt volgen.

· Hoe u kunt stoppen met het dieet en toch kunt overleven.

· Hoe u vetten kunt gebruiken om uw gezondheid te versterken.

· Hoe u het dieet kunt aanpassen als u op een gegeven moment weer in gewicht toeneemt en deze kilo's weer wilt kwijtraken.

· Hoe u nooit meer dan 3 kg boven uw ideale gewicht zult wegen.

Dit zou wel eens het ideale dieet voor u kunnen zijn

Het is een veelbelovend totaalprogramma dat ik u net geschetst heb. Er zijn momenten waarop ik u in al mijn naïviteit zou kunnen vertellen dat u het moeilijk zou kunnen krijgen en dat u alle energiereserves en moed zult moeten aanspreken om het dieet vol te houden. In werkelijkheid hoeft u helemaal niet zo heldhaftig te zijn. U zult merken dat het verbazingwekkend gemakkelijk gaat en dat het een grote verandering in uw leven teweeg zal brengen.

Ik heb 30 jaar aan het front gestaan in gezelschap van mensen die een gruwelijke hekel hadden aan vet en het effect ervan - jong en oud, sommigen slechts 5 kg te zwaar, anderen 50. Ik heb patiënten gehad die onbedaarlijk begonnen te huilen om hun eigen herhaalde mislukkingen en wanhopig op zoek waren naar hulp.

Ik hoop dat ik u er van heb overtuigd dat u die hulp op dit moment in handen hebt.

3 Drie typen mensen die een ketogeen dieet nodig hebben

Natuurlijk mag u twijfelen over het feit of u dat dieet wel nodig hebt. Als u problemen met uw gewicht hebt, is de kans groter dan 90 procent dat ik u kan helpen. Geldt dat ook voor uw eigen, zeer persoonlijke gewichtsproblemen? Ik zal de doorsnee zwaarlijvige patiënt voor u schetsen, zodat u weet wat wel en niet op u van toepassing is. Dat is niet zo moeilijk. Er zijn verschillende direct herkenbare kenmerken van zwaarlijvigheid die door stoornissen van de koolhydraatstofwisseling wordt veroorzaakt.

Herkent u zich in de volgende beschrijving?

Groep A

· Bent u te zwaar hoewel u niet te veel eet?

· Volgt u standaarddiëten om af te vallen en verliest u nog steeds geen gewicht of bereikt u bij lange na niet uw streefgewicht?

· Valt het u op dat slanke mensen dagelijks zowel meer voedsel als meer calorieën consumeren dan u?

· Voelt u zich ellendig en hongerig bij een caloriearm dieet?

· Vindt u dat u echt niet minder kunt eten zonder dat u zich lichamelijk slecht voelt?

· Voelt u zich niet verzadigd nadat u een normale maaltijd hebt genuttigd?

· Verliest u gewicht als u precies genoeg eet - of komt u juist aan?

· Zegt u vaak tegen uzelf: 'Ik ben echt zeer gedisciplineerd. Het ligt aan mijn stofwisseling'?

Of herkent u zich eerder in deze beschrijving?

Groep B

· Hebt u een onverklaarbare obsessie voor een bepaald voedingsmiddel?

· Hebt u de gewoonte om 's nachts te eten?

· Hebt u vaak eetaanvallen?

· Hebt u een onbedwingbare behoefte aan koolhydraatrijk voedsel zoals snoepgoed, pasta en brood?

· Neemt u vaak tussendoortjes?

· Hebt u een sterke drang om kort na een overdadige maaltijd opnieuw te eten?

· Zou u zich een eetverslaafde willen noemen? Hebt u ooit gezegd: 'Ik zou willen dat ik mijn eetgewoonten beter onder controle kon houden'?

· Hebt u één of meer van de onderstaande gezondheidsklachten, die verminderen of zelfs verdwijnen als u eet?

o overgevoeligheid

o onverklaarbare vermindering van kracht of uithoudingsvermogen op gezette tijden gedurende de dag - vaak overweldigende vlagen van vermoeidheid, voornamelijk 's middags

o stemmingswisselingen

o concentratiemoeilijkheden

o slaapstoornissen - vaak behoefte aan heel veel slaap of soms uit een diepe slaap opschrikken

o angst, verdriet en depressie die niet uit persoonlijke omstandigheden kunnen worden verklaard

o duizeligheid, trillingen, hartkloppingen

o geestelijke oververmoeidheid en verlies van mentale scherpte

Misschien voldoet u aan de volgende beschrijving?

Groep C

· Hebt u het gevoel dat u niet zonder een bepaald voedingsmiddel of een bepaalde drank kunt?

· Zou u een eersteklas maaltijd laten schieten voor uw lievelingseten?

· Is er een bepaald voedingsmiddel of een bepaalde drank waardoor u zich direct beter voelt

· Vraagt u zich wel eens af of u verslaafd zou kunnen zijn aan dat voedingsmiddel of die drank?

· Hebt u dat gevoel ook bij een bepaalde categorie voedingsmiddelen (zoetigheden, frisdranken, zuivelprodukten, graanprodukten enzovoort)?

Wat kunt u uit de antwoorden concluderen?

We zullen deze informatie eens nader onderzoeken. Allereerst wil ik zeggen dat ik het zeer vreemd zou vinden als een duidelijk zwaarlijvig persoon geen enkele vraag met 'ja' zou hebben beantwoord. Als u echter een aantal van de gestelde vragen bevestigend hebt beantwoord, gaat dit boek over u en heb ik wellicht een oplossing voor uw probleem.

Als de meeste ja-vragen zich in groep A bevinden, hebt u een Stofwisselingsstoomis die tot uitdrukking komt in a) het onvermogen om gewicht te verliezen of gewichtsverlies te handhaven of b) honger of het onvermogen om het verzadigingspunt te bereiken of te handhaven. Als groep B de meeste ja-antwoorden heeft opgeleverd, is er vermoedelijk sprake van glucose-intolerantie, beter bekend als hypoglykemie. Als de meeste bevestigende antwoorden in groep C vielen, bent u waarschijnlijk verslaafd aan een voedingsmiddel of drank. Andere benamingen voor dit verschijnsel zijn 'voedselallergie* of nauwkeuriger gezegd, 'individuele voedselintolerantie'.

Als u een groep-C-respondent bent en het voedingsmiddel of de drank waar het om gaat koolhydraten bevat, hebt u een koolhydraatverslaving en zal dit boek u meer oplossingen voor uw probleem bieden dan u ooit voor mogelijk hebt gehouden.

Drie facetten van hetzelfde probleem

De A- en B-respondenten (en de meeste C-respondenten) hebben een stoornis die de gemeenschappelijke noemer is van bijna al hun problemen, het zogenaamde hyperinsulinisme.

Voordat ik inga op het begrip hyperinsulinisme en u uitleg hoe u deze klacht met behulp van het Atkins-dieet kunt verhelpen, wil ik dat u eerst voor uzelf bepaalt hoe belangrijk eten voor u is. U moet zich afvragen: 'Wat doe ik overdag nog meer dat zo'n grote en ingrijpende verandering in mijn lichaam teweeg brengt behalve eten?' De tijd tussen het opstaan en het naar bed gaan wordt gebruikt om kilo's organisch materiaal in het lichaam op te slaan. Dit is de krachtbron van het lichaam. Het zal u waarschijnlijk niet verrassen dat uw lichaam de prijs moet betalen als u slechte keuzen maakt. Ik zal eerst de invloed van de suiker- en koolhydraatconsumptie op het menselijk lichaam nader toelichten. Daarna zal ik het ontstaansmechanisme van de stofwisselingsklachten als gevolg van ongezonde voeding bespreken.

Leven zonder beheersing

Het komt vaak voor dat mensen een obsessie voor een bepaalde voedingsstof hebben. Hardnekkige gevallen zijn zelfs met dit dieet moeilijk te genezen, met andere diëten is het vrijwel onmogelijk. Bepaalde dieetartsen spreken van koolhydraatverslaving en dat is nog niet eens zo'n slechte benaming. De mannen en vrouwen die schransen, over voedsel fantaseren en vaak alleen leven om te eten, zijn er in principe net zo slecht aan toe als een alcohol- of nicotineverslaafde. Hun stofwisseling moet worden aangepakt om de klachten te kunnen verhelpen.

Gordon Lingard, een handelaar in onroerend goed, is zo'n extreem voorbeeld. Hij was 53 jaar toen hij in mijn kliniek verscheen en woog 139 kg bij een lengte van 1,75 m. Gordon had in zijn studententijd nog een normaal gewicht (hij zat toen bij de reddingsbrigade), maar op zijn 30ste was hij al extreem dik. Op een gegeven moment woog hij zelfs 204 kg. Er was geen sprake van een hormonale stoornis en hij had alles geprobeerd - maagverkleining, braak- en laxeermiddelen en elk dieet van B tot Z.

Zowel Gordon als de doktoren stonden voor een raadsel. Hij had een obsessieve drang om te eten. De eetaanvallen waren onbeschrijflijk. Hij vertelde me dat hij al plannen voor de volgende schranspartij smeedde terwijl hij zich op dat moment nog aan het volproppen was. Liters ijs verdwenen net zo snel als een doorsnee koolhydraatverslaafde een chocoladereep verorbert. Suiker was de ultieme obsessie voor Gordon.

'Ik kan me niet herinneren dat er ooit een moment is geweest waarop ik er niet naar verlangde. Vaak trilde ik over mijn hele lichaam totdat ik de suiker in mijn mond voelde smelten. De klachten waren puur lichamelijk en ze waren echt beangstigend. Er bestond voor mij niets anders dan eten. Ik was een uur onderweg van mijn werk naar huis en ik kende elk restaurant, elk cafetaria, elke snoepautomaat, elke frisdrankenautomaat langs de hele route.'

Ik ben ervan overtuigd dat u denkt dat deze eetobsessie puur psychisch was. Ik kan u zeggen dat u het bij het verkeerde eind hebt.

Gordon Lingard is een speciaal geval en het was niet gemakkelijk om hem te behandelen, zeker in het begin. Bepaalde vitaminesupplementen die ik in hoofdstuk 21 zal beschrijven, vormden een essentieel onderdeel van zijn behandeling. U moet zich realiseren dat de klacht van Gordon niet meer dan een extreme variant was van de klachten die veel dikke mensen hebben. Hij had voornamelijk problemen met zijn stofwisseling en die konden worden verholpen via diezelfde stofwisseling. Voor het eerst in 30 jaar heeft Gordon Lingard bijna zijn ideale gewicht bereikt en hij heeft bovendien niet meer die allesoverheersende behoefte aan suiker.

Gordon heeft nooit succes gehad met vet- en caloriearme diëten. Waarom niet? Zijn probleem was de reactie van zijn stofwisseling op koolhydraten. Een dergelijke uit de hand gelopen situatie proberen te veranderen met caloriebeperking maar zonder koolhydraatbeperking is niet meer dan water naar de zee dragen.

U hebt dit boek misschien gekocht omdat u diep van binnen denkt dat u 'obsessief eetgedrag' vertoont. Naar alle waarschijnlijkheid bent u verslaafd aan koolhydraten. Hoeveel biefstukverslaafden bent u in uw leven tegengekomen? Niet veel, denk ik. Ik kan u vertellen dat ze tot een zeer zeldzaam ras behoren.

Een obsessie voor zoetigheden is vaak een teken

Veel mensen beginnen al in hun kindertijd met een zogenaamd 'uitgebalanceerd* eetpatroon, maar tegen de tijd dat ze volwassen zijn, is die balans danig verstoord. Eten leek hen vroeger nooit echt zo belangrijk terwijl dit nu wel zo is. Ze bekijken eerst hun taille, daarna hun eetgedrag en realiseren zich dan pas dat ze een probleem hebben. Meestal ontdekken ze dat ze een voorkeur voor bepaalde voedingsstoffen hebben.

Hun eetpatroon bestaat nu voornamelijk uit het nuttigen van koolhydraatrijke etenswaren zoals brood en gebak, cake en snoepgoed, pasta en popcorn. Hebt u ooit wel eens de behoefte gehad om meteen na een complete maaltijd inclusief groot toetje iets zoets te eten? Dat duidt erop, net als vermoeidheid trouwens, dat uw koolhydraatstofwisseling niet goed functioneert.

Het is niet zo dat u eet wanneer u geen honger hebt, maar u schijnt altijd honger te hebben. Als u toch het koolhydraatrijke voedsel eet waar u zo'n grote behoefte aan hebt, voelt u zich echter maar een korte tijd beter. Dit is het tegenovergestelde van wat met u gebeurt bij het Atkins-dieet. U ontdekt dan namelijk niet alleen dat uw eetlust is verminderd, maar ook dat u na het eten bent verzadigd.

Bent u een dwangmatig eter?

Veel koolhydraatverslaafden kunnen niet meer langs een koelkast lopen zonder deze te openen, net zoals Martina Navratilova het niet na zou laten om een te korte lob met een harde smash af te straffen. Ik heb vele patiënten horen zeggen: 'Het is onweerstaanbaar. Dr. Atkins. Ik ben een slaaf. Kunt u mij alstublieft helpen?'

Ik antwoord dan: 'Natuurlijk kan ik dat. Uw obsessies boezemen mij geen angst in en na verloop van tijd doen ze dat u ook niet meer. Als u de volgende keer weer langs die koelkast loopt, doe hem dan open, neem wat kip-salade of een stuk runderrollade. Als u eet zoals ik u voorstel, zult u ontdekken dat eten nog steeds overheerlijk is, maar dat de obsessie langzamerhand zal verdwijnen.'

Ziet u, uw eetobsessie vloeit niet voort uit een stoornis in uw persoonlijkheid. Het is een biologische stoornis, het zogenaamde hyperinsulinisme. U lijdt daaraan enkel en alleen doordat u op dezelfde ongezonde manier eet zoals de meeste mensen in onze maatschappij.

Het dieet dat werkt

De eetgewoonten die in de ontwikkelde, moderne landen op aarde worden gevolgd, vertonen opvallende overeenkomsten. Ik noem nu alleen de cijfers over de Verenigde Staten. Als u eenmaal begrijpt wat gezond eten eigenlijk inhoudt, zult u die overeenkomsten net zo wonderlijk en schokkend vinden als ik.

Laten we meteen maar met de grootste boosdoener beginnen: suiker. Ik zal u wat meer over deze voedingsstof vertellen. Men at 200 jaar geleden gemiddeld minder dan 5 kg suiker per persoon per jaar. Ongeveer 100 jaar geleden werd het echter menens. In de jaren negentig van de vorige eeuw deed cola zijn intrede en werd meteen een groot succes. Het gevolg van dit soort frisdranken is dat als iemand zijn dorst ermee lest, hij niet alleen vocht, maar ook een grote hoeveelheid suiker binnenkrijgt. Het resultaat was dat het suikerverbruik per hoofd van de bevolking, dat in 1828 5,5 kg was, in de periode tot 1928 vertienvoudigde. De laatste statistieken tonen aan dat de gemiddelde Amerikaan in 1975 54 kg calorierijke suikers consumeerde (voornamelijk geraffineerde suikers en fructoserijke suikerstroop) en in 1990 62 kg.' Dit betekent dat suiker een zeer belangrijke plaats inneemt in het eetpatroon van de gemiddelde Amerikaan en dat hij hiervan dagelijks 170 g consumeert. De gemiddelde Amerikaan eet 425 g koolhydraten per dag, 105 g eiwitten en 168 g vetten. Van de totale hoeveelheid koolhydraten bestaat dus 40 procent uit suiker; onze totale dagelijkse hoeveelheid voedsel bestaat dus voor 25 procent uit suiker.

Suiker heeft geen enkele voedingswaarde. Het schaadt alleen de gezondheid. Er zijn veel serieuze pogingen gedaan om het belang van suiker aan te tonen. Honderden onderzoeken hebben echter bewezen hoe dodelijk de effecten ervan kunnen zijn.2 Ik zal daar nu niet over uitweiden, omdat ik in het volgende hoofdstuk nader op het begrip hyperinsulinisme zal ingaan en bovendien zou ik over suiker een heel boek kunnen volschrijven.

U dient echter wel te weten en te onthouden waaruit het hedendaagse westerse eetpatroon bestaat. Ook al voegt u nergens suiker aan toe, u moet wel bedenken dat deze al aan ontelbare etenswaren en dranken is toegevoegd voordat ze bij u op tafel komen. Suiker zit meestal in produkten waarvoor u uw neus zou ophalen als ze niet zo zoet zouden zijn. Suiker is de grote, onmisbare vriend van de voedselindustrie. Als u zich hebt laten imponeren door de stortvloed aan anti-vetpropaganda die de afgelopen tien jaar onder het mom van voedingsvoorlichting over u heen is gekomen, bent u misschien al vergeten wat die blikjes en potjes op de supermarktschappen in werkelijkheid bevatten.

Ik verzeker u dat het eten van vlees, vis en gevogelte geen ontbering is - het zijn produkten die de mens als carnivoor al duizenden jaren eet.

In de 19de eeuw maakte men overvloedig gebruik van boter en reuzel, men at rund- en varkensvlees en ook van eieren was men niet vies. Toch overleed bijna niemand aan een hartaandoening. Paul Dudley White, de cardioloog/lijfarts van president Eisenhower, herinnerde zich dat hij pas in de jaren twintig, na zijn eerste co-assistentschap, voor de eerste keer een hartaanval behandelde. Als dit voorbeeld niet illustratief genoeg is, heb ik nog een ander. De moderne Fransman, die zoals bekend zeer veel boter, kaas en ganzenleverpaté verorbert, heeft 60 procent minder kans op een hartaanval dan zijn Amerikaanse generatiegenoot.3 (De Française is nog gezonder - ze heeft het laagste ziektecijfer van de westerse wereld.)

Wat is nu de oorzaak van die stortvloed van degeneratieve ziekten? Het enige wat ik van u vraag, is om na te gaan hoe ons eetpatroon de afgelopen honderd jaar is veranderd. Niet alleen werd in de jaren negentig van de vorige eeuw cola uitgevonden, in datzelfde decennium werden ook machines gebouwd die het graan konden verwerken tot witte, voedingsarme bloem. Voeg suiker en zout aan die bloem toe en u hebt het basisingrediënt van het gemaksvoedsel dat sindsdien in de Verenigde Staten en veel andere ontwikkelde landen gretig aftrek vindt.

Nogmaals de Fransman - die meneer met zijn mond vol paté de foie gras. In Frankrijk komen zwaarlijvigheid en hartaandoeningen lang niet zo vaak voor als in de Verenigde Staten, terwijl vet wel een belangrijke plaats inneemt in het eetpatroon van de Fransen. (Ze eten relatief gezien meer vlees en vis, vier keer zo veel boter en twee keer zo veel kaas als de Amerikanen.) Wat betekent dit nu allemaal? Zou dit iets te maken kunnen hebben met het feit dat de suikerconsumptie in de Verenigde Staten per hoofd van de bevolking 5,5 keer zo hoog is als die in Frankrijk! We weten toch dat vet de bron van alle kwaad is. Of niet soms?

Richt u op uw stofwisseling

Suiker activeert bepaalde stofwisselingsprocessen die uw gezondheid schaden en uw taille doen uitdijen. Suiker is vergif voor de stofwisseling. U zou dit feit natuurlijk kunnen negeren en uw overgewicht onder controle proberen te krijgen door calorieën te tellen en alleen zo veel plakken van dit en zo veel gram van dat te eten. U zou dus meer aandacht kunnen besteden aan de kwantiteit dan aan de kwaliteit van uw voeding. Dat is toch ook het advies van de conventionele diëtisten? Ik zal u echter vertellen dat de kans op permanent gewichtsverlies bijna nihil is als u kiest voor beperking van de calorieopname. U was daar toch al van overtuigd. Als een heleboel mensen hetzelfde antwoord op hetzelfde probleem hebben, maar het blijkt in geen enkel geval het juiste te zijn, laat dan uw gezond verstand zegevieren en erken dat er iets fundamenteels verkeerd moet zijn met dat antwoord. Misschien hebt u een caloriearm dieet geprobeerd omdat andere mensen dat ook hebben gevolgd. Na een veelbelovende start eindigt het meestal in mineur. Er is echter helemaal geen reden om uw hoofd meteen in de schoot te leggen.

Melissa Jackson, een 35-jarige verzekeringsagent, kwam naar me toe toen ze 101 kg woog, bij een lengte van l ,60 m. Ze had sinds haar 16de jaar letterlijk elk dieet geprobeerd dat haar onder ogen was gekomen of waarover iemand haar had ingelicht. Ze was als kind al dik. Deze toestand had haar altijd al gekweld en geobsedeerd, niet alleen omdat het dik-zijn haar belemmerde in haar dagelijks leven, maar ook omdat ze het niet kon accepteren. Ze probeerde dieetpillen en vloeibaar-eiwitdiëten, daarna Weight Watchers en een lange lijst met andere vetarme diëten. Op 30-jarige leeftijd was ze gewend om na een maandenlange, toegewijde strijd te horen te krijgen dat ze stabiliseerde rond de 90 kg.

'Ik had de situatie niet meer in de hand en ik had daardoor een hekel aan mezelf gekregen. Het kwam zover dat ik bij een vet- of caloriearm dieet constant honger had en toch maar hoogstens l kg per maand afviel. Op een gegeven moment raakte ik zelfs die nog niet eens kwijt. Ik hongerde me zelfs bijna letterlijk dood, maar na vier of vijf dagen vasten bleek dat ik nog niet eens een half pondje was afgevallen.

Melissa Jackson volgde het Atkins-dieet en verloor in een jaar tijd 35 kg. Zonder honger te lijden. Ze had altijd van gebak, snoep, frisdrank en pasta gehouden en een groot deel van haar leven was dat zelfs een obsessie geweest, maar nu liet ze deze etenswaren links liggen. Alles waar ze verder van hield, bleef ze echter met smaak eten. Na enkele weken miste ze de voedingsstoffen die ze uit haar eetpatroon had moeten schrappen al niet meer. Ze had meer energie, minder behoefte aan slaap, haar cholesterolgehalte was lager en de verhouding tussen HDL- en LDL-cholesterol werd groter. Had ze eerst maat 44, nu paste haar opeens maatje 36. Als dit alles u nog steeds als een sprookje in de oren klinkt, kan ik slechts zeggen: lees door.

Ik schreef dat een grote categorie zwaarlijvigen, de groep A respondenten, aan een stofwisselingsstoornis leed. Ik zal nu uitleggen wat ik daar precies mee bedoel.

4 Insuline - het dikmakend hormoon

Ik ga het nu hebben over het hormoon waarvan de naam al zo vaak is gevallen - insuline. Dit hoofdstuk zal enkele medische termen bevatten, maar laat dat u er niet van weerhouden het nauwkeurig te lezen omdat u anders misschien de oplossing van uw probleem mist.

Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van insuline, dat bij bepaalde vormen van diabetes wordt voorgeschreven ter regulering van de bloedsuikerspiegel. Het insulinehormoon is een van de krachtigste en efficiëntste lichaamseigen stoffen die het gebruik, de distributie en de opslag van energie regelt.

Uw lichaam is een energiebron die nooit in rust is en die altijd metabolisch actief is. Het gebruikt de glucose (een basisvorm van suiker) in het bloed als brandstof voor zijn activiteiten. Glucose is noodzakelijk. Zelfs als de hongerdood dreigt, zal het lichaam glucose blijven maken zolang er iets in het lichaam aanwezig is wat daarvoor kan worden gebruikt. Met andere woorden, zelfs als u gedurende lange tijd helemaal niets eet, zal het glucosegehalte niet veel van het normale niveau afwijken. Algemeen geldt natuurlijk dat voedsel de voornaamste brandstof van het lichaam is.

Het nuttigen van een maaltijd

Het is tijd voor de avondmaaltijd. U zit aan tafel en nuttigt een maaltijd van drie gangen. Wat doet uw lichaam? Ergens tussen kauwen en uitscheiden neemt het bepaalde stoffen op uit het voedsel, meestal via de wand van de dunne darm. Op dat moment wordt het voedsel afgebroken en kan het als brandstof worden gebruikt.

Uit de geconsumeerde koolhydraten zal uw lichaam glucose opnemen en andere natuurlijke suikers die gemakkelijk en snel in glucose kunnen worden omgezet. De vetten worden tot glycerol en vetzuren afgebroken. De eiwitten leveren aminozuren, de bouwstenen van weer nieuwe eiwitten. Het is duidelijk dat er veel glucose in uw bloed terechtkomt als u veel koolhydraten opneemt. Dat klinkt goed, of niet soms? Al die energie die door uw lichaam stroomt. Eet suiker, zetmeel en fruit en uw bloedsuikerspiegel zal dan ook heel snel omhoog schieten.

Als u van chocola houdt, zegt u misschien: 'Dat is geweldig, hoe meer ik eet, hoe sterker ik word.' Helaas, verkeerd gedacht. Uw lichaam is heel lang geleden in het Neanderthaler-tijdperk ontwikkeld en toen was er nog geen chocola. Uw lichaam kan natuurlijke, ongeraffineerde voedingsstoffen voldoende afbreken. Het is daarentegen niet goed in staat om een overmaat aan natuurlijke suikers, die voor een korte energiestoot zorgen, te verwerken. Dit is er ook de oorzaak van dat onze hedendaagse eetgewoonten lichamelijke klachten kunnen veroorzaken. Als u dit niet begrijpt, zullen we eerst kijken wat insuline en andere energieregulerende hormonen doen als u eet.

Als de bloedsuikerspiegel stijgt

Als de bloedsuikerspiegel zeer snel stijgt, bijvoorbeeld na het eten van koolhydraten, beslist uw lichaam meteen hoeveel van die pure energie het nodig heeft voor onmiddellijk gebruik en hoeveel het zal opslaan voor in de toekomst.

Insuline speelt een belangrijke rol bij deze beslissing omdat deze stof het omzetten van koolhydraten in bloedsuiker regelt.

Insuline wordt geproduceerd door de Eilandjes van Langerhans die in de alvleesklier liggen. Als het suikergehalte in uw bloed stijgt, zet insuline een gedeelte van die glucose om in glycogeen, een zetmeel dat in de spieren en de lever wordt opgeslagen en dat direct als brandstof dienst kan doen. Als alle glycogeenreservoirs vol zitten en zich in het bloed meer glucose bevindt dan het lichaam op dat moment nodig heeft, zal insuline deze overmaat omzetten in vetweefsel, waarvan triglyceride de belangrijkste chemische component is. Dit is de overtollige ballast waar u zo graag van af wilt. Vanwege de hier beschreven functie wordt insuline ook wel het 'vetproducerend hormoon' genoemd.

Insuline gaat zeer efficiënt te werk. Als dat niet het geval zou zijn, zou uw lichaam geen glucose, de basisbrandstof, kunnen produceren. De bloedsuikerspiegel zou enorm stijgen en het lichaam gaat op zoek naar andere energiebronnen. Eerst worden de vetreserves aangesproken, daarna het spierweefsel. Dat gebeurt bij insuline-afhankelijke diabetes als er geen insuline aanwezig is. Veronderstel echter dat insuline te effectief is of dat er te veel is aangemaakt. Er zou te veel suiker worden omgezet waardoor er te weinig in het bloed zou blijven om de hersenen te activeren. Het lichaam probeert dit te corrigeren door regulerende hormonen vrij te maken - voornamelijk glucagon, corticosteroïden en adrenaline. Op deze manier wordt het glucosegehalte verhoogd, maar een flinke dosis insuline kan dit hele proces weer teniet doen. Bij de meeste mensen vindt deze correctie gelukkig automatisch plaats en blijft de bloedsuiker op een nagenoeg gelijk en normaal niveau, tussen de 4,5 en 6,5 mmol/l per 100 ml bloed.

Hyperinsulinisme

Het is eenvoudig te constateren dat er een relatie bestaat tussen de geconsumeerde voeding en het insulinegehalte van uw bloed. Koolhydraatrijke voeding met eenvoudige koolhydraten, zoals suiker, honing, melk, fruit dat glucose bevat, en geraffineerde produkten, zoals bloem, witte rijst en aardappelzetmeel, die gemakkelijk in het maag-darmkanaal worden afgebroken en daarna razendsnel in glucose worden omgezet, hebben veel insuline nodig. Eiwitten en vetten hebben echter bijna geen invloed op het insulinegehalte.

Als een zwaarlijvig persoon nog dikker wordt, wordt het insulineprobleem alleen maar groter. Talrijke onderzoeken hebben aangetoond dat zwaarlijvige (en diabetici) in het geheel niet op insuline reageren. Dit verschijnsel wordt 'insulineresistentie* genoemd. Koolhydraten zorgen ervoor dat grote hoeveelheden insuline vrijkomen, maar ze kunnen niet efficiënt worden gebruikt. Het lichaam reageert hierop door nog meer insuline te produceren, waardoor overgewicht bijna altijd gepaard gaat met een hoog insulinegehalte.*

Het schijnt dat de insulinereceptoren op het celoppervlak hun werk niet meer doen, waardoor insuline het glucosetransport naar de cellen niet kan stimuleren en er een energietekort ontstaat. Dit is een van de oorzaken waardoor dikke mensen bijna altijd moe zijn. Insuline is niet in staat om glucose in energie om te zetten, waardoor steeds meer glucose in de vetreserves wordt opgeslagen. U zou graag slank willen worden, maar in feite produceert uw lichaam alleen maar vet.

Uw hormonale systeem bevindt zich nu in grote moeilijkheden. Er wordt nu voortdurend insuline - uw dikmakend hormoon - geproduceerd om de hoge suikerspiegel aan te kunnen, maar het effect van deze inspanning wordt steeds kleiner. Op den duur zullen de insulinereceptoren ook het opslaan van vet staken, wat als een voorstadium van diabetes is te beschouwen. In het ergste geval houdt zelfs de alvleesklier op te functioneren, uitgeput door zijn pogingen om zoveel mogelijk insuline te produceren. Als uw insulineniveau voortdurend hoog is en insuline geen noemenswaardig effect op u heeft, noemen we dat hyperinsulinisme.

· Om de verwarring rond het kar-voor-het-paard thema te vergroten: het is experimenteel aangetoond dat hoge insulinewaarden de insulineresistentie kunnen vergroten. Dit betekent dat hoge insulinewaarden de oorzaak kunnen zijn van de uitermate gevaarlijke cyclus van koolhydraat-insuline-insulineresistentie.

Is diabetes het gevolg?

De volgende stap in dit tragisch proces is inderdaad diabetes (suikerziekte), een aandoening die onder zwaarlijvigen epidemische vormen heeft aangenomen.1

Het eerste symptoom van diabetes is vaak dat de zwaarlijvige op onverklaarbare wijze gewicht verliest terwijl hij daar voorheen nooit in was geslaagd. Dat komt doordat de bloedsuiker niet meer wordt omgezet in energie of lichaamsvet. Insuline, het vetproducerende hormoon, is aan banden gelegd door uitputting van de alvleesklier. Diabetes is een ernstige ziekte die niet alleen de kans op hart- en vaatziekten vergroot, maar op lange termijn ook negatieve effecten op de ogen, de nieren, het zenuwstelsel en de huid heeft.

Meer insulineproblemen

Niet alle zwaarlijvige mensen zullen diabetes ontwikkelen, maar gezien hun hyperinsulinisme verkeren ze in een eveneens risicovolle prediabetestoestand. Diegenen onder u die 'ja' antwoordden op de vragen uit groep B, zullen zichzelf hierin herkennen.

De eerste en duidelijkste klacht is de aanhoudende vermoeidheid waar dikke mensen schijnbaar niets tegen kunnen doen. Verder voelen ze zich zwak en hongerig, wat vaak gepaard gaat met depressies, overgevoeligheid en slecht mentaal functioneren. Dikke mensen zijn niet alleen moe doordat hun cellen op een ineffectieve manier energie opnemen, maar ze hebben dagelijks last van hypoglykemie, dat wil zeggen een lage bloedsuikerspiegel, ironisch genoeg het gevolg van een te hoge suikerconsumptie.

Als iemand steeds meer last krijgt van een door koolhydraten veroorzaakte stofwisselingsstoornis, wortelt hypoglykemie zich steeds dieper. Een spoortje glucose kan een insulinestroom veroorzaken waardoor de bloedsuikerspiegel tot een uitermate laag niveau daalt. Als u tot groep B behoort, zult u moe, overgevoelig en hongerig worden. Typerend hiervoor is een aanval van door hypoglykemie veroorzaakte uitputting midden op de dag. U wordt hongerig, waardoor u meer gaat eten, en het hele proces zich herhaalt. Zo ziet u dat wat u voor dwangmatig handelen aanzag, een gedragsprobleem, in werkelijkheid een door glucose veroorzaakt en dus metabolisch probleem is. U hoeft zich in het geheel niet schuldig te voelen.

Er valt nog veel meer te zeggen over hypoglykemie. Ik zal hier nog verder

op ingaan in hoofdstuk 11, waar ik hypoglykemie bestempel als een van de

veelvoorkomende kwalen van een ware epidemie die ik Dieet-gerelateerde

stoornissen noem.

Ik zal u eerst nog wijzen op enkele andere negatieve effecten van een hoog

insulineniveau.

· Insuline houdt zout en water vast, wat tot hoge bloeddruk en blijvend overgewicht kan leiden.

· Insuline verergert hoge bloeddruk door de gevoeligheid van de aders voor het effect van adrenaline te vergroten.

· Insuline tast de voorraad neurotransmitters van het lichaam aan en kan slaapstoornissen veroorzaken.

· Insuline activeert de lever tot het produceren van meer LDL-cholesterol. Dit geldt als een van de belangrijkste factoren in de relatie cholesterol -hart- en vaatziekten. Overgewicht vergroot de kans op een hartaanval doordat zwaarlijvigheid met hoge insulinewaarden gepaard gaat.

Waardoor u geen gewicht kunt verliezen

De voorgaande bladzijden zouden niet misstaan als griezelverhaal met als titel: Onschuldige eigenaar van menselijk lichaam aangevallen door eigen hormonen! We doen het echter onszelf aan. In geen enkel ander tijdperk van de wereldgeschiedenis is er zo veel suiker geconsumeerd als tegenwoordig.

Misschien bent u al heel lang te dik. Er is een bepaalde fase in de ontwikkeling van uw stofwisselingsstoornis geweest, waarin u gemakkelijk gewicht had kunnen verliezen als u uw calorieverbruik drastisch zou hebben beperkt. De kilo's kwamen er weer aan, maar als u echt had gewild, zou u er langere tijd van kunnen zijn verlost, echter wel met behoud van het hongergevoel.

Misschien bent u dat stadium nu voorbij. Als dat zo is, heeft insuline de deur van de val achter u dichtgeslagen. De alvleesklier, geconfronteerd met uw misbruik van natuurlijke en geraffineerde koolhydraten, kan nu op een efficiënte manier veel insuline uitscheiden. Een spoortje bloedsuiker kan al een hele stortvloed ontketenen.

Onder invloed van de hoge insulinespiegel doet uw lichaam niets liever dan vet opslaan. Groep A respondenten zullen hierin de rol herkennen die een overmaat aan insuline speelt in het uitblijven van gewichtsverlies: direct, doordat uw behoefte aan calorieën lager wordt, ofwel indirect, doordat u een constant hongergevoel hebt dat alleen kan worden bevredigd door voortdurend te veel te eten.

Nu u meer weet over zwaarlijvigheid als Stofwisselingsstoomis, stelt u zich eens de dikke man of vrouw voor die naar zijn of haar huisarts gaat en te horen krijgt: 'Als u nu eens wat meer wilskracht zou tonen...' Zielig, toch. U moet het in dit boek beschreven koolhydraatarme dieet volgen om te kunnen afvallen. Misschien kunt u ook de andere twee poten van de Atkins-triade gebruiken om het sneller en gemakkelijker te doen: lichaamsbeweging en voedingssupplementen.

Hoe te beginnen

Ik weet dat ik een weinig hoopvolle analyse heb gegeven van de oorzaak waardoor u geen vet kwijtraakt. Hoe moet u nu verder? De mens heeft glucose nodig als brandstof, maar hij hoeft het niet te verwerken in zijn eetpatroon. Het wordt tijd om de insulinekraan dicht te draaien. Gewichtsverlies? Het antwoord is in één uitermate belangrijk woord samen te vatten: ketose.

5 De grote vetverbranding - het geheim van het ketogeen dieet

Als u al heel lang dik bent of het ooit langere tijd bent geweest, zit u gevangen in een neerwaartse metabolische spiraal die onder meer wordt veroorzaakt door hoge insulineniveaus.

U zult misschien het gevoel hebben dat u in een vicieuze cirkel bent terechtgekomen. Natuurlijk is het deprimerend om bij elk dieet weer het deksel op de neus te krijgen. Ik weet uit eigen ervaring en uit verhalen van duizenden patiënten hoe groot de druk van metabolische zwaarlijvigheid is. Ketose - en ik bedoel de Goedaardige Dieet-ketose (GDK.) - vermindert die druk.

Ketose-lipolyse wordt in het dagelijkse gebruik aangeduid met de kortere en gemakkelijker te onthouden term ketose, waarmee we dan wel het hier-bovengenoemde goedaardige, dieetafhankelijke type bedoelen. Het dieet dat ervoor zorgt dat iemand in ketose raakt - een voor lijners opzienbarende prestatie - wordt ook wel 'ketogeen dieet' genoemd.

De definitie van lipolyse klinkt hemels, zowel voor lijners als dieetartsen. Het betekent namelijk 'het proces van vetoplossing'. Is dat nu niet precies waarvoor wij hier vandaag bij elkaar zijn gekomen?

Als het vet in uw stofwisseling is opgenomen, wordt het afgebroken tot glycerol en vrije vetzuren, die op hun beurt worden afgebroken tot eenheden die twee koolstofatomen bevatten, de zogenaamde ketonlichamen. De overblijvende vetzuren hebben ketens met twee koolstofatomen minder. Dit is blijkbaar de enige manier waarop het metabolisme vet kan afbreken (lipolyse).

Er kan dus geen lipolyse plaatsvinden zonder ketose en geen ketose zonder lipolyse. De twee termen zijn biologisch gezien met elkaar verbonden en het is daarom juist om ze ook in taalkundig opzicht met elkaar te verbinden: keto-lipolyse. Hoe verloopt het proces nu in de praktijk? Zijn er ook nadelen? Er zijn niet alleen veel leken maar ook veel wetenschappers die dat denken. Het verbranden van lichaamsvet lijkt hen een modegril. Deze mensen halen sceptisch hun schouders op en zeggen: 'Ik ben er zeker van dat sommige mensen met behulp van uw dieet gewicht verliezen. Dr. Atkins, maar komen die kilo's er niet weer meteen aan?'

In de meeste gevallen gebeurt dit echter niet. Het dieet om het streefgewicht te handhaven, lijkt ondanks zijn toegeeflijkheid veel op het dieet om dat streefgewicht te bereiken. Het komt slechts zelden voor dat lijners met het Atkins-dieet weer aankomen.

Het effect van ketose op het gewicht is verbluffend. Ik zie geen reden waarom ik dit feit zou onderbelichten. Ketose is een van de prettige dingen die het leven ons geeft. Het is net zo heerlijk als seks en zonneschijn en het heeft minder nadelen. De afgelopen jaren zijn veel koolhydraatarme diëten ontwikkeld. Bij sommige mensen hebben ze zeker effect. Veel van dergelijke diëten verlagen de hoeveelheid koolhydraten echter niet tot een niveau waarop de gewenste ketose kan plaatsvinden - in het algemeen minder dan 40 g. Dit is een groot nadeel voor zwaarlijvigen met een gestoorde stofwisseling die moeilijk gewicht kunnen verliezen. Het ketogene Atkins-dieet is de meest geavanceerde methode voor mensen die willen afvallen. De veiligste, gezondste en comfortabelste manier om aan uw slanke tweede jeugd te beginnen.

Ketose

Ik heb zojuist beweerd dat u uw lichaamsvet kunt verbranden. Hoe gaat ketose-lipolyse eigenlijk in zijn werk?

In ketose zijn betekent eigenlijk niet meer dan dat u uw vetreserves verbrandt en ze gebruikt zoals bedoeld, namelijk als energiebron. Als uw lichaam via uw adem of urine ketonen uitscheidt, is dat het chemische bewijs dat u uw eigen vetreserves aan het verbruiken bent. Nogmaals, voor alle duidelijkheid: als iemand met een veilig, koolhydraatarm dieet ketonen uitscheidt, is zijn lichaam bezig met vetverbranding, ook wel GDK of keto-lipolyse genoemd. Dat is de efficiëntste en gemakkelijkste manier om te vermageren.

Hoe meer ketonen u uitscheidt, des te meer vet u hebt verbrand. GDK is een fysiologische methode om gewicht te verliezen - precies het tegenovergestelde proces waardoor u aanvankelijk in gewicht toenam. Het kan uw redding zijn. U wordt niet alleen slank, maar daarbij wordt en blijft u ook nog gezond. De lijdensweg van zwaarlijvige mensen, geplaveid met kwalen als diabetes, hart- en vaatziekten en hersenbloedingen, blijft u bespaard.

Het allerbelangrijkste is echter het bereiken van het doel de vetreserves in uw lichaam te verminderen.

Het verschijnsel ketonvorming als belangrijkste alternatieve energiebron is wetenschappelijk zo goed beschreven, dat in academische kringen het effect ervan niet in twijfel wordt getrokken. Het is net zo geaccepteerd als enig ander wetenschappelijk feit. George Cahill van de Harvard Universiteit, die wordt gezien als de belangrijkste deskundige op het gebied van stofwisselingsonderzoek, maakte bekend dat ketonen een 'te prefereren brandstof voor de hersenen zijn, nadat hij had ontdekt dat het hersenweefsel gemakkelijker ketonen dan glucose verbruikt.1 Waarom hoort of leest u dan bijna altijd dat ketose niet gewenst of in sommige opzichten zelfs slecht voor u zou zijn? Mijn enige antwoord kan eigenlijk alleen maar zijn dat er te veel 'experts' rondlopen die hun huiswerk niet maken. Een verklaring afleggen waarin wordt gezegd dat Goedaardige Dieet-ketose geen voordelen biedt, komt erop neer dat u beweert dat u een expert bent en er even later aan toevoegt dat u niet goed thuis bent in uw eigen vakgebied.

Toegegeven, er heerst verwarring onder leken (en sommige slecht-geïnformeerde artsen) over het verschil tussen GDK en de diabetische keto-acidose. De laatste is het gevolg van een insulinetekort dat optreedt bij mensen met een gedereguleerde bloedsuikerspiegel. De twee toestanden zijn elkaars tegenpolen en zijn altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. De diabeticus heeft koolhydraten gegeten waardoor zijn bloedsuikerspiegel is verhoogd en hij zich dus niet prettig voelt. Dit staat in scherp contrast met de gelukkige persoon in GDK. We zullen nu zien hoe GDK de titel 'uw beste vriend' verdient.

Hoe gaat ketose in zijn werk?

Ketose is tegenovergestelde van het biologische proces dat verantwoordelijk is voor overgewicht. U herinnert zich wellicht dat insuline uw hele overmaat aan koolhydraten in vetreserves omzet. Hoe meer u in gewicht toeneemt, des te meer insuline de alvleesklier afscheidt om dit proces te laten verlopen.

De meeste zwaarlijvige mensen worden zo afhankelijk van de vrijgekomen insuline dat er zich altijd een hoeveelheid van het hormoon in het bloed bevindt. Zelfs 's nachts, als u in het algemeen het meeste gewicht verliest, zijn ze nog steeds niet in staat om alle vetreserves te verbruiken. In de nachtelijke uren komen in een normaal functionerend lichaam uit het vetweefsel vetzuren en ketonen vrij die in brandstof worden omgezet. De zwaarlijvige persoon is zwaarlijvig doordat de hoge insulinewaarden dit proces verhinderen.

Als uw dieet zeer weinig koolhydraten bevat, kan uw insulineniveau weer normaal worden - misschien voor het eerst sinds jaren of zelfs decennia. Al in 1971 hebben de artsen Neil Grey en David Kipnis overtuigend bewezen dat het insulinegehalte kan worden verlaagd als er minder koolhydraten worden opgenomen. Als die opname drastisch wordt verminderd, zodat ketose kan plaatsvinden, zullen geen afwijkende insulinewaarden meer worden gevonden. Talrijke onderzoeken in de afgelopen twee decennia hebben aangetoond dat het insulinegehalte daalt bij ketogene dieten.2

In ketose verbrandt u vet dat door insuline werd opgeslagen vanaf het moment dat u dikker begon te worden. Dat vet voorziet uw hersenen en andere vitale organen van energie.

GDK kan op deze manier probleemloos verlopen, doordat uw lichaam specifieke stoffen voortbrengt die het proces ondersteunen en vergemakkelijken, als u tenminste het 'geheim' kent waardoor de latente energie kan vrijkomen. In 1960 hebben de Britse onderzoekers Chalmers, Kekwick en Pawan, over wie meer in het volgende hoofdstuk, uit de urine van dieren en mensen die een ketogeen dieet volgden dat bijna geen koolhydraten bevatte, de belangrijkste van die stoffen geïsoleerd, de vetmobiliserende substantie (vMs).3 Nadat die urinefractie was ingespoten bij mensen en dieren die geen dieet volgden, bleek dat ze gewicht verloren\ Andere onderzoekers ontdekten daarna andere stoffen met hetzelfde effect - de zogenaamde vet-mobiliseerders waren geïdentificeerd.

Als er geen brandstof in de vorm van koolhydraten aanwezig is, wordt er een signaal afgegeven waardoor een heel scala aan vetmobiliseerders vrijkomt. Het verbranden van de vetreserves bij afwezigheid van koolhydraten is een natuurlijk mechanisme van ons lichaam (daarmee kunnen dieren die een winterslaap houden, in leven blijven). Ons lichaam zorgt voor natuurlijke boodschappers die ervoor zorgen dat het vetverbruik dat door ketose op gang wordt gebracht, probleemloos kan (blijven) plaatsvinden. Voor u is dit een biologische wensdroom. Als u het punt bereikt waarop het vetverbruik door stoffen in het bloed wordt ondersteund, verliest u gemakkelijk, pijnloos en zonder honger gewicht, net zoals in de tijd dat u 'natuurlijk at' maar wel in gewicht toenam.

Ja, geen honger

Dit is een van de aantrekkelijkste kanten van elk koolhydraatarm, ketogeen dieet. Ik werd er zelf door gefascineerd in de jaren zestig, toen ik als jonge arts met een steeds dikker wordend buikje op dieet wilde, maar zeker geen honger wilde lijden. Ik wist van mezelf dat ik niet lang met een hongergevoel zou kunnen rondlopen. Ik had een te grote eetlust en te weinig wilskracht, twee eigenschappen waar ik tegenwoordig nog in even grote mate over beschik.

Ik las het werk van Kekwick en Pawan en realiseerde me dat het lichaam zijn hongergevoelens kan bevredigen door het verbranden van zijn vetreserves. Hiermee dacht ik de oplossing van mijn probleem te hebben gevonden. Ketose bleek in bepaalde metabolische effecten met vasten overeen te komen. Zowel bij ketose als bij vasten bleek het lichaam na 48 uur het hongergevoel onderdrukt en de eetlust verminderd te hebben.

Er was nog een ander voordeel. Langdurig vasten kan gevaarlijk zijn en heeft negatieve effecten op de stofwisseling. Als u vast, verbrandt het lichaam niet alleen vetreserves, maar ook eiwitten. Dit betekent dat het ook een deel van het spierweefsel verbrandt, hetgeen echt niet de bedoeling is. Onderzoek heeft uitgewezen dat bij een eiwitrijk, ketogeen dieet vrijwel geen weefsel wordt opgelost, alleen vetweefsel. Daardoor is het Atkins-dieet in staat extreem dikke mensen een halfjaar tot een jaar (en langer) in ketose-lipolyse te laten zijn, waarbij ze geen enkele last hebben van ongewenste neveneffecten.

Deze mensen zijn in staat hun eigen vet te consumeren voor hun energiebehoefte en ze voelen zich er nog goed bij ook.

Probleemloos en tevreden afvallen

Het grote voordeel van GDK is dat de lijner de ellende wordt bespaard van een caloriearm dieet waarbij geen vetverbruikers worden gemobiliseerd. Ketose is niet alleen plezierig, maar vaak ook essentieel. Voor mensen die al geruime tijd te dik zijn of die al vele diëten hebben geprobeerd, is het vaak onmogelijk om veel gewicht te verliezen tenzij ze in ketose zijn. Ik heb mensen behandeld die geen gram afvielen bij een consumptie van 700 tot 800 uitgebalanceerde calorieën per dag. Dat is minder dan de helft van de normale calorieopname van de gemiddelde vrouw. Bij een calorierijk, ketogeen dieet verloren ze echter wel gewicht.

Als ik de stelling poneer dat u meer gewicht kunt verliezen bij een grotere hoeveelheid calorieën, schijn ik een van de heilige wetten van de thermodynamica te overtreden. De gevestigde orde voelt zich vreselijk op zijn tenen getrapt als ik zijn zekerheden ter discussie stel. De calorietheorie is een schijnwet die moet worden overtreden en ketose is het instrument daartoe. Als u het volgende hoofdstuk leest, begrijpt u precies wat ik bedoel.

6 Het metabolisch voordeel -de droom van elke lijner

Ik kan nauwelijks wachten het voorgerecht op te dienen - het doorslaggevende bewijs voor mijn theorie - het veertiendaagse Introductiedieet. Ik zou duizenden bladzijden kunnen volschrijven over ervaringen van mijn patiënten.

Eerst wil ik u echter nog een steun in de rug geven waardoor uw enthousiasme nog verder zal toenemen. Bent u er klaar voor?

U kunt met het Atkins-dieet meer vet en dus meer gewicht verliezen dan met enig ander dieet.

Met andere woorden, dit dieet geeft u een bonus, die ik het metabolisch voordeel noem. Het Atkins-dieet stelt u in staat af te vallen bij dezelfde hoeveelheid calorieën waarop u voorheen in gewicht toenam. Als u bij dit dieet minder calorieën opneemt, en dat zal vast wel het geval zijn, kunt u in nog hoger tempo van uw overtollige kilo's worden verlost. Misschien herinnert u zich nog dat ik u erop wees dat de calorietheorie als verklaring voor gewichtstoename en gewichtsverlies te veel valkuilen heeft om van waarde te zijn. Dit is voor degenen die al een hele tijd op dit gebied werkzaam zijn een uitgemaakte zaak.

Ik zal u daarom nu meteen maar vertellen dat die bonus, het metabolisch voordeel, veel controversen oproept en nog steeds omstreden is, ondanks de ontelbare onderzoeken die het bestaan ervan bewijzen. Lang voordat ik de uitdrukking metabolisch voordeel had gehoord, heb ik dit verrassende fenomeen al beschreven. In 1973 scheepte de American Medical Association (AMA) mij op met die term. Ze ergerden zich mateloos aan de enorme populariteit van mijn koolhydraatarme dieet en mijn succesvolle boek Dr. Atkins' Dieet Revolutie, dat verscheen op het moment dat zij de kant van het koolhydraatrijke, vetarme dieet kozen. De AMA installeerde een commissie, bestaande uit zorgvuldig geselecteerde voedingsdeskundigen, die de koolhydraatarme dieettrend in het algemeen en mijn boek in het bijzonder, als de meest prominente vertegenwoordiger daarvan, moesten bekritiseren. Bijna alle kritiek was slecht onderbouwd en met behulp van de wetenschappelijke literatuur gemakkelijk te weerleggen. Een van die losse kritiekflodders fascineerde mij echter, omdat hij mij attendeerde op een van de opvallendste pluspunten van koolhydraatarme diëten. Het commentaar was: 'Er bestaat geen enkel wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat het koolhydraatarme, ketogene dieet wel en de conventionele diëten geen metabolisch voordeel kunnen bieden.''

Aangezien ik de wetenschappelijke literatuur over ketogene en koolhydraatarme diëten van de afgelopen 50 jaar heb doorvorst en alleen maar bevestiging heb gevonden van het verschijnsel dat ik nog in detail zal beschrijven, moet ik toegeven dat ik meer dan geschokt was door hun verklaring. Suggereerden ze dat er geen enkel onderzoek is uitgevoerd of dat die onderzoeken geen enkele wetenschappelijke waarde hebben? Er zijn twee redenen waarom ik besloten heb om het wetenschappelijk bewijs voor het grote voordeel van mijn dieet aan u kenbaar te maken. Ten eerste heeft de AMA nooit de moeite genomen om de hierboven geciteerde, pertinent onjuiste verklaring in te trekken. Daarnaast blijft het metabolisch voordeel voor de zwaarlijvige een van de belangrijkste en opvallendste pluspunten van het Atkins-dieet.

Ik weet dat velen van u geen wetenschappelijke achtergrond hebben en afknappen op het moment dat doktersjargon wordt gehanteerd. Als u echter even goed oplet, beloof ik u dat u zult worden ingewijd in enkele van de opwindendste wetenschappelijke onderzoeken op gebied van gewichtsverlies. Aan het eind van dit hoofdstuk zal ik uw geduld belonen door aan de hand van de gegevens van een van mijn patiënten uit te leggen hoe het theoretische concept in de praktijk kan worden toegepast.

Allereerst wil ik dat u op de hoogte bent van de wetenschappelijke successen van twee briljante, ijverige Britse onderzoekers, Kekwick en Pawan, wier eerste experimenten op muizen en dikke mensen zorgden voor het concept, het mechanisme, de principes en het onweerlegbare experimentele bewijs dat een koolhydraatarm -ja, zelfs een vetrijk - dieet een opmerkelijk metabolisch voordeel heeft in vergelijking met een uitgebalanceerd of vetarm conventioneel dieet. Ik wil u erop wijzen dat mijn intellectuele medestanders in deze pseudocontroverse geen dwaze geleerden waren die in het Juinens Medisch Tijdschrift publiceerden, maar het neusje van de zalm van de Britse voedingsdeskundigen. Kekwick was directeur van het Institute of Clinical Research and Experimental Medicine (instituut voor klinisch onderzoek en experimentele geneeskunde), verbonden aan het gerenommeerde Middlesex Hospital in Londen, en Pawan was hoofd van de afdeling biochemisch onderzoek van datzelfde instituut. De AMA-commissie moet op de hoogte zijn geweest van hun onderzoek en/of hun opmerkelijke resultaten.*

Het verhaal van Kekwick en Pawan start aan het begin van de jaren vijftig. Ze werden getroffen door de vele onderzoeken die tot hun grote verbazing lieten zien dat bij verschillend samengestelde diëten ook de mate van gewichtsverlies verschilde. Ze lazen zowel Penningtons opzienbarende klinische onderzoeken onder werknemers van de Dupont Corporation, als Duitse en Scandinavische artikelen die melding maakten van successen met koolhydraatarme diëten. Ze verrichtten daarom een onderzoek onder zwaarlijvige proefpersonen en concludeerden dat degenen op een eiwitrijk dieet (90 procent eiwitten) of een vetrijk dieet (90 procent vetten) gewicht verloren. Toen deze mensen daarentegen een dieet volgden met dezelfde hoeveelheid calorieën, die echter voor 90 procent uit koolhydraten kwamen, verloren ze geen gewicht.2

Kekwick en Pawan waren zo onder de indruk van het potentiële belang van hun verrassende resultaten, dat ze bijna twee decennia samenwerkten aan het onderzoek aan de calorietheorie om te weten te komen waarom de stelling dat alle calorieën gelijk zijn, zo pertinent onjuist is. Een proef die in eerste instantie met dieren werd uitgevoerd, werd nu herhaald met mensen. Uit de resultaten van beide onderzoeken kon dezelfde conclusie worden getrokken: een 1000-calorieën koolhydraatarm dieet leidde wel tot gewichtsverlies, terwijl een 1000-calorieën koolhydraatrijk dieet slechts tot zeer gering gewichtsverlies leidde.3 Daarna toonden ze aan dat hun proefpersonen geen gram afvielen bij een uitgebalanceerd 2000-calorieëndieet. Bij een vetrijk dieet verloren diezelfde dikke proefpersonen echter wel weer gewicht, zelfs als ze 2600 calorieën te verwerken kregen. Een typisch voorbeeld hiervan was de proefpersoon J.B. die in drie weken tijd 4 kg kwijtraakte op een 2600-calorieën koolhydraatarm dieet. Op een uitgebalanceerd 2000-calorieëndieet verloor hij in een week tijd nog geen ons. Sceptici die altijd hadden beweerd dat een calorie een calorie is, waren geschokt en namen zich voor om deze door Kekwick en Pawan veroorzaakte intellectuele donderslag te pareren.

Een stortvloed van onderzoeken was het resultaat. Een onderzoek door Pilkington en zijn medewerkers verscheen in 1960 in het wetenschappelijke tijdschrift the Lancet.4 In het onderzoek volgden zijn proefpersonen echter een 1000-calorieëndieet, een hoeveelheid waarop bijna iedereen gewicht verliest. Slechts drie proefpersonen uit het onderzoek werden op een rantsoen van 32 g koolhydraten gezet, de maximale hoeveelheid voor een ketogeen dieet. Als je echter hun gegevens met betrekking tot koolhydraat-beperking bestudeert, valt meteen op dat ze hetzelfde versnelde gewichtsverlies constateren als Kekwick en Pawan. Het grote verschil is dat Pilkington c.s. zonder blikken of blozen hun onderzoeksresultaten van de eerste twaalf dieetdagen uit hun statistieken hebben verwijderd, wat de enige manier was om hun conclusie - namelijk dat alle caloriearme diëten hetzelfde resultaat hebben - in overeenstemming met hun gegevens te kunnen brengen. Hun argumentatie hiervoor luidde dat een koolhydraatarm dieet vochtverlies veroorzaakt. Hoe wisten zij dat? In tegenstelling tot Kekwick en Pawan deden zij geen onderzoek naar de vochtbalans om te zien of dit vochtverlies inderdaad optreedt. Zelfgenoegzaam bivakkerend in hun ivoren toren, net zoals de tijdgenoten van Galileo die volhielden dat de aarde onmogelijk om de zon heen kon draaien, concludeerden Pilkington c.s. dat hun theorie niets anders dan de waarheid kon zijn. Ik heb last van plaatsvervangende schaamte voor de AMA-voedingsdeskundigen die, in hun wanhopige zoektocht naar munitie, zelfs dat onderzoek citeerden.

Kekwick en Pawan hielden echter voet bij stuk. Uit hun gegevens bleek dat vochtverlies maar een marginaal deel uitmaakte van het totale gewichtsverlies. De daaropvolgende twee jaar begonnen ze aan een onderzoek met muizen in een metabolische kamer. Ze bepaalden de hoeveelheid koolhydraten in de uitwerpselen en de urine, waardoor ze konden aantonen dat de muizen bij een vetrijk dieet grote hoeveelheden ongebruikte calorieën afscheidden in de vorm van onze grote vrienden de ketonen en citroen-, melk- en pyrodruivezuur. Aan het einde van de onderzoeksperiode analyseerden ze het vetgehalte van de diertjes en constateerden dat muizen op een vetrijk dieet veel minder lichaamsvet hadden. De AMA-geleerden deden echter geen enkele moeite om dit onderzoek te bestuderen, hoewel de resultaten in het gerenommeerde Amerikaanse tijdschrift Metabolism werden gepubliceerd.5

Er is nog veel meer te vertellen over de onderzoeken van Kekwick en Pawan. Tijdens hun zoektocht naar het bewijs voor het bestaan van het metabolisch voordeel van het ultra-koolhydraatarm dieet, ontdekten ze in de urine van personen met een koolhydraatarm dieet een stof die ze isoleerden en in muizen injecteerden. De stof veroorzaakte dezelfde metabolische effecten die Kekwick en Pawan ook hadden ontdekt bij muizen op een koolhydraatarm dieet, dat wil zeggen, het lichaamsvet loste op als sneeuw voor de zon. De hoeveelheid ketonen en vrije vetzuren steeg en als opmerkelijkste feit steeg de uitscheiding van ongebruikte calorieën via de urine en uitwerpselen van 10 procent, het normale niveau, tot 36 procent! Deze stof kreeg de naam vetmobiliserende stof (vMs). VMS is het instrument waarmee u uw metabolisch voordeel behaalt. U bent ermee in staat om ongebruikte calorieën ongemerkt uit uw lichaam te laten verdwijnen, wat met een vetarm dieet niet zo gemakkelijk zou zijn.

Kekwick en Pawan kenden hormonale eigenschappen aan VMS toe en op zijn minst vier andere onderzoeksgroepen, die vanuit verschillende richtingen op dit onderwerp waren gestuit, dachten dat ze de vetmobiliseerders hadden geïdentificeerd. Het idee dat er een metabolische bondgenoot voor het handhaven van het gewichtsverlies bestaat, is door een heel groot aantal onderzoekers bewezen.6

De strijd gaat door

Er waren nog twee andere onderzoeken met betrekking tot het metabolisch voordeel die de AMA-commissie bestudeerde. In het ene onderzoek, verricht door OIeson en Quaade, werd weer melding gemaakt van aanzienlijk gewichtsverlies bij een koolhydraatarm dieet.7 Dit zou net zoals bij het Pilkington-onderzoek worden veroorzaakt door vochtverlies en ook hier werd nagelaten de veranderingen in de waterhuishouding te registreren. Het andere onderzoek, uitgevoerd door Wemer, doet hier niet ter zake omdat het ging om een dieet met een maximum van 52 g koolhydraten - veel te veel om ketose en lipolyse aan te tonen.

We zullen nu de onderzoeken bekijken die met opzet niet door de AMA-deskundigen zijn bestudeerd. Als eerste het onderzoek van Frederick Benoit en zijn medewerkers van het Oakland Naval Hospital uit 1965.8 Onder de indruk van het succes van Kekwick en Pawan besloten ze de effecten van het koolhydraatarm (10 g) en vetrijk 1000-calorieëndieet te vergelijken met die van vasten bij zeven mannen met een gewicht tussen de 104 en 132 kg. Tijdens de tiendaagse vastenperiode verloren ze gemiddeld 9,5 kg, wat echter voor het grootste deel ten koste ging van actief weefsel (dit is spier- en ander weefsel zonder het vetweefsel). Slechts 3,5 kg was lichaamsvet. Op het ketogeen dieet bedroeg de hoeveelheid verdwenen lichaamsvet echter 6,5 kg. Nauwelijks voorstelbaar. Ondanks de bacon, slagroom, kaas en mayonaise verloren de proefpersonen in vergelijking met hun vastenperiode hun vetreserves bijna twee keer zo snel! Een andere opzienbarende ontdekking van Benoit was dat het kaliumgehalte van de proefpersonen bij het ketogeen dieet gelijk bleef, terwijl het daalde tijdens het vasten. Misschien herinnert u zich nog dat ongeveer een decennium later calorieloze diëten vele slachtoffers eisten doordat ze in grote lijnen gelijk stonden aan vasten. Aangenomen wordt dat sterfgevallen werden veroorzaakt door hartritmestoomissen als gevolg van kaliumgebrek. Deze levens hadden misschien kunnen worden gespaard als het medische establishment het Benoit-onderzoek had erkend als bewijs van de juistheid van de conclusies van Kekwick en Pawan, zodat het ketogene dieet de standaardbehandeling van zwaarlijvigheid had kunnen worden.

Benoit presenteerde zijn onderzoeksresultaten tijdens het 50-jarig jubileum van het American College of Physicians in 1965 en zijn artikel werd in datzelfde jaar gepubliceerd in het tijdschrift Annals of Internat Medicine. Dus niet wat je een obscuur onderzoek zou kunnen noemen. Waarom maakte het dan geen deel uit van de door de AMA bekritiseerde onderzoeken? Ik moet bekennen dat het heel moeilijk is om dat uit te leggen zonder de woorden 'wetenschappelijke oneerlijkheid' in de mond te nemen.

Het Benoit-onderzoek was aanleiding tot grote verontwaardiging onder woordvoerders van het medische establishment, zoals Francisco Grande, die ervan overtuigd was dat de conclusies van Benoit verkeerd moesten zijn omdat ze in tegenspraak waren met de calorietheorie.9 Grande berekende dat 640 g per dag, de hoeveelheid vet die men bij een ketogeen dieet verliest, vermenigvuldigd met 9, het aantal calorieën per gram, een calorieafhame van in totaal 5760 opleverde, en niemand kan volgens hem zoveel gewicht verliezen. Wat hij dus in feite zei, was: 'Val me niet lastig met cijfers, ik heb mijn berekeningen al gemaakt.'

Er werd steeds weer nieuw bewijsmateriaal aangedragen voor het bestaan van het metabolisch voordeel, soms uit wel zeer onverdachte hoek, zoals door Willard Krehl, een fel criticus van het koolhydraatarme dieet.

Krehl onderzocht tien weken lang twee zwaarlijvige vrouwen met een gemiddeld gewicht van 130 kg. Ze werden op een koolhydraatarm (12 g) 1200-calorieëndieet gezet. Hij noteerde een gemiddeld gewichtsverlies van een half pond per dag.10 Hij beschreef dit daarna als 'te verwachten bij caloriebeperking en lichaamsbeweging (drie uur per dag)'. Is dat echter wel zo? Om een half pond per dag te verliezen, moet een vrouw 1750 calorieën per dag verbranden, plus de 1200 calorieën die het Krehl-dieet voorschrijft. Dit betekent dat Krehl er van uitging dat deze vrouwen (een van hen had een stofwisseling die 18 procent onder de norm zat) normaal 2950 calorieën per dag zouden verbruiken. De gangbare theorie gaat er echter van uit dat de gemiddelde zwaarlijvige vrouw geen gewicht verliest bij 2000 calorieën of meer per dag. Volgens mij verhullen de cijfers van Krehl daarom een metabolisch voordeel van 950 calorieën of meer per dag. Nog steeds niet overtuigd? Bekijk dan het volgende voorbeeld. De AMA-commissie, waarvan ik zeker weet dat de meeste leden het tijdschrift American Journal of Clinical Nutrition lezen, weigerde kennis te nemen van een belangrijk artikel van Charlotte Young van Cornell University, dat twee jaar eerder in bovengenoemd tijdschrift was gepubliceerd.l' In haar onderzoek betrof het zwaarlijvige jonge mannen waarop drie 1800-calorieëndië-ten werden getest, alle drie met een zekere mate van koolhydraatbeperking. De diëten bevatten 30, 60 en 104 g koolhydraten. De proefpersonen werden gedurende negen weken gevolgd, waarbij Young en haar medewerkers de totale hoeveelheid lichaamsvet berekenden aan de hand van een algemeen geaccepteerde techniek: onderdompelen in water. De proefpersonen met 104 g verloren 0,9 kg vet per week bij een totaal gewichtsverlies van l ,2 kg - niet slecht bij 1800 calorieën. Degenen met 60 g verloren l, l kg vet per week, op een totaal van l ,4 kg. De mannen op 30 g, het enige dieet waarbij ketose plaatsvond en naar wordt aangenomen ook VMS, verloren l ,7 kg vet per week - nagenoeg het gehele gewichtsverlies.

We moeten het Young vergeven dat ze in de conclusie van het artikel haar voorkeur uitspreekt voor het 104-gram dieet waarmee ze al twintig jaar werkt. Dit was in ieder geval de vierde wetenschappelijke publikatie (die altijd vooraf door collega-onderzoekers worden beoordeeld) waarin het metabolisch voordeel van het ketogene dieet wordt aangetoond en bovendien nauwkeurig wordt gekwantificeerd. Laten we haar gegevens eens bekijken. De 104-gram proefpersonen zullen elke week 0,8 kg extra aan lichaamsvet verliezen als ze 74 g koolhydraten vervangen door eiwitrijk voedsel van 300 calorieën. Met andere woorden, als ze 30 weken lang elke dag de cornflakes, bananen en afgeroomde melk zouden vervangen door een omelet met ham en kaas, zouden ze nog eens 23 kg vet extra verliezen.* Dat is wat de gefrustreerde, ploeterende lijner nodig heeft. Dat is het effect van het metabolische voordeel. Daardoor zijn de meeste van mijn patiënten erin geslaagd om af te vallen. Daardoor is het Atkins Center een succes geworden en daardoor zult ook u slagen.

Voordat we het verhaal van Charlotte Young afronden, heb ik nog goed nieuws voor hen die met behulp van de bekende commerciële diëten proberen af te vallen. De meeste van die diëten bevatten 60 procent koolhydraten en soms zelfs nog meer. Youngs rijkste dieet bevatte slechts 35 procent koolhydraten. Charlotte Young met haar zeer nauwkeurige onderzoek, ik met mijn 20.000 zwaarlijvige patiënten en bijna elke andere wetenschapper die zich serieus met koolhydraatarme diëten bezighoudt, hebben ontdekt dat hoe groter de hoeveelheid koolhydraten, des te kleiner het verlies van lichaamsvet is.

Nu komt het feit dat de meeste schade heeft aangericht. Wat denkt u dat er gebeurt met opzienbarend medisch onderzoek dat zou kunnen leiden tot een doorbraak, maar dat in tegenspraak is met de opvattingen van het medische establishment? Zal de waarheid zegevieren, koste wat kost? Kan het establishment winnen wanneer zijn waarheid niet de echte waarheid blijkt te zijn? Het antwoord op die vragen kan uit recente gebeurtenissen worden afgeleid. Macht wint. Nadat de AMA zijn uitspraak had gedaan, is er in de Verenigde Staten nooit meer enig onderzoek gedaan naar het metabolisch voordeel. Dat is een van de belangrijkste oorzaken waardoor u nu nog steeds met uw overgewicht worstelt en blijft worstelen. De juiste, simpele oplossing wordt u niet als keuze aangeboden.

Gelukkig maar dat de Duitse wetenschap in vergelijking met de Amerikaanse niet wordt geremd door het AMA-standpunt. In Europa gaat het onderzoek naar het metabolisch voordeel gewoon door. Een voorbeeld hiervan is een onderzoek dat is uitgevoerd aan de Universiteit van Würzburg, bij 45 patiënten die vijf weken klinisch werden onderzocht.12 Het koolhydraatarme dieet bood ook hier weer een opmerkelijk metabolisch voordeel. In dit onderzoek werd een extra gewichtsverlies van 4,2 kg genoteerd bij een koolhydraatarm, 1000-calorieën dieet. Zorgvuldige onderzoeken naar de waterhuishouding toonden bovendien aan dat slechts een verwaarloosbaar deel van die 4,2 kg als vochtverlies kon worden aangemerkt. Vijf andere Duitse onderzoeken13 leveren de volgende score:

Aantal onderzoeken die metabolisch voordeel aantonen - 10

Aantal onderzoeken die geen effect van het ketogeen dieet aantonen - 0

* Op voorwaarde dat de rest van het dieet 1500 calorieën en 30 g koolhydraten bevatte.

Misschien begrijpt u nu beter hoe Harry Kronberg, de patiënt uit hoofdstuk 2, in staat was om in drie maanden tijd 23 kilo af te vallen met een dieet boordevol calorierijk voedsel terwijl hij in de voorafgaande driejaar ruim 32 kilo was aangekomen met een vetarm, uitgebalanceerd dieet. Dit lijkt tegenstrijdig, maar het is in werkelijkheid een voortreffelijk voorbeeld van het metabolisch voordeel.

Aan de hand van cijfers zult u kunnen begrijpen dat Harry niet door caloriebeperking zoveel gewicht kwijtraakte.

Het werkt als volgt. Als u per week een pond wilt kwijtraken, moet u 550 calorieën per dag minder eten dan u verbrandt. Als u per week een pond wilt aankomen, moet u 550 calorieën per dag meer eten. Harry kwam in drie jaar ruim 32 kg aan, hetgeen betekent dat hij bijna 250 calorieën per dag te veel opnam. Hij nuttigde drie volledige maaltijden, waarbij hij 's avonds kip en vis at. In totaal consumeerde hij 1729 calorieën per dag.

Tabel 6.1

Het menu va" Harry Kruitberg

EEN TYPISCHE PRE-ATK1NS DAG

Ontbijt Calorieën

Boterham met kaas 308

Koffie verkeerd (cafeïnevrij) 2

Lunch

Franse frietjes (80 gram) 220

Broodje pastrami/corned beef 294

Zoutjes (75 g) 33

Tussendoortjes

Reep chocola 138

Sinaasappel 71

Avondmaaltijd

Vis 217

Groente (kool) 24

Salade (sla/tomaat/dressing) 80

Crackers (4 stuks) 52

Frisdrank (light) 0

Vanille-ijs 290

Totaal: 1729

EEN TYPISCHE POST-ATKINS DAG

Ontbijt (brunch)

Tonijnsalade (2 dl) 240

Halve grapefruit 41

Koffie (cafeïnevrij, zwart) 0

Lunch

Gegrilde kip 280

(wit vlees 100-170 g)

Kleine salade (sla/tomaten/dressing) 50

Frisdrank (light) 0

Avondmaaltijd

Riblap (170 gram) 490

Vruchtendrank 19

Kleine salade (sla/tomaten/dressing) 50

Mineraalwater 0

Tussendoortjes

Noten (30 g) 176

Koolsla 174

Komkommer (een halve) 8

Totaal: 1528

Met het Atkins-dieet verloor Harry l ,8 kg per week, wat volgens de gangbare calorietheorie betekent dat hij per dag 1950 calorieën minder opnam dan hij verbrandde. We weten al dat als hij 1729 calorieën per dag consumeerde, hij 250 calorieën te veel kreeg. Een eenvoudige rekensom leert ons dat het evenwicht ligt bij 1479 calorieën per dag. Als hij l ,8 kg per week wil verliezen, zou hij dus 1479 min 1950 ofwel -471 calorieën per dag mogen consumeren. Het is duidelijk dat dat onmogelijk is, aangezien u niet minder dan niets kunt eten.

U hebt Harry's menu gezien. Het totaal aantal calorieën per dag bedraagt 1528. Hij zit dus 49 calorieën per dag boven het evenwicht en zou volgens de calorietheorie per week 45 g moeten aankomen. Na dertien weken zou hij dus 0,6 kg in gewicht zijn toegenomen en niet 23 kg zijn afgevallen.* Elke calorie die Harry meer eet dan de -471 is metabolisch voordeel. Dit betekent dat hij een metabolisch voordeel heeft van 1999 calorieën per dag. Onmogelijk? Dat blijkt niet uit het onderzoek dat is uitgevoerd naar koolhydraatarme diëten en ook niet uit de resultaten die Harry Kronberg boekte. Het metabolisch voordeel bestaat. Het kan niet worden verhuld, ontkend, genegeerd of afgedaan als vochtverlies. Ik zou in mijn patiëntenbestand moeiteloos nog honderden andere soortgelijke voorbeelden kunnen vinden.

In mijn eerste boek heb ik een patiënt beschreven, Herb Wolowitz, die in zeventien weken tijd 39 kg afviel, dus 2,3 kg per week. Hij at zoveel vlees dat hij in totaal 3000 calorieën per dag consumeerde (1,1 kg rood vlees en een kaasomelet).

Herb Wolowitz at echter geen koolhydraten, zodat VMH kon vrijkomen en zijn vetreserves werden verbrand. Deze lipolyse was zeer belangrijk voor zijn stofwisseling. Ook bij hem was sprake van een metabolisch voordeel. Ik heb 25.000 patiënten gevolgd die hun hoop hadden gevestigd op het voedingsprogramma dat in de volgende hoofdstukken uitgebreid zal worden uitgelegd en toegelicht. Meer dan 90 procent van hen had succes, dat wil zeggen, er was een metabolisch voordeel aantoonbaar. Nu is de beurt aan u.

Uit medische artikelen, die op dit punt verrassend genoeg volledig eensgezind zijn, en uit gegevens van mijn eigen patiënten blijkt dat ik met een gerust hart kan stellen dat het extra voordeel dat u uit het overstappen van een koolhydraatrijk naar een koolhydraatarm dieet haalt, varieert van 0,2 tot l ,4 kg per week. Dit lijkt misschien niet veel, maar gerekend over een jaar bent u toch 12 tot 70 kg lichaamsvet extra kwijt.

* Voor hen die niet zo bekend zijn met de manier waarop dieetonderzoek wordt uitgevoerd het volgende. Dertien weken is uitzonderlijk lang voor het testen van een dieet; dit is dan ook beslist geen korte-termijnresultaat.

De AMA zal voortaan nooit meer kunnen zeggen dat het metabolisch voordeel niet bestaat. De meest boude uitspraak die ze in de toekomst kunnen doen, is: 'Nou ja, het voordeel is dan weliswaar bewezen, maar waar is het voor nodig?'

Voor de bonus, de rente, om het geluk aan uw kant te krijgen. Zou u dat graag willen? Ik weet zeker van wel.

Het Veertiendaagse Dieet - Twee weken succesvol lijnen

7 Een goed begin van het Veertiendaagse Dieet

Ik weet dat u zo snel mogelijk wilt beginnen met het Introductiedieet. Ik houd dit hoofdstuk daarom redelijk kort. Ik bied u twee goed uitgedachte predieetfasen om u klaar te stomen voor het grote succes. Ik weet dat u nauwelijks kunt wachten, maar ik geloof dat u hier toch even bij moet stilstaan.

Ik neem aan dat zowel uw gewicht als uw lichamelijke gezondheid enorm belangrijk voor u zijn. Dat vloeit voort uit het feit dat u een serieuze poging gaat wagen de kleine offers te brengen die ik van u vraag. Ik zal niet boos op u zijn als u het dieet niet volhoudt - we hebben elkaar namelijk niet ontmoet - maar als u het niet eens wilt proberen, moet u boos op uzelf zijn. Tegen mijn eigen patiënten ben ik soms heel eerlijk. Een van hen, David French, een 52-jarige effectenhandelaar, had naar eigen zeggen zesduizend diëten geprobeerd maar geen enkel had resultaat opgeleverd. Hij kwam met de nodige reserves naar mij toe. Pas nadat zijn vrouw en kinderen lang genoeg aan zijn hoofd hadden gezeurd, denk ik. Hij zei dat hij heel sceptisch stond tegenover het nemen van grote hoeveelheden vitaminen. Hij keek alsof hij ervan overtuigd was dat hij met mijn dieet nog geen onsje zou afvallen. Hij woog 93 kg bij een lengte van 1,70 m. Zijn enige aanwijsbare klachten waren vermoeidheid, zelfs wanneer er sprake was van slechts een zeer lichte fysieke inspanning.

'We zullen eerst uw bloed onderzoeken, meneer French,' zei ik 'zodat we kunnen zien of er iets ernstigs aan de hand is.' Dat bloedonderzoek was zeer verhelderend. Zijn cholesterolgehalte was bijzonder hoog (284) en zijn triglyceridewaarden waren al even schrikbarend (1200). Tijdens het volgende consult boog ik mij naar hem toe en zei hem, op een dreigender toon dan normaal, dat hij niet meer van beide walletjes kon blijven eten. 'Ik schat dat u hoogstwaarschijnlijk binnen twee jaar zult overlijden, meneer French.'

Nu was en bleef hij bij de les. Ik merkte op dat een hartaanval of hersenbloeding naar alle waarschijnlijkheid zijn lot zou bezegelen. Ook wat betreft diabetes zat hij net op de grens. Het ziektebeeld was volledig omkeerbaar, maar het was duidelijk dat hij daartoe geen enkele poging zou ondernemen. Zes maanden later woog Dave French 74 kg, zijn cholesterolgehalte was gedaald tot 155 en zijn triglyceriden tot 90. Hij had zijn hele leven lang ontzettend veel koolhydraten gegeten. Hij was iemand die bij zijn koffie altijd wel een gebakje nam, na zijn werk tijd maakte voor een pizza en elke dag frisdrank dronk.

Hij voer wel bij mijn dieet, gerustgesteld door de gedachte dat hij zoveel kon eten als hij wilde. 'Als u honger hebt, moet u eten', zei ik 'Daarvoor hebt u uw mond, tong, tanden en kiezen gekregen'. Het kostte Dave French helemaal geen moeite om in ketose te zijn en te blijven. Ik liet hem vier keer per week een halfuur aan sport doen. Hij vond dat hij beter sliep en hij voelde zich overdag lang niet meer zo moe. Fysieke inspanning was geen enkel probleem. Dat zou het natuurlijk ook niet hoeven te zijn voor een man van 52. Kort samengevat, Dave French was een slanke en gezonde man geworden. Aan hem het laatste woord.

'Ik heb een foto op mijn bureau staan waarop ik in volle glorie ben te bewonderen - het lijkt alsof ik zwanger ben. Ik laat hem daar staan zodat ik er altijd aan zal worden herinnerd dat ik nooit meer zo wil worden. Ik lijk tegenwoordig zelfs in de verste verte niet meer op die man op de foto.'

Hij heeft gelijk, hij is onherkenbaar veranderd.

De pre-dieetfasen

We zullen nu de twee pre-dieetfasen nader gaan bekijken. Ze zijn beide zeer belangrijk. U moet het dieet niet volgen zonder zorgvuldig over de volgende punten na te denken.

1. U moet stoppen met het innemen van overbodige medicijnen.

2. Voordat u met het dieet begint, moet u eerst helemaal medisch worden onderzocht, zodat uw algehele gezondheidstoestand kan worden vastgesteld. U weet dan namelijk uw cholesterol-, triglyceride-, glucose-, insuline- en urinezuurgehalte. Deze worden bepaald aan de hand van een bloedonderzoek en ze veranderen vaak bij een drastische verandering van het eetpatroon. Deze waarden zijn van essentieel belang in de controverse tussen wetenschappers over welk dieet wel en welk dieet niet gezond is. U zou er spijt van kunnen krijgen als u geen testuitslagen van voor het dieet hebt die u kunt vergelijken met die van erna.

Medicijnen

Er zijn zeer veel medicijnen die een belemmering zijn bij uw pogingen om gewicht te verliezen. Als u er een of meer gebruikt, zult u zeer teleurgesteld zijn over uw dieetresultaten. Voor een uitgebreidere bespreking van deze farmaceutische obstakels verwijs ik u naar hoofdstuk 18.

Er zijn echter ook medicijnen die in combinatie met dit dieet een gevaar voor de gezondheid betekenen. Dit zijn de zogenaamde diuretica (het dieet zelf is al een krachtig diureticum) en de medicijnen tegen diabetes, waaronder insuline. De benodigde hoeveelheid insuline verandert steeds bij dit dieet. Als u niet weet hoe veel en hoe snel uw medicijnen in dosis kunnen worden verlaagd, kunt u in grote problemen komen. Raadpleeg daarom uw huisarts of een voedingsdeskundige.

Controles en onderzoeken

ALGEMEEN MEDISCH ONDERZOEK

Mijn tweede advies was het ondergaan van een algemeen medisch onderzoek.

Zelfs als u geen medicijnen gebruikt, is dat een uitgelezen mogelijkheid om een indruk te krijgen van de algehele toestand van uw lichaam. Hiervoor kunt u het beste naar uw huisarts gaan omdat hij de meeste informatie over u heeft en de onderzoeksgegevens aan de hand daarvan kan interpreteren. Als u jonger dan 35 jaar bent en geen aantoonbare gezondheidsklachten hebt, is dat onderzoek natuurlijk niet echt nodig, alhoewel ik het u wel zal aanbevelen. Ik raad u aan om uw bloed te laten controleren. Het is een zeer groot voordeel - voor u en voor mij - om deze gegevens te hebben voordat u met het dieet begint!

Als u de verborgen, maar in uw bloed aantoonbare fysieke veranderingen goed in de gaten houdt - de gegevens kunnen het best door uw huisarts worden geïnterpreteerd - zult u ontdekken dat er langzaam maar zeker een verbetering optreedt, dank zij het dieet. Ik heb het dan over het urinezuur-, cholesterol-, triglyceriden-, glucose- en insulinegehalte. Ik kan me voorstellen dat u door dit alles overdonderd bent. Er is namelijk een grote hoeveelheid literatuur verschenen die beweert dat u moet terugschrikken voor een dieet waarbij u zo veel eieren, vlees, vis en gevogelte mag eten als u wilt. Als ik een patiënt vertel wat hij allemaal mag eten, luidt de meest gestelde vraag: 'Zal mijn cholesterolgehalte niet schrikbarend stijgen?' Ik aarzel niet en antwoord: 'Nee, het zal dalen.' Een koolhydraatarm dieet heeft een ongekend groot aantal gezondheidsvoordelen die ik in deel 3 van dit boek zal bespreken. Als u uw bloed hebt laten onderzoeken, zult u ontdekken dat de 'deskundigen' op het gebied van koolhydraatarme diëten - wetenschappers die nog nooit in hun leven een koolhydraatarm dieet hebben onderzocht - weer ongelijk zullen krijgen. Ze zullen er intussen wel aan gewend zijn om het altijd bij het verkeerde eind te hebben.

U kunt van het dieet het volgende verwachten. Uw urinezuurwaarden zijn normaal, uw nierfunctie is uitstekend, uw bloedsuiker- en insulineniveaus hebben zich gestabiliseerd, uw triglycerideniveau zal vrijwel zeker drastisch zijn verlaagd en uw cholesterolgehalte gaat ook langzaam omlaag. Ik stel voor dat u dit bloedonderzoek, en het liefst ook een glucosetolerantietest, laat uitvoeren voordat u met het dieet van start gaat, zodat u een uitgangspunt hebt. Als u zwaarlijvig bent, zullen veel van de bloedwaarden afwijken van de normale waarden. Als u niet regelmatig medisch wordt onderzocht, zult u ook geen flauw idee hebben hoe hoog of laag die waarden zijn. De meeste kwalen die door laboratoriumonderzoek aan het licht komen, zijn zeer verraderlijk - de waarden kunnen abnormaal hoog zijn terwijl u nergens last van hebt.

Het is niet verstandig het laboratoriumonderzoek pas te laten uitvoeren als u al enkele weken met het dieet bezig bent. U zou dan misschien kunnen denken dat alle aantoonbare afwijkingen werden veroorzaakt door de verandering van uw eetgewoonten. Ik behandel elke maand tientallen mensen die na twee weken op het dieet constateren dat hun cholesterolgehalte te hoog is. Dit gehalte was daarvoor echter nog hoger.

Laat meteen uw gehele gezondheidstoestand onderzoeken. U moet zeker uw bloeddruk laten controleren. Hoge bloeddruk kan zeer verraderlijk zijn en overgewicht en hoge bloeddruk horen bij elkaar als pannekoeken en stroop. Wat gebeurt er bij dit dieet met uw bloeddruk? Laat ik slechts dit zeggen: normalisering van de bloeddruk is een van de eerste en snelste resultaten die op het Atkins-dieet worden behaald.

Natuurlijk wilt u ook meer te weten komen over uw schildklierfunctie. Een trage schildklier is, in tegenstelling tot hyperinsulinisme, een van de bewezen oorzaken van metabolische zwaarlijvigheid. Gemiddeld een op de tien zwaarlijvige heeft een gebrekkig functionerende schildklier. Als u die ene bent, zal uw gewichtsprobleem gemakkelijker zijn te verhelpen als u schildklierextracten inneemt.

Een bijzonder onderzoek

Ik ga verder met een verhelderend en nauwkeurig laboratoriumonderzoek:

de glucosetolerantietest. Ik hoop dat ik u ervan heb overtuigd dat hyperinsulinisme zwaarlijvigheid veroorzaakt en dat een bepaalde combinatie van pre-diabetes, reactieve hypoglykemie en diabetes wordt aangetroffen bij de meerderheid van duidelijk zwaarlijvige mensen. Als u echt te zwaar bent, zou u dan niet graag willen weten in welke mate7 Het lezen van dit boek is a priori al het bewijs van een kloeke geest en ik neem dus aan dat uw antwoord op bovenstaande vragen 'ja' zal zijn. U bent echter natuurlijk vrij om te vragen 'Zal ik die test nu doen of zal ik nog een tijdje wachten?'

Ik zal u eerst vertellen waarom ik het type auto rijd dat bij de gebruiker al jarenlang nummer een staat. Mijn vrouw en ik liepen toevallig de showroom binnen. We hadden nog nooit van dat merk gehoord. De verkoper zei niets tegen ons, behalve: 'Hier hebt u de sleutels. Waarom test u hem zelf niet even?' Een halfuur later zei ik: 'Waar moet ik tekenen?' Ik kan u verzekeren dat ik bijna niet kan wachten totdat u het veertiendaagse Introductie dieet zult gaan volgen. Ik weet dat u meteen overstag zult gaan. Ik wil u niet opzadelen met ongemakken en ik wil zeker niet de start van uw programma vertragen, of beter gezegd, het begin van het beste deel van uw leven. Een glucosetolerantietest houdt strikt genomen in dat zeven of acht keer op één ochtend bloed wordt afgenomen door een arts of een medisch laborant.

Er is een punt dat ik moet aanstippen. De testresultaten zijn alleen nauwkeurig genoeg als u voor het onderzoek de normale hoeveelheid koolhydraten (200 g per dag gedurende vier dagen) consumeert. U kunt dus niet midden in het dieet beslissen de test af te laten nemen. Er blijven twee verstandige keuzen over.

1. Doe de test voordat u met het veertiendaagse Introductie dieet begint (tegelijk met de andere laboratoriumonderzoeken).

2. Begin met het dieet en beloof uzelf dat u deze test en de andere onderzoeken goed laat uitvoeren voordat u zich voor de rest van uw leven vastlegt op het Atkins-programma. Dit klinkt als de beste oplossing, maar onthoud het volgende. Op het moment dat u beseft hoe geweldig het is om van uw koolhydraatverslaving af te raken, wilt u niet meer van uw nieuwe dieet afstappen en weer opnieuw verslaafd raken.

De andere mogelijkheid - geen onderzoek laten verrichten - is niet verstandig, tenzij u aan de volgende criteria voldoet: u bent nog jong, u hoeft maar 7 kg of minder af te vallen en u hebt geen buikje (dit wordt heel vaak door hyperinsulinisme veroorzaakt).

Wat u ook met betrekking tot uw glucosetolerantietest beslist, hieronder volgt enige achtergrondinformatie die u nodig zult hebben:

De glucosetolerantietest meet uw glucosegehalte gedurende vijf tot zes uur nadat u de onderzoeksdosis glucose hebt ingenomen, dus geen andere voeding of drank. Elke afwijking van de normale reactie moet met grote argwaan worden bekeken. Als de hoogste waarde meer dan 160 mg bedraagt, kan er sprake zijn van pre-diabetes. Als de waarde 25 procent minder dan de onderwaarde is, minder dan 60 mg%, kan er sprake zijn van reactieve hypoglykemie. Als het verschil tussen de hoogste en de laagste waarde meer dan 90 mg% bedraagt, hebben we te maken met een afwijking. Dit geldt ook wanneer het suikergehalte in een uur tijd met 60 mg% of meer daalt. Er zijn nog andere criteria waaruit valt af te leiden dat er sprake is van afwijkingen. Deze zijn vooral van belang als u duidelijke klachten hebt die u tot de groep B respondenten categoriseren.

Als u echt zekerheid wilt hebben (en om uw mini-beproeving de moeite waard te maken), moet tegelijk met het glucosegehalte ook het insulinegehalte worden bepaald, in ieder geval gedurende de eerste drie uur. Hyperinsulinisme is de maatstaf waaraan in het laboratorium zwaarlijvigheid wordt bepaald. Het insulinegehalte bij vasten moet lager dan 30 IE (internationale eenheden) zijn en de waarde die twee uur na het drinken van de glucose wordt bepaald, is zeer belangrijk. Deze waarde is bij westerlingen hoger naarmate men ouder is. Dit mag dan geen gezonde verandering zijn, maar het is wel de gebruikelijke gang van zaken. Mijn vuistregel zegt dat het insulinegehalte duidelijk verhoogd is als het 1,5 keer uw leeftijd bedraagt, tot aan 50 jaar. Dat wil zeggen, ook als u 60 jaar bent, mag het gehalte niet hoger zijn dan 50 x 1,5 = 75.

Het zal duidelijk zijn dat een laboratoriumonderzoek u niet gezonder maakt. Betrouwbare, maar negatieve onderzoeksresultaten met betrekking tot uw gezondheidstoestand motiveren u misschien wel meer dan de uitdijende vetmassa's die u in de spiegel ziet. En dan nu de veertien dagen die uw leven zullen veranderen.

8 De regels van het Introductiedieet - dit is uw veertiendaagse proefrit

Laat ik allereerst alle nieuwkomers die er pas op dit punt in het boek bijkomen, van harte welkom heten. Het hier beschreven Introductiedieet is bedoeld als inleiding tot het Atkins-dieet en is dus niet het Atkins-dieet zelf. Ik denk echter wel dat het als zodanig zal worden geanalyseerd, net alsof de vorige zin nooit geschreven zou zijn. Mijn critici, die weten dat ze niet zonder het gebruik van ongeoorloofde technieken gelijk kunnen krijgen, zullen deze mogelijkheid aangrijpen om te bewijzen dat het een ongebalanceerd dieet is, alsof het toverwoord 'uitgebalanceerd' eerder een voordeel dan een nadeel betekent.

Dit Introductiedieet is een corrigerend dieet. Het belangrijkste doel is het zo snel mogelijk corrigeren van een gestoorde stofwisseling. Een balansverstoring kan niet worden gecorrigeerd door het toevoegen van balans, maar alleen door compensatie met een ongebalanceerde correctie. Ik zal dit uitleggen aan de hand van mijn favoriete diagram.

Het onderstaande dieet wordt het Introductiedieet genoemd omdat het wil aanzetten tot daadwerkelijk gewichtsverlies door middel van ketose. Op die manier wordt het lichaam aangespoord om zijn eigen VMS en andere vetmobiliseerders te produceren.

Hieronder volgt een opsomming van de voordelen van het Introductiedieet.

1) Uw stofwisseling wordt veranderd van een koolhydraatverbrander in een efficiënte vetverbrander.

2) Uw bloedsuikerspiegel blijft stabiel en een groot aantal hypoglykemie klachten zoals vermoeidheid, stemmingswisselingen, geestelijke uitputting, aanvallen van lusteloosheid en dergelijke verdwijnen spontaan.

3) Uw eetaanvallen worden beteugeld, niet door geleidelijke vermindering maar door geheelonthouding.

4) Het doorbreken van de verslaving aan of de allergie voor chocolade, suiker, tarwe- of maïsprodukten, alcohol, cafeïne, gluten of wat dan ook.

5) U zult het metabolisch voordeel rechtstreeks ervaren.

6) U zult versteld staan van de hoeveelheid vet die u kunt verbranden terwijl u toch heel royaal, zelfs overdadig mag eten van het goede der aarde.

Niettemin, hoe aantrekkelijk het Introductiedieet ook is, het zal niet het eetpatroon voor de rest van uw leven zijn. Dat patroon zal worden bepaald aan de hand van een aantal stappen die ik u zal leren. Met behulp van het Atkins-dieet wordt uiteindelijk de gunstigste balans gevonden tussen uw stofwisselingsreacties, uw voedingsvoorkeur, uw levenswijze en uw algehele gezondheidstoestand en de manier waarop u op het samengestelde dieet reageert. Meestal zal dit zeer positief uitpakken.

Als uw veertiendaagse proefrit erop zit - als u eenmaal blijkt te kunnen afvallen en u van het nog overdadigere, permanente Handhavingsdieet geniet - zal blijken dat het Introductiedieet zeker zinvol is geweest en zal blijven. Indien nodig, kunt u het als uitgangspunt gebruiken om de draad van het dieet weer op te pakken op het punt waar u uw eerste successen boekte. Als u dus om welke goede of slechte reden dan ook met uw permanente Handhavingsdieet bent gestopt, kunt u terugkeren naar het Introductiedieet kunt het vergelijken met het ontstekingsmechanisme van een auto: het zal de motor starten waardoor u weer verder kunt rijden. Als u in de nabije toekomst uw ideale gewicht hebt bereikt maar door een kleine zonde toch weer in gewicht bent toegenomen, is het niet nodig om het Introductiedieet langer dan twee weken te volgen. U hoeft het alleen te volgen totdat maximale ketose is bereikt, dus tot het moment dat u uw eetlust weer volledig onder controle hebt. Wat dat inhoudt, zult u nu meteen te weten komen.

De regels van het Introductiedieet

1. Uw dieet mag niet meer dan 20 g koolhydraten per dag bevatten. De meeste mensen zullen bij deze dosis in ketose raken. Dit komt ongeveer overeen met drie kopjes groente (losjes samengedrukt) of twee kopjes salade plus tweederde kopje gekookte groente die minder dan l O procent koolhydraten bevat.

2. Bij dit dieet gaat het niet om de kwantiteit. U moet daarom de hoeveelheid voedsel aanpassen aan uw eetlust. Als u honger hebt, mag u eten totdat u bent verzadigd, maar u moet zich niet volproppen. Als u geen honger hebt, moet u niets eten of alleen maar een klein, eiwitrijk tussendoortje ter aanvulling van uw vitamineconsumptie.

3. U volgt een kwalitatief dieet. Dit betekent dat u een bepaalde voedingsstof absoluut niet mag eten als deze verboden is. Uw redenering 'één hapje zal toch geen kwaad kunnen' is de doodskus voor dit dieet. Verslaafden zullen merken dat deze regel zeer karaktervormend is.

4. Uw dieet zal bestaan uit pure eiwitten, pure vetten (dit betekent dat boter, olijfolie en mayonaise zijn toegestaan) en combinaties van eiwitten en vetten (het voornaamste bestanddeel van uw dieet). Eiwit- en koolhydraatrijk of vet- en koolhydraatrijk voedsel zijn uit den boze bij dit dieet.

5. Als u met een schema werkt waarin de hoeveelheid voedingsstoffen in gram koolhydraten staat aangegeven, kan het zijn dat ook andere combinaties mogelijk zijn die op een totale hoeveelheid van minder dan 20 gram uitkomen. De voedingsstoffen die hiervoor in aanmerking komen, zijn noten, zaden, olijven, avocado's, verschillende soorten kaas en room, citroen(sap) en koolhydraatarme dieetvoeding. Ga er echter niet van uit dat al deze voedingsstoffen weinig tot geen koolhydraten bevatten totdat u daar absoluut zeker van bent. De Koolhydratenteller verderop in dit boek geeft de totale hoeveelheid koolhydraten in grammen aan van het voedsel dat u mag eten bij dit veertiendaagse Introductiedieet en bij het soepelere dieet waarop u uw permanent voedingsprogramma zult afstemmen.

TOEGESTAAN VOEDSEL

VLEES VIS GEVOGELTE

Rundvlees Tonijn Kip

Varkensvlees* Zalm Kalkoen

Lamsvlees Tong Eend

Bacon Forel Gans

Kalfsvlees Bot Kwartel

Ham Sardines Fazant

Wildbraad Haring

In principe alle vlees- In principe alle vis- In principe alle soor-

soorten soorten ten gevogelte

ZEEBANKET EIEREN KAAS

Oesters Roerei Oud en jong

Mosselen Gebakken Roomkaas

Inktvis Gepocheerd Cottage cheese

Garnalen Zachtgekookt Zwitserse kaas

Kreeft Hardgekookt Cheddar

Krab Gekruid Mozzarella

Omelet

In principe alle soor- In principe alle soor- Bijna** alle kaassoor-

ten zeebanket ten eieren ten

Uitzonderingen:

1) vleeswaren waaraan nitriet of suiker is toegevoegd (vele worstsoorten!)

2) produkten die niet voor honderd procent bestaan uit vlees, vis of pluimvee

OVERIG TOEGESTAAN VOEDSEL

Groente met 10 procent koolhydraten of minder

* Er kunnen andere redenen zijn waarom varkensvlees beter kan worden vermeden.

** Alle kaassoorten bevatten koolhydraten en u moet daar dus terdege rekening mee houden (zie de Koolhydratenteller). Geen dieetkaas, smeerkaas of weikaas. Mensen met een gistinfectie, allergie voor zuivelproducten of kaasintolerantie mogen geen kaas eten. Kaasvervangende produkten zijn niet toegestaan.

GROENTE MET 10% KOOLHYDRATEN OF MINDER

Sla IJsbergsla Andijvie

Krulandijvie Zuring Witlof

Bieslook Peterselie Komkommer

Radijs Venkel Peper

Selderij Zoete aardappelen Alfalfakiemen

Champignons Morellen Olijven

TUINKRUIDEN

Dille Tijm Basilicum

Rozemarijn Oregano

Gebruik olie vermengd met azijn of citroensap plus kruiden als saladedressing. Voeg hier bijvoorbeeld gegratineerde kaas, stukjes ei, bacon of gebakken spekjes aan toe.

OVERIGE GROENTE

Asperges Stok- of wasbonen Artisjok

Bietengroen Bloemkool Kool

Aubergine Boerenkool Snijbiet

Tomaat Ui Koolrabi

Sjalotjes Prei Rabarber

Courgette Okra Spinazie

Rapen Avocado Pompoen

Taugé Waterkastanje (water- Bamboescheuten

Zuurkool noot) Peulen

Spruitjes Broccoli Selderijknol

SLAGARNERING

Stukjes gebakken spek Gegratineerde kaas

Hardgekookt eigeel Zure room

Gebakken champignons Ansjovis

SPECERIJEN

Alle specerijen; let er bij kruidenmengsels op dat er geen suiker inzit

DRANKEN

Water

IJsthee met kunstmatige zoetstoffen

Koffie en thee zonder cafeïne

Natuurlijke en kunstmatige sinaas-

Room (let op het koolhydraat-appeldranken bevatten een kleine gehalte)

hoeveelheid koolhydraten; u kuntBronwater hier een kleine hoeveelheid van

Kruidenthee (geen gerst, dadels,nemen vijgen, suiker)

Spuitwater

Koolhydraatvrij kunstmatig gezoet

CAFEÏNE IS NIET TOEGESTAAN

poeder voor vruchtensappen

Granendranken (koffiesurrogaat)

Heldere soep/bouillon (niet alle zijn niet toegestaan)

Mineraalwater, bronwater met schijfje citroen

VETTEN EN OLIËN

Vele vetten, vooral bepaalde oliesoorten, zijn een essentieel onderdeel van goede voeding. Neem in ieder geval gammalinoleenzuur en omega-3-oliën (EPA, zalmolie, lijnzaadolie). Olijfolie (enkelvoudig onverzadigd) is nuttig. Alle plantaardige oliën zijn toegestaan. Het beste zijn sesam-, soja-, zonnebloem- en saffloerolie. Boter mag wel, margarine niet. Margarine is niet toegestaan, niet om het koolhydraatgehalte maar vanwege het potentieel gezondheidsgevaar. Mayonaise is toegestaan behalve als u geen gist mag hebben. Het vet in vlees en vis is toegestaan.

Deze lijsten voedingsmiddelen lijken enige paradoxen te bevatten. Room-soorten zijn wel toegestaan maar afgeroomde melk niet, zure room mag wel en yoghurt niet. De verklaring is, dat vetarm voedsel meer koolhydraten bevat.

KUNSTMATIGE ZOETSTOFFEN

U mag zelf kiezen welke van de volgende toegestane kunstmatige zoetstoffen u wilt gebruiken: sacharine, aspartaam, acesulfaam-K. Zoetstoffen zoals sorbitol, mannitol en andere hexitolen zijn niet toegestaan. Dit geldt ook voor alle natuurlijke zoetstoffen die eindigen met de letters '-ose', zoals maltose, fructose, lactose enzovoort.

LET OP

1. Het veertiendaags dieet bevat geen fruit, brood, granen, zetmeelhoudende groente, zuivelprodukten (wel kaas, room en boter).

2. Eet geen dieetprodukten, behalve als er uitdrukkelijk op staat dat ze geen koolhydraten bevatten. Het meeste dieetvoedsel is bedoeld voor diëten met een vetbeperking en niet met een koolhydraatbeperking.

3. Het woord suikervrij is niet voldoende. U moet zich richten naar de op het etiket vermelde hoeveelheid koolhydraten.

4. Veel produkten waarvan u denkt dat het geen voedsel is, zoals kauwgom, hoestsiroop en keelpastilles, zitten boordevol suiker of andere calorierijke zoetstoffen en moeten dus worden gemeden.

Hoe stelt u aan de hand van bovengenoemde lijst een dieet samen?

Als u eenmaal weet wat u wel en niet mag eten, zult u in een mum van tijd uw menu kunnen samenstellen. U ziet dan meteen dat een omelet met ham, kaas en champignons of spek met roerei of gerookte vis met roomkaas een prima ontbijt en dus een goed begin van de dag is.

Als lunch kan worden gekozen voor een salade met ham, kip, kaas en een hardgekookt ei op een groen slabedje met daar overheen een romige knoflooksaus of een hamburger met kaas en bacon, echter zonder broodje. Wat ook heel smakelijk kan zijn, is een geroosterde halve kip met een salade of een lepel tonijnsalade met een lepel kipsalade.

Het avondeten moet een eiwitrijke hoofdmaaltijd zijn - lamsrib, gepocheerde zalm, geroosterde kip, filet mignon, kreeft in botersaus, gegrilde fruits de mer of waar uw voorkeur op dat moment naar uit mag gaan, plus een salade. Misschien wilt u ook een voorgerecht zoals een gamalencocktail met een mosterd-mayonaisesaus (rode sauzen bevatten koolhydraten), paté of gekookte mosselen. Als dessert zou u kunnen kiezen voor een kaasplankje of dieetpudding met slagroom.

Onthoud goed dat het doel van deze veertien dagen niet het winnen van een haute cuisine-kookwedstrijd is, maar het verbeteren van uw gezondheid. Niettemin is de term haute cuisine op dit dieet beter van toepassing dan op de vetarme diëten die momenteel in zwang zijn. Ik wil u er alleen nog op wijzen dat ook u een meesterdieetkok kunt worden als u alle mogelijkheden van dit dieet probeert. Dat is een mooi vooruitzicht. Op dit moment moet u echter uw aandacht volledig richten op de vraag of u uw eetgewoonten in de hand hebt en of u zich gezond voelt.

U kent inmiddels de regels van het dieet en nu mag u profiteren van mijn suggesties. Het is heel handig om de regels van schaken of bridgen te kennen, maar er is toch nadere uitleg nodig om een goed speler te worden. Ik zal nu twee belangrijke punten bespreken als aanvulling op de dieetregels:

voedingssupplementen en lipolyse-teststrookjes. De voedingssupplementen zullen uw gezondheid verbeteren terwijl u gewicht verliest en de teststrookjes bevestigen of u inderdaad uw vetreserves aan het verbranden bent, dus of u in ketose bent.

Dieetsupplementen

Ik heb bij beginnende Atkins-lijners geconstateerd dat hun vitamine- en mineralenreserves vaak zo uitgeput zijn, dat soms een supplementenkuur van twee weken nodig is om die reserves weer op een normaal niveau te krijgen. Dit is een van de vele oorzaken waardoor u aan het einde van de veertiendaagse proefperiode hoogstwaarschijnlijk barst van de energie. Sommige critici van koolhydraatarme diëten beweren dat het Atkins-dieet te beperkt is, waardoor ik mij genoodzaakt zie om iedereen die het dieet gaat volgen, te adviseren vitamine- en mineralensupplementen te nemen. Dit is echter geen afdoende oplossing. Als u tijdens de eerste veertien dagen heel weinig groente eet, de minimale hoeveelheid voor het dieet, zult u van bepaalde voedingsstoffen zeker onvoldoende hoeveelheden consumeren.

Ik raad iedereen aan supplementen te nemen

Hoe meer ik mij verdiep in voedingssupplementen, des te meer voedings-elementen ik ontdek die de gezondheid van bijna iedereen kunnen verbeteren. Een typisch voorbeeld is de groep van de antioxydanten, die bewezen effecten hebben bij de bescherming tegen hart- en vaatziekten, kanker en veroudering. Wie kan daar nou geen baat bij hebben? Als u dat gezondheidsverbeterende effect optelt bij de doorbraken op voedingsgebied die in de afgelopen twee decennia hebben plaatsgevonden, begrijpt u waarschijnlijk wel waarom mijn patiënten gemiddeld meer dan dertig pillen per dag slikken. Om het maximale voordeel hieruit te halen, heb ik een systeem van doelgerichte voeding ontwikkeld, zodat ik ieder individu alleen de middelen voorschrijf die hij nodig heeft tegen zijn klachten of stofwisselingsstoomissen.

In dit hoofdstuk wil ik u echter alleen een effectief voedingsadvies voor het veertiendaags dieet geven en niet het permanente voedingsprogramma dat mijn patiënten na afloop van hun twee uur durende evaluatieconsult mee naar huis krijgen. Wanneer u twee weken later voor de rest van uw leven voor het Atkins-dieet kiest, zult u hoofdstuk 22 heel goed moeten lezen. U moet nu het volgende doen:

l. Kies een multivitaminecomplex dat veel verschillende vitaminen bevat. In hoofdstuk 22 wordt een groot aantal besproken en bovendien kunt u daar de samenstelling van mijn eigen Diet Formula Basic 3 vinden. Een dergelijk supplement moet aanzienlijk meer bevatten dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden vitamine B-complex en vitamine C en er moeten op zijn minst 40 verschillende voedingsstoffen in zitten. Verwacht niet dat vier pillen per dag genoeg zullen zijn. Het is aan te bevelen ook nog 200-600 ug chroompicolinaat per dag te nemen.

2. Als u af en toe een onbedwingbare behoefte aan suiker hebt, moet u voor elke maaltijd 500-1000 ug L-glutamine nemen (zie hoofdstuk 22).

3. Als u zich van begin af aan al zorgen maakt over een te hoog cholesterolgehalte, moet u zeker twee capsules borageolie en twee eetlepels lecithine-korrels per dag en voor elke maaltijd 300 mg pantethine nemen.

Lipolyse-teststrookjes

Waar kunt u teststrookjes kopen en hoe gebruikt u ze?

Lipolyse-teststrookjes zijn bedoeld om uw ketose-lipolysegraad* te meten. Het is niet strikt noodzakelijk dat u ze gebruikt, maar ze kunnen een uitermate handig hulpmiddel zijn. Als de dieetresultaten niet aan de verwachtingen voldoen, kunnen deze strookjes een einde maken aan uw onzekerheid.

Het belangrijkste doel van het volgen van het strenge Introductiedieet is in ketose te raken. In het begin sta ik u toe één middelgrote salade per dag te eten. Als u al uw koolhydraten (glycogeen) van de voorgaande 48 uur hebt verbruikt, kunt u er bijna zeker van zijn dat u in ketose bent. Het teststrookje geeft aan hoever u al in ketose bent. Na de eerste twee weken, als u weer meer koolhydraten mag eten, zal het teststrookje aangeven of de hoeveelheid koolhydraten in uw lichaam niet te hoog wordt en u weer uit ketose raakt.

· Lipolyse-teststrookjes is een algemene term voor een verscheidenheid aan produkten die beschikbaar is voor de bepaling van de aanwezigheid van ketonen in de urine. (Ketonen zijn een maat voor vetafbraak.)

Wat zijn Lipolyse-teststrookjes?

Lipolyse-teststrookjes kunnen van kleur veranderen zodra ze in urine gedoopt worden. De mate van kleurverandering hangt af van wat er in de urine wordt aangetroffen. Als u ketonen in uw urine afscheidt, zal het strookje paars kleuren. Hoe groter de hoeveelheid ketonen, des te donkerder de tint paars is.

Teststrookjes zijn vrij goedkoop en u kunt ze bij de drogist kopen of bestellen. Drogisten die mijn boek verkopen, hebben vaak ook een 'startpakket' voor het Introductiedieet. Dit bevat de Lipolyse-teststrookjes en vitaminen, mineralen en aminozuren als ondersteuning. Mijn patiënten vertellen mij vaak dat de strookjes voor de nodige gemoedsrust zorgen. Als de kleur van beige in paars verandert, is het nagestreefde doel bereikt: ik verlies gewicht.

Als het strookje niet paars wordt

In principe moet het strookje van kleur veranderen. Als dat niet gebeurt, houdt u zich niet aan de dieetvoorschriften of hebt u een zeer grote metabolische resistentie tegen gewichtsverlies. U moet er allereerst zeker van zijn dat geen enkele voedingsstof, behalve die salade, koolhydraten bevat. Ook geen verborgen suikers, geen brood enzovoort. Daarna volgt u vijf dagen lang het dieet en gebruikt u elke dag een strookje. Als de strookjes zelfs dan nog niet op zijn minst lavendel kleuren, moet u ook de salade uit uw dieet schrappen. Dat is namelijk de enige koolhydraatleverancier van betekenis. Zodra het strookje paars kleurt, mag u weer salade eten.

Doe het onderzoek met het strookje elke dag op dezelfde tijd. U kunt dat het beste 's avonds doen, omdat dan in het algemeen de grootste reactie kan worden gemeten.

Bij de meesten zal het strookje al heel snel paars kleuren. In een later stadium van het dieet, dus als u weer meer koolhydraten mag gebruiken, zal de uitslag wat meer variëren. In de fase van Continu Gewichtsverlies (COV) zult u bepalen waar uw Kritisch Koolhydraten Niveau ligt.

Kritisch Koolhydraten Niveau?

Dit is een interessant aspect van het dieet. Het Atkins-programma kent vier stadia. In de eerste plaats is er het veertiendaagse Introductiedieet voor snel gewichtsverlies. Hierna komt het stadium van het Continu Gewichtsverlies (ccv). Dan het Pre-Handhavingsdieet, een overgangsperiode naar uw permanente dieet. Het zorgt ervoor dat u ook de laatste kilootjes kwijtraakt die u nog scheiden van uw streefgewicht. Als laatste is er dan het permanente Handhavingsdieet, dat u uw hele leven moet volgen. Voor elk van deze stadia bestaat er een persoonlijk Kritisch Koolhydraten Niveau. Uw eigen stofwisseling stelt een zekere grens aan de koolhydraatopname. Als u boven die grens zit, zult u geen gewicht verliezen. Als u uw ideale gewicht hebt bereikt en u zit boven die grens, zult u weer in gewicht toenemen. In deel 4 zal ik u alles vertellen over deze belangrijke parameters.

Wat heeft dit allemaal voor invloed op uw stofwisseling?

Als uw teststrookje paars blijft en u onder uw Kritisch Koolhydraten Niveau blijft, zult u heel gemakkelijk gewicht en centimeters verliezen. De teststrookjes bewijzen dat uw stofwisseling een andere richting is ingeslagen. Uw lichaam zal in eerste instantie de koolhydraten die u eet en drinkt als brandstof souperen. Aangezien uw verminderde koolhydraatconsumptie niet voldoende energie levert, moet u uw vetreserves verbranden. Dit gaat gemakkelijk als u een normaal functionerende stofwisseling hebt. Het gaat wat moeilijker als u metabolisch resistent bent. Uw stofwisseling heeft nieuwe wegen gevonden om energie op te wekken. Op dat moment verandert uw lichaam van een vetverbrandingsmotor in een koolhydraatverbrandingsmotor.

U bent nu echt met het dieet begonnen. Daar feliciteer ik u mee. Dit zal het laatste dieet zijn dat u ooit zult volgen.

9 Het Atkins-dieet thuis en op het werk

Het doel van het veertiendaagse Introductiedieet is in eerste instantie het verliezen van overtollig gewicht en het verbeteren van uw geestelijke en lichamelijke gezondheid. U weet nu hoe dat moet, maar ik wil hier wel nog de volgende belangrijke waarschuwing aan toevoegen: als u ernstige gezondheidsklachten hebt, moet u eerst uw huisarts raadplegen.

Het Atkins-dieet heeft een positief effect op bijna alle klachten en het is een belangrijke verandering van uw levenswijze. Als u een ernstige lichamelijke klacht hebt, moet u allereerst uw stofwisseling door een deskundige arts laten controleren. Genoeg gepraat nu, maar vergeet het alstublieft niet. Verder moet ik zwangere vrouwen en mensen met een ernstige nierziekte waarschuwen: zij mogen deze fase van het dieet niet volgen.

Ik wil controleren of u mijn andere aanbevelingen en suggesties ter harte hebt genomen. Hebt u een voorraadje vitaminesupplementen en lipolyse-teststrookjes aangelegd zoals ik u vroeg te doen in hoofdstuk 7? Hebt u die bloedonderzoeken al laten uitvoeren waar ik zo op heb aangedrongen? Ik hoop van wel, maar als u jong en gezond bent en er echt niet in bent geslaagd om het allemaal voor elkaar te krijgen, is er nog geen man overboord. Het is alleen jammer dat u dan de beginwaarden niet kent, maar het zou nog veel erger zijn als u voor altijd dik zou moeten blijven. U moet echter niet denken dat u nu van me af bent. Ik verzoek u zeer dringend om die onderzoeken te ondergaan.

De moraal van de lijner

Staat u honderd procent achter uw beslissing om dit dieet te gaan volgen? U moet een dergelijke ingrijpende en belangrijke stap niet zetten met een motivatie als 'Nou ja, ik zal het maar eens proberen, wat heb ik te verliezen'. U moet op zijn minst hebben besloten om twee weken van uw leven compromisloos en vol overtuiging aan dit dieet op te offeren. Als u dat besluit hebt genomen, weet ik zeker dat u zult slagen. Aan het eind van die veertien dagen zult u bruisen van energie, 's morgens zult u vol enthousiasme uit bed stappen en opgewekt op de weegschaal afstevenen.

Klaar? Af!

U begint natuurlijk met eten, iets wat u altijd met een schuldgevoel hebt gedaan. Houd u vooral niet in als u zich op de spareribs of de geroosterde eend stort. Als ervaren lijner zullen u misschien de koude rillingen over de rug lopen bij de aanblik van calorierijk en in uw ogen dikmakend voedsel. Nogmaals, heb vertrouwen. Als het lichaam geen koolhydraten opneemt, moet het wel zijn eigen vet verbranden. Bovendien kan het in dit stadium van het dieet alleen maar voordelig zijn om dat vetrijke voedsel te eten waarvan uw vorige diëtist zei dat het zo slecht voor u was.

U begint met het meest koolhydraatarme deel van het dieet en ik raad u gewoon aan zo veel te eten als u wilt.

U moet in deze twee weken van uw vetfobie worden genezen. Vetten stimuleren de ketose sterker dan eiwitten. Van de eiwitten zal uiteindelijk 58 procent tot glucogene aminozuren worden afgebroken, die in glucose kunnen worden omgezet. Slechts 10 procent van de vetten wordt tot glycerol afgebroken, dat eveneens wordt omgezet. Het gemak waarmee u in ketose raakt, is afhankelijk van de verhouding tussen de hoeveelheden vetten en koolhydraten. Hoe hoger dat getal is, des te dieper is de ketose. U moet in dit eerste dieetstadium dan ook naar de maximale hoeveelheid vetten streven. U zult dan vrijwel zeker optimaal kunnen profiteren van de sterke eetlustremmende aspecten van dit dieet.

Als zwaarlijvige zult u hoogstwaarschijnlijk ketoseresistent zijn. In ketose zijn betekent dat u vet kwijtraakt en dat wil uw lichaam helemaal niet. We zullen tijdens uw veertiendaags proefdieet geen risico's nemen. We zullen ervoor zorgen dat het teststrookje paars kleurt.

Houd voedsel bij de hand

Vul de koelkast en de keukenkastjes met een voorraad voedsel. Ga naar de supermarkt en kijk of ze die overheerlijke eiwitrijke lekkernijen hebben waar u zo gek op bent. U moet natuurlijk wel de gangpaden vermijden waarde koolhydraten verlokkingen liggen uitgestald. Een 19-jarige patiënt, John Connors, l ,90 meter lang, slankte af van 132 naar 95 kg. Hij vertelde me hoe hij met een verantwoord boodschappenlijstje de supermarkt binnenstapte, maar als het ware naar de snoepafdeling werd toegezogen. Het resultaat was dat hij toch met enkele repen chocolade de supermarkt weer verliet. Op weg naar huis herwon hij de controle over zichzelf, draaide het raampje van zijn auto omlaag en gooide de repen naar buiten!

Welk geoorloofd voedsel zou u graag in uw koelkast zien liggen als u de deur opentrekt? Gekruide eieren, kalkoen, kip, garnalencocktail, uw favoriete kaas? Als u alleen woont, moet u de etenswaren die u niet mag hebben, niet langer bewaren. Nodig enkele vrienden uit die de laatste restjes ijs mogen opeten. Organiseer voor de laatste keer een feest. Geef uw buurman of een aangetrouwd familielid al het eten dat u niet meer mag hebben. (Bloedverwanten kunnen namelijk dezelfde genetische stofwisselingsstoomis hebben.) Of gooi het allemaal gewoon weg. Verander het beeld dat u van uzelf hebt - voor u bestaat dat voedsel helemaal niet meer.

Als u met anderen samenwoont, is het altijd aan te raden om hen op de hoogte te stellen van uw schokkende dieetplannen. Het zal in werkelijkheid niet zo schokkend zijn, tenzij uw huidige huisgenoot of huisgenoten vegetariër is of zijn. U eet eigenlijk alleen maar dingen die u altijd al hebt gegeten. Als u degene bent die kookt, zult u voor uzelf apart moeten koken en aanvullende voedingsmiddelen voor de anderen moeten toevoegen. Dit geldt natuurlijk niet als u ze ervan kunt overtuigen ook het Atkins-dieet te gaan volgen. Ze zullen misschien brood, aardappelen en nagerechten willen. Het kan gebeuren dat de verleiding te groot wordt. Als u echter wilt afvallen, moet u echt even de tanden op elkaar zetten zodat dat bruine bolletje of die banaan u niet overstag doen gaan. Eén troost hebt u, mensen passen zich namelijk snel aan en binnen een week zullen ook uw smaak en voorkeur zijn veranderd. U zult snel genoeg merken dat suiker en geraffineerde koolhydraten niet meer zo'n aantrekkingskracht op u hebben als vroeger. Uw eetlust zal voortdurend worden onderdrukt, wees daar maar niet bang voor.

Als u de eerste paar dagen depressief wordt van al die overheerlijke lekkernijen waar u alleen maar naar mag kijken, verwen uzelf dan op uw eigen manier. Neem een dubbele portie van wat wel is toegestaan. Onthoud dat gewichtsverlies nu uw ultieme doel is. Deze verleidingen zijn alleen maar tijdelijke kwellingen. Maak uw gezinsleden duidelijk dat u veel steun en begrip nodig hebt. U moet zien te voorkomen dat ze u proberen te verleiden met verboden etenswaren onder het mom van 'Stel je niet aan, dit kleine stukje gebak zal heus geen kwaad kunnen.'. Natuurlijk wel.

U moet de mensen vooraf duidelijk laten weten dat u uw dieet serieus neemt en dat u het zeer zou waarderen als zij dat ook doen. Het Atkins-dieet is een gemakkelijk dieet, het overdadigste dieet dat u ooit zult volgen (en tevens het laatste). We weten echter allemaal maar al te goed welke allesoverheersende invloed voedsel kan hebben.

Ik begrijp dat de andere mensen bij u thuis niet automatisch verrukt zullen zijn over uw nieuwe eetpatroon. Vertel hen zo vriendelijk mogelijk dat u het dieet volgt en niet zij. Het enige wat u van ze vraagt is respect voor de belangrijke beslissing die u hebt genomen. U staat op het punt om een heleboel gewicht te verliezen en daarvoor gezondheid terug te krijgen. U hoeft aan het einde van het dieet geen respect van hen te verlangen, de resultaten zullen voor zichzelf spreken. U moet het volgende echter nooit en te nimmer vergeten. Als u anderen onder de indruk wilt doen zijn van uw vastberadenheid, moet u uw dieet zeer serieus nemen. Doe dat dan ook! Bijt u erin vast alsof het gaat om een zaak van leven en dood. Op den duur zal blijken dat het dat voor zwaarlijvigen ook werkelijk is.

Wat merkt u het eerst?

U hebt geen honger meer.

Dat klopt, hoe kan dat? Ketose, net als vasten, onderdrukt de eetlust als de glycogeenvoorraad van twee dagen is verbrand. Er zijn twee dagen verstreken. Uw glycogeen is verdwenen. U bent helemaal in ketose. Uw eetlust wordt onderdrukt, een geheel nieuwe en zeer opzienbarende ervaring. U eet kleinere porties voedsel en toch hebt u geen last van een knagend hongergevoel. U weet zeker dat u in ketose bent als u uzelf hoort zeggen: 'Meen je dat nou echt dat het al een uur geleden lunchpauze was?'

Misschien zijn ieder uur terugkerende schranspartijen een manier van (over)leven voor u geweest. U herinnert zich vast Gordon Lingard nog wel, de patiënt die bij zijn eerste consult nog 140 kg woog. Hij zei: 'Ik was altijd bezig met mijn volgende eetaanval. Ook al zat ik in een zakelijke bespreking over een belangrijke financiële transactie, dan nog was de ene hersenhelft bezig uit te zoeken wat, waar, wanneer en hoeveel ik zou gaan eten. Voedsel beïnvloedt mijn hele doen en laten.' Dit verschijnsel noemen we eetverslaving. Uiteindelijk slaagde Gordon toch in zijn opzet. Als hij het kan, kunt u het ook. Wilskracht is niet echt noodzakelijk bij het Atkins-dieet, wel de wijsheid om te beseffen dat u geen wilskracht nodig zult hebben.

En wat merkt u daarna?

U zult zich verbazen over de grote hoeveelheid energie die u na die veertien dagen weer bezit en die u voor altijd verloren had gewaand. Al na drie of vier dagen voelt u zich energieker en sterker. De meeste mensen zijn blij dat die vervelende en saaie perioden tussen twee maaltijden nu zijn teruggebracht tot louter toevallige momenten en sommigen ervaren zelfs een lichte euforie.

Aan de andere kant zijn er mensen die in de eerste week op dieet last van vermoeidheid hebben. Dit betekent in de meeste gevallen dat de stofwisseling nog niet op de verandering van het eetpatroon is ingesteld. Ze verliezen te snel gewicht, vocht en mineralen. Als patiënten last hebben van deze klachten, adviseer ik ze gas terug te nemen. Ik stel dan voor bij het avondeten nog een tweede salade of extra groente te nemen. Hoewel ik zeker weet dat hun stofwisseling zich in de tweede week zal aanpassen, kan ik geen enkele reden bedenken waarom ze zich vijf of zes dagen uitgeput en ziek zouden moeten voelen.

Ik ben blij te kunnen zeggen dat de meeste mensen een energiestoot zullen krijgen. Ze gaan opgewekt verder met het dieet, omdat die hernieuwde energie de positieve invloed van de verandering in eetgewoonten duidelijk onderstreept.

Dit is uw dieet, waar u ook naartoe gaat

Het is niet zonder reden dat ik het eerst over het eten thuis heb gehad. De persoon in zijn eigen woonomgeving, met de koelkast onder handbereik, is mijn prototype. In onze wereld kun je altijd voedsel krijgen als je erom vraagt, dit is het land van verleidingen en vaak van gulzigheid.

U zit aan de keukentafel en vraagt zich af: 'Wat zal ik nu eens eten?' Het antwoord is altijd hetzelfde: Eet zoveel als u wilt van het geoorloofde voedsel. Als u al uw hele leven door eetaanvallen wordt geplaagd - hoofdzakelijk als gevolg van een onstilbare koolhydraathonger - is het plezierig om te weten dat in de toekomst eten niet meer zoveel van uw tijd en aandacht zal opeisen. Natuurlijk zult u nog steeds een gezonde eetlust hebben en zult u nog steeds met plezier en genoegen eten, maar u bent bevrijd van uw dwangmatig eetgedrag. Wat is het heerlijk om niet altijd hongerig of vermoeid te zijn, niet constant op zoek naar een bevredigende fysieke oplossing die u tot op heden echter nog nooit hebt kunnen vinden. Dat is de levenswijze van de meesten van u, de koolhydraatverslaafden. Het is een uitermate vermoeiende en irritante levenswijze en u zult tot in lengte van dagen blij zijn dat u er vanaf bent.

Wat gebeurt er met u als u niet aan de keukentafel zit? Ik hoop dat het duidelijk is dat dit dieet onder alle omstandigheden gemakkelijk is te volgen. In het weekend, in het restaurant, op het werk, op reis - u hoeft zich nergens zorgen om te maken, tenzij iemand u in een snoepwinkel opsluit. Het dieet is echter niet altijd aanpasbaar, zoals bij dineetjes waarbij de gastvrouw al van het voorgerecht tot het dessert heeft bepaald wat iedereen zal eten. U zult diplomatiek te werk moeten gaan om u uit deze netelige situatie te redden. Dan zijn er ook nog de luchtvaartmaatschappijen - nog zo'n bastion van het gemaksvoedsel. Ik zal hier dieper op ingaan in hoofdstuk 23, maar ik wil nu even een opmerking maken met betrekking tot de veertien dagen van uw Introductiedieet. Ik denk dat het het beste is dat u in die twee weken niet reist, op vakantie gaat of bij vrienden of zakenrelaties gaat dineren. Deze eerste twee weken zijn zeer belangrijk, waarom zou u het zich dan moeilijk maken?

Buitenshuis eten

We zullen nu wat meer aandacht besteden aan eten buitenshuis. Het is geen probleem als u vijf keer per week op uw werk of in een restaurant luncht. Het Atkins-dieet is zeer gemakkelijk aan te passen aan de behoefte van degenen onder u die enkele keren per week in een restaurant eten. Als u vaak in een restaurant of uw bedrijfskantine eet, moet u precies weten wat er op het menu staat en op uw hoede zijn voor mogelijke valkuilen. Als u vaker hetzelfde restaurant bezoekt, praat dan met de ober of gerant en vertel hem dat u een dieet volgt waarbij u geen suiker mag eten, in welke vorm dan ook. Wees op uw hoede voor suiker in salades. Soms wordt vruchtensap als zoetstof gebruikt. Dit is absoluut niet toegestaan bij dit dieet.

Bekijk het menu en overtuig uzelf ervan dat uw voorgerecht, hoofdgerecht en salade geen ongeoorloofde voedingsstoffen bevatten. Vermijd sauzen, gepaneerd vlees en bloem als bindmiddel. Zulke koolhydraatrijke ingrediënten kunnen in de meest onverwachte gerechten worden aangetroffen. In uw gehaktbal kan bloem zijn verwerkt en uw vis kan gepaneerd zijn. Buitenshuis eten vereist een zekere alertheid. Als u die niet bezit, kan één maaltijd al genoeg zijn om uw voedingsprogramma helemaal in de war te schoppen, waardoor u weer terug bij af bent. Uw resultaten in de eerste week zullen dan niet zo bevredigend zijn. U zult dan namelijk eerder een half pond zijn aangekomen dan een halve kilo zijn kwijtgeraakt. Als de kantine of lunchroom slechts een beperkt menu heeft, kunt u beter uw eigen lunchpakket van huis meenemen. Kies voor handzaam voedsel -kippeboutjes, hardgekookte en gekruide eieren en plakjes ham of kaas. Op dit punt van het dieet eet u alleen voedsel dat u nodig hebt om uw bloedsuiker te stabiliseren en een hongergevoel te voorkomen. Als u uw eigen lunchpakket meeneemt, wees er dan zeker van dat u genoeg etenswaren bij u hebt. U moet te allen tijde voorkomen dat u bij een opkomend hongergevoel naar de koolhydraten grijpt. Meer informatie over het volgen van het dieet thuis en buitenshuis kunt u vinden in hoofdstuk 23.

Speciale omstandigheden

Als u met uw dieet vertrouwd bent geraakt, hoeft u niet constant bezig te zijn met de vraag of u wel het juiste voedsel eet. U zult niet eens meer weten hoe en wat u anders zou moeten eten.

Cynthia Marlborough, jarenlang directiesecretaresse bij een grote firma in New York, had al jarenlang veel last van stemmingswisselingen en vermoeidheid voordat ze naar mij toe kwam. Cynthia, een chocoliste, was kort daarvoor gestopt met roken.

'Ik was als kind al dik. Ik kan me nog herinneren dat ik op mijn twaalfde jaar al op dieet was, maar dat was toch anders. Ik werd almaar dikker. Op een gegeven moment was het heel erg druk en hectisch op kantoor. Het kwam zelfs zo ver dat ik niet meer wist hoe ik de druk kon verminderen en tegelijkertijd mijn slechte fysieke toestand kon verbeteren. Op een gegeven moment werd ik zo depressief, dat de mensen in mijn omgeving het merkten. Na de lunch zou ik zo uren hebben kunnen slapen. In plaats daarvan werkte ik gewoon door. Mijn werk, een van de belangrijkste dingen in mijn leven, werd een ware marteling.'

Cynthia Marlborough verloor desondanks snel gewicht en genas van haar eetaanvallen (wat veel gemakkelijker was dan stoppen met roken). Droeg ze vroeger nog kledingmaat 44, nu is dat 36 en dat alles binnen zes maanden. Ze ontwikkelde ook een duidelijke gevoeligheid voor het voedsel dat ze at. Twee weken nadat ze met het dieet was begonnen, dineerde ze bij een vriendin thuis. Ze at een stuk filet mignon en een groene salade met als groente snijbonen.

'Op het moment dat ik een hap snijbonen nam, kreeg ik meteen het gevoel dat er iets niet in orde was. Ik hield op met eten en vroeg mijn vriendin of er misschien suiker in zat. Ze beaamde dit en ik liet het natuurlijk voor wat het was. Ik had toen al veel meer energie, ik was 3,5 kilo afgevallen en ik was toen al zeer voorzichtig in alles wat ik at.'

Deze overgevoeligheid voor zoetigheid is niet ongewoon voor mensen die van een suikerverslaving proberen te genezen. Het is een betrouwbare, beschermende overgevoeligheid die u zeker van dienst kan zijn in situaties zoals hierboven beschreven. Suiker en geraffineerde koolhydraten hebben u in dit lastige lichamelijke parket gebracht, dus wees ervoor op uw hoede.

Een nieuw mens

Aan het einde van dit hoofdstuk over het Introductiedieet wil ik nog één ding benadrukken. Het is veel gemakkelijker dan u denkt om van dieet te veranderen.

Ik weet dat sommigen van u nog steeds twijfelen of ze nu wel of niet het Atkins-dieet gaan volgen omdat ze denken: 'Dit komt toch niet echt overeen met mijn eigen eetpatroon - hoe zal ik kunnen (over)leven zonder mijn lievelingsvoedsel?' Geesteskracht is hier belangrijker dan lichaamskracht. Wij hechten zeer aan onze gebruiken, aan onze levenswijze, onze culturele en culinaire tradities. Plotselinge veranderingen zijn als het doorsnijden van oude banden, het verbreken van vriendschappen.

Het enige dat ik u kan vertellen, is dat het noodzakelijk is. Als u uw eetpatroon eenmaal hebt veranderd, zult u merken dat u nog steeds dezelfde bent. Het enige waar u zich dan nog om hoeft te bekommeren, is uw fysieke redding.

U kunt het zich niet veroorloven om dik en ongezond te blijven, zo simpel ligt het. Dit dieet is het genezingsproces dat voor velen van u de enige mogelijkheid zal zijn. U zult misschien denken dat uw smaak en voorkeur niet zullen veranderen, maar dan hebt u het mis. Het lichaam past zich aan, geconfronteerd met de noodzaak om te eten, het voorbijgaan van de dagen, het onvermijdelijk afstand doen van oude gewoonten. Dat is de simpele waarheid: het lichaam past zich aan. Het lichaam ontwikkelt nieuwe voorkeuren en vergeet de oude. De koolhydratenobsessie is grotendeels het gevolg van een verslaving van de stofwisseling en zodra de aanpassing is voltooid, zal de behoefte aan die heerlijke zoetigheden nog maar klein zijn. Kijk maar naar Ernie Kingman, die mij om een wel zeer vreemde reden raadpleegde. Op 55-jarige leeftijd voelde Ernie zich nog redelijk gezond, maar hij had één probleem: hij droeg 132 kg met zich mee, bij een lengte van 1,85 m. Hij had in de jaren tachtig een vloeibaar-eiwitdieet geprobeerd, maar de verloren kilo's kwamen er na verloop van tijd weer even snel aan. Bovendien werd het steeds moeilijker om die extra kilo's kwijt te raken.

Ernie wist niet wat hij moest doen, omdat zijn gewichtsprobleem zijn levenswijze sterk beïnvloedde. Zijn kinderen reden paard en drie jaareerder had hij dat ook een paar keer geprobeerd. Voor hen, zodat ze samen konden gaan rijden. Na verloop van tijd ontdekte hij dat hij het eigenlijk ontzettend leuk vond. Hij merkte dat paardrijden soepelheid en lenigheid vereiste, maar zoals hij het zelf stelde: 'Met mijn gewicht is het niet eerlijk voor het paard en is het gevaarlijk voor mezelf.'

Zijn beste vriend, ook patiënt van mij, antwoordde zeer eerlijk: 'Het enige dat je kunt doen, is opstappen en bidden dat het allemaal goed gaat.' Hij drong er bij Ernie op aan mij te consulteren. 'Weer een andere dieetdokter.' zei Ernie. 'Ik weet het niet, hoor.'

Korte tijd later moest Ernie op zakenreis. Hij zat op het vliegveld te wachten toen opeens zijn naam werd omgeroepen omdat er telefoon voor hem was. Het bleek zijn vriend te zijn. Het enige wat deze te zeggen had, was 'Je hebt voor volgende week donderdag om 9 uur 's ochtends een afspraak met Atkins.'

Mijn patiënten worden meestal niet onder een dergelijke dwang naar mij toegestuurd, maar ik was wel heel blij met Emie. Hij is een zeer charmante man en hij had op dat moment zeker behoefte aan een kleine verandering in zijn levenswijze. Ik bekeek zijn eetpatroon, dat rijkelijk voorzag in gebakjes, koekjes, ijs en andere zoetigheden. Niemand had ooit ook maar een poging ondernomen om zijn koolhydraatconsumptie te beperken, zelfs niet zijn vorige arts die hem echter wel meedeelde: 'Je zit op een bom die op ontploffen staat.' U zult vast niet verbaasd zijn dat Ernie grote successen boekte. In acht maanden tijd viel hij meer dan 23 kilo aten hij verliest nog steeds gewicht, langzaam maar zeker.

Vroeger nam hij om vier uur 's middags altijd koffie met gebak, nu is dat vervangen door een stukje kip en wat kaas. Ernie was zo bang dat hij zonder zijn wel zeer koolhydraatrijke eten het leven niet meer aan zou kunnen, dat ik hem voorstelde mij op te bellen zodra hij het dreigde op te geven.

Zover is het nooit gekomen. Ernie raakte zeer snel gewend aan alle veranderingen, hij paste zich aan en hij merkte op: 'Ik voel me beter wanneer ik eiwitten, heel veel eiwitten eet. Ik ben nu zo gelukkig en tevreden dat ik echt niet meer terug wil naar mijn oude eetgewoonten.' Ernie was zwaarlijvig, had een typische glucose-intolerantie en een koolhydraatverslaving die zijn gezondheidstoestand nog meer aantastte. Nadat hij het Atkins-dieet enkele weken had gevolgd, had hij geen enkele behoefte meer aan zoetigheden en zetmeelprodukten, de wortels van al het kwaad van overgewicht. Ernie geeft toe dat hij in een restaurant zo nu en dan een bijna onbedwingbare behoefte heeft aan een broodje of een overdadig dessen. Hij heeft zich echter tot op heden elke keer weer kunnen beheersen.

Sommige mensen gaan zelfs nog verder en ontdekken dat hun vroegere behoeften helemaal zijn verdwenen. Marjorie Burke, die haar hele leven al gek was op zetmeelprodukten, kwam er na een maand op het dieet achter dat deze haar volkomen koud lieten. Ze kon voor andere mensen heerlijke broden bakken zonder ook maar de behoefte te voelen om er zelf van te proeven.

Een dergelijke complete bekering komt zelden voor en ik raad elke Atkins-lijner dan ook af om bakker te worden. Ik raad u ook af om in een later stadium van het dieet weer produkten te eten die zijn gemaakt van bloem of waar suiker in zit, vooral niet als u er ooit verslaafd aan was. Als u er niet verslaafd aan bent geweest, mag u zich af en toe overgeven aan een dergelijke uitspatting, zoals u kunt lezen in het hoofdstuk over het Handhavingsdieet.

10 De resultaten na veertien dagen

U hebt nu veertien dagen het Atkins-dieet gevolgd. Ongeveer 90 procent van mijn lezers zal er een tevreden en voldaan gevoel aan hebben overgehouden. U gaat de balans opmaken en beoordelen of u wel genoeg in omvang bent verminderd. Hoe is het u vergaan op dit overdadige en onbeperkte dieet? Herinnert u zich mijn belofte nog over een dieet voor prinsen en prinsessen, en is die waargemaakt?

Tegelijkertijd hebt u wellicht gemerkt dat u niet zoveel at als u misschien wel had verwacht, hoewel u onbeperkt van al die heerlijkheden mocht genieten. Na de eerste paar dagen trad er een merkbare verandering in uw stofwisseling op. U had uw eetlust onder controle en dat zal voor sommigen van u een nieuwe ervaring zijn geweest.

U bent aan het einde van uw veertiendaagse dieet en er moeten nu keuzen worden gemaakt.

Ga ik verder?

Dit is het meest voor de hand liggende moment om een beslissing te nemen. Ik hoop dat u zult behoren tot de overgrote meerderheid van lijners die besluit door te gaan met het Atkins-dieet. Daar kunnen ze een aantal redenen voor hebben. Ten eerste, omdat ze gemakkelijk gewicht verliezen. Daarnaast hebben ze, in vergelijking met de ervaringen opgedaan bij zovele andere diëten, geen pijn en voelen ze zich krachtiger en energieker dan voor het dieet. Tenslotte heeft een aanzienlijk percentage van de lijners, vooral degenen die ouder dan veertig jaar zijn, ontdekt dat een verscheidenheid aan zeurende, kleinere lichamelijke kwalen, zoals hoofdpijn, volledig zijn verdwenen. Dat zijn indrukwekkende, door bijna iedereen behaalde resultaten. U als individu wilt echter meer informatie om tot een gefundeerde keuze te kunnen komen. Ik stel voor dat u na die veertien dagen voor de tweede keer uw bloed laat onderzoeken omdat in twee weken tijd de bloedwaarden aanzienlijk kunnen veranderen.

U voelt zich goed doordat er in uw lichaam positieve veranderingen plaatsvinden. Dit is vooral belangrijk omdat het afgelopen decennium de populariteit van koolhydraatrijke diëten tot schier onaantastbare hoogten is gestegen. Ik kan me voorstellen dat u zich lichtelijk ongemakkelijk voelt omdat u tegen de algemeen heersende opvattingen in gaat. Het gaat echter niet om de vraag of u nogmaals uw bloed laat onderzoeken, dat moet gewoon gebeuren. Waar het wel om gaat, is dat u voor uzelf beslist of u het dieet blijft volgen terwijl u op de nieuwe uitslagen wacht of dat u in afwachting van die onderzoeksresultaten tijdelijk stopt met het dieet. Als u aan het begin geen bloedonderzoek hebt laten uitvoeren, met name naar glucose en insuline, moet u wél met het dieet stoppen, weer minstens vier dagen uw oude eetpatroon volgen en dan uw bloed laten onderzoeken. De meeste mensen gaan direct verder met het volgende stadium van het dieet, een blijk van vertrouwen die ik, ijdel als ik ben, zeer kan waarderen. Ik moet u in alle eerlijkheid bekennen dat elk van bovengenoemde beslissingen zijn voordelen heeft. U hebt echter nog een heel leven voor u waarin u kunt proberen gewicht te verliezen en dus kunnen twee weken bedenktijd ook geen kwaad.

Vragen die u uzelf moet stellen

o Had u last van een hongerig gevoel?

o Had u verstoppingsproblemen?

o Genoot u van het eten?

Als u honger hebt gehad, hebt u niet mijn advies gevolgd om zoveel te eten als u wilt. Als u last van verstopping hebt gehad, kunt u beter verder gaan met een eenvoudiger versie van het dieet, zodat uw lichaam zich in zijn eigen tempo kan aanpassen. Bovendien kunt u dan zelf proberen te wennen aan de preparaten die in hoofdstuk 22 aan de orde komen. In de eerste week is verstopping normaal en die kan veel sneller en gemakkelijker worden verholpen dan uw gewichtsprobleem.

Wat betreft de laatste vraag kan ik u meedelen dat het verminderde eetgenot een typisch probleem kan zijn bij elke grote verandering van eetpatroon. Gelukkig houden de meeste mensen van eiwitrijk voedsel. Als uw voorkeur meer uitgaat naar vegetarische gerechten, kunt u toch het dieet volgen, maar het zal wel meer moeite kosten. Bij een dieet dat koolhydraten noch dierlijk voedsel toestaat, kan het gebrek aan keuze u voor grote problemen stellen. In theorie is het mogelijk om een gezond koolhydraatarm en vegetarisch dieet samen te stellen, maar dan zal het aantal te gebruiken etenswaren zeer beperkt zijn. In het algemeen geldt dat iemand die helemaal geen dierlijk voedsel eet, niet tot in lengte van dagen het dieet blijft volgen. Het beperkte aanbod van toegestane etenswaren blijkt voor velen toch te saai.

De overigen kunnen genieten van een overheerlijk dieet. Wat u het meest zult betreuren, is dat u het zonder uw koolhydraatrijke lievelingseten moet zien te stellen. Pasta, brood, fruit en vruchtensap zullen de eerste paar weken zeer worden gemist.

Waarom gaan broodliefhebbers dan toch door met het dieet? De nadelen wegen eenvoudigweg niet op tegen de voordelen, zoals niet alleen verlies van gewicht, maar ook verbetering van de lichamelijke gezondheid en betere beheersing van uw eetpatroon. Ik heb het al zo vaak over deze voordelen gehad en ik hoop dat u zult inzien dat ik niet overdrijf. Een zeer belangrijk doel van het Atkins-dieet is dat u zich goed voelt. Ik zou nu graag willen dat u uw ervaringen met betrekking tot het veertiendaagse dieet inventariseert. U moet daarvoor de onderstaande vragenlijst invullen. Als u denkt op een aantal gebieden vooruitgang te hebben geboekt, zou dat u wellicht in hoge mate kunnen motiveren om door te gaan met het dieet.

Medische indicaties

We zullen nu de resultaten van uw bloedonderzoek bekijken, ervan uitgaande dat u mijn advies hebt opgevolgd.

We zullen allereerst uw cholesterolgehalte bekijken. Er zijn veel onderzoeken gewijd aan het effect van vetrijke, koolhydraatarme diëten op het cholesterolgehalte. Als u behoort tot de categorie mensen met een waarde hoger dan 200, kan zelfs de extreem vetrijke versie van een dergelijk dieet deze een klein beetje verlagen. Dit proces duurt echter ongeveer vier tot acht weken. In de eerste week kan het cholesterolgehalte zelfs stijgen. Dit is een veel voorkomend verschijnsel bij diëten die ervoor zorgen dat het lichaam zijn vetreserves snel verbrandt. Zelfs als u niets eet, dus als u vast, is dat het geval.*

Omdat u de test al na twee weken doet, moet u wel rekening houden met onvoorspelbare resultaten. Aangenomen kan worden dat het cholesterolgehalte na drie of vier weken lager zal zijn, tenzij het na twee weken als een raket (meer dan 20 mg%) omhoog is geschoten. Als de waarden niet het normale niveau hebben, maar de voordelen van het dieet u wel tevreden stemmen, moet u het dieet blijven volgen, de in hoofdstuk 15 besproken cholesterolverlagende voedingssupplementen nemen en het onderzoek na een maand herhalen.

Als uw triglyceridewaarden verhoogd of zelfs boven normaal (boven 140 mg%) waren, zullen ze pijlsnel zakken. Dalingen van 40-80 mg% zijn heel normaal. Als een dergelijke reactie uitblijft, moet u zich ervan verzekeren dat u het dieet op de juiste manier hebt gevolgd. U kunt het onderzoek ook nog een keer herhalen. U moet dan echter met bloed afnemen wachten tot veertien uur na de laatste maaltijd.* De uitslagen van andere laboratoriumbepalingen moeten op hetzelfde niveau liggen als voor het begin van het dieet. De enig toegestane verandering is een verhoogde urinezuurwaarde. Als

* De bifasische cholesterolreactie is zo bekend dat je het onderzoek van Rickman niet onbesproken terzijde kunt schuiven. Het is bedoeld om aan te tonen dat een vetarm en koolhydraatarm dieet, zoals dat van Stillman, uw cholesterolgehalte verhoogt, hoewel het onderzoek van Rickman een onderzoeksperiode aanhield die twee weken korter was dan in het onderzoek van Stillman. Dat onderzoek, dat al vele malen is geciteerd omdat het de critici van koolhydraatarme diëten in het gelijk stelt, moet ofwel als ondeskundig en slecht voorbereid onderzoek worden geclassificeerd ofwel als intellectueel jatwerk.

dat het geval is, kunt u deze weer onder controle krijgen door met een later dieetstadium verder te gaan en uw gewichtsverlies tot minder dan l kg per week te beperken.

Praktische probleemoplossing

Als u vindt dat u te weinig gewicht verliest, moet u direct hoofdstuk 18 over metabolische resistentie opslaan. Soms kunnen simpele klachten de resultaten nadelig beïnvloeden. Simpele klachten betekenen meestal ook simpele oplossingen. Ik denk dat de kans groot is dat hoofdstuk 18 u van uw problemen zal kunnen verlossen.

Aan de andere kant - ik geloof dat er altijd een andere kant is - kan te veel succes soms op een mislukking uitdraaien. Als het dieet te goed aanslaat en u te snel afvalt, kan er sprake zijn van slapte of andere lichtelijk gezondheidsondermijnende klachten, meestal veroorzaakt door natrium- of kaliumgebrek. Deze kunnen worden gecorrigeerd door simpelweg de groente consumptie te verdrie- of verviervoudigen en het gewichtsverlies af te remmen. Als u meer dan een pond per dag afvalt, kunnen klachten optreden, zoals bijvoorbeeld nachtelijke beenkrampen. Deze worden veroorzaakt door de snelle uitscheiding van calcium en zijn er steeds weer een bewijs van dat de lijner mijn aanwijzingen met betrekking tot het nemen van vitaminesupplementen niet heeft opgevolgd (zie hoofdstuk 22).

Blijvend succes

Het koolhydraatarme Atkins-dieet heeft vele niveaus die elk type mens aan de eigen smaak en voorkeuren kan aanpassen. De vetrijke vorm die u de afgelopen twee weken hebt gevolgd, is niet het eigenlijke dieet, maar een extreme variant ervan. Dit eerste niveau, het introductieniveau, wordt in principe alleen gebruikt als de lijner in ketose moet raken. Het is niet bedoeld als lange-termijndieet, tenzij het natuurlijk het enige niveau is waarop u gewicht verliest.

U moet echter een stadium bereiken waarbij u met zo weinig mogelijk koolhydraten zo veel mogelijk gewicht verliest. Het maakt niet uit of dat betekent dat u in zes weken tijd 10 kg of in tien maanden 50 kg afvalt. Op een later tijdstip zult u nog een stap verder gaan. U zult het koolhydraatniveau

* Veel wetenschappers zien in verhoogde triglyceridewaarden een duidelijker teken dat er een kans op een hartaanval bestaat dan in verhoogde cholesterolwaarden.

ontdekken waarop u het gemakkelijkst op uw eenmaal bereikte ideale gewicht blijft.

Al die enthousiastelingen onder u zullen ongetwijfeld denken dat het ideale niveau dat niveau is waarbij u het snelst uw overtollige gewicht kwijtraakt, dus het dieet dat u gedurende de eerste veertien dagen hebt gevolgd. Waarom zou dat zo moeten zijn? U zult voor de rest van uw leven bezig zijn met het oplossen van uw gewichtsprobleem, dus snel afvallen hoeft geen belangrijke beweegreden te zijn. Het is belangrijker dat u zich blijft afvragen of u zich goed, tevreden en gezond voelt bij het dieet. Dat u zich op uw gemak voelt. Lichamelijk in goede conditie, verzadigd, blij met uw dagelijkse eetpatroon, met vertrouwen in uw lichaam. De overgrote meerderheid van u zal ontdekken dat u zich op het eerste niveau van koolhydraatconsumptie nog niet meteen zo zult voelen als hierboven is omschreven.

In deel 4 van dit boek zal ik u laten zien hoe u de vier stadia van het Atkins-dieet doorloopt, van het Introductiedieet via het Continu Gewichtsverliesdieet naar de Pre-Handhavings- en Handhavingsdiëten. Bij het laatstgenoemde dieet zult u leren hoe u het voor u meest geschikte koolhydraatniveau kunt vinden en ermee kunt werken, uw hele leven lang. We zijn nu toegekomen aan enkele voordelen voor de gezondheid die het dieet oplevert. U hebt al kunnen vaststellen dat het u in staat stelt op effectievere wijze gewicht te verliezen dan enig ander dieet dat u ooit hebt gevolgd.

Uw gezondheid vaart er wel bij

12 Dieet-gerelateerde stoornissen

Door het veertiendaagse dieet zal de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de moesten van u opzienbarend zijn verbeterd. Ik mag daarom aannemen dat ik nu uw volle aandacht heb. Ik beloofde u gewichtsverlies bij een grotere voedselconsumptie. Aangezien ik u daarop grondig heb voorbereid, zal dit niet geheel als een verrassing zijn gekomen. Ik weet echter zeker dat velen van u toch zeer verbaasd zullen zijn geweest toen gezondheidsklachten, die u nooit met overgewicht in verband had gebracht, plotseling als sneeuw voor de zon verdwenen.

Ik beredeneerde 25 jaar geleden al dat als een dieet een bepaald type klachten kan verhelpen, dit type stoornissen gedeeltelijk wordt veroorzaakt door het voedingspatroon dat mijn patiënten daarvoor hadden gevolgd. Ik was ervan overtuigd dat het hier om hypoglykemie ging.

In de daaropvolgende decennia stelde ik echter bij duizenden patiënten vast dat hun klachten onmiddellijk verdwenen zodra ze het nieuwe dieet volgden, hoewel ze geen hypoglykemie hadden. Ik rangschikte deze mensen waarbij de klachten kwamen en weer verdwenen afhankelijk van het feit of ze wel of geen koolhydraten consumeerden in de groep patiënten met een Dieet-gerelateerde Stoornis. Na verloop van tijd realiseerde ik me dat dit een geheel aparte categorie is. Naast schommelende bloedsuikerwaarden zijn er twee andere belangrijke koolhydraatafhankelijke kwalen die tot het syndroom van de Dieet-gerelateerde Stoornis - DGS - behoren, namelijk a) individuele voedselintolerantie en b) stoornissen die worden veroorzaakt door een te grote hoeveelheid Candida albicans, een gistsoort in uw darmkanaal. Een enkele keer constateerden we ook tekort of verslaving aan bepaalde voedingsstoffen als verstoorder van de lichaamsharmonie. Deze werd echter onmiddellijk hersteld door een strikte koolhydraatbeperking. Een intelligente vraag, die u zich op dit moment vast zult stellen, luidt:

'Hoe kwam u erbij om een ziektebeeld met de naam Dieet-gerelateerde Stoornis te bedenken? Waarom kon u niet gewoon vaststellen wie last had van hypoglykemie, wie van te veel gist en wie van een specifieke voedselintolerantie?'

Het antwoord op die vraag is dat onder klinisch deskundigen verwarring heerst over de kwestie welke klachten horen bij welke kwalen. Als een hypoglykemiepatiënt bijvoorbeeld over een opgeblazen gevoel in de buik klaagt, wordt dat dan niet door overmatige gistvorming veroorzaakt? Als iemand overgevoelig is voor bepaalde produkten en ook nog een suikerobsessie heeft, komt dat dan niet door zijn hypoglykemie? Als een patiënt met een te grote gistvorming overgevoelig op zuivelprodukten reageert, heeft hij dan geen voedselintolerantie? Steeds meer artsen moeten erkennen dat ze bij elk individu met al deze klachten rekening moeten houden, omdat ze vaak tegelijkertijd optreden.

Het is opmerkelijk dat de meeste mensen zich veel beter voelen bij het ketogeen dieet, zelfs als het gewichtsverlies niet meer dan een paar kilo bedraagt. Dat is een van de redenen waarom dit hoofdstuk zo belangrijk voor u is. Het zal een enorm positief effect op uw vertrouwen in het dieet hebben. Als u weet dat het dieet uw specifieke kwaal of kwalen kan verhelpen, zal deze wetenschap u hoe dan ook motiveren om het dieet te blijven volgen. Diëten zijn niet allemaal gelijk en ze verhelpen niet allemaal de Dieet-gerelateerde Stoornis.

In de nu volgende vijf hoofdstukken kunt u misschien nog veel over uzelf te weten komen.

13 Hypoglykemie en het gevaar van diabetes

U kunt zich wellicht nog herinneren dat ik in hoofdstuk 3 hypoglykemie heb behandeld als symptoom van hyperinsulinisme dat nauw samenhangt met zwaarlijvigheid. In dit hoofdstuk wordt hypoglykemie gezien als de hoeksteen van DGS.

Ik wil niet in herhalingen vallen, maar het is heel goed mogelijk, zoals wetenschappelijk onderzoek ook heeft bevestigd, dat zich nu reeds stoornissen in uw glucose- en insulinestofwisseling hebben ontwikkeld of zich anders in de toekomst zullen ontwikkelen. Een kort overzicht is op zijn plaats:

1) Als u een eet(gedrag)stoomis hebt of als u veel te zwaar bent of bent geweest, hebt u meer dan 50 procent kans dat u insulineresistent bent en aan hyperinsulinisme leidt.

2) Insulineresistentie en -overmaat zijn de eerste tekenen van een zich ontwikkelende glucosestoomis (glycopathie).

3) Hypoglykemie, pre-diabetes en type-II-diabetes zijn stadia van dezelfde ziekte - glycopathie. Het eerste symptoom is in alle drie de gevallen insulineresistentie en -overmaat.

4) Insuline- en glucosestoomissen versnellen de ontwikkeling van atherosclerose, wat een hartaanval kan veroorzaken.

5) U moet daarom de door insuline veroorzaakte klachten verhelpen, zodat u uw hart kunt beschermen en uw leven verlengen.

Ik zal eerst aandacht besteden aan de klachten die u op dit moment wellicht hebt. Allereerst hypoglykemie.

Waarom voelt men zich zo snel veel beter met het Atkins-dieet?

Het juiste antwoord is natuurlijk (in de meeste gevallen) dat het dieet het opneemt tegen de instabiele bloedsuikerwaarden of, anders gezegd, reactieve hypoglykemie. Deze instabiliteit zorgt voor de volgende klachten:

o Frequente en soms overweldigende aanvallen van oververmoeidheid, meestal 's middags.

o Slaapproblemen, vaak in combinatie met grote behoefte aan slaap. Opschrikken uit een diepe slaap is een kenmerkende klacht.

o Emotionele instabiliteit, stemmingswisselingen, verdriet en huilbuien zonder enige aanleiding of oorzaak. Concentratieverlies, overgevoeligheid, angst, geestelijke oververmoeidheid en verwardheid. Gemakkelijk geobsedeerd raken door kleine ergernissen.

Deze lijst met klachten, waarvan sommige duidelijk overeenkomsten vertonen met psychische aandoeningen, kan gemakkelijk worden uitgebreid. Mijn patiënten willen er vaak niet over praten. Ze denken dat het hun fout is, net zoals hun zwaarlijvigheid. Ik hoor ze vaak de volgende opmerkingen maken:

Misschien moet ik maar naar een psychiater.

Het maakt me allemaal niets meer uit. Ze kunnen met me doen wat

ze willen.

Ik heb geen enkele controle over mijn eigen leven.

Ik heb zo'n zwakke wil, dat ik niet weet waarom ik het eigenlijk nog

probeer.

Soms heb ik zelfmoordneigingen.

Deze opmerkingen, afkomstig van mensen met duidelijke eetstoornissen, doen mij beseffen dat de door hun huisarts gestelde diagnose 'psychische aandoening' zou kunnen worden bijgesteld als ze maar gezond zouden eten.

Ik ben er zeker van dat u niet alleen deze psychische, maar ook de fysieke klachten wilt voorkomen. Het volgen van een vetarm dieet hoeft echter niet noodzakelijkerwijs dat resultaat op te leveren. Ik heb veel mensen gekend die een vetarm dieet volgden en zich alleen maar slechter voelden doordat ze meer fruit, vruchtensappen en ijs aten. Het vetarme dieet is eenvoudigweg niet zaligmakend ter voorkoming van veel van de Dieet-gerelateerde klachten van lichaam en geest, waarmee een aanzienlijk percentage, misschien zelfs de meerderheid, van de mensen tobt.

Weer tot leven komen

We zullen eerst de lichamelijke problemen onder de loep nemen. Ik weet zeker dat u zich nog kunt herinneren hoe het was om kind te zijn, vol energie en zo zeker van je fysieke mogelijkheden dat je de hele wereld wel aan zou kunnen. Hoe zou u het vinden om een deel van die energie weer terug te krijgen?

Op het moment dat u uw bloedsuikergehalte weer onder controle krijgt, zullen de veranderingen in hoog tempo plaatsvinden. Deze veranderingen zijn er de oorzaak van dat de meeste mensen het dieet blijven volgen. Het lijdt geen twijfel dat de veranderingen met betrekking tot de lichamelijke en geestelijke gezondheid bij Atkins-lijners veel sneller merkbaar zijn dan enig gewichtsverlies van betekenis. Ik krijg als dieetarts al jaren duizenden mensen met een lusteloze, vermoeide gelaatsuitdrukking in mijn praktijk, die op zo'n manier in een stoel neerploffen dat het lijkt alsof er een hijskraan nodig is om ze er weer uit te tillen.

Als ik ze echter op de volgende afspraak ontmoet, twee of drie weken later, heeft zich al een merkbare verandering voorgedaan. Ze hebben weer energie en het gevoel van hulpeloosheid dat ik bij het eerste consult bemerkte, is volledig verdwenen. Ik had een patiënt die ik in een ander boek uitvoerig heb beschreven, die al twintig jaar heel veel last van vermoeidheid had en die door geen enkele dokter kon worden geholpen. Hij kwam toen naar mij toe, ik schreef hem het koolhydraatarme dieet voor en zijn klachten verdwenen in minder dan een week tijd. Enkele weken later, zoals hij zich tijdens een consult wist te herinneren, ging hij met een klant uit eten in een Italiaans restaurant waar hij veel pasta en brood at. Toen hij na afloop met de auto terug naar huis reed, moest hij stoppen voor een rood licht. Het enige dat hij zich naderhand nog kon herinneren, was dat hij door een politieman wakker werd geschud. De vermoeidheid, als gevolg van de maaltijd, had onverbiddelijk toegeslagen en hij was achter het stuur in slaap gevallen, midden in het verkeer.

En als het meer dan alleen lichamelijk is?

Er treedt het snelst verbetering op in lichamelijke klachten. De mens zit echter zeer ingewikkeld in elkaar, dus kunnen complexere en ernstigere klachten optreden dan vermoeidheid. Zoals bijvoorbeeld bij Philip Rossi, een 35-jarige manager. Hij kwam naar mij toe omdat hij al jaren aan extreme paniekaanvallen leed. Verschillende artsen gaven als oorzaak 'zenuwen' en sommigen schreven heel behulpzaam valium voor, die Philip plichtsgetrouw innam. Ter versterking van het kalmerende effect werd dit af en toe aangevuld met een door hem zelf voorgeschreven joint.

Natuurlijk genazen deze middelen hem niet, hoewel er wel perioden waren dat ze een verdovend effect hadden. Philip had echter nog steeds zijn paniekaanvallen, die zo angstaanjagend en verontrustend waren dat, zoals hij het zelf zei, 'zijn hele dag eruit bestond te proberen zo kalm mogelijk te blijven'.

Herhaaldelijk trilt hij van angst, waarbij het koude zweet over zijn rug loopt, heeft hij hartkloppingen en veel last van onverwachte en overweldigende angstaanvallen. Velen van ons die met zo iemand worden geconfronteerd, zijn misschien geneigd deze klachten af te doen als gewoonweg te bizar en te onzinnig voor woorden. Zijn aanvallen zijn evenwel absoluut echt en zijn een afschuwelijke ervaring. Philips angsten waren enorm groot: 'Zowel grote als kleine dingen boezemden mij angst in. Ik was bang om auto te rijden en ik was bang voor het donker.'

In 1988 was Philip Rossi zo afhankelijk geworden van zijn drugs en had hij zo'n hekel aan zichzelf gekregen dat hij besloot om 'af te gaan kicken'. Alle drugs werden in de vuilnisbak gegooid en het resultaat was een angstaanval die zo hevig was dat hij drie maanden zijn huis niet uit durfde. 'Zelfs van het geluid van de telefoon werd ik bang.'

Ik hoor u al denken, 'U gaat me toch niet vertellen dat dit allemaal veroorzaakt wordt door hypoglykemie, Dr. Atkins?' Mijn antwoord luidt: Nee, dat hoeft niet zo te zijn. Ik deed bij mijn behandeling echter alsof dat wel zo was. En met succes!

Alhoewel ik de werkelijke diagnose reeds vermoedde, verried de glucosetolerantietest alles. Zijn glucosegehalte op een nuchtere maag bedroeg 122, na een halfuur had het al een maximum van 166 bereikt en na drie uur was het pijlsnel tot een minimum van 45 gedaald. Het verschil tussen maximum en minimum wordt delta genoemd, en een delta van 121 is een niet mis te verstane aanwijzing dat er sprake is van een abnormale bloedsuikerspiegel. De behandelingsresultaten van Philips paniekaanvallen met een koolhydraatarm dieet waren zeer bevredigend. Valium en stickies waren niet meer toegestaan en als beloning daarvoor werd zijn angst binnen twee weken controleerbaar en werden zijn paniekaanvallen steeds zeldzamer. Hij zegt dat hij er momenteel ongeveer vier per jaar heeft.

Aangezien dit een boek over afvallen is, kan ik misschien ook melden dat Philip, die 102 kg woog toen ik hem voor het eerst zag, na vier maanden op dieet nog maar 82 kg woog en dat gewicht heeft hij sindsdien kunnen handhaven.

Het commentaar van Philip? 'Mijn leven is veranderd. Ik voel me nu zoals ik me altijd al heb willen voelen.'

Enorme effecten

Als we het over bloedsuikerstoornissen hebben, betreft het vaak kwalen die iemands lichamelijke en geestelijke toestand drastisch kunnen verslechteren. Vrouwen die bijvoorbeeld veel last hebben van premenstrueel syndroom merken vaak dat een verandering in hun eetpatroon de hypoglykemie, die deze hormonale kwaal versterkt, kan verhelpen. Bij de volgende menstruatie ontdekken ze dat hun toestand zich opvallend heeft verbeterd.

We zullen nu hypoglykemie en diabetes, wat daar vaak het resultaat van is, nader gaan bekijken en het mechanisme van deze kwalen proberen te begrijpen.

Het begint met een 'lage bloedsuiker'

Zoals ik eerder al vermeldde, levert bloedsuiker de energie voor bijna alle functies van het lichaam, waaronder de hersenfunctie. Steeds als u zich goed voelt, kunt u er van uitgaan dat uw lichaam optimale hoeveelheden glucose aan het verwerken is (of ketonen, als u in ketose bent).

Hypoglykemie (laag bloedsuikergehalte) is geen wenselijke toestand, maar wat is het nu eigenlijk precies? De term is afkomstig uit het Grieks en afgeleid van hypo, wat zoveel betekent als 'onder', glykis dat 'zoet' betekent en emia dat 'in het bloed' betekent. Dus: te weinig suiker in het bloed. Dat lijkt duidelijk, maar het woord hypoglykemie is eigenlijk een verkeerde benaming.

Als u aan de letterlijke vertaling vasthoudt, zult u denken dat hypoglykemie het tegenovergestelde van diabetes is wat, zoals u zich wellicht nog zult herinneren, wordt veroorzaakt door een teveel aan suiker in het bloed. U zult vast wel eens hebben gehoord dat een diabetespatiënt 'suiker uitplast'. Diabetes wordt inderdaad veroorzaakt door een overmaat aan suiker. Het is echter bewezen dat deze kwalen in het geheel niet elkaars tegenpool zijn, maar dat hypoglykemie en diabetes in werkelijkheid opeenvolgende stadia van dezelfde ziekte zijn.

De juiste term om het probleem van hypoglykemie te omschrijven, is 'instabiel bloedsuikergehalte'. De klachten van hypoglykemie worden namenlijk veroorzaakt door een overreactie van het glucose-regulerende mechanisme (de hoeveelheid glucose stijgt te veel waarna het weer te ver en te snel daalt).

Een van de intrigerendste bewijzen voor het verband tussen hypoglykemie en diabetes werd in de jaren zestig geleverd.' Wetenschappers onderzochten de kinderen van ouders die beiden diabetespatiënt waren, waardoor die nakomelingen bijna zeker pre-diabetisch waren. Ze vonden een kenmerkende reeks afwijkingen bij deze patiënten. Allereerst hypoglykemie - de plotselinge daling in de glucosetolerantiecurve die ik in hoofdstuk 4 beschreef. Er gingen jaren voorbij. Op een gegeven moment werd bij deze proefpersonen, die nog steeds hypoglykemisch waren, een verhoging van de bloedsuikerwaarde geconstateerd, een uur nadat ze glucose toegediend hadden gekregen. Deze verhogingen duurden in eerste instantie twee uur, daarna drie uur. Uiteindelijk werden deze zeer hoge bloedsuikerwaarden gedurende de hele test en zelfs de gehele dag gemeten.

Wat was er gebeurd? In de vroege stadia reageerden deze proefpersonen, die een erfelijke gevoeligheid voor afwijkingen van de bloedsuikerspiegel hadden, op het hoge gehalte aan bloedsuiker dat uit hun dieet voortkwam door grote hoeveelheden insuline te produceren en de aanmaak van glucose te beperken. Dit leidde tot de kenmerkende hypoglykemiecurve, waaruit valt af te leiden dat het bloedsuikerniveau na het eten vrij snel stijgt en dan na drie tot vijf uur tot een onaanvaardbaar laag niveau daalt.

Hypoglykemie ontstaat doordat de bloedsuikerwaarde te snel en te sterk daalt, en niet louter doordat hij laag is.*

Dit vroege stadium is kenmerkend voor insulineresistente mensen, dus zij die aanleg hebben om dik te worden. Mensen met een normale insulinegevoeligheid blijven mager doordat al een minieme hoeveelheid van het 'dikmakend hormoon' voldoende is om weer een normale bloedsuikerwaarde te krijgen en er geen extra insuline hoeft te worden vrijgemaakt.

Als u insulineresistent bent - en dat zult u hoogstwaarschijnlijk zijn anders zou u dit dieetboek niet lezen - heeft uw lichaam op vrij jonge leeftijd het vermogen verloren om snel op insuline te reageren. Het 'weerstond' de insuline waardoor de alvleesklier steeds meer insuline moest afscheiden. De stofwisselingsdynamica van glucose en insuline wordt door dit abnormaal effect door elkaar geschud en het lichaam kan zich niet aanpassen. Het gevolg hiervan is dat te veel insuline wordt afgescheiden en het bloedsuikergehalte tijdelijk tot een onaanvaardbaar laag niveau zakt. De onaangename klachten die ik aan het begin van dit hoofdstuk heb opgesomd, worden veroorzaakt door een te laag glucosegehalte waardoor niet in de behoeften van de hersenen kan worden voorzien of door de adrenaline-achtige activiteit die is bedoeld als maatregel tegen het enorm gedaalde bloedsuiker-niveau.

Dit is een eerste stap in een ongezond stofwisselingsproces. Het kan gebeuren dat het lichaam uiteindelijk niet meer in staat is om de vereiste hoeveelheid insuline te produceren of om de geproduceerde insuline te gebruiken, met als gevolg hoge bloedsuikerniveaus. We kunnen nu spreken van diabetes in zijn vroegste stadium.

Onderzoekers die zich al hun hele leven bezig houden met diabetes, beweren dat zich bij 20 procent van de bevolking diabetes kan ontwikkelen.2 Onthoud goed dat het grootste deel van die 20 procent onder de zwaarlijvigen moet worden gezocht. Bij het opmaken van de rekening blijkt namelijk dat 80 procent van alle diabetici te zwaar is. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat als u veel te dik bent, de kans op diabetes een op twee is.

* De reden waarom ik dit aanstip is dat critici van hypoglykemie hebben geprobeerd het onderwerp te verdoezelen door te beweren dat een lage bloedsuikerspiegel zeer zelden voorkomt. Het is wel zo dat een permanent laag bloedsuikergehalte bijna nooit voorkomt. Het is eerder een reactie op glucose dan een constant tekort, zoals wel het geval is bij een te laag kalium- of ijzergehalte.

Op hypoglykemie volgt diabetes

Het is verbazingwekkend te moeten constateren dat veel specialisten het presteren hun patiënten met hypoglykemie, pre-diabetes en diabetes een totaal verkeerd dieet te laten volgen. Ik heb honderden type-II-diabetici (dat wil zeggen insuline-onafhankelijke diabetici) behandeld die door hun arts een vetarm, koolhydraatrijk dieet voorgeschreven hadden gekregen en dientengevolge ook insuline moesten gebruiken - soms meer dan 100 IE per dag - om de onnodige en vermijdbaar hoge glucosewaarden die het gevolg van dat dieet waren, te kunnen beteugelen.

Ik wil niet zo cynisch zijn te suggereren dat dat dieet de positieve effecten van insuline en andere oraal in te nemen medicijnen tegen diabetes tenietdoet. Ik wil echter wel beweren dat de winst van de elkaar ondersteunende voedselindustrie en de farmaceutische industrie danig zou kunnen kelderen als het eten van suiker vanaf de wetenschappelijke preekstoel als zondig zou worden gebrandmerkt.

Het is moeilijk de negatieve implicaties van een koolhydraatrijk dieet te omzeilen, vooral met betrekking tot hypoglykemie en diabetes. Al in 1970 schreven Muller, Faloona en Unger in het toonaangevende medische tijdschrift The New England Journal of Medicine over de effectiviteit van een koolhydraatarm dieet bij voorkoming van een overmatige insulineproduktie.3 Vier jaar later presenteerden twee Westduitse artsen. Pfeiffer en Laube, tijdens een internationaal symposium met als thema vetstofwisseling, zwaarlijvigheid en diabetes mellitus hun onderzoeksresultaten waaruit bleek dat de negatieve invloed van suiker en zetmeel op het insulineniveau de enige aanleiding kan zijn voor de ontwikkeling van diabetes. (In hoofdstuk 16 van dit boek vindt u informatie over het briljante werk van Cleave met betrekking tot de relatie tussen geraffineerde koolhydraten en diabetes.) In 1972 beschreef Cohen in een intrigerend artikel in een ander gerenommeerd Amerikaans tijdschrift, Metabolism, hoe hij en zijn medewerkers erin waren geslaagd een stam ratten met diabetes te verkrijgen door ze te voeden met suiker en daarna de meest suikergevoelige ratten door te fokken.4 Is dat ook niet wat in principe op dit moment gebeurd met een aanzienlijk percentage van de menselijke populatie? Ik weet niet of zwaarlijvige mensen vaker met andere zwaarlijvigen huwen, maar als dat zo zou zijn, vindt er een selectie plaats op vatbaarheid voor diabetes die wordt veroorzaakt door onze eetcultuur van geraffineerde koolhydraten. Andere onderzoeken, ik doel dan voornamelijk op een aantal onderzoeken uitgevoerd met ratten in de periode 1964 tot 1982, hebben bijna onomstotelijk bewezen dat het hele proces begint met achteruitgang van de glucose-tolerantie die in het algemeen wordt gecompenseerd door hyperinsulinisme en onvermijdelijk tot diabetes leidt.5

Op hypoglykemie volgt diabetes

Het is verbazingwekkend te moeten constateren dat veel specialisten het presteren hun patiënten met hypoglykemie, pre-diabetes en diabetes een totaal verkeerd dieet te laten volgen. Ik heb honderden type-II-diabetici (dat wil zeggen insuline-onafhankelijke diabetici) behandeld die door hun arts een vetarm, koolhydraatrijk dieet voorgeschreven hadden gekregen en dientengevolge ook insuline moesten gebruiken - soms meer dan 100 IE per dag - om de onnodige en vermijdbaar hoge glucosewaarden die het gevolg van dat dieet waren, te kunnen beteugelen.

Ik wil niet zo cynisch zijn te suggereren dat dat dieet de positieve effecten van insuline en andere oraal in te nemen medicijnen tegen diabetes tenietdoet. Ik wil echter wel beweren dat de winst van de elkaar ondersteunende voedselindustrie en de farmaceutische industrie danig zou kunnen kelderen als het eten van suiker vanaf de wetenschappelijke preekstoel als zondig zou worden gebrandmerkt.

Het is moeilijk de negatieve implicaties van een koolhydraatrijk dieet te omzeilen, vooral met betrekking tot hypoglykemie en diabetes. Al in 1970 schreven Muller, Faloona en Unger in het toonaangevende medische tijdschrift The New England Journal of Medicine over de effectiviteit van een koolhydraatarm dieet bij voorkoming van een overmatige insulineproduktie.3 Vier jaar later presenteerden twee Westduitse artsen. Pfeiffer en Laube, tijdens een internationaal symposium met als thema vetstofwisseling, zwaarlijvigheid en diabetes mellitus hun onderzoeksresultaten waaruit bleek dat de negatieve invloed van suiker en zetmeel op het insulineniveau de enige aanleiding kan zijn voor de ontwikkeling van diabetes. (In hoofdstuk 16 van dit boek vindt u informatie over het briljante werk van Cleave met betrekking tot de relatie tussen geraffineerde koolhydraten en diabetes.) In 1972 beschreef Cohen in een intrigerend artikel in een ander gerenommeerd Amerikaans tijdschrift, Metabolism, hoe hij en zijn medewerkers erin waren geslaagd een stam ratten met diabetes te verkrijgen door ze te voeden met suiker en daarna de meest suikergevoelige ratten door te fokken.4 Is dat ook niet wat in principe op dit moment gebeurd met een aanzienlijk percentage van de menselijke populatie? Ik weet niet of zwaarlijvige mensen vaker met andere zwaarlijvigen huwen, maar als dat zo zou zijn, vindt er een selectie plaats op vatbaarheid voor diabetes die wordt veroorzaakt door onze eetcultuur van geraffineerde koolhydraten. Andere onderzoeken, ik doel dan voornamelijk op een aantal onderzoeken uitgevoerd met ratten in de periode 1964 tot 1982, hebben bijna onomstotelijk bewezen dat het hele proces begint met achteruitgang van de glucose-tolerantie die in het algemeen wordt gecompenseerd door hyperinsulinisme en onvermijdelijk tot diabetes leidt.5

Dat is echter niet de weg die u moet volgen

Dit proces, dat bij u misschien al in gang is gezet, moet worden afgeremd en uiteindelijk worden gestopt. We zullen nu zien hoe dat in de praktijk gebeurt.

Stel dat u een reactieve-hypoglykemiepatiënt bent, gezien uw klachten en bevestiging door een glucosetolerantietest. Stel dat u van uw dokter weet dat u diabetes hebt. Stel dat u zelfs medicijnen of insuline gebruikt. Wat staat u nu allemaal te doen?

U zult intussen wel hebben begrepen welk dieet het beste voor u is. Mijn patiëntenbestand telt 15.000 hypoglykemiepatiënten en diabetici en bij meer dan 99 procent daarvan kon de verbetering in hun gezondheidstoestand aan het Atkins-dieet worden toegeschreven.

Er is nog veel meer dat u moet weten, maar eerst zal ik een patiënt bespreken die de overstap maakte van het voor hem ongezonde naar het gezonde voedsel.

John Parlone, een 58-jarige makelaar, is een goed voorbeeld van wat het voedingsprogramma kan doen voor een type-II-diabeticus in het vroegste stadium. John was al onderzocht voordat hij in mijn praktijk kwam (zijn bloedsuiker in rust was 315) en hij had een medicijn voorgeschreven gekregen.

De behandeling van John stelde mij niet voor grote problemen. De verbetering van zijn gezondheid is een exemplarisch voorbeeld! Hij was al twee maanden voordat hij voor een algemeen gezondheidsonderzoek naar het Center kwam met het Atkins-dieet begonnen. Toen ik hem voor het eerst onderzocht, was zijn bloeddruk, die bijna een decennium lang schrikbarend hoog was geweest, al gezakt tot 140/80. Uiteindelijk bedroeg deze zelfs 116/70. In die twee maanden was hij met behulp van het koolhydraatarme dieet ook al van 102 tot 93 kg afgevallen, bij een lengte van l ,70 m. In de daaropvolgende zes maanden viel hij verder af tot 77 kg. Zijn cholesterolgehalte bedroeg 296 toen hij voor het eerst het Center bezocht en na vijf maanden nam het af tot 251. Ook zijn triglyceridewaarden daalden aanzienlijk, van 187 naar 77.

Het bleek dat we zijn diabetes grotendeels onder controle hadden. Na drie maanden op dieet was het bloedsuikergehalte tot 80 gedaald en stopten we met medicijnen.

John was altijd al een zoetekauw geweest met een ware passie voor gebak. Hij paste zich zeer goed aan zijn nieuwe dieet aan en datzelfde gold nog sterker voor zijn kledingmaat (voorheen was dat 56 en nu 48). Hij voelde zich beter dan hij zich in jaren had gevoeld en zag er ook veel beter uit. De resultaten van John Parlone zijn een weerspiegeling van het feit dat diabetes een ziekte van de koolhydraatstofwisseling is die volledig kan worden genezen met behulp van een koolhydraatarm dieet. U zult nu misschien denken dat ik juist John als voorbeeld heb gekozen omdat zijn gezondheid zo snel en zo sterk verbeterde, maar in werkelijkheid heb ik ontelbare van dit soort patiënten.

Begin met de glucosetolerantietest

We zullen nu zien hoe u schommelingen in uw bloedsuikergehalte kunt vaststellen en hoe groot de kans is dat u uiteindelijk diabetes ontwikkelt. Ik vertelde u al dat u aan uw arts een glucosetolerantietest moet vragen en dat de bepaling van insulinewaarden noodzakelijk is als u 15 procent boven uw ideale gewicht zit. Hoe wordt het onderzoek eigenlijk geïnterpreteerd? Uw arts zal u op de hoogte stellen van onregelmatigheden, of niet? Misschien wel, misschien niet. Het vooroordeel van het medisch establishment tegen de diagnose en de behandeling van reactieve hypoglykemie is een van de hardnekkigste fouten bij het verantwoord uitoefenen van de geneeskunst. De afgelopen 40 jaar heeft een groot deel van de artsen de houding aangenomen dat hypoglykemie niet bestaat. Afwijkende onderzoeksresultaten, opgetekend door een gerespecteerd medisch onderzoeksteam, maken op hen geen enkele indruk en worden niet serieus genomen. Het enige dat ze opleveren is een boze ontkenning, soms vol krachttermen.

Wie zijn deze artsen?

Over het algemeen vertegenwoordigen deze artsen de mega-orthodoxe kant van de beroepsgroep, doktoren met een bijna religieuze verering voor de geneeskunde, niet voor de kunst van het genezen, maar voor de conclusies van de Heilige Synode, de amorfe maar almachtige medische consensus.*

Deze groep heeft het bestaan van reactieve hypoglykemie ontkend, hoewel de glucosetolerantietest bij de meerderheid van zwaarlijvige proefpersonen altijd afwijkingen van het normale of het ideale bloedbeeld aantoont. De wetenschappelijke uitleg voor hun standpunt is een reeks onderzoeken bij zogenaamde 'gezonde normalen' van wie velen afwijkingen vertoonden die de diagnose reactieve hypoglykemie rechtvaardigden. Hun conclusie luidde: Als gezonde normalen hypoglykemie vertonen, is een laboratoriumonderzoek van generlei waarde. Bij deze gezonde normalen werd echter geen onderzoek gedaan naar het in hun familie voorkomen van diabetes, zwaarlijvigheid of hart- en vaatziekten noch op klachten als suikerobsessie, voedsel verslaving of onvoldoende prestaties op school. Hoe normaal waren degenen met een abnormale testuitslag eigenlijk? Stel dat iemand dezelfde personen op hun cholesterolgehalte onderzocht. Zouden ze allemaal onder de 200 mg% zijn gebleven? Ik betwijfel het. Als iemand echter had geconcludeerd dat we ons

* Ik heb dit uitgebreid besproken in mijn tweede boek Dr. Atkins Superenergy Diet, en zij die te maken hebben met een kortzichtige huisarts zullen dit boek als zeer waardevol ervaren.

niet ongerust hoefden te maken over deze gezonde normalen met hun cholesterolverhoging, zou hij zonder pardon uit het artsengilde zijn verwijderd.

Hoe interpreteert u een glucosetolerantietest!

Onderstaande waarden zijn onbetwistbaar normaal:

Vasten 70-100 mg%

Piek (30-60 minuten) 4,5-6,5 mmol

Dieptepunt (2-4 uur) 60-90 mg%

Delta (verschil tussen maximum- en minimumwaarde) 30-80 mg%

Zonder op alle criteria in te gaan om de abnormale waarden precies te kunnen bepalen, wil ik uw aandacht echter wel op de belangrijkste daarvan vestigen, namelijk de delta.

Als de delta meer dan 80 mg% bedraagt en u te dik bent, hebt u hoogstwaarschijnlijk hyperinsulinisme. Als de delta de 100 mg% overschrijdt, hebt u voldaan aan mijn criterium voor afwijkingen. Als hij de 125 mg% overschrijdt, is het prijs.*

De daadwerkelijke diagnose van reactieve hypoglykemie wordt eerder gesteld op basis van klachten dan als resultaat van de glucosetolerantietest. De behandeling is erop gericht de klachten te verhelpen met een dieet dat bekend staat om zijn stabiliserende effect op hypoglykemie. Voor zwaarlijvige mensen is het Atkins-dieet hét dieet daarvoor.

*Onthoud dat tijdens de glucosetolerantietest, als er sprake is van hyperinsulinisme, meestal een 'vrije val' van de glucosespiegel plaatsvindt, vlak voordat de laagste waarde is bereikt, waarna vrijgekomen adrenaline deze waarde weer snel doet stijgen. Het niveau blijft slechts twee of drie minuten op zijn dieptepunt. De kans om bloed af te nemen (eens in het uur) dat die laagste waarde aangeeft, is daarom l op 20. De snelheid van het dalen bij elk gewenst interval is dientengevolge een belangrijk criterium.

En als diabetes wordt gediagnostiseerd?

U kunt dan het beste de hulp inroepen van uw huisarts. De medische stand erkent het bestaan van diabetes. Voor gevallen in het grijze gebied zijn de onderstaande criteria geaccepteerd.

De glucosetolerantie-optelsom

Tel de eerst vier waarden van uw glucosetolerantietest bij elkaar op. Dit zijn dus de waarden tijdens vasten, na 30 minuten, l uur en 2 uur.

Als het totaal (in mg%) minder dan 500 bedraagt, wordt aangenomen dat u geen diabetes hebt.

Als het totaal (in mg%) meer dan 800 bedraagt, wordt aangenomen dat u diabetes hebt.

In het grijze gebied, tussen 500 en 800 mg%, spreekt men wel van verminderde glucosetolerantie, en bijna de helft van de duidelijk zwaarlijvigen valt in dit gebied. U begrijpt dat de kans groot is dat ook u tot deze groep behoort. Hoe dichter u de grens van 800 nadert, des te waarschijnlijker is het dat u zich uiteindelijk tot een echte type-II-diabeticus ontwikkelt. Er is echter ook nog goed nieuws voor u. Zelfs als u die 800-grens al behoorlijk dicht bent genaderd en zwaarlijvig bent, kan een normalisering van uw gewicht en suikerspiegels door een levenslange koolhydraatbeperking zelfs voor u zijn weggelegd, zodat u zonder problemen kunt leven.

Speciale voedingsstoffen voor glycopaten

Als u aan een van deze glucose- en insulinestoornissen lijdt, kan behalve op dieet gaan nog veel meer worden gedaan. Het belangrijkste is het gebruik van een chroomsupplement.

Chroom is een essentieel deel van de glucosetolerantie-factor. Dit mineraal heeft zo'n groot effect op het bevorderen van de suikerstofwisseling dat diverse onderzoekers chroom net zo belangrijk achten als vitaminen. Kortom, chroom is van cruciaal belang voor de gezondheid en een onmisbare voedingsstof voor mensen met aanleg tot dik worden.6 Het probleem was het vinden van een middel dat goed door het lichaam wordt opgenomen. Biergist was jarenlang het enige effectieve middel, maar dat stelde mensen met het gistsyndroom echter voor onoverkomelijke problemen (hierover meer in het volgende hoofdstuk). Sinds enige tijd is echter chroompicolinaat verkrijgbaar. Ik gebruik dit middel nu al drie jaar en het is van groot voordeel voor de suikerstofwisseling van patiënten met zowel hypoglykemie als diabetes. Nog opvallender is het cholesterolverlagende en HDL-verhogende effect, hetgeen duidelijk wijst op een belangrijke rol van de regulering van de koolhydraatstofwisseling bij het beheersen van de cholesterolwaarde. De effectiefste dosis chroompicolinaat is 200 tot 700 ug per dag.

Zink

Een ander belangrijk mineraal voor diabetes- en hypoglykemiepatiënten is zink.7 Sommige van mijn patiënten schreef ik zinkorotaat voor en ik ontdekte bij diabetici daarna een verbetering in het bloedsuikergehalte van 20-30 mg%.

Een effectieve dosis zink is 100-150 mg per dag. Twee andere mineralen, magnesium en mangaan, hebben hoogstwaarschijnlijk ook een positieve invloed bij diabetici.

Vitaminen, vooral vitamine C en vitamine B-complex, bevorderen de meeste stofwisselingsprocessen bij diabetici en moeten in elk voedingssupplement in ruime mate aanwezig zijn. Een op zichzelf staand artikel over een component van het B-complex, biotine, in doses honderd keer zo groot als in een goede multivitaminepil, is veelbelovend.8 Andere veelbelovende voedingsstoffen voor de diabeticus zijn coënzym Q10, pyridoxine-alfaketoglutanaat en de essentiële vetzuren GLA en EPA. Het nieuwste voedingssupplement voor diabetesbehandeling zou misschien de combinatie selenium met vanadylsulfaat kunnen worden. Het is nog te vroeg om met zekerheid te zeggen of bij de werkzame dosering de veiligheid van de patiënt is gewaarborgd. Bij een proefdieronderzoek uitgevoerd door McNeill aan de Vancouver University of British Columbia werden hoopvolle resultaten geboekt, maar de toegediende doses waren hoger dan verantwoord in proeven met mensen.9 Ik beveel niettemin alle volwassen diabetici aan elke dag 200-300 ug selenium te nemen. Alhoewel ik niet snel recepten voor geneesmiddelen uitschrijf en zeker niet voor middelen met een potentieel risico, ben ik toch zeer gefascineerd door het werkingsmechanisme van de biguaniden, die het bloedsuikergehalte reguleren terwijl ze de verhoogde insulinewaarden verlagen, het uiteindelijke doel van zwaarlijvige diabetici en pre-diabetici.

De onderdrukking van hypoglykemie-klachten

Stel dat de hypoglykemie-klachten, die u al uw hele leven lang behandelt met een dosis suiker of een ander koolhydraat, niet verminderen, maar eerder sterker worden door suikeronthouding. Hoe kunt u die klachten onderdrukken?

Gelukkig werkt onthouding altijd, maar het kan voorkomen dat de klachten een te groot obstakel blijken te zijn.

Er is een stof die er bijna voor gemaakt lijkt te zijn om u over die 'berg' van ernstige klachten heen te helpen die alleen door een onmiddellijke dosis glucose draaglijk worden. Die stof is een van onze natuurlijke aminozuren, L-glutamine, het enige aminozuur dat direct als brandstof voor de hersenen kan dienen. Het kan nodig zijn dat u vier of vijf keer per dag een dosis van 500-1500 mg moet nemen voordat de symptomen verdwijnen. Chroom en de andere zojuist genoemde glucose-regulerende stoffen dragen ook voor een belangrijk deel bij aan het verhelpen van uw klachten.

Een andere stof die hier thuis hoort, is glycerol, beter bekend onder de produktnaam glycerine. Op het hoogtepunt van een eetaanval kan een eetlepel glycerol samen met glutamine zeker helpen. Het komt zeer zelden voor dat ik deze middelen langer dan enkele dagen moet voorschrijven wanneer de patiënt algehele koolhydraatonthouding in acht neemt. De hierdoor veroorzaakte ketose zal de functie van het middel in de meeste gevallen al na enkele dagen overnemen.

Hoe weet ik of uw methode werkt, dr. Atkins?

Ik zou u allen graag willen uitnodigen om in het Atkins Center de dossiers te komen bestuderen. U zou dan 15.000 voorbeelden aantreffen van mensen die zowel een afwijking van hun glucosewaarden hebben als zwaarlijvig zijn. Dat zijn de problemen die het Center het best kan behandelen. U zou constateren dat meer dan 50 procent uit de diabetesgroep in staat is om van de insuline af te komen en dat 98 procent van de mensen met orale medicijnen tegen diabetes daar met succes vanaf kan worden geholpen. Nu we de verschillende verschijningsvormen van glycopathie hebben besproken, zullen we de Dieet-gerelateerde stoornis vanuit een ander perspectief bekijken.

14 Voedselintolerantie - ieder individu een eigen dieet

Het derde ziektebeeld van DGS bestaat uit intolerantie voor bepaalde voedingsstoffen. Dit zou uw dieet kunnen beïnvloeden waardoor verdere aanpassingen noodzakelijk zijn. Bijna iedereen die geen algemeen geldende koolhydraatbeperking kan naleven, moet rekening houden met eventuele overgevoeligheidsreacties op bepaalde etenswaren. Deze voor iedereen bedoelde waarschuwing is gebaseerd op de even simpele als vanzelfsprekende waarheid dat iedereen verschillend is.

Iedereen moet als individu worden behandeld

Voor degenen bij wie het vermageringssucces tot nu toe is uitgebleven, betekent dit het volgende. Als u problemen krijgt of als u niet de resultaten bereikt die dit boek u belooft, ga dan op zoek naar uw persoonlijke voedsel-intolerantie(s) en elimineer deze. Het dieet zal hierdoor nog strenger worden, maar succes is dan wel verzekerd.

Een succesvol dieet komt niet zomaar uit de lucht vallen. Het is aangepast aan uw gewoonten en voor u gemaakt. Het volgen van een gezond koolhydraatarm dieet is heel goed voor uw lichaam. Probeer er achter te komen op welke etenswaren u slecht reageert en pas uw dieet daarop aan. De meest voorkomende voedselintoleranties worden gelukkig gevonden in etenswaren die u toch al moet vermijden of slechts in heel kleine hoeveelheden mag gebruiken. De produkten die het meest aanleiding geven tot voedselintolerantie zijn granen (zoals maïs, tarwe, rogge en haver), soja, melk, kaas, brouwers- en bakkersgist en eieren. Hiervan mag u bij het Atkins-dieet onder bepaalde voorwaarden alleen eieren en kaas eten. Hiermee houdt het verhaal echter nog lang niet op. Er zijn veel andere voedingsstoffen die intolerantie kunnen veroorzaken. Strikt genomen kunt u voor elke voedingsstof intolerant zijn - en een zeer klein aantal mensen schijnt tegen alle etenswaren intolerantie te ontwikkelen.

Juist het voedsel waar u van houdt

U moet er bij voedselintolerantie in eerste instantie van uitgaan dat het voedsel dat u het liefst eet en het lekkerst vindt, meestal deel uitmaakt van het probleem. Er is geconstateerd dat veel Aziaten intolerant voor rijst zijn en veel Mexicanen voor maïs. U als koolhydraatverslaafde zult vaak merken dat een Atkins-dieet meer oplevert dan alleen maar gewichtsverlies en meer energie. Ook zeurende kwaaltjes, van hoofdpijn tot diarree, waarvan u nooit de oorzaak kon achterhalen, zullen verdwijnen.

Het probleem bij voedselintolerantie is dat we eigenlijk verslaafd raken aan voedingsstoffen waar we niet tegen kunnen. De term die u vaak in artikelen van specialisten op het gebied van milieugeneeskunde tegenkomt, is intolerantie/verslaving. Het gaat ongeveer als volgt. Door het eten van het 'ziekmakende' voedsel voelen we ons voor korte tijd een stuk beter. Dat is een typisch verslavingspatroon nietwaar? De suikerverslaafde, de drugsverslaafde, de alcoholist, ze voelen zich allemaal beter als ze net hun dosis hebben gehad. Enige tijd later voelen ze zich echter nog beroerder.

Voor elke verslaafde is er het moeilijke proces van ontwenning. Als u intolerant bent voor het belangrijkste ingrediënt van uw voedsel en u besluit het uit uw dieet te schrappen, zult u last krijgen van zeer vervelende ontwenningsverschijnselen. Hoe erger deze verschijnselen zijn, des te gelukkiger ben ik als arts, want hoe erger de verslaving, des te ingrijpender ook de lichamelijke verbetering op het moment dat u de ontwenningsperiode hebt doorstaan. U zult zich een paar dagen vreselijk voelen, maar u moet volhouden. Ik kan u bijna voor honderd procent verzekeren dat u zich beter voelt als u eenmaal de etenswaren 'waar u niet zonder kunt', hebt opgegeven. In het algemeen geldt dat na twee tot vijf dagen de ontwenningsverschijnselen verdwijnen.

Enkele andere veel gebruikte voedingsmiddelen en voedingsbestanddelen waarbij u een reactie zou kunnen verwachten, zijn die uit de nachtschade-familie (aardappel, tomaat, aubergine, paprika), sulfieten, koffie, chocola, citrusvruchten en - van de bij het dieet toegestane etenswaren - schaaldieren, biefstuk, uien, champignons, peper en andere specerijen en kunstmatige zoetstoffen.

Dit zou ook u kunnen overkomen

Zoals u misschien zult vermoeden, zal een koolhydraatarm dieet deze voedselintoleranties bij de meeste mensen geheel of gedeeltelijk verhelpen. We maken bij de behandeling van voedselintolerantie gebruik van de cytotoxische bloedtest. We hebben geconstateerd dat bij de meerderheid van de patiënten de testuitslag voor een of meer koolhydraten positief is, maar meestal negatief voor dierlijk koolhydraatarm voedsel. We kunnen concluderen dat enkele van de minder ernstige lichamelijke klachten kunnen worden verholpen door het vermijden van etenswaren die voedselintolerantie opwekken.

Als u het Atkins-dieet echter al enkele weken volgt en u voelt zich niet aanzienlijk beter dan aan het begin, zult u toch moeten onderzoeken of u misschien geen intolerantie hebt voor een bepaalde voedingsstof die nog steeds op uw menu staat.

Wat is de oorzaak van voedselintolerantie?

Niemand weet dat zeker, maar ik geloof dat voedselintolerantie vaak samenhangt met de ondermijning van het immuunsysteem, naast klachten als gistinfecties. Het komt zeer zelden voor dat iemand met een gistinfectie geen enkele last van voedselintolerantie heeft.

Voedselintolerantie wordt meegenomen in de cijfers over gezondheidsstoornissen. Een van mijn favoriete onderzoeken werd in 1983 uitgevoerd door vijf artsen van het Hospital for Sick Children (het kinderziekenhuis) in Londen.' De onderzoekers selecteerden 88 kinderen die in de voorafgaande zes maanden allemaal minstens eenmaal per week een migraine-aanval hadden gehad. Ze moesten een wisseldieet volgen waarop ze weken achter elkaar bepaalde etenswaren niet mochten eten. De artsen gaven toe zeer verbaasd te zijn dat 93 procent van de kinderen geen last meer van hoofdpijn had toen was uitgezocht van welk voedsel ieder kind last had en dat uit hun dieet was geschrapt. Eén kind had op 24 etenswaren gereageerd en had geen klachten meer toen ze alle 24 waren verwijderd. Op koemelk, eieren, tarwe, chocola en sinaasappels reageerden meer dan twintig kinderen. Even belangrijk was dat de dieetverandering bij een aantal kinderen ook buikpijn, gedragsstoornissen, epileptische aanvallen, astma en eczeem verhielp.

Hoe ontdek ik voedselintolerantie?

Het aantal methoden is aanzienlijk. U hebt wellicht gemerkt dat ik de conventionele allergologen die zich bezighouden met een bepaalde stof in het lichaam, immunoglobuline E (IgE), niet heb genoemd. De meeste allergologen hebben echter de vreemde opvatting dat alleen 'hun' allergie - de soort veroorzaakt door IgE - echte allergie is. Dat is ook de reden waarom ik ter vermijding van een woordenstrijd zoveel mogelijk de term voedselintolerantie probeer te gebruiken.

Waarschijnlijk minder dan 50 procent van de gevallen van voedselintolerantie is te wijten aan een hoog IgE-niveau. Dit niveau stijgt als een allergie-veroorzakende stof, ofwel allergeen, wordt opgenomen. Het IgE-niveau kan worden bepaald met een huidonderzoek of een bloedonderzoek. Deze zijn beide is bij lange na niet gevrijwaard van vals positieve en vals negatieve resultaten. Voor voedselintolerantie die niet aan IgE is gerelateerd, bestaat een grote verscheidenheid aan onderzoekstechnieken. Ik geef de voorkeur aan de zogenaamde cytotoxische onderzoeken, waarbij de laborant aan de hand van een bloedonderzoek bepaalt in welke mate de granula van bepaalde witte bloedlichaampjes (granulocyten) uiteen zijn gevallen. Aangenomen wordt dat dit overeenkomt met de mate van voedselintolerantie van de patiënt voor de op dat moment onderzochte verdachte soort voedsel. De test is weliswaar niet waterdicht, maar is betrouwbaar als hij door een ervaren laborant wordt uitgevoerd.

Ook zonder laboratoriumtests is het evenwel mogelijk voedselintolerantie te vermijden. Deze methode is met groot succes toegepast en ik wil hem hier graag toelichten. Het basisprincipe is een rotatiedieet waarbij u het herhaaldelijk gebruik van dezelfde etenswaren vermijdt.

In het algemeen wordt bij dit soort diëten het te nuttigen voedsel willekeurig verdeeld over vier verschillende maar even grote groepen, l, 2, 3 en 4. Op dag l mag u alleen voedsel uit groep l eten, op dag 2 alleen uit groep 2 enzovoort. Op dag 5 neemt u weer groep l en in de volgende dagen werkt u de groepen opnieuw af. Op deze manier worden de klachten als gevolg van voedselintolerantie als het ware om de tuin geleid, dat wil zeggen, de meeste mensen kunnen een bepaalde 'intolerante' voedingsstof blijven eten als de periode tussen de consumpties minimaal vier dagen is.

U zult weliswaar nooit te weten komen voor welke voedingsstoffen) u intolerant bent, maar u voorkomt in ieder geval de klachten. Het nadeel is dat de voedselkeuze op een bepaalde dag in vergelijking met een reeds beperkt dieet met nog eens 75 procent wordt beperkt. Hierdoor wordt het een moeilijk vol te houden dieet, maar voor iemand met aanhoudende klachten is het de extra moeite wel waard.

Het maakt niet uit met welke methode u uw voedselintolerantie hebt bepaald, ik gebruik het volgende systeem om voedsel weer in uw eetpatroon in te passen.

Als eerste moeten we de klachten met wortel en tak uitroeien, zelfs als daarvoor een zeer streng dieet nodig zou blijken te zijn. Het snelste resultaat wordt bereikt door alles wat intolerantie kan opsporen en vermijden aan te grijpen (cytotoxisch onderzoek, vermijden van bekende en verwachte voedselintoleranties, gistbeperking, verbod op cafeïne en natuurlijk suiker). Als dat allemaal is volbracht, dan pas mag u het voedsel waarvan u verwacht dat u het kan verdragen, opnieuw in uw eetpatroon inpassen. Dit gebeurt een voor een. Het voedingsmiddel dat bij herintroductie symptomen veroorzaakt, moet dus voorgoed worden verwijderd, omdat dat waarschijnlijk de oorzaak van voedselintolerantie is. Het voedsel dat uw lichaam wél verdraagt, kan weer in uw permanente dieet worden opgenomen.

15 Goede bescherming van uw hart

Dit boek is in feite een weergave van de interviews met honderden van mijn oude, destijds succesvolle patiënten. Alhoewel de meesten nog steeds in een blakende gezondheid verkeren, is een bepaald percentage op dit moment weer te zwaar, niet meer in optimale lichamelijke conditie en houdt zich niet meer aan het koolhydraatarme dieet, ondanks het feit dat deze ex-Atkins-lijners zich bewust zijn van de noodzaak ervan. Als iemand zegt voor de rest van zijn leven te kiezen voor het koolhydraatarme dieet, ga ik er niet van uit dat hij zal terugvallen in zijn oude eetgewoonten. Ik wilde daarom dan ook tot in detail weten waarom sommigen de technieken voor het tot stand brengen van het metabolisch voordeel, die ik hen had geleerd, niet meer toepassen. Ik vroeg: 'Was het Atkins-dieet een slechte ervaring voor u?' 'Helemaal niet,' antwoordden ze, 'het is het beste dieet dat ik ooit heb gevolgd.'

'Vond u het eten lekker?'

'Ik kan me geen dieet herinneren waarbij ik zo overdadig mocht eten.' 'Hoe voelde u zich tijdens het volgen van het dieet?' 'Weet u, nu u het toch vraagt, ik had me nog nooit zo goed gevoeld.' Ik ging daarna verder met het doornemen van de oude medische dossiers en ontdekte dat hun laboratoriumbepalingen tijdens het dieet een aanzienlijk betere uitslag gaven, zoals gebruikelijk. Waarna ik hen vroeg: 'Prima, maar vertel me nu eens waarom u dan van het dieet bent afgestapt.' Met daarop het onvermijdelijke antwoord: 'Ik hoorde (of las) dat het dieet niet goed voor de gezondheid is.'

Denkt u zich dat eens in! Al die mensen die hun gezond verstand negeren, zichzelf dwarsbomen door het voedingsprogramma af te wijzen dat naar eigen zeggen het beste bij ze past - en dat alleen maar doordat ze werden bedrogen door de heersende propagandalawine. In plaats van te kiezen voor het herhalen van hun eerste succes, raakten ze helemaal onder de indruk van de kleren van de naakte keizer. In het begin was ik boos op mijn voormalige patiënten, maar nu ik deze reactie enkele malen heb gehoord, ben ik woedend op de maatschappij die deze situatie in de hand heeft gewerkt. Wat ik u hier vertel, heeft te maken met cognitieve dissonantie - ergensniet in kunnen geloven omdat je er niet in mag geloven, hoe sterk het ervoor geleverde bewijs ook is. Ik denk dat velen van u hier eveneens door worden beïnvloed, dus moet ik er eerst aandacht aan besteden, voordat ook u bedenkingen krijgt.

We beginnen met het belangrijkste punt waarop cognitieve dissonantie optreedt. Veel mensen geloven dat het Atkins-dieet slecht voor het hart is. Ze zijn daar zo zeker van dat iedere poging om hen met bewijzen van het tegendeel te overtuigen, met een ongelovige glimlach wordt beantwoord.

In het koolhydraatarme dieet vond ik een begin van een oplossing

Ik ben opgeleid tot cardioloog en heb een groot deel van mijn leven aan het behandelen van hartpatiënten besteed. Het heeft me natuurlijk altijd een zeer prettig gevoel gegeven dat het Atkins-dieet zo opmerkelijk goed voor het hart is. Al vanaf het moment, 25 jaar geleden, dat ik het dieet ging gebruiken, zag ik de positieve effecten ervan op mijn patiënten.

Patiënten met pijn op de borst ontdekten dat hun angina verbeterde, vaak al binnen enkele dagen na het begin van het dieet. Patiënten met hartritmestoomissen behielden een normaal ritme zolang ze het dieet bleven volgen. Patiënten met hoge bloeddruk zagen deze dalen - en snel.

Ik weet zeker dat u dat niet hebt gehoord. Het tegenovergestelde dreunde zo vaak uw gehoororgaan binnen dat ik bang ben dat u mij als een leugenaar beschouwt. U weet zeker, nog zekerder dan dat de zon in het oosten opkomt, dat een dieet waarbij zowel slagroom als boter als rood vlees zijn toegestaan, hartaanvallen veroorzaakt en uw hartklachten alleen maar verergert.

Ik zal proberen uw vooroordelen ten aanzien van het dieet te ontkrachten. Deze ideeën zouden er toe kunnen leiden dat u ermee stopt, terwijl het misschien wel bij u past zoals het muiltje aan de voet van Assepoester.

Ik zal beginnen met een retorische vraag: 'Hoe zou het Atkins Center in 25 jaar tijd hebben kunnen uitgroeien tot een belangrijke kliniek als ik mijn patiënten had behandeld met een dieet dat een gevaar voor hun gezondheid betekent?'

Nee, de feiten bewijzen het tegendeel. Het zal voor velen van u misschien een verrassing zijn dat de dieetprincipes en de zeer belangrijke eindresultaten goed zijn gedocumenteerd in de groeiende bijbel van de arts, de medische literatuur. Omdat alle artsen deze lezen, kunt u misschien begrijpen waarom ik een groot deel van mijn carrière heb besteed aan het ontwikkelen en toepassen van een dieet dat onvoldoende ingevoerde waarnemers consequent bekritiseren vanwege zijn zogenaamd schadelijke effecten op het hart. In alle oprechtheid, ik behandel mijn hartpatiënten met even veel succes als Dr. Omish zegt te doen. Hij laat zijn patiënten een totaal tegenovergesteld dieet volgen, namelijk extreem vetarm en vegetarisch.

Ik kan de aanpak van Omish alleen maar toejuichen, hij is geen academisch theoreticus die zich verschanst in een ivoren toren. Hij heeft de resultaten van zijn aanpak gepubliceerd, net als ik.

Misleid door woorden

Het onjuiste vooroordeel dat een koolhydraatarm dieet een gevaar voor het hart zou opleveren, is gebaseerd op een automatische reactie op de woorden vet en cholesterol. De meeste mensen zijn gefixeerd op het idee dat hun cholesterolgehalte zeker zal stijgen als ze vet en cholesterol eten.

De American Medical Association (AMA) zei in zijn kritiek op mijn dieet dat men zijn 'uiterste bezorgdheid uitspreekt over een dieet dat de ongelimiteerde consumptie van verzadigde vetzuren en cholesterolrijk voedsel bepleit'.' Daarna bekeek men kritisch alle medische literatuur die men kon vinden en trof slechts één geval aan, uit 1929.*

Laten we het taalgebruik eens bekijken: 'Mensen die op een dergelijk dieet reageren met een stijging van het bloedvet, hebben een grotere kans op hart- en vaatziekten.' Absoluut waar. Wat ik kan zeggen, is het volgende:

'Ik ben het daar absoluut mee eens. Voor mensen die met een parachute van een stoeprand springen en daarna door een dolle stier worden aangevallen, zal de kans zeer klein zijn er zonder kleerscheuren van af te komen.' De ad hoc AMA-commissie moest wel met dit argument komen, omdat men wel wist dat er geen bewijs voor een gegrondere klacht was. Ik denk dat uit het voorzichtig taalgebruik duidelijk blijkt dat de AMA zich ervan bewust was dat het verschil uitmaakt of vetten en cholesterol in een koolhydraatarm of in een koolhydraatrijk dieet worden opgenomen. In het normale scenario, wanneer koolhydraten een belangrijk onderdeel van het dieet vormen, kan de lipidespiegel stijgen dooreen verhoogde vetconsumptie. Bij het Atkins-dieet is een dergelijk resultaat zeer ongebruikelijk. De onderzoeken waarover de AMA kon beschikken, hebben mijn standpunt zeker ondersteund.

In 1979 had ik de gelegenheid alle gepubliceerde vakliteratuur over het effect van koolhydraatarme voedingsprogramma's op cholesterol- en triglyceridegehalte te bestuderen. Ik heb er tien kunnen vinden die een verlaging van het gemiddelde cholesterolgehalte meldden en slechts één, waarbij het koolhydraatarm dieet gemiddeld slechts een week werd gevolgd, met een voor mij negatief resultaat.

Dit was het onderzoek van de Noordpool onderzoeker, Vilhjalmur Stefansson, die samen met een medewerker vrijwillig aanbood om een jaar lang een dieet te volgen dat alleen uit dierlijk voedsel bestond. Hij was namelijk onder de indruk geraakt van de gezondheid van de door hem geobserveerde Inuit. In dit onderzoek steeg het cholesterolgehalte van een van de twee proefpersonen maar dat van de ander daalde. De AMA berichtte foutief dat stijging van het cholesterolgehalte bij beide mannen was geconstateerd.2

Een blik op de literatuur

Een van die onderzoeken werd in 1966 gepubliceerd door Reissel en zijn medewerkers van het Harvard/Massachusetts General Hospital.3 Ze onderzochten acht patiënten met zowel een hoog cholesterol- als triglyceridegehalte, voor en na een dieet van maximaal 1500 calorieën en 26 g koolhydraten. De verlaging van de lipidespiegel van die proefpersonen was net zo indrukwekkend als die van de mensen die ik elke dag in mijn praktijk zie. Het gemiddelde triglyceridegehalte zakte van 1628 naar 232, terwijl het cholesterolgehalte van 470 naar 278 daalde, bij één persoon zelfs van 610 naar 186.

Over het onderzoek uitgevoerd door Krehl en zijn medewerkers van de University of lowa sprak ik al in hoofdstuk 6.4 Krehl was niet echt een voorstander van het koolhydraatarm dieet, maar toen hij twee oudere vrouwen een koolhydraatarm (slechts 12 g per dag) van 12 calorieën liet testen, constateerde hij na tien weken geen verandering in hun cholesterolgehalte en een opmerkelijke verlaging van hun triglyceridewaarde. Bij de vijf eveneens onderzochte zwaarlijvige meisjes werd een gemiddelde verlaging van het cholesterolgehalte van 20 eenheden gevonden.

In Duitsland, waar koolhydraatarme diëten veel enthousiaster worden ontvangen en onderzocht, zijn mijn bevindingen vaak in publikaties bevestigd. De Duitse onderzoeken zijn belangrijk, omdat ze met grote groepen patiënten werden uitgevoerd. Rabast onderzocht een groep van 104 klinische patiënten die gedurende drie of vier maanden een dieet van maximaal 40 g koolhydraten per dag volgden.5 Het gemiddelde cholesterolgehalte van de groep daalde van 239 naar 220, de triglyceriden van 159 naar 118. Een subgroep met hogere uitgangswaarden behaalde betere resultaten. Hun cholesterol zakte van 314 naar 259.

Riegler bevestigde ditzelfde verschijnsel in een groep van 128 patiënten.6 De indrukwekkendste verbeteringen kwamen ook nu weer tot stand bij proefpersonen met een uitzonderlijk hoog cholesterolgehalte. In één groep zakte in zes maanden tijd het gemiddelde cholesterolgehalte van 465 naar 216.

Dit nauwgezette overzicht van de medische literatuur laat ons zitten met een paradox die in de medische annalen misschien wel ongeëvenaard is. Het is aangetoond, bevestigd en herbevestigd dat koolhydraatbeperking tot ketose-niveau een normaal cholesterolgehalte een klein beetje, een verhoogd cholesterolgehalte matig, een gemiddeld triglycerideniveau aanzienlijk en een hoog triglycerideniveau indrukwekkend verlaagt. Met uitzondering van een kortlopend onderzoek over één week is er nog geen A-4tje vol te krijgen met gepubliceerde gegevens die deze resultaten weerleggen.7

Volgens de maatstaven van de medische bewijsvoering is het onomstotelijk aangetoond dat koolhydraatbeperkende diëten de lipidespiegel in het bloed verlagen. De paradox schuilt echter in het volgende. De Amerikaanse geneeskunde hecht meer waarde aan dogmatische uitspraken van academici in eensgezinde commissies dan aan wetenschappelijk onderzoek. Dit is er de oorzaak van dat deze feiten niet worden geaccepteerd. De ironie wordt versterkt doordat de diëten die door deze mensen werden aanbevolen op lange termijn helemaal geen cholesterolverlagend effect hebben. We kunnen eigenlijk een halve eeuw onderzoek naar het effect van een dieet op het cholesterolgehalte in de vuilnisbak gooien nu Phinney, een hoog aangeschreven onderzoeker van de University of Califomia in Davis, cholesterolwaarden van een groep patiënten bij een extreem vetarm dieet gedurende langere tijd heeft gevolgd.8

Deze zwaarlijvige proefpersonen begonnen met een gemiddelde cholesterolwaarde van 211 en verlaagden dat na een of twee maanden sober eten tot 139. Goed gedaan. Zijn team onderzocht deze patiënten echter nog zes maanden langer, terwijl ze het vetarme dieet volgden. Het groepsgemiddelde was gestegen tot 2 34! Pas na terugkeer op het handhavingsdieet zakte het gemiddelde weer tot 189. Een dergelijke bifasische cholesterolreactie werd ook in drie andere onderzoeken geconstateerd. We kunnen dus concluderen dat onderzoeken waarin de cholesterolwaarden niet over een langere periode worden bepaald, slechts van geringe waarde zijn. De overgrote meerderheid van de onderzoeken naar de relatie tussen cholesterol en dieet wordt verricht over een (te) korte periode.

Het enige traceerbare gepubliceerde onderzoek naar koolhydraatarme diëten over een langere tijdsperiode is uitgevoerd door Riegler. Hij toonde overduidelijk aan dat het cholesterolniveau na zes maanden net zo laag of lager was dan het niveau na een maand. Dit komt sterk overeen met mijn eigen klinische resultaten. De lipidewaarden van mijn patiënten blijven ook laag zolang ze het dieet blijven volgen.

Het goede nieuws voor de cholesterofoben moet echter nog komen. Dr. Wright, een voedingsarts die in seminars honderden artsen bijschoolt, heeft 28 verschillende voedingsstoffen gevonden waarvan een cholesterolverlagend effect is gepubliceerd. Ik zal u in het kort vertellen hoe ik vele hiervan in mijn praktijk gebruik.

Als u naast de reeds aanwezige vetregulerende effecten van het ketogeen dieet ook nog voedingssupplementen neemt waarmee de lipidespiegel wordt verlaagd, zult u begrijpen hoe het kan dat de cholesterol- en triglyceridewaarden van veel van mijn patiënten zo indrukwekkend daalden. Deze dalingen zijn van dezelfde orde van grootte als bij patiënten die genazen van hun hartkwaal.

Genezen van een hartkwaal?

Sommigen van u weten misschien niet dat in de afgelopen jaren is aangetoond dat ook hart- en vaatziekten, altijd beschouwd als een niet te stoppen neerwaartse spiraal, door ingrijpende veranderingen in levenswijze kunnen worden genezen. Dit is van zeer groot belang voor degenen die een coronaire bypass-operatie of harttransplantatie moeten ondergaan. Chirurgen informeren u meestal niet over de mogelijke verbeteringen van de bloedcirculatie waardoor u het bezoek aan de operatiekamer zou kunnen uitstellen. Tenminste, als u bereid bent uw levenswijze aan te passen. Omdat ik mijn patiënten niet zal voorstellen om een risicodragende angiografie te ondergaan, ben ik niet in staat geweest de genezing van hart- en vaatziekten met behulp van ons voedingsprogramma te bewijzen (dit zou aantoonbaar zijn door een duidelijke versterking van de kransslagaders). We hebben echter genezing van de hartklachten vastgesteld bij meer dan 85 procent van onze zwaarlijvige hartpatiënten die ons programma hebben gevolgd dat bestaat uit het lipolytisch dieet, voedingssupplementen en chelatietherapie.

De resultaten van een vetrijk, koolhydraatarm dieet in combinatie met voedingssupplementen zijn in 1988 door Newbold beschreven in een artikel in het tijdschrift Southern Medical Journal9 Tijdens de nabehandeling, die drie tot achttien maanden duurde, daalde het gemiddelde cholesterolniveau bij zijn zeven patiënten van 263 naar 189. In het Atkins Center vatten we om de zoveel jaren onze resultaten samen. De laatste werden gepubliceerd in mijn boek Dr. Atkins' Gezondheidsrevolutieen we berichtten over een daling van het gemiddelde cholesterolgehalte van 256 naar 218 en in de gemiddelde triglyceridewaarden van 167 naar 97. Slechts de helft van deze patiënten volgde het dieet. Als het Atkins-dieet al hartaanvallen zou bevorderen, zou het duidelijk zijn dat

a) deze zeker niet door verhoging van de lipidespiegel worden veroorzaakt en

b) dit in scherp contrast staat met de duidelijke verbeteringen in de gezondheidstoestand van mijn hartpatiënten, omdat ze in staat zijn verder te leven zonder de medicijnen die voorheen noodzakelijk waren.

U moet weten waarom het ketogeen dieet zo heilzaam voor het hart is. De in de afgelopen tien jaar gepubliceerde wetenschappelijke literatuur doet veel moeite om het uit te leggen.

Gerald Reaven, Norman Kaplan en anderen

Langzamerhand wordt ingezien dat het niet zozeer gaat om een relatie tussen vetconsumptie en hart- en vaatziekten (misschien herinnert u zich de Fransen nog met hun vetrijk eetpatroon en die toch 50 procent minder kans op een hartaanval hebben dan de Amerikanen), maar tussen cardiovasculaire risico's en vier door één enkele stofwisselingsstoomis veroorzaakte klachten.

Deze vier klachten, door Kaplan van het University ofTexas Southwestern Medical Center betiteld als 'dodelijk kwartet', zijn zwaarlijvigheid van het bovenlichaam, glucose-intolerantie, een hoge triglyceridewaarde en hoge bloeddruk.10 Kaplan beweerde dat ze gelijktijdig optraden doordat ze alle dezelfde oorzaak hadden, namelijk onze oude bekende hyperinsulinisme, dat ook een essentiële rol speelt bij metabolische zwaarlijvigheid (zie hoofdstuk 4). De uiteindelijke conclusie van het artikel van Kaplan, gepubliceerd in het tijdschrift Archives of Internat Medicine, was dat een hoog insulineniveau in werkelijkheid een van de bepalende factoren voor harten vaatziekten zou kunnen zijn. Zoals u zo meteen zult merken, is hij niet de enige die die mening is toegedaan. De 76 referenties in zijn artikel geven een indruk van de hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek die aan zijn conclusie heeft bijgedragen.

Ik zal later terugkomen op de redenering erachter. Ik zal u echter eerst het statistisch bewijs tonen van de rol die insuline speelt bij het vóórkomen van hartkwalen. In het beroemde Framingham-onderzoek, gestart in 1948 in Massachusetts, werd een positieve correlatie tussen het cholesterolgehalte in het bloed en hartaanvallen gevonden.* Is er ook iets dergelijks gevonden in relatie tot insulineniveaus?

De drie belangrijkste onderzoeken daarnaar werden uitgevoerd in Wales, Frankrijk en Finland en uitvoerig gepubliceerd in belangrijke internationale medische tijdschriften.

Bij het onderzoek in Caerphilly (Wales) werden 2512 mannen in de leeftijd van 45 tot 59 jaar gevolgd. Er werd aangetoond dat er een verband bestaat tussen hart- en vaatziekten en het insulineniveau in het plasma tijdens vasten, een verband dat onafhankelijk van andere bestaande risicofactoren was. In het Finse onderzoek werden 1059 mannen tussen de 30 en 59 jaar vijfjaar lang gevolgd. De gegevens toonden aan dat fatale (maar ook niet fatale) hartaanvallen vaker voorkwamen bij degenen met het hoogste insulineniveau (zowel tijdens vasten als in reactie op glucose). Het Parijse onderzoek volgde 7246 mannen gedurende gemiddeld 63 maanden. Ook hier werd geconstateerd dat hoe hoger het insulineniveau is, des te groter ook de kans op hart- en vaatziekten is.

*Het is belangrijk om bij de relatie tussen cholesterol en voeding in gedachten te houden dat het Framingham-onderzoek geen verband heeft aangetoond tussen het cholesterol of het vet in het eetpatroon van mensen en het aantal hartaanvallen. Het onderzoek toonde alleen aan dat er een direct statistisch verband bestaat tussen het niveau van het cholesterol dat in het bloed circuleert en de kans op een hartaandoening.

Het verband was nog duidelijker bij zwaarlijvige proefpersonen.11

Een recent in het tijdschrift Circulation gepubliceerd onderzoek, uitgevoerd door het Helsinki-team, toonde aan dat de onderzochten met een hoog triglycerideniveau plus een ongunstige LDL-HDL-verhouding het risico op een hartaanval met 71 procent verlagen als deze klachten worden verholpen.12

Deze zeer omvangrijke onderzoeken hebben veel van onze vooraanstaande medische onderzoekers weer aan het denken gezet. Steeds meer zijn gaan twijfelen of de aan hartpatiënten aanbevolen koolhydraatrijke diëten misschien toch niet zo ideaal zijn als altijd werd aangenomen.

De directeur van Framingham, William Castelli, gaf als commentaar: 'De resultaten betekenen een kentering in de algemeen heersende opvattingen en tonen aan dat bepaalde mensen als gevolg van hoge triglyceridewaarden een groot risico lopen.*13

Het is grondig aangetoond dat de triglyceridewaarden en het insulineniveau gelijk op gaan en dat het insulineniveau zeer effectief kan worden gereguleerd door een koolhydraatarm dieet. Grey en Kipnis toonden dit in het begin van de jaren zeventig al aan. In 1979 voerde Reiser een onderzoek uit met vrijwilligers waaruit bleek dat een dieet waarbij 18 procent van de geconsumeerde calorieën uit suiker bestond (dat is minder dan de huidige suikerconsumptie van de gemiddelde Amerikaan), tot aanzienlijk hogere vet- en insulineconcentraties leidde dan een dieet waarbij slechts 5 procent van de calorieën uit suiker bestond.14

Onder de vele wetenschappers die schoorvoetend reageren op deze grote hoeveelheid bewijs wil ik als eerste Reaven, een vooraanstaande hoogleraar uit Stanford, en zijn medewerkster, de dieetexpert Coulston, noemen. Reaven houdt zich al bijna twintig jaar met onvermoeibaar enthousiasme bezig met de hechte relatie tussen hyperinsulinisme, hoge bloeddruk en cardiovasculaire risico's.15

Hij was de pionier, maar sinds 1985 zijn in navolging van hem meer dan tien belangrijke artikelen in toonaangevende medische tijdschriften verschenen.16 Een stukje uit de puzzel dat Reaven op zijn plaats liet vallen, was dat hoge bloeddruk - door elke serieuze medisch theoreticus als eenbelangrijke risicofactor voor hersenbloedingen en hartaandoeningen erkend - zeer nauw samenhangt met hyperinsulinisme. In 1989 schreef hij in het tijdschrift The American Journal of Medicine in een groot artikel met als titel 'Hypertension as a disease of carbohydrate and lipoprotein metabolism' (Hoge bloeddruk als een ziekte van de koolhydraat- en lipoproteïne-stofwisseling) het volgende: 'Het is bewezen dat patiënten met onbehandelde hoge bloeddruk resistent zijn tegen insuline-gestimuleerde glucose-opname en dat ze zowel hyperinsulinisme als hypertriglyceridemie ontwikkelen...'17

In 1988 maakte hij melding van een clustering van risicofactoren voor hart- en vaatziekten, die alle met hoge insulineniveaus en verhoogde insulineresistentie samenhingen.18 Deze factoren waren hoge bloeddruk, hoge triglycerideniveaus en verlaagd HDL-gehalte (het type cholesterol dat het hart beschermt).

Andere onderzoekers hebben geconstateerd dat insuline het LDL-gehalte verhoogt (het type cholesterol dat het hart aantast). Hoe dat in zijn werk gaat, was al bekend.

De uit Ierland afkomstige wetenschapper Stout schreef in 1985: 'De vaatwand is een insulinegevoelig weefsel. Insuline bevordert proliferatie van arteriële gladde spiercellen en versterkt de vetsynthese en de activiteit van de LDL-receptoren. Proefondervindelijk is vast komen te staan dat insuline bij een aantal diersoorten ook atherosclerose veroorzaakt.^9

De cirkel is bijna gesloten. Ik moet tot mijn grote tevredenheid toegeven dat de oorzaak van het positieve effect van een koolhydraatarm dieet op het hart al heel duidelijk zijn. Het is niet toevallig dat ik een koolhydraatarm dieet heb gebruikt om cardiovasculaire ziekten succesvol te behandelen. Waarom moeten we eigenlijk verbaasd zijn? Misschien herinnert u zich mijn opmerking nog dat het natuurlijke dieet van de menselijke alles-eter koolhydraatarm was. Mensen zijn geschapen om vers vlees, vis, gevogelte, bessen, noten, zaden, groente en, met mate, fruit te eten. We moeten niet al te lichtzinnig met de natuur omspringen. Ons voedsel heeft duizenden jaren bovengenoemde samenstelling gehad voordat de bizarre eetgewoonten van de 20ste eeuw als een plaag over ons werden losgelaten. Vegetariërs beweren dat granen de basis van het natuurlijke eetpatroon zijn omdat de afgelopen 5000 jaar in de meeste beschavingen tarwe, rogge, rijst en dergelijke werd verbouwd. Dat is misschien wel zo, maar hoe zit het dan met die honderduizenden jaren die daaraan voorafgingen? Waar komen al die botten rond de kampvuren van de oermensen vandaan en wat deden ze met al dat jachtgerei dat er is gevonden? Werd het gebruikt als brief- of blikopener?

We zullen nog eens teruggaan naar het intrigerende artikel van Norman Kaplan over het 'dodelijke kwartet'. Bekijk het diagram maar eens.

Kaplan had genoeg gezond verstand om de voor de hand liggende conclusies te trekken. Al deze kwalen komen voor bij mensen met een hoog insulinegehalte en bovendien is het zeer waarschijnlijk dat de onderzochte persoon alle vier de kwalen heeft. In de Verenigde Staten zijn 35 miljoen zwaarlijvige mensen (20 procent boven hun ideale gewicht) en 40 miljoen hebben een te hoge bloeddruk. Hoge bloeddruk komt drie keer zo vaak en hoge triglyceridewaarden twee keer zo vaak voor bij zwaarlijvigen als bij mensen met een ideaal gewicht. Het verband wordt nog sterker als de waarden worden bepaald bij patiënten met zwaarlijvigheid van het bovenlichaam. Het hangbuikje, zo kenmerkend voor de man van middelbare leeftijd, is nauw verbonden met de stofwisselingsfactoren die van hem een potentiële hartpatiënt maken.

Als u nog steeds twijfelt aan de bestaande relaties, leest u dan eens de verklaring van Rocchini, een medisch wetenschapper verbonden aan de Uni-vcrsity of Minnesota. Hij schrijft: 'Geschat wordt dat rond het 50ste levensjaar 85 procent van de diabetici hoge bloeddruk heeft en te dik is, dat 80 procent van de zwaarlijvigen een afwijkende glucosetolerantie en hoge bloeddruk heeft en dat 67 procent van de mensen met hoge bloeddruk zowel diabolisch als zwaarlijvig is.'20

Het is bekend dat bij al deze kwalen hyperinsulinisme een rol speelt. Als ik voor het eerst een zwaarlijvige patiënt in mijn praktijk krijg, verwacht ik uit zijn bloed af te kunnen leiden dat de patiënt een te hoge triglyceride-waarde en glucose-intolerantie en een te hoog insulinegehalte heeft. Mijn bange voorgevoelens worden bijna altijd bewaarheid. Natuurlijk doet het me meer genoegen als deze cardiovasculaire risicofactoren allemaal verdwijnen zodra een op het individu toegesneden dieet wordt gevolgd.

Waaruit bestaat dat dieet dan wel? Om Kaplan nogmaals te citeren: 'Gewichtsverlies, het maakt niet uit hoe het wordt bereikt, is de meest voor de hand liggende manier om zwaarlijvigheid en het daarmee gepaard gaande hyperinsulinisme en de hoge bloeddruk te verhelpen... Echter, het is aangetoond dat het gebruik van een vetarm, koolhydraatrijk dieet, dat meestal wordt aanbevolen als iemand wil afvallen, zowel de hyperglykemie als het hyperinsulinisme versterkt...' (mijn cursivering) Het alternatief is natuurlijk een koolhydraatarm dieet. De hartbeschermende voordelen van mijn aanbevolen alternatief zijn navenant groot.

Speciaal advies voor hartpatiënten

De meesten van u zijn potentiële hartpatiënten. Een gewichtsprobleem is al voldoende om u in die categorie te plaatsen. U hebt allen begrijpelijkerwijze belang bij het voorkomen van een hartkwaal en u doet liever niet iets waardoor het risico wordt verhoogd. Ik hoop dat het voorafgaande u ervan heeft overtuigd dat ons voedingsprogramma de kans op een hartaanval aanzienlijk verkleint.

Voor velen van u komen de preventieve maatregelen misschien te laat omdat u al cardiovasculaire problemen hebt. Sommigen nemen wellicht al door de arts voorgeschreven medicijnen. Er is goed nieuws voor meer dan 90 procent van hen die in de laatste categorie vallen. Dat is namelijk het percentage van onze patiënten die in staat waren hun medicijnen af te zweren of in ieder geval de dosis te verlagen. Het succes van onze patiënten wordt mede bepaald door de voedingsfarmacologie en de chelatietherapie. De verwachte gezondheidsverbetering van te dikke hartpatiënten door dit voedingsprogramma is de grootste zekerheid die mijn medische praktijk kan bieden.

Ik wil echter enkele nadere bijzonderheden vermelden voor degenen die hun cholesterolgehalte graag naar nieuwe diepten willen zien dalen, een gezondheidstrend die in de Verenigde Staten al is uitgegroeid tot een soort nationaal tijdverdrijf.

We zullen het eerst hebben over het dieetplan. Houd in gedachten dat een koolhydraatarm dieet relatief veel of weinig vet kan bevatten en dat de vetten in verschillende vormen kunnen voorkomen. U zult vast wel eens de termen onverzadigd, enkelvoudig verzadigd en meervoudig verzadigd hebben gehoord of gelezen. Houd er verder ook rekening mee dat ieder vet en iedere olie zijn eigen positieve dan wel negatieve effect op uw bloedvetten heeft. Het stearinezuur in rood vlees blijkt een positief effect te hebben, om maar een voorbeeld te geven. Als u uw lipidespiegel onder controle wilt blijven houden, moet u bereidzijn uw bloed regelmatig te laten onderzoeken. Als u dat niet doet, bent u net zo schuldig als die consensus vormers die maar blijven geloven dat de stofwisseling van alle mensen gelijk is.

De strategie is om de verschillende mogelijkheden systematisch te onderzoeken en naar de bloedtests te kijken om te beoordelen welke mogelijkheid in uw geval de beste is.

Onderzoeken op overgevoeligheid voor vet

Sommige mensen zijn overgevoelig voor vet en een vetrijk dieet zal hun cholesterolgehalte duidelijk doen stijgen. Grondig onderzoek van patiëntendossiers wijst duidelijk uit dat minder dan eenderde van de patiënten in deze categorie valt. U weet echter niet of u ook in die categorie zou vallen. Ik zal u daarom uitleggen hoe u dat te weten kunt komen.

Blijf op het Introductiedieet en de eerste stadia van het Continu Gewichts-verlies-dieet zolang u wilt, als u maar de voedingssupplementen neemt die ik verderop in grote lijnen zal behandelen. Laat daarna uw complete lipideprofiel bepalen, dus de gehalten aan cholesterol, triglyceriden, HDL, LDL enzovoort, zodat u ze kunt vergelijken met uw uitgangswaarden. Ze moeten alle zijn verbeterd. Het is heel belangrijk dat u de verhouding tussen LDL en HDL goed onthoudt. Deze werd namelijk in het Helsinki-onderzoek als zeer belangrijk aangemerkt. Als u en uw arts tevreden zijn over uw vooruitgang, is er natuurlijk geen enkele reden om ook maar iets te veranderen.

Als de resultaten echter niet aan uw verwachtingen voldoen, bent u misschien overgevoelig voor vetten. Tot het volgende interval eet u alleen de magere eiwitrijke produkten - kalkoenrolletjes, kuikenborst zonder vel, vis, boerenkaas, mager vlees enzovoort - en verhoogt u uw koolhydraat-consumptie met niet meer dan 5 g. Als u bij dit vetarme dieet echter depressief raakt, honger krijgt of zich helemaal niet lekker voelt, moet u zich niet langer kwellen. Ga terug naar het reguliere Atkins-dieet waarbij u zich wel prettig voelde. Misschien kunt u ook voedingssupplementen gaan gebruiken, want die zijn heel waardevol. U hoeft dan namelijk niet met uw succesvolle dieet te stoppen alleen maar om een cholesterolbepaling te laten uitvoeren. Als u echter tevreden bent met uw nieuwe vetarmere dieet, nog steeds in een gestaag tempo gewicht verliest en zich toch net zo gezond voelt, blijf het dan volgen en laat opnieuw uw vetspiegel bepalen. Als de resultaten bevredigend zijn, prima, maar u moet nog steeds één karwei klaren. Volg weer enige tijd uw oorspronkelijke dieet zonder vetbeperking en laat de spiegel opnieuw bepalen. Als deze in vergelijking met de vorige weer omhoog schiet, bent u overgevoelig voor vet en moet u de vetarme versie van het dieet volgen. Onze onderzoeken hebben aangetoond dat er in het algemeen een geleidelijke verbetering optreedt, waardoor ook een veriaging van het cholesterolgehalte kan worden verwacht. Het is zeer onwaarschijnlijk, bijna onmogelijk zelfs, dat het cholesterolgehalte zal stijgen. Laat nooit bloedwaarden bepalen als u het dieet niet trouw hebt gevolgd. Een hogere koolhydraatconsumptie geeft namelijk eerder aanleiding tot een verhoogd cholesterolniveau dan een hogere vetconsumptie.

Een soortgelijk experiment kan worden uitgevoerd met betrekking tot het soort vet. Probeer over te schakelen van verzadigde naar enkelvoudig verzadigde oliën, die zich in hoge concentraties bevinden in olijfolie, avocado's en bepaalde noten. De enkelvoudig verzadigde oliën zullen uw trouwste bondgenoot zijn. U kunt ook gebruik maken van middellange triglyceriden. Zoals onderzoek heeft uitgewezen, leveren deze een positieve bijdrage aan de energiestofwisseling, het verliezen van gewicht en het verlagen van het cholesterolgehalte. Een geschikte dosis is twee tot drie eetlepels per dag ter vervanging van andere dieetoliën. U kunt ze bijvoorbeeld ook als frituurvet gebruiken. U kunt ook meer middellange triglyceriden nemen, maar vooral overgevoelige mensen kunnen dan last van diarree krijgen. Als u ten slotte wilt weten hoe u reageert op eierdooiers (een van de meest volmaakte voedingsstoffen uit de natuur), aarzel dan niet en probeer het. Ga er niet zonder meer van uit dat ze slecht voor uw gezondheid zijn.

En nu de voedingsstoffen

Het bovenstaande zou eigenlijk vanzelfsprekend moeten zijn, als u tenminste het meest werkzame voedingssupplement in de juiste dosering vindt om op een effectieve manier uw cholesterolgehalte en triglyceridewaarde te verlagen. In mijn kliniek heb ik geconstateerd dat de patiënten met permanent hoge waarden toch bevredigende resultaten kunnen behalen zonder dat ik cholesterolverlagende medicijnen hoef voor te schrijven.

Hieronder volgt een lijst met voor u belangrijke vetten en voedingsstoffen.

· Lecithine-korrels (veel beter dan de capsules), twee of drie eetlepels per dag. Kunnen over het eten worden gestrooid. Ze zijn lekker bij een salade of groente of u kunt ze meebakken met een roerei.21

· Veel GLA. Ik schrijf regelmatig borageolie voor, twee of drie capsules per dag. Als teunisbloemolie wordt gebruikt, moeten er meer dan tien capsules worden ingenomen om hetzelfde effect te bereiken.22

· Omega-3-oliën. Levertraan bevat EPA en DHA. Ik gebruik 1500-2000 mg EPA voor mijn patiënten. Het is zeer effectief bij verhoogde triglyceridewaarden. Enkele onderzoeken hebben melding gemaakt van cholesterolverhogingen bij sommige mensen die EPA gebruiken, maar zelf heb ik die reactie nog niet waargenomen. Ik denk dat het een zeer nuttig voedingssupplement is. Lijnzaadolie kan als alternatief dienen. Het bevat eenandere omega-3-olie en kan voor bepaalde mensen misschien zeer effectief zijn.23

· Chroompicolinaat. De beste vriend van de lijner. Heeft een ondersteunende rol bij de beheersing van diabetes en hypoglykemie en is zeer belangrijk bij hel reguleren van het cholesterolgehalte. Zelfs de critici onderkennen het nut ervan. Volwassenen moeten 200-600 ug per dag nemen.

· Pantethine. Een afgeleide van het pantotheenzuur (vitamine 85), de voorloper van coënzym A. Pantethine speelt een cruciale rol in de cholesterolstofwisseling. Als het een medicijn zou zijn, was het een 'eerstekeus medicijn' ter regulering van het cholesterolgehalte. Ik schrijf bij een ongunstige lipidespiegel meestal 900-1800 mg voor.25

· Niacine (nicotinezuur). Als niacine als medicijn wordt gebruikt, kan het diabetes verslechteren en leverafwijkingen veroorzaken. Bij gebruik als voedingsstof (dat wil zeggen, met de rest van het vitamine-B-complex en in een lagere dosering), steunt niacine de regulering van het cholesterol- en LDL-gehalte. Over het algemeen schrijf ik 1000-2000 mg voor, in te nemen op verschillende tijden, om te voorkomen dat de patiënt last krijgt van ongewenste opvliegingen die zich rond etenstijd voordoen.26

· Knoflook. Heeft een uitvoerig gedocumenteerd cholesterolverlagend effect, om maar te zwijgen van alle andere voordelen voor het hart- en vaatstelsel en de bloeddruk. Ook effectief in het onderdrukken van acute infecties en het beheersen van Candida. Ik vind het lekkerder op lamsrib of scampi maar als u van pillen houdt, neem er dan zes tot twaalf per dag.27

· Carnitine. Een voedingsstof die essentieel is voor het transport van vetzuren. Carnitine is effectief bij hartpatiënten met angina, cardiomyopathie en hartritmestoornissen. Ik gebruik deze stotter verlaging van de triglyceridewaarde of ter verhoging van het HDL-cholesterolgehalte. Ik schrijf 500-1500 mg per dag voor.

· Voedingsvezels. Psyllium, glycomannaan, carrageen, pectine, guargom. Ze hebben alle een bewezen cholesterolverlagend effect, waarschijnlijk doordat ze het cholesterol in de darm binden en de resorptie verminderen. Dit mag niet zo wenselijk zijn als het misschien klinkt, omdat het lichaam zeer veel behoefte heeft aan cholesterol. Ik geloof dat het beter is het lichaam alle cholesterol aan te bieden die het nodig heeft. Daarna moet gehoor worden gegeven aan de signalen die het lichaam uitzendt en die aangeven dat de lever meer cholesterol moet produceren. Dit laatste gebeurt door het in werking stellen van alle mogelijke cholesterolbronnen in het lichaam.29

· Antioxydanten. Voortbordurend op het voorgaande punt, moet u weten dat vele voedingsartsen geloven dat in het lichaam cholesterol wordtgemaakt omdat het dient als een antioxydant (net zoals urinezuur). Het wordt in grote hoeveelheden aangemaakt zodra het lichaam aangevallen wordt door vrije radicalen. Antioxydanten schijnen een rol te spelen bij het reguleren van het cholesterolgehalte. Bovendien beschermen ze het lichaam tegen degeneratieve ziekten zoals kanker, artritis en zelfs veroudering. Vitamine A, E en C, glutathion, selenium, cystine en bioflavonoïden zijn de belangrijkste antioxydanten. Dagelijks drie tot zes capsules van een goede antioxydant is ieders overweging waard.

· Vitamine C. Recent onderzoek bevestigt het positieve effect van deze voedingsstof op de bloedlipiden, ook op lange termijn. U raadt waarschijnlijk al dat ik de mening deel dat vitamine C de steunpilaar van de preventieve geneeskunde is. De laagste dosering voor mijn patiënten bedraagt 500 mg, maar veel mensen gebruiken een dosis die 30 keer zo hoog is.

· Veel van deze voedingsstoffen, maar niet alle, zitten ook in de Atkins Center Lipid Formula plus het Essential Oils Supplement.*

Cholesterofobie heeft in de Verenigde Staten epidemische vormen aangenomen. Ik heb al 200 terminale kankerpatiënten ontmoet die bezorgder waren om hun cholesterolgehalte dan om hun immuunsysteem. Ik doe niet mee aan die cholesterofobie. Die is net zo irrationeel als elke andere fobie. Er is echter wel een onverwacht voordeel. Het zal u er waarschijnlijk toe aanzetten om een groot aantal van de hierboven genoemde voedingsstoffen te gaan nemen.

Het gebruik van deze voedingsstoffen zal, in combinatie met het lipideverlagende effect van het Atkins-dieet, uw cholesterolgehalte drastisch doen dalen. Als u het bovengenoemde in normale doses gebruikt, zijn uw kansen op een slecht resultaat net zo groot als mijn verkiezing tot president van de Verenigde Staten.

Een gewone hartpatiënt

De gezondheidstoestand van veel van mijn hartpatiënten is met sprongen vooruit gegaan. Ik wil hier één geval bespreken. Patrick McCarthy is een 55-jarige docent die de eerste voortekenen van zijn hartkwaal opmerkte toen hij vier jaar geleden tijdens zijn zomervakantie een voettocht door de heuvels van Ierland maakte. Een benauwd gevoel op de borst, pijn in zijn linkerarm. Het alarm ging onmiddellijk af. Bij terugkomst in de Verenigde Staten ging hij meteen naar het ziekenhuis. Een echocardiogram en een inspannings-thalliumscan lieten er geen twijfel over bestaan: enkele van zijn slagaders waren vernauwd.

Hij twijfelde over een bypass-operatie en zijn arts schreef hem medicijnen (propranolol) voor. Het resultaat was totale uitputting. Traplopen was moordend en hij voelde zich te zwak om voor de klas te staan. Later kreeg hij een ander medicijn (verapamil). Er trad echter geen verbetering in zijn toestand op en de dosering werd verdubbeld. Zijn enige toekomstperspectief was een riskante chirurgische ingreep of levenslange invaliditeit. In de herfst van 1989 kwam hij voor het eerst naar het Atkins Center.

We lieten hem het Atkins-dieet volgen, gaven hem chelatietherapie en de voedingsstoffen waar we het net over hebben gehad. Binnen vier maanden was hij van de medicijnen af omdat hij ze niet meer nodig had. Een recent inspanningsonderzoek toonde aan dat de vernauwing van zijn slagaders tot staan was gebracht. De pijn op zijn borst kwam niet terug en de risicofactoren

voor een hartkwaal waren als sneeuw voor de zon verdwenen. Zijn cholesterolgehalte bedroeg eerst 199 en nu nog maar 174. Het opvallendste is

· Essential Oils is op de Nederlandse markt verkrijgbaar onder de naam Cardiol.

de stijging van zijn HDL-gehalte van 35 naar 56. Zijn triglyceride-waarde - nu steeds vaker gezien als de belangrijkste indicatie voor hart- en vaatziekten - deed wat die waarde altijd doet op een koolhydraatarm dieet: hij zonk als een lekkende roeiboot in een tropische orkaan. De triglyceridewaarde die voor het dieet 341 bedroeg, is nu 58.

Patrick had altijd ongeveer 88 kg gewogen, bij een lengte van 1,73 m. Hij begon met het dieet enkele weken voordat hij naar het Center kwam. Zijn gewicht schommelt nu al bijna twee jaar rond de 80 kg. Het grootste voordeel is echter dat hij nu weer ontzettend veel energie voor zijn werk en voor sport heeft, veel meer dan eerst. Geen gehijg meer boven aan de trap. Hij maakt nu minstens twee keer per week een flinke wandeling en hij is samen met zijn vrouw op dansles gegaan.

Volgt deze man een streng dieet? Patrick eet 's morgens twee kaasomeletten als ontbijt en daarbij soms nog enkele plakjes filet mignon. Als lunch neemt hij kip, (rund)vlees of vis met daarbij een salade en dit alles in grote porties. Patrick heeft altijd een goede eetlust gehad. Tijdens zijn laatste bezoek vertelde hij me dat hij die dag stukjes kipfllet als lunch had gehad. De avondmaaltijd bestaat uit een biefstukje, lamskoteletjes, gebakken rundvlees of een stoofschotel van rundvlees met veel groente. Hij houdt van broccoli met kaassaus en salade met blauwe kaas. Als dessert eet hij dieetpudding of een van de lekkernijen die u in het receptenhoofdstuk kunt vinden. Hij vindt noten heerlijk als tussendoortje. De arme man! Wat moet hij lijden! Het is echter wel zo dat hij moest stoppen met het eten van gebak en donuts, waarmee hij zich in een grijs verleden volpropte, voordat hij het Atkins-dieet ging volgen.

Ik geloof dat dit geval voor zichzelf spreekt. Dat doet het zeker voor mij, want ik heb al duizenden Patricks onder behandeling gehad die door hetzelfde dieet van hun hartkwaal zijn genezen. Daarom weet ik zeker dat diekaasomeletten en biefstukken in een koolhydraatarm dieet hartbeschermend werken.

Wie het dieet heeft geprobeerd, weet de antwoorden al

De ironie wil dat ik elke werkdag twee of drie gevallen zoals dat van Patrick tegenkom. U kunt zich het ongeloof (en de oprechte verontwaardiging) van deze succesvolle lijners voorstellen als ze aan hun voormalige cardioloog terugdenken die van plan was geweest ze de volgens hem effectiefste behandeling te geven, namelijk een koolhydraatrijk dieet aangevuld met veel medicijnen en soms met een bypass-operatie als kroon op het werk. Hun verontwaardiging wordt nog groter wanneer ze kritiek horen op het dieet dat hun hartklachten, hun hoge bloeddruk, hun hoge serumlipiden en hun overgewicht heeft verholpen en ervoor zorgde dat ze geen medicijnen meer hoeven te gebruiken. Het waren evenwel vaak goede, toegewijde artsen die gewoon niet beter wisten.

Ik weet niet of ik de meesten van u heb overtuigd van mijn gelijk in deze controverse rond het hartbeschermende effect van koolhydraatarme diëten. Voor mij is het eigenlijk helemaal geen controverse, omdat de wetenschappelijke literatuur zich duidelijk uitspreekt voor koolhydraatbeperking. Mensen die hun gezonde verstand niet laten prevaleren boven hun overtuiging, komen echter op de proppen met een eenzijdige en misleidende interpretatie van de feiten.

Ik weet zeker dat iedereen die het veertiendaagse dieet al heeft beëindigd, niet meer overtuigd hoeft te worden. Een positieve persoonlijke ervaring is meer waard dan duizend woorden.

Voor de nog resterende twijfelaars, zij die niet met het dieet beginnen voordat ze het hele boek hebben gelezen, heb ik een vervolghoofdstuk over vetten geschreven. Ik bedoel dan het soort datje in je mond stopt en waarvan de fabrikanten van die vreselijk ongezonde cornflakes en dergelijke trots beweren dat het in hun produkten niet is verwerkt. Vetten krijgen overal de schuld van, aldus de reclamebranche. We zullen eens zien wat we daaraan kunnen doen.

16 Vetten: zondaar of zondebok?

Vetten kunnen en mogen niet meer, nietwaar? De regering van de Verenigde Staten en een tiental medische genootschappen hebben officieel de doodsklok geluid. Hun eensgezinde commissies, bestaande uit louter academische medische deskundigen, hebben unaniem besloten dat de Verenigde Staten als natie, en dus iedere staatsburger afzonderlijk, zijn vetconsumptie moet beperken tot 30 procent van de totale calorieopname. Rijk en arm, dik en dun, ziek en gezond, jong en oud, er kan geen enkele uitzondering op deze regel worden gemaakt. Zowel Jack Sprat als zijn gezellige dikke vrouw zullen ernaar moeten leven. De echte wetenschappers hebben gesproken. Zij die vinden dat wij allen individuen zijn en dat een dieet moet zijn afgestemd op de persoonlijke stofwisseling, hebben het bij het verkeerde eind en zijn niet geschikt om deel te kunnen nemen aan de consensusvorming. Dergelijke wetenschappelijke panels hebben nu volledige overeenstemming bereikt: vetten, alle soorten vetten, zelfs essentiële vetzuren, mogen niet meer dan 30 procent van onze totale calorieopname uitmaken. Als onze meest vooraanstaande wetenschappers een dergelijke eensgezindheid vertonen, kunnen wij, gewone mensen, alleen maar beamen dat er onweerlegbaar is bewezen dat onze huidige vetconsumptie schadelijk voor onze gezondheid is. We kunnen alleen maar het dogma accepteren dat een vetarm eetpatroon gelijk staat aan een gezond eetpatroon. Is dat eigenlijk wel zo? Het antwoord zou u weleens kunnen verrassen.

We weten dat een vetarm dieet niet hetzelfde is als een bevredigend dieet. Vetten hebben een belangrijke plaats verworven in de keukens over de gehele wereld vanwege hun heerlijke smaak, hun volheid en hun vermogen de eetlust te stillen. Vetten zijn bij uitstek feestvoedsel. Vetten zorgen er onder anderen voor dat vlees zacht en smakelijk wordt. De grote Amerikaanse 'steakhouses', die nu minder worden bezocht doordat bijna iedereen alleen nog maar vetarm wil eten, zijn groot geworden door het aanbieden van 'superieur' vlees dat niet in supermarkten te koop is. Superieur betekent niets meer of minder dan een hoger percentage vetten in het vlees. Als het water u in de mond loopt bij het eten van een filet mignon, wordt dat veroorzaakt door de vetten. (U zult in het receptenhoofdstuk ontdekken dat meesterkok Graham Newbould, die we hebben opgedragen om derecepten voor dit boek samen te stellen, meer dan genoeg overheerlijke maaltijden met matig gebruik van boter weet te bereiden.)

De bewijzen dat vetten slecht zijn voor onze gezondheid zijn helemaal niet zo sterk. Het is wel ontzettend simplistisch te beweren dat het eten van een hoog percentage vetten hart- en vaatziekten in de hand werkt. Uit betrouwbare medische literatuur blijkt dat aan de juistheid van deze bewering ernstig wordt getwijfeld. Voordat we het bewijs gaan bekijken, zullen wc onderzoeken wat vet nog meer aan het eetpatroon toevoegt dan alleen overdaad.

Ik wil eerst zeker weten of ik niet als een vetpromotor klink, waarvan veel mensen me al hebben beschuldigd. U zou dat ook kunnen denken, hoewel ik altijd heb beweerd, ondersteund door het werk van Yudkin en Stock, dat men in de regel bij een ketogeen dieet veel minder vetten eet dan bij het normale dieet.

Als er sprake is van een koolhydraatbeperking, zorgen vetten voor een onmiskenbaar verzadigd gevoel. Elke onderzoeker die zich bezighoudt met het vergelijken van diëten, heeft aangetoond dat meer vetten minder honger betekent en dat een vetrijk dieet gemakkelijker is te volgen.

En dan uw uiterlijk. Dat is een gevoelig onderwerp en tot op heden heeft nog niemand het gewaagd het belang ervan te bewijzen of te ontkennen. Dat belang is voor mij echter overduidelijk.

Hebt u ooit wel eens het gezicht van een succesvolle vetarme lijner bekeken? Het klopt dat hun lichaam er fantastisch uitziet, vooral als ze veel nadruk hebben gelegd op lichaamsbeweging. Bekijk dan echter hun gelaat eens goed. Ziet u de droge huid, de bleke huidskleur en, wat het meest opvalt, de diepe groeven die van neus tot mond lopen en soms nog verder, de zogenaamde nasolabiale plooien? Op een of andere manier lijken ze meestal veel ouder dan ze in werkelijkheid zijn. Het valt u misschien niet zo erg op, maar ik ervaar het als een visuele shock omdat de mensen op het Atkins-dieet er nooit zo uitzien.

Dat gezicht, dat de meeste mensen meteen associëren met het gezicht van iemand op dieet, is in feite een kenmerk van te geringe vetconsumptie. U kunt dat ook zien bij mensen die geen vetten mogen eten maar ook geen gewicht hebben verloren. Als u lijnt omdat u er mooier uit wilt zien, kunt u in ieder geval uzelf overtuigen van het voordeel van een dieet waarbij u vetten mag eten. Als u beide diëten zou proberen en na enige tijd in de spiegel uw uiterlijk kritisch zou onderzoeken, zou u snel begrijpen wat ik bedoel.

Waarom wijk ik, die het gebruik van vetten en oliën toestaat, dan zo af van de mening van bijna alle commissies die onomstotelijk hebben vastgesteld dat vetbeperking de enige manier is om vet kwijt te raken? Op welke steekhoudende argumenten baseren zij hun 'discussie gesloten, wij hebben gelijk'?

Hun argumenten zijn:

a) Vetten leveren te veel calorieën en we zullen minder calorieën opnemen als we caloriearm voedsel eten.

b) Effectieve vetrijke diëten moeten koolhydraatarm zijn, en we zullen nooit vrijwillig geheel afstand doen van koolhydraten.

c) De mens is van nature vegetariër.

d) Dierlijk voedsel is vergiftigd met gevaarlijke hoeveelheden groeihormonen en antibiotica die we zo veel mogelijk moeten vermijden.

e) Vetrijke diëten veroorzaken of dragen bij tot hart- en vaatziekten. O Vetrijke diëten veroorzaken of dragen bij tot bepaalde soorten kanker.

Een aantal tegenargumenten

De eerste drie argumenten zullen we snel overslaan omdat ze gewoon niet waar zijn.

Dat we minder calorieën naar binnen krijgen als we geen vet eten, kan waar zijn als de koolhydraatconsumptie hoog is, maar dit geldt zeker niet voor koolhydraatarme diëten. Twee recente onderzoeken van Tremblay en zijn medewerkers van Laval University in Quebec (Canada) hebben dat aangetoond.' In deze onderzoeken werden vetten toegevoegd aan een koolhydraatrijk dieet. Het resultaat was dat bij de proefpersonen een hogere calorieopname werd vastgesteld. Als vetten aan een koolhydraatarm dieet worden toegevoegd, is er sprake van een calorieafname doordat de proefpersonen hun hoeveelheid koolhydraten beperkten. Verzadiging is tenslotte geen kwestie van je maag bedotten, het is een kwestie van humorale factoren (met betrekking tot de lichaamssappen). U eet minder bij een koolhydraatarm dan bij een koolhydraatrijk dieet. Als u daar niet van overtuigd bent, moet u ze allebei proberen.

Er wordt beweerd dat we niet gelukkig kunnen zijn zonder koolhydraten. Ik weet zeker dat meer mensen gelukkig zijn bij het overvloedige, boter en slagroom bevattende Atkins-dieet dan bij minder overvloedige maaltijden. Het is pertinent niet waar dat de mens van oorsprong vetarm of vegetarisch eet. Belangrijker is dat zes generaties geleden de menselijke consumptie van geraffineerde koolhydraten bijna nul komma nul was.

Bij bezwaar d) sluit ik me maar al te graag aan. We hebben onze leveranciers van dierlijk voedsel, de dieren zelf, vergiftigd met hormonen en antibiotica. Critici van het vetgebruik blijven echter vaak bij dit argument steken en vergeten het volgende feit: we hebben ook het plantaardige voedsel met pesticiden vervuild. De situatie is een soort patstelling. Er is geen reden om de voorkeur te geven aan de ene soort voedsel boven de andere. Het wordt echter wel tijd om bij beide schoon schip te maken. Sinds deDuitse wetenschapper Baron von Liebig in de 19de eeuw de anorganische kunstmest uitvond, hebben we onze grond en het plantaardige voedsel verpest. We hebben nog steeds geen volledig zicht op de eventuele gevaarlijke consequenties.

Koop zoveel mogelijk onvervuild en organisch voedsel, als dat tenminste voorhanden is, ook al moet u enkele dubbeltjes extra betalen. Doe uw boodschappen bij winkels die natuurvoeding verkopen. Koop scharrelkip en scharreleieren. Wees alleen tevreden met rundvlees dat niet uit de bio-industrie komt. Als vlees vrij is van ieder spoortje hormonen of antibiotica proeft u dat meteen. We kunnen steeds meer bedrijven verwachten die een plekje op de vleesmarkt zullen proberen te veroveren. Vraag ernaar bij uw supermarkt en laat duidelijk merken waar uw voorkeur naar uitgaat. U zult verbaasd staan over de welwillendheid die er aan de dag wordt gelegd. U bent ten slotte de klant.

We zullen nu de twee laatste argumenten (het ontstaan van hart- en vaatziekten en kanker) nader bekijken. We moeten in gedachten houden dat er geen direct bewijs is dat aantoont dat een koolhydraatarm dieet deze gezondheidsondermijnende gevaren veroorzaakt. Bevolkingsonderzoeken die een verband tussen hoge vetconsumptie en hartkwalen aantonen, laten tegelijkertijd zien dat er een relatie is tussen hartkwalen en diëten die rijk zijn aan geraffineerde koolhydraten. Hetzelfde geldt voor kanker. Ik wil het nu eerst hebben over hart- en vaatziekten.

Hartaanvallen

Het is een zeer plausibele aanname dat ons huidige eetpatroon verantwoordelijk is voor het in hoge mate voorkomen van hart- en vaatziekten in onze 20ste-eeuwse geïndustrialiseerde samenleving. Verder wordt ook vaak gesteld dat ons overdadige, vetrijke dieet de boosdoener is. Ook ik heb dat lange tijd gedacht, totdat ik het historische bewijs onder ogen kreeg.

U zult zich misschien afvragen wat de geschiedenis er mee te maken heeft. Heel veel eigenlijk. De aandacht wat betreft de verspreiding van hart- en vaatziekten is altijd voornamelijk gericht geweest op wat in de geneeskunde epidemiologisch onderzoek wordt genoemd. Dit zijn statistische analyses van het voorkomen van ziekten in verschillende bevolkingsgroepen. Dit is niet alleen een onnauwkeurige en speculatieve, maar ook een intrigerende manier om ziekten te onderzoeken.

Laten we aannemen dat het een onderzoeker opvalt dat nomadische bedoeïenen niet en Newyorkse slagers wel regelmatig door een hartaanval worden getroffen. Hij zou de verschillen tussen de twee groepen kritisch kunnen onderzoeken en kunnen constateren dat de slagers aanzienlijk meer vet vlees eten. Op basis van die constatering zou kunnen worden geconcludeerd dat vetten de oorzaak van de hartkwalen zijn. Als hij dat zou doen, zou hij natuurlijk over het hoofd hebben gezien dat hart- en vaatziekten ook zouden kunnen worden veroorzaakt door roggebrood, TV-kijken of gehaktmolens. Of dat kameelrijden een preventieve invloed heeft op hartkwalen. Alle gekheid op een stokje, epidemiologie is natuurlijk een zeer serieuze wetenschap. De onderzoeker uit het hierboven genoemde voorbeeld zou misschien ook hebben kunnen concluderen dat de slagers minder lichaamsbeweging hebben dan de bedoeïenen, dat ze meer roken, dat ze meer suiker eten of dat ze een drukker leven leiden. Als hij in milieufactoren geïnteresseerd zou zijn geweest, zou hij misschien ook een onderzoekende blik hebben geworpen op de hoeveelheden lood, ozon en andere chemicaliën die de ongelukkige slagers dagelijks binnenkrijgen.

Als onze epidemioloog ooit een van de toonaangevende wetenschappers wil zijn, moet hij doen wat van hem wordt verwacht en concluderen dat vetten de ware oorzaak zijn. (Of zoals Claude Rains het zegt in de film Casablanca'. 'Round up the usual suspects' ofwel 'Grijp de gebruikelijke verdachten'.) Hij komt tot deze overhaaste conclusie doordat hij gebruik maakt van een model dat een medisch statisticus van een Amerikaanse medische faculteit heeft opgesteld. Het is echter gemakkelijk aan te tonen dat het niet de enige conclusie is die uit de gegevens kan worden getrokken. In bijna alle gemeenschappen waarin veel hartkwalen voorkomen (waarvan vetten de schuld krijgen) was een toename van geraffineerde koolhydraten, zoals suiker en bloem, de enige verandering in het eetpatroon. De chirurg en legerarts Cleave, schrijver van het klassieke onderzoek The saccharine disease (de 'suiker-ziekte'), toonde overtuigend aan dat de oorzaak voor de toename van cardiovasculaire ziekten in de toename van geraffineerde koolhydraten moest worden gezocht.2 Hij concludeerde dat diabetes, hoge bloeddruk, maagzweren, galblaasontstekingen, spataderen, dikke-darmontstekingen en hartkwalen, om er maar een paar te noemen, in primitieve culturen bijna niet voorkwamen totdat geraffineerde koolhydraten er hun intrede deden. Hierop zijn geen uitzonderingen. Dit proces duurt twintig jaar en daarom stelde Cleave de 20-jaarregel op. Dit betekent dat als suiker of een andere vorm van geraffineerde koolhydraten in een cultuur is geïntroduceerd, na twintig jaar de eerste gevallen van diabetes en hart- en vaatziekten zullen worden geconstateerd.

De epidemiologische werkelijkheid is dat in bijna alle arme, niet-geïndustrialiseerde samenlevingen een zeer gering aantal mensen aan een hartkwaal lijdt. De meeste hebben tevens een zeer lage suiker- en vetconsumptie en een lage urbanisatiegraad. De meeste inwoners verschillen verder op vele andere terreinen van Europeanen en Noordamerikanen. Hoe weten we nu wat de oorzaak van hart- en vaatziekten is?

Twintig jaar geleden voerden Yudkin, de nestor van de Britse voedingsdeskundigen, en Keys, raadsman van een groot aantal Amerikaanse voedingsdeskundigen, een wetenschappelijke polemiek over epidemiologie. Keys deed onderzoek naar stadia van hartkwalen in verschillende landen en culturen en toonde een duidelijk verband tussen deze kwalen en de vetconsumptie aan. Yudkin bestudeerde dezelfde statistieken en kwam tot een bijna identieke conclusie, maar dan met betrekking tot de suikerconsumptie. Het is een feit dat er in meer dan 90 procent van de culturen een sterke correlatie bestaat tussen vetconsumptie en suikerconsumptie. We moeten dus kijken naar de uitzonderingen om voor een van deze theorieën te kunnen kiezen.3

Het eerste wat opvalt, is dat er in twee primitieve culturen, de Inuit (Eskimo's) in Noord-Amerika en de Masai in Oost-Afrika, een vetrijk dieet niet is gecorreleerd met het voorkomen van hart- en vaatziekten, maar juist met een vrijwel volledige afwezigheid daarvan.4

We zullen dit bij enkele atypische Westeuropese landen onderzoeken. In IJsland had tot de jaren dertig nog bijna niemand van hartkwalen en diabetes gehoord, hoewel de IJslanders zeer vetrijk aten. In de jaren twintig werden echter ook op IJsland geraffineerde koolhydraten en suiker geïntroduceerd. Geheel volgens de 20-jaarregel van Cleave werden ook hier na die periode voor het eerst hartkwalen en diabetes geconstateerd. In het voormalige Joegoslavië en in Polen was de sterke groei van het aantal hartpatiënten in de jaren vijftig een neveneffect van de verviervoudiging van de suikerconsumptie, dit ondanks een daling van de consumptie van dierlijk vet.

Deze onderzoeken bewijzen niets. Epidemiologische onderzoeken doen dat in het algemeen nooit. Ze geven echter wel aanleiding tot ernstige twijfels omtrent de theorie dat vetrijk voedsel de belangrijkste oorzaak van hartkwalen is.

Het historisch perspectief

Hoe komt het dat men in vroeger eeuwen geen last van hartkwalen had? Doordat men een ander eetpatroon had, zult u zeggen. Dat klopt, men at lang niet zoveel suiker en bloem als wij. Dat bedoelt u helemaal niet? U bedoelt dat men niet zoveel vetten at? Maar dat deed men wel degelijk! Dat wil zeggen, in ieder geval had een groot aantal mensen een vetrijk eetpatroon. Dat was voornamelijk het geval bij de gegoede stand en aan het eind van de 19de eeuw waren er in de Verenigde Staten al enkele miljoenen die veel vlees, vis, pluimvee, eieren, boter en reuzel aten. Er was nog geen margarine - toch nog een geluk bij een ongeluk.

Deze mensen aten, zoals gebruikelijk onder welgestelden, enorme hoeveelheden dierlijk voedsel. Hun diners waren feesten waarbij de gebraden kipnog nauwelijks achter de kiezen was of de verse forel werd al geserveerd en kort daarop het geroosterde varkensvlees. In de 19de-eeuwse romans kunt u lezen hoe het er destijds aan toe ging. Ik weet zeker dat u een heleboel westerns hebt gezien. Die gigantische kudden vee, voortgedreven door cowboys, werden naar Chicago gejaagd vanwaar de distributie van het vlees plaatsvond.

Leden toen net zoveel mensen aan hartkwalen als nu? De waarheid is dat er toen geen hartpatiënten waren. Sinds de tweede helft van de 19de eeuw wordt onderzoek gedaan en worden medische tijdschriften gepubliceerd. Cardiovasculaire ziekten speelden in die tijd echter nog zo'n onbetekenende rol dat het eerste onderzoek - aan vier patiënten - pas in 1912 werd uitgevoerd.6 Die miljoenen vleesetende, reuzel consumerende, welgestelde Amerikanen gingen vrolijk verder met het overmatig eten van vetten en ze betaalden er geen coronaire prijs voor, omdat er helemaal niet betaald hóefde te worden. De 19de eeuw was de gouden eeuw van de pathologen, maar hartinfarcten kwamen in die tijd niet voor.

Paul Dudley White, later de privé-cardioloog van Eisenhower, herinnert zich dat hij tijdens zijn stage aan het Massachusetts General Hospital aan het begin van de jaren twintig in een heel jaar tijd geen enkele hartaanval had behandeld.

De onvermijdelijke conclusie luidt dat hart- en vaatziekten in de 19de eeuw zeer zelden voorkwamen. Hoe kwam het dat de kwaal in 1912 dan toch werd geconstateerd? Met de regel van Cleave in mijn achterhoofd, zou het me niet verbazen als dat zou komen door de cola-revolutie en de daarmee samenvallende introductie van machines waarmee graan veel beter kon worden geraffineerd, aan het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw.

Na 25 jaar hartpatiënten te hebben behandeld, zoals Patrick McCarthy die met zijn koolhydraatrijke voeding last had van een groot aantal ziekteverschijnselen, denk ik dat het zeer waarschijnlijk is dat de unieke kenmerken van het 20ste-eeuwse eetpatroon de kwalen en klachten veroorzaken. Die unieke kenmerken zijn niet de vetten, maar geraffineerde koolhydraten -de plaag van onze tijd.

Hiermee beëindig ik mijn pleidooi. We zullen nu verder gaan met kanker.

Kanker

Dezelfde foutieve interpretatie van epidemiologische gegevens die we constateerden bij hartkwalen, treffen we ook aan bij kanker. Niemand weet echt zeker welke stof in ons hoogst complexe milieu - inclusief ons voedingsmilieu - de directe oorzaak van de explosieve stijging van kankerpatiënten is. Er bestaat voldoende bewijs dat het waarschijnlijk niet de vetten zijn.

Voor een beter begrip kunnen we beter eerst enkele case-controlonderzoeken bekijken. We nemen hiervoor nogmaals de Newyorkse slagers en observeren hen enkele jaren lang, waarbij we van elke onderzochte persoon alle optredende klachten noteren. Als we uit dit onderzoek meer over de relatie tussen dieet en kanker willen afleiden, moeten we de namen verzamelen van alle personen bij wie de ziekte zich heeft ontwikkeld en hen onderwerpen aan een nauwkeurig dieetonderzoek. We zullen dan het eet- en drinkpatroon van hen die de ziekte hebben ontwikkeld, vergelijken met het patroon van hen waarbij dat niet het geval is. Dergelijke onderzoeken worden heel vaak uitgevoerd, maar ze zijn niet allemaal even veelzeggend. Sommige zijn beter doordat ze dieetgegevens bevatten die zijn verzameld voordat de ziekte zich ontwikkelde.

Dit is het geval met het Harvard-onderzoek onder verpleegkundigen, dat zeer spraakmakend was. In dit enorme project zijn bijna 90.000 Amerikaanse verpleegkundigen langer dan vier jaar gevolgd. Aangezien de meeste case-controlonderzoeken met minder dan 1000 proefpersonen werken, kunt u er zeker van zijn dat elk woord van Willett, de leider van het onderzoek, en zijn medewerkers breed in de pers werd uitgemeten.

Dat is ook de reden waarom aan het eind van 1990 elke krant op de voorpagina het verhaal had afgedrukt dat dierlijke vetten dikke-darmkanker veroorzaken. In de interviews gaf Willett aan dat het zeer verstandig zou zijn om op zo kort mogelijke termijn dierlijke vetten uit ons eetpatroon te schrappen. U kunt er van op aan dat het Harvard-onderzoek een indrukwekkend, overtuigend bewijs heeft opgeleverd voor de stelling dat dierlijke vetten levensgevaarlijk en zelfs dodelijk zijn. Kunnen we daar echter wel zo zeker van zijn?

We zullen hun onderzoek nader bekijken.7 Ze verdeelden de onderzochte personen voor iedere voedingsfactor onder in vijf 20-procentsgroepen. De 20 procent van de verpleegkundigen die het vaakst een bepaalde voedingsstof consumeert, bijvoorbeeld rood vlees, zit in groep 5 en de 20 procent die het minste daarvan consumeert, zit in groep l. Voor alle voedingscategorieën die Willett en zijn team onderzochten, werden de proefpersonen op die manier ingedeeld. Zo konden ze de verschillende dieetvariabelen met elkaar vergelijken, zodat zou kunnen worden vastgesteld voor welke voedingsstoffen de consumptie ervan evenredig is met het aantal kankergevallen.

Bij hun onderzoek, dat werd gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift The New England Journal of Medicine, ontdekten ze 150 gevallen van dikke-darmkanker. Een eenvoudig rekensommetje leert ons dat gemiddeld in elke 20-procentsgroep ongeveer 30 gevallen zullen voorkomen (150 gedeeld door 5). In de 20-procentsgroep met de hoogste consumptie dierlijke vetten werden 38 gevallen geconstateerd. Statistisch gezien opmerkelijk, maar absoluut geen reden om van een dieet af te stappen dat uw bloeddruk en uw gewicht reguleert, uw welzijn bevordert en uw lipidewaarde laag houdt.

U moet wel bedenken dat dit deel van het Harvard-onderzoek niet alle vormen van kanker, maar alleen dikke-darmkanker heeft onderzocht. Misschien herinneren enkelen van u zich nog dat ook borstkanker door dierlijke vetten kan worden veroorzaakt. Officiële instanties beweren dat in ieder geval. Wat wordt daarover in het Harvard-onderzoek gezegd?8

In het borstkankeronderzoek van Willet week de vetarme 20-procentsgroep af van de rest. Bij de vrouwen die 33 procent of meer vetten consumeerden, ontwikkelde zich borstkanker in 114 gevallen per 20-procentsgroep (636 per 100.000). In de groep waarin de totale vetconsumptie per vrouw minder dan 33 procent was, werd het enorme aantal van 145 gevallen per 20-procentsgroep geregistreerd (813 per 100.000).

Willetts team ontkende dat dit statistisch significant was, maar volgens mijn statisticus is dat wel degelijk het geval. Er is maar een kans van l op 100 dat deze cijfers, suggererend dat vetarme voeding bijdraagt tot de ontwikkeling van borstkanker, door toeval ontstonden. Het komt er uiteindelijk op neer dat hiermee het tot op heden belangrijkste epidemiologische bewijs is geleverd voor een relatie tussen voeding en (een vorm van) kanker.

We zullen eerst nog even terugkeren naar het onderzoek naar dikke-darmkanker. Het bewijs zouden de Harvard-onderzoekers ook hebben kunnen afleiden uit enkele kleinere goed uitgevoerde case-controlonderzoeken die eerder zijn uitgevoerd. Onderzoekers uit Marseille, Parijs, Japan en België slaagden er niet in om enige relatie tussen vetconsumptie en dikke-darmkanker aan te tonen.9 Het Belgische onderzoek uit 1989 kon zelfs de volgens mij ware schuldige aanwijzen: oligosachariden, een groep suikers. Zouden Cleave en Yudkin dan toch gelijk hebben? Ik denk dat het bewijs zeer overtuigend is. Men eet tenslotte meer vetten doordat men meer suiker eet. Suiker leidt namelijk tot een verhoogde calorieopname en zwaarlijvigheid. Suiker is in de Westerse wereld de meest geconsumeerde kankerverwekkende stof.

U wilt vast wel weten waarom. Warburg, de prominente wetenschapper en Nobelprijswinnaar, zou het u hebben kunnen vertellen. Kankercellen leven van glucose en niet van zuurstof, zoals normale, gezonde cellen. Suikerconsumptie verhoogt het glucosegehalte en levert de kankercellen dus energie om zich te ontwikkelen.

Dilman, een internationaal hoog aangeschreven Russische wetenschapper, draagt in een artikel in het tijdschrift Annals of the New York Academy of Science nog meer overtuigend bewijs aan ter ondersteuning van de theorie dat koolhydraten kanker veroorzaken." Hij toonde aan dat patiënten metborstkanker 22 procent meer insuline produceren dan een gezonde controlegroep en dat patiënten met dikke-darm-, endeldarm- en baarmoederkanker een twee keer zo grote kans hadden een kind met een te hoog geboortegewicht te baren. Dit laatste plus hoge insuline- en triglyceridewaarden duiden op een verstoorde suikerstofwisseling. Het is dus duidelijk dat zowel epidemiologisch als met logisch nadenken is aan te tonen dat suiker de belangrijkste gegadigde is om het predikaat kankerveroorzaker nummer één opgeplakt te krijgen, meer nog dan vetten.

U zult zich wellicht afvragen of de Harvard-wetenschappers dan helemaal niet onder de indruk waren van hun resultaten met betrekking tot de correlatie tussen kanker en suikerconsumptie. Eerlijk gezegd heb ik een van mijn collega's gevraagd hen te bellen en te vragen: 'Dames en heren onderzoekers, wat waren uw resultaten met betrekking tot de relatie tussen borst- en dikke-darmkanker en suikerconsumptie?'

Het antwoord luidde: 'Dat hebben we niet onderzocht. We vonden dat niet relevant.'

Er zijn 90.000 verpleegkundigen nauwkeurig onderzocht, ziljoenen guldens belastinggeld zijn er door de National Institutes of Health (medisch onderzoekscentrum) aan gespendeerd en ze hebben niet eens de relatie tussen kanker en suiker onderzocht! Dit is een goede manier de reeds getrokken conclusie met bewijzen te staven (hoewel het in het borstkankeronderzoek niet helemaal goed uitpakte) maar het is een slechte manier om wetenschap te bedrijven. Kunnen de endocriene mechanismen waarmee suiker aan kanker is gerelateerd en die zo vaak in de medische tijdschriften worden beschreven, zo gemakkelijk terzijde worden geschoven? Mijn collega en ik maakten ons zorgen. We wisten dat het extra aantal gevallen van borstkanker bij een vetarm dieet vier maal zo groot was als die dikke-darmkanker bij een vetrijk dieet. Verder kwam suikergerelateerde baarmoederkanker in geen enkel artikel over het Harvard-onderzoek voor. U kunt zich voorstellen dat we uitermate benieuwd waren naar de gegevens met betrekking tot het uiteindelijke doel van het Harvard-onderzoek, namelijk de algemene kankerincidentie. We vroegen dus: 'Welke gegevens hebt u over vetten in relatie tot het totale aantal kankerpatiënten?'

Vreemd genoeg luidde het antwoord: 'Zulke gegevens hebben wij niet. Het is niet echt bruikbare informatie.' Begrijpt u dat nou? Ik kan me niet losmaken van het beeld dat steeds weer in mijn gedachten opkomt, namelijk Peter Falk als detective Columbo in de gelijknamig televisieserie die in de deuropening staat met zijn gekreukelde regenjas, op het punt om weg te gaan, maar zich omdraait om nog eenlaatste vraag te stellen. Frunnikend aan zijn gefronste wenkbrauwen, zegt hij: 'Nog een ding, professor. Ik weet niet veel van computers en ik denk dat u mij een lastpost zult vinden, maar ik moet u dit nog vragen. In een onderzoek van een dergelijke omvang, met al die gegevens van 90.000 verpleegkundigen over hun eetgewoonten en hun ziekten, wie bleef leven en wie overleed en nog meer van dat soort informatie, is er een klein ding dat me ontzettend bezighoudt. Hoe kunt u uw computer zo programmeren dat u niet met een druk op het toetsenbord het totale aantal kankergevallen op het scherm kunt laten verschijnen?'

Onze bescheiden detective deelde mijn vermoeden dat de cijfers over de algemene kankerincidentie de vooroordelen van de vetbestrijders niet konden bevestigen en er dus gewoon geen aandacht aan werd besteed. Als echter wel een correlatie tussen vetten en alle vormen van kanker zou kunnen worden aangetoond, had u er zeker van kunnen zijn dat dat bericht door elk radiostation in de westerse wereld met veel trompetgeschal zou zijn verkondigd.

Wat de paranoïden onder ons als een doofpotaffaire zullen zien, is in werkelijkheid niets anders dan overijverigheid, een alomtegenwoordige karaktertrek van toegewijde wetenschappers. Om dit feit te benadrukken, zullen we aandacht besteden aan een recente hoorzitting over het onderwerp vetten en kanker door de Food and Drug Adminstration die is gepubliceerd in het Federal Register\2 Ze kwamen tot de volgende conclusie:

'Al het voor het publiek beschikbare bewijs steunt de conclusie dat vetrijke diëten de kans op kanker verhogen. Nog belangrijker is dat vetarme diëten zijn gerelateerd aan een verlaagde kans op kanker.'

Er bevindt zich echter wel een addertje onder het gras. De literatuur die bij deze publikatie werd geciteerd, maakte wel melding van het Harvard-onderzoek naar dikke-darmkanker, maar niet van dat naar borstkanker. Dit onderzoek toonde aan dat in de groep vrouwen met de laagste consumptie van dierlijke vetten 31 gevallen meer werden geconstateerd. Ik controleerde alles natuurlijk grondig. Zou dit werkelijk waar zijn? Ja, inderdaad, het was waar.

De onderzoeken die in het gedeelte over kanker werden geciteerd, bestonden voornamelijk uit zeer kleine en oppervlakkige projecties met 200 tot 300 proefpersonen, maar het grootste onderzoek naar borstkanker dat ooit is uitgevoerd, kwam er niet in voor. Dit was een onderzoek van dezelfde wetenschappers van het Harvard Department of Epidemiology waarbij dezelfde 90.0000 verpleegkundigen werden gebruikt. Het werd in hetzelfde tijdschrift gepubliceerd als het onderzoek naar dikke-darmkanker dat zo in het middelpunt van de belangstelling stond, het New England Journal of Medicine. Andere onderzoeken die geen relatie tussen borstkanker en vetten konden aantonen, ontbraken eveneens. Ik ben wel heel erg nieuwsgierig naar de reden hiervan. Ik hoop dat we snel een verklaring zullen krijgen. Ik weet wel dat deskundigen vlijtig de gegevens bestuderen die ze door de leden van de consensuscommissie aangereikt krijgen. Het is schandelijk dat het nationale gezondheidsbeleid zo sterk kan worden beïnvloed door overwerkte onderzoekers die 'kleine' details missen, zoals het belangrijkste onderzoek naar borstkanker dat ooit is uitgevoerd.

Ik heb deze verhandeling echter niet geschreven om u te wijzen op discrepanties tussen wetenschappelijke resultaten en de overtuiging van bepaalde wetenschappers, maar om u er nogmaals van te verzekeren dat u niet bang hoeft te zijn voor kanker als u in de toekomst wordt geconfronteerd met een spek-met-kaasomelet die u het water in de mond doet lopen en die u uit angst voor de gevreesde ziekte niet durft aan te raken. Het bewijs dat u een hartkwaal of kanker zult krijgen van vetten, is niet sterk. Het slaagt er niet in te overtuigen. Valse beschuldigingen worden als wetenschappelijke waarheid gebracht omdat degenen waar onze politieke leiders op vertrouwen als wetenschappelijk adviseur reeds lang aanhangers van het vetarme dieet zijn. Ze deinzen er niet voor terug om het bewijs tendentieus weer te geven omdat ze denken op deze manier het publiek een goede dienst te bewijzen.

Ik hoop dat voorgaande bespreking u op zijn minst heeft doen inzien dat er geen wetenschappelijke eensgezindheid bestaat op dit gebied. Zoals zo vaak geldt bij overwegingen betreffende uw gezondheid, kunt u het beste op uw eigen beslissingen vertrouwen.

Het permanente dieet

We keren weer terug naar het dieet. Vanaf het begin van de veertiendaagse proefperiode zullen sommigen van u waarschijnlijk niet tussentijds zijn gestopt. De overigen zullen een korte denkpauze hebben ingelast om hun beginresultaten te evalueren. Ze waren er dus klaarblijkelijk tevreden over. U begint nu aan het belangrijkste deel van het voedingsprogramma. U gaat uw eigen dieet samenstellen - een dieet dat aansluit bij uw levensstijl, uw smaak en voorkeuren, uw voedselintoleranties, uw stofwisseling, uw medische probleemgebieden en zelfs uw vermogen om met de verleiding om te gaan. De jacht op gezondheid en slankheid is begonnen. Ik durf te zeggen dat uw vooruitzichten op het behalen van succes nog nooit zo goed zijn geweest.

17 Continu gewichtsverlies - het basisvermageringsdieet

Als de twee weken durende fase van het Introductiedieet voorbij is en u klaar bent om door te gaan, zult u binnen afzienbare tijd een serieuze lijner worden, in de beste zin van het woord. We zullen verder gaan met wat ik het Continu Gewichtsveriies-dieet (CGV-dieet) heb genoemd. Het CGV-dieet zal u zeker, hoewel het minder streng is dan uw oorspronkelijke Introductiedieet, de vele mogelijkheden tonen van een vetmobiliserend, vetoplossend en toch vethoudend dieet. Na het CGV-dieet gaat u verder met het volgende belangrijke, maar relatief korte stadium van het Pre-Handhavings-dieet en daarna het Handhavingsdieet, dat u uw hele leven zult blijven volgen. U zult spoedig merken dat elk van deze stadia u prima zal bevallen. Ik laat u niet aan uw lot over op het moment dat u het gewenste aantal kilo's kwijt bent, want het enige dat er dan gebeurt, is dat u weer in gewicht toeneemt. Ik zal u ook nooit een stadium laten doorlopen dat u moeilijk kunt volhouden of waarin u zich niet prettig voelt.

U hebt al een heleboel positieve veranderingen doorgemaakt. Het is geweldig om gewicht te verliezen, maar ik denk dat het nog belangrijker is dat u de kwaliteit van uw leven op aangename wijze verbetert door gezond en zonder pijn of honger te eten.

En laten we het smaakaspect niet vergeten. Bij een vetarm dieet moest u het hoogstwaarschijnlijk zonder heerlijkheden als spareribs of eieren met spek stellen. U volgt nu een dieet dat zo gezond is als het meest rigoureuze vetarme dieet ooit kan zijn, en dus mag u deze en andere heerlijkheden blijven eten.

Sappige, gegrilde lendestukjes? Geroosterde koteletjes? Gepocheerde zalm met béarnaisesaus? Knapperige Peking-eend? Gefrituurde kip? Tast toe.

U bent echter vast niet vergeten (en ik trouwens ook niet) dat u in eerste instantie dit boek leest om af te vallen. We zullen daarom eerst een beeld schetsen van het proces van gewichtsverlies. Naarmate u verder leest, hoe meer u ervan overtuigd zult raken dat u nooit meer in gewicht hoeft toe te nemen.

Als eerste moet u weten hoeveel kilo u wilt afvallen. U hebt dan namelijk een richtpunt, een streefgewicht. Vanuit psychologisch oogpunt kunt u heel plezierig en zeer gedisciplineerd het dieet blijven volgen, want u ziet Kunt u zich uit uw jeugd nog uw ideale gewicht herinneren, het perfecte gewicht bij uw postuur en spierontwikkeling? Veel mensen weten dat nog precies. Ze hielden hun gewicht een groot deel van hun leven constant. Bij de meeste mensen die dikker worden, begint dat na bepaalde gebeurtenissen zoals trouwen, kinderen krijgen, stoppen met roken of beginnen of stoppen met medicijnen.

Sommige mensen zijn altijd al stevig geweest. Als u tot die categorie behoort, zult u toch uw toevlucht moeten nemen tot tabel 17.1 hieronder. Die is niet perfect, maar geeft wel een indicatie van uw streefgewicht. We zullen nu bekijken hoe u ervoor kunt zorgen dat de verloren kilo's er niet met hetzelfde gemak weer aankomen.

Bepaal uw metabolische resistentie

We kijken eerst naar uw gewichtsverlies en de metabolische resistentie gedurende de eerste veertien dagen van het dieet. Tabel 17.2 op de volgende bladzijde geeft een indicatie van de mate waarin u last hebt van metabolische resistentie.

U zult vast wel hebben ontdekt dat de mate van lichamelijke weerstand tegen gewichtsverlies samenhangt met de moeite die het kost om in ketose te geraken. Met andere woorden, weerstand tegen gewichtsverlies is weerstand tegen ketose.

Bij het zojuist door u beëindigde Introductiedieet moest u zo min mogelijk koolhydraten consumeren, namelijk 15 tot 20 g per dag. Een slimme strategie. Als uw lichaam in staat is in ketose te geraken, is dit nu gebeurd. Het dieet staat extreem weinig koolhydraten toe omdat ik wilde laten zien datiedereen in ketose kan geraken. Dat geldt dus niet alleen voor personen die met bijna elk dieet zeer gemakkelijk gewicht verliezen maar ook voor de moeilijke gevallen, zij die nooit hadden verwacht af te kunnen vallen, totdat ze het Atkins-dieet gingen volgen.

Ik ben er zeker van dat meer dan 95 procent van u inderdaad gewicht heeft verloren. De overige 5 procent moet vooral het volgende hoofdstuk goed lezen en het dieet volgen dat ik speciaal voor mensen met een extreem hoge metabolische resistentie heb ontworpen.

Als u echter een doorsnee-lijner bent, kunt u nu verder gaan met een ietwat overvloediger versie van het Atkins-dieet. U bent nu bij een cruciale fase in uw voedingsprogramma aangeland. U zult ontdekken hoeveel koolhydraten u maximaal mag eten om overtollig gewicht te blijven verliezen. Dit is het maximum aan koolhydraten dat u in het stadium van Continu Gewichtsverlies van het dieet mag eten - uw Kritische Koolhydraten Niveau voor Gewichtsverlies (KXNG).

Begin wel met enige voorzichtigheid aan deze fase van het dieet. Ik benadruk ook hier het belang van koolhydraatarme groente, noten en andere bijgerechten in de eerste dagen. Het laatste dat we willen is dat u uit ketose raakt en de werking van de VMS tot stilstand komt. Als dat gebeurt, moet u het Introductiedieet weer volgen en moet ik u, net als veel andere patiënten, berispen: 'We zijn weer terug bij af.'

Onthoud dat sommige veel gebruikte etenswaren niet te verwaarlozen hoeveelheden koolhydraten bevatten. Een grapefruit bijvoorbeeld bevat 20 g en een appel niet veel minder. Zet dat naast het feit dat ongeveer 40 procent van de metabolisch zwaarlijvige vrouwen geen gewicht kan verliezen als ze meer dan 30 g koolhydraten per dag eten! Dat is dus voedsel dat u slechts met grote terughoudendheid en met mate mag nuttigen. Bij het Handhavingsdieet kunt u er nog meer dan genoeg van eten.

U moet eraan denken dat de meeste vruchten veel natuurlijke suikers bevatten. Gezien uw aanleg tot het ontwikkelen van glucose- en insuline-stoomissen, is het eten van fruit nogal riskant.

Uw persoonlijke hoeveelheid

Onthoud twee basisprincipes:

1. Bij dit dieet is het gewichtsverlies evenredig met de koolhydraatbeperking.

2. De hoeveelheid op te nemen koolhydraten kan worden gemeten. Als u zou willen, kunt u van elk voedingsmiddel het aantal koolhydraten noteren en daarna besluiten hoeveel u ervan zult consumeren. Zie hiervoor zowelde Koolhydratenteller aan het eind van dit boek, als tabel 17.2 in dit hoofdstuk.

Met deze basisprincipes in gedachten wil ik u verwijzen naar het koolhydraatniveau waarbij u gewicht kunt verliezen overeenkomstig uw KKNG. Als u onder dit niveau blijft, zult u inderdaad continu gewicht verliezen. Er zijn twee manieren om het KKNG te bepalen. Het hangt helemaal van uzelf af welke van de twee u kiest. Als u een precieze en ordelijke persoon bent die graag weegt, meet en telt, zult u het exacte niveau kunnen vaststellen. Naast die ene salade uit het Introductiedieet gaat u nu meer koolhydraten eten. Van al die extra etenswaren bepaalt u de hoeveelheid aanwezige koolhydraten.

U blijft hiermee doorgaan totdat u bij een bepaalde hoeveelheid koolhydraten geen gewicht meer verliest. Dat is dan uw KKNG. Als u daarboven gaat, zult u geen gewicht kwijtraken en misschien zelfs wel weer aankomen. Als u eronder blijft, zult u gewicht blijven verliezen. Degenen die zeer precies zijn en van rekenen houden, kunnen hun KKNG tamelijk nauwkeurig bepalen.

U kunt dus tegen een andere Atkins-lijner zeggen: 'Mijn Kritische Koolhydraten Niveau voor Gewichtsverlies bedraagt 45 g, of 32, of misschien zelfs maar 19.

U kunt natuurlijk ook van vuistregels uitgaan. Als u niet met getallen wilt goochelen, is die methode gemakkelijker. U verhoogt uw koolhydraatcon-sumptie gestaag, totdat u merkt dat u geen gewicht meer verliest. Hierna ' verlaagt u de hoeveelheid weer. U kunt grofweg schatten hoeveel salade en groente u eet en als u een goed oog voor maten en gewichten hebt, zit u goed.

Als u toch te veel koolhydraten binnenkrijgt, zal uw weegschaal de vergissing registreren en kan de 'misstap' weer worden rechtgezet. U vraagt zich misschien af of en wanneer de lipolyse-teststrookjes in deze procedure worden toegepast? In het algemeen kleuren ze op een niveau iets onder uw KKNG niet meer paars. Uw KKNG ligt slechts enkele grammen koolhydraten hoger dan dat punt.

Iedereen bereikt op een gegeven moment een plateau, dat wil zeggen een periode waarin geen gewicht meer wordt verloren. Dat is voor veel mensen zeer verwarrend. In de eerste perioden waarin u niet afvalt, zult u hoogstwaarschijnlijk een plateau hebben bereikt, maar dat wil niet zeggen dat dat ' ook uw KKNG is. Om met zekerheid uw KKNG vast te kunnen stellen, mag u gedurende enkele weken geen gewicht verliezen. U hoeft zich geen zorgen te maken over het tempo van vermageren, want haast is niet geboden.

U kunt het rustig aan doen, want dit is een afslankingsprogramma zonder einde. Het Continu Gewichtsverlies-dieet is het volgende stadium van het dieet. U hebt dan al bijna uw streefgewicht bereikt. Daarna volgt de belangrijke Pre-Handhavingsfase van het dieet (dit gebeurt meestal na enkele weken, hoewel sommige mensen enkele maanden nodig hebben) en ten slotte het Handhavingsdieet, Op dat moment krijgt u te maken met een andere belangrijke waarde. Uw Kritisch Koolhydraten Niveau voor Handhaving (KKNH) geeft aan wat de maximale hoeveelheid koolhydraten is die u mag consumeren zonder dat u weer in gewicht toeneemt. Voor de meeste slanke Atkins-lijners zal die hoeveelheid ergens tussen de 25 en 90 g per dag liggen. Zie tabel 17.3 hieronder.

De mate van metabolische resistentie kan misschien beter worden berekend aan de hand van het KKNG dan aan de hand van gegevens die zijn afgeleid uit de respons op een veertiendaags testdieet. Als u besluit door te gaan met het dieet, moet u echter wel exact weten hoe groot uw metabolische resistentie is.

Een trede hoger op de koolhydratenladder

Als u tamelijk gemakkelijk en systematisch de toegestane hoeveelheid gezonde koolhydraten wilt opvoeren, kunt u dit het beste doen door periodiek 5 g aan het totaal toe te voegen. Een halve avocado, 250 g bloemkool, zes tot acht stengels asperges en 25 g zonnebloempitten zijn bijvoorbeeld allemaal periodieke verhogingen van 5 g koolhydraten. Dertien aardbeien van gemiddelde grootte of 75 g oude kaas bevatten ook 5 g koolhydraten. Bekijk tabel 17.4 op de volgende bladzijde voor verdere suggesties.

U bent nu verlost van die eenvoudige salade die per dag het maximum bij het Introductiedieet was. U kunt nu het beste op een klein notitieblokje noteren hoeveel u dagelijks eet. Heb ik u niet voorspeld dat uw verstand de plaats van uw wilskracht zou innemen? U kunt uw hersenen weer activeren met de volgende informatie. Hoe meer u weet over de hoeveelheid koolhydraten van een bepaald voedingsmiddel dat u eet of graag zou willen eten, hoe beter u een effectief voedingsprogramma kunt samenstellen.

Als u nog steeds de hoeveelheden koolhydraten verhoogt (overigens ook als u dat niet doet), zult u bemerken dat u niet meer zo snel in gewicht afneemt. Het tijdstip waarop u deze veranderingen merkt, geeft ook duidelijk aan hoe groot uw metabolische resistentie tegen gewichtsverlies is. U hebt op de 15 g koolhydraten van het Introductiedieet misschien 2,5 kg per week verloren. In de eerste zeven tot tien dagen zou een deel daarvan vochtverlies kunnen zijn geweest doordat het dieet een sterk diuretisch effect heeft. Het werkelijke gewichtsverlies aan vet in de strenge fase van het Atkins-dieet zal misschien iets meer dan l kg per week zijn of ongeveer 5 kg per maand.

Het is niet ongebruikelijk om zo snel zo veel gewicht te verliezen. Madge O'Hara woog 71 kilo, bij een lengte van 1,55 meter, toen ze voor het eerst bij me kwam. Ze wilde terug tot 52 kg. In de eerste maand verloor ze inderdaad l 0 kg en ik schatte dat 2,5 tot 3 kg kilo daarvan vocht was. De volgende maand verloor ze 3 kg. Aan het eind van die maand lag ze ver voor op schema. Met haar streefgewicht in zicht nam ze de tijd om ook die laatste 6 kg te verliezen. Het duurde tien hele weken voordat ze die laatste zwaarwegende loodjes daadwerkelijk kwijt was. Ze had in die tijd rustig kunnen nadenken over haar permanente eetpatroon.

U moet er natuurlijk wel rekening mee houden dat u, nu u uw dieet hebt versoepeld, niet meer zo snel en veel zult afvallen. Daar komt nog bij dat, zoals bij elk dieet merkbaar is, u minder snel gewicht verliest naarmate u uw streefgewicht nadert. Het is zeer belangrijk om voor het kwijtraken van de laatste 5 kg ten minste twee maanden, maar liefst meer, uit te trekken. Zo komt u terecht in het Pre-Handhavingsstadium van het dieet - een bijna verplicht stadium als permanent gewichtsverlies uw hoofddoel is. Ik kan niet vaak genoeg benadrukken dat het beter is geleidelijk over te gaan op het Handhavingsdieet dan abrupt van de ene op de andere dag over te stappen. Dat is ook het punt waarop klassieke diëten tekortschieten, de zogenaamde nazorg ontbreekt.

Als u aan het einde van het Introductiedieet echter nog minstens 15 kg wilt kwijtraken, zal een aanzienlijke vertraging u niet met blijdschap vervullen. Ik zou u dringend willen aanraden om zeer langzaam koolhydraten toe te voegen, om de drie à vier weken 5 g.

In de derde week van het dieet mag u aan de salade die u al at, die 125 g broccoli toevoegen. De totale hoeveelheid koolhydraten bedraagt nu ongeveer 20 g per dag. Het is mogelijk dat uw gewichtsverlies afneemt van 2 tot ongeveer l kg. Het verschil wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt doordat u in de eerste twee weken vocht verliest. In de vierde week voegt u nog eens 5 g extra toe. U verliest l kg. De vijfde week verhoogt u het totaalaantal koolhydraten nogmaals met 5 g. U zult minder dan l kg afvallen. De gemiddelde metabolische resistentie ligt bij 35 of 40 g koolhydraten per dag. Op dit niveau zult u dan toch nog ongeveer 0,5 kg per week afvallen. Uw teststrookje zal dan nog steeds paars kleuren, maar niet meer zo donker als aan het begin van het dieet. Samen met het feit dat u continu gewicht verliest, geeft de paarskleuring aan dat u nog steeds in ketose bent.

U moet zelf bepalen hoe snel en hoe veel u wilt afvallen, maar ik denk dat u tevreden moet zijn met de huidige toestand. Waarom zou u zich zorgen maken als de kilo's verdwijnen en u langzaam maar zeker uw doel nadert? Stel dat u echter snel tot de conclusie komt dat die extra l O g koolhydraten niet zo belangrijk is als die extra kilo gewichtsverlies per week. U kunt er natuurlijk voor kiezen om langer op dat lagere koolhydraatniveau te blijven in de wetenschap dat u meer zou mogen nemen, als u dat zou willen. Als u uw streefgewicht nadert, moet u echter wel tijdig overstappen op het Pre-Handhavingsdieet.

Ik ben niet gemiddeld. Wat nu?

Als u bij 50 tot 60 g koolhydraten per dag nog steeds gewicht verliest en ook nog in ketose bent, hebt u een heel lage metabolische resistentie. U zult niet echt zwaarlijvig zijn geweest. Het zal een koud kunstje voor u zijn om met het Atkins Handhavingsdieet voor altijd slank te blijven. U bent iemand die zelfs na het eten van twee salades, twee soorten groente en misschien ook nog elke dag wat fruit toch nog op het ideale gewicht blijft. Als u het dieet nauwgezet blijft volgen en als u niet weer in gewicht toeneemt, mag u zelfs af en toe een aardappel of een beetje rijst eten. In aanmerking genomen dat u al een van de overvloedigste eiwitdiëten volgt die er zijn, voorspel ik u dat er nog een heleboel heerlijkheden voor uw neus zullen worden gezet. Ik wil wel eerst nog even weten hoe het eigenlijk komt dat u zo dik bent, want er schijnt niet zo veel mis te zijn met uw stofwisseling. U moet oppassen voor zelfdestructief gedrag. Het is mogelijk dat een onderdeel uw gewichtsprobleem is.

Sommigen van u hebben geen geluk gehad met hun metabolische resistentie. Degenen met een zeer hoge metabolische resistentie tegen vermageren zijn het meest gebaat bij dit boek. Als u geen gewicht meer verliest bij 20 tot 25 g koolhydraten per dag, moet u aan uw eten niet meer koolhydraten toevoegen dan is voorgeschreven voor het Introductiedieet. Ik weet zeker dat het volgende hoofdstuk zeer interessant voor u zal zijn en ik raad u aan het zeer zorgvuldig te lezen, hoewel het voornamelijk is geschreven voor die 5 procent die helemaal geen gewicht verliest met het Atkins-dieet.

Als u een hoge metabolische resistentie hebt en u slank en gezond wilt blijven, moet u veel meer lichaamsbeweging nemen. Eigenlijk raad ik dit iedereen aan. Als u dat niet doet, wordt het zeer moeilijk om gewicht te verliezen.

Als u bovendien ook nog in hoge mate insulineresistent bent en u uw koolhydraatconsumptie niet drastisch verlaagt, loopt u groot risico diabetes of hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Gezien deze medische consequenties is zwaarlijvigheid uw doodsvijand. U moet er alles aan doen om dit onder controle te krijgen.

Ik weet dat ik hoogstwaarschijnlijk voor eigen parochie preek, want degenen met een sterke metabolische resistentie tegen gewichtsverlies zijn er al geheel van overtuigd hoe ernstig hun probleem is. Als ernstig zwaarlijvigen eenmaal een succesvolle vermageringsmethode hebben gevonden zodat ze niet telkens weer met enorme hongergevoelens rondlopen, behoren ze tot de meest toegewijde lijners.

De onderdrukking van de hongergevoelens is hét grote voordeel van dit koolhydraatarm dieet. Zolang u op een ketogeen niveau blijft, zult u nog lang van dat voordeel kunnen genieten.

We zullen nu enkele mogelijke oplossingen bekijken voor degenen met een extreem hoge metabolische resistentie.

18 Bij extreme metabolische resistentie:het vetdieet

Al op de eerste bladzijden van dit boek zult u tot de conclusie zijn gekomen dat ik veel meer de nadruk leg op zwaarlijvigheid als gevolg van een stofwisselingsstoomis dan als gevolg van gulzigheid. Ik hoop dat ik hen die looit aan het bestaan van die mogelijkheid hadden gedacht, enigszins heb gerustgesteld. Het moet zeer verwarrend zijn om te horen dat het genieten van en uw totale overgave aan eten de enige oorzaak van uw zwaarlijvigheid is. Het is niet leuk om te moeten constateren datje te zwaar bent omdat je veel te veel eet. Ik kan u meedelen dat dat slechts zeer zelden het geval is. Aan zwaarlijvigheid ligt bijna altijd een stofwisselingsstoomis ten grondslag, namelijk hyperinsulinisme. Tot zover geen probleem. Wat gebeurt er als de metabolische hindernissen echter zo hoog blijken te zijn dat het lijkt alsof u helemaal geen gewicht kunt verliezen?

Voor sommige mensen is het wel degelijk onmogelijk om gewicht te verliezen, zelfs met effectieve diëten. Ik heb cijfers gezien van mensen met deze klacht en nog duizenden anderen van mensen waarbij hij wordt vermoed. Deze veel voorkomende kwaal wordt niet als zodanig herkend, hij wordt in geen enkel studieboek of naslagwerk beschreven. De meeste artsen ontkennen het bestaan van dit verschijnsel nog steeds, hoewel er de laatste tijd toch enigszins een kentering heeft plaatsgevonden.

ïk mag dus degene zijn die het beestje een naam geeft. Ik heb het 'metabolisch resistent tegen gewichtsverlies' genoemd of, in het kort, 'metabolische resistentie'.

Ik zou dit begrip als volgt willen definiëren: het onvermogen om gewicht te verliezen of om voldoende gewicht te verliezen totdat een redelijk streefgewicht is bereikt, zowel met een 1000-calorieëndieet als met een dieet van maximaal 25 g koolhydraten per dag. Het is zeer moeilijk om iemand te vinden die met deze dieetvoorschriften geen gewicht kan verliezen, maar het is niet moeilijk personen te vinden die stranden zodra hun ogenschijnlijk realistisch streefgewicht in zicht komt. Ik schat dat 4 procent van de zwaarlijvigen metabolisch resistent is, wat overeenkomt met l procent van de totale Amerikaanse bevolking. In Nederland zou dat neerkomen op 150.000 mensen. Nogal veel voor een kwaal die door medisch ingrijpen kan worden verholpen. Metabolische resistentie wordt echter nog steeds niet officieel als een ziekte erkend.

Ik zal proberen u te troosten door een hoofdstuk alleen voor u te schrijven.

Hoe weet u of u metabolisch resistent bent?

Dat kunt u proefondervindelijk vaststellen. Als u zeer langzaam gewicht verliest en bij vorige dieten geruime tijd aan uw plafond zat, informeer naar of zoek zelf een 1000-calorieën versie van dat dieet. U moet dat lang genoeg volgen (twee tot drie weken) om er zeker van te zijn dat u ook dan nog steeds geen gewicht verliest. Als dat het geval is, zou dat door metabolische resistentie kunnen worden veroorzaakt, maar ik zou die conclusie niet te snel willen trekken.

Ik heb namelijk ontdekt dat drie van de vier mensen die geen gewicht verliezen bij 1000 calorieën uitgebalanceerd voedsel, wel afvallen bij het Introductiedieet. Uw volgende stap is dus logischerwijze op dit dieet over te gaan. Het is evenwel goed mogelijk dat u met het Introductiedieet afvalt, maar dat u weer vastloopt voordat u uw streefgewicht hebt bereikt. Dan pas zal de diagnose 'metabolisch resistent' definitief kunnen worden gesteld. De overigen, die hun ideale gewicht wel bereiken, zij het langzaam en met moeite, zullen door mij worden gediagnostiseerd als relatief metabolisch resistent.

Wat moeten de metabolisch resistenten doen?

Mijn eerste reactie is om een arts te vinden die metabolisch resistenten behandelt, omdat u zeker medisch advies nodig hebt. Ik twijfel echter of u zo iemand zult vinden. Ik heb er nog nooit een ontmoet.

Er moeten in het begin echter wel medische vragen worden beantwoord, zoals 'gebruikt u medicijnen?'. Als dat het geval mocht zijn, is de kans groot dat deze de oorzaak van uw metabolische resistentie zijn.

De grootste boosdoeners zijn de psychotrope medicijnen: fenothiazinen, antidepressiva zoals prozac, kalmeringsmiddelen, lithium enzovoort. Daarnaast zijn er ook nog hormonen, zoals oestrogenen, en prednison en andere steroïden die ervoor zorgen dat u in gewicht toeneemt en die gewichtsverlies tegengaan. Dit geldt ook voor veel medicijnen tegen artritis, vooral de zogeheten NSAIDS (niet-steroïd bevattende ontstekingsremmende preparaten). Verder plaspillen en andere cardiovasculaire medicijnen, die echter een minder sterk effect hebben. Insuline en orale geneesmiddelen tegen diabetes hebben eveneens zeker enig nadelig effect. Er wordt beweerd dat in feite elk medicijn de toestand van een metabolisch resistent persoon kan verslechteren.

U denkt toch niet dat ik zomaar met mijn medicijnen stop?

Natuurlijk verwacht ik dat niet van de lezer, daarvoor zijn de mogelijke risico's te groot. Het is echter wel het uiteindelijke doel van mijn patiënten. U kunt niet zomaar ineens met onmisbare medicijnen stoppen, behalve als u er een net zo werkzaam alternatief tegenover stelt. Het verbaast u misschien te horen dat er voor elke hierboven beschreven medicijngroep een effectief voedingsalternatief beschikbaar is. Dit onderwerp valt echter buiten het kader van dit boek.

Het gaat hier om het langzaam vervangen van de verdachte medicijnen door het voedingsprogramma (dieet en supplementen) dat een goed alternatief kan zijn.

(N.B. U hebt wel hulp nodig van een ervaren deskundige; u moet dit niet in uw eentje doen.)

Als u aandacht aan het medicijnprobleem hebt geschonken, kunt u nu aan uw hormonaal evenwicht gaan werken. Veel metabolisch resistente personen hebben een slechte schildklierfunctie. Ik onderzoek dit met behulp van een aantal standaardtests. Met één van deze tests meet ik het niveau van het hormoon TSH (thyroid stimulating hormone, ofwel schildklierstimulerend hormoon), wat een betrouwbare test is. Een andere test meet of er antilichamen tegen de schildklier voorkomen. Als de metabolische resistentie echter is geassocieerd met specifieke klachten die horen bij een vertraagde werking van de schildklier, zoals lusteloosheid, broos haar, ruwe huid, onregelmatige menstruatie, depressiviteit en problemen met de temperatuurregulatie, doe ik nog een andere test, namelijk één waarbij de basale lichaamstemperatuur wordt gemeten.* Als u als gevolg van een zwakke schildklierfunctie last hebt van een van deze klachten, zal een corrigerende dosis van het schildklierhormoon (door uw arts voor te schrijven) uw metabolische resistentie hoogstwaarschijnlijk verbeteren. Als uw arts dit weigert te doen, vertel hem dan van mijn ervaringen, namelijk dat een onder soortgelijke omstandigheden en onder begeleiding uitgevoerde therapeutische schildklierbehandeling nooit riskant is gebleken,

Met behulp van een simpel, thuis uit te voeren onderzoek kunt u bij twijfel altijd definitief vaststellen of u wel of niet metabolisch resistent bent. Gebruik daarvoor de lipolyse-teststrookjes nadat u het strenge Introductiedieet enige dagen hebt gevolgd, maar u mag deze keer alleen vlees, gevogelte, zeebanket, eieren en kaas eten en dus zelfs geen salade!

*Deze kan worden bepaald door een thermometer l O minuten onder uw arm te houden, voordat u 's morgens uit bed stapt. Als het gemiddelde van vier of meer ochtendbepalingen 36 'C of lager is, is dat het prima facie-bewijs van een trage schildklierwerking.

Bij hen die werkelijk metabolisch resistent zijn, zal het strookje echter niet paars kleuren.**

Er zijn ook mensen die wel in ketose raken, enkele centimeters in omvang afnemen en bij wie de vetreserves worden afgebroken, maar die toch geen gewicht verliezen. Een verklaring hiervoor wordt meestal gezocht in het gebruik van medicijnen of in hormonale problemen.

Voor de hardnekkig metabolisch resistenten

Er zullen ook mensen zijn die met het Introductiedieet niet afvallen en zelfs niet met een vetarm dieet met minder dan 900 calorieën. Sommigen kunnen onder geen enkele omstandigheid in ketose raken. De volgende uiteenzetting is speciaal voor hen.

Als u ontevreden bent omdat het allemaal niet zo loopt als u van tevoren had gedacht, kunt u op twee manieren reageren, namelijk op een destructieve en een constructieve manier. U kunt toegeven aan uw frustratie - en ik heb al veel mensen op een dergelijke manier zien reageren - en tegen uzelf zeggen: 'Waarom zou ik een dieet volgen, het is al die moeite niet waard' en besluiten om ermee te stoppen. De gevolgen zijn treurig maar voorspelbaar. Als u met een uiterst effectief dieet niet afvalt, zult u vast en zeker zeer snel weer in gewicht toenemen als u dit dieet versoepelt. Doordat u uw eetgedrag door het dieet weer onder controle had gekregen (door uw hyperinsulinisme te onderdrukken), zal het verlies van die controle de gewichtstoename alleen maar versnellen.

De constructieve reactie op het 'vastzitten' houdt een objectief stukje zelfanalyse in, dat tot de onvermijdelijke conclusie leidt: 'Wat ik móet doen, zei ik ook doen.' Stoppen met het volgen van het dieet is de juiste reactie, maar u moet dat alleen doen omdat u een beter dieet wilt gaan volgen. We hebben twee effectieve methoden besproken om gewicht te verliezen. De ene is beperking van de hoeveelheid koolhydraten. De andere is vasten, ofwel beperking van alle voedingsstoffen, en wordt doorgaans gedaan door calorieën te tellen (wat een zekere mate van onnauwkeurigheid inhoudt). Probeer minder te eten (kleinere porties, minder calorieën, minder calorierijk voedsel, dat wil zeggen minder vet) en onderzoek de reactie van uw lichaam daarop. Misschien werd u verleid door het concept 'eet zo veel als u nodig hebt' wat u misschien hebt geïnterpreteerd als 'eet zo veel als u wilt.'

** In het Atkins Center kunnen we de mate van ketose nauwkeuriger bepalen. We maken dan gebruik van de ketonanalysator die de hoeveelheid ketonen meet die door de longen wordt uitgescheiden, een hoeveelheid die direct evenredig is met het bloedniveau. Op die manier kunnen we elk uur het ketonenniveau bepalen ter bestudering van de stofwisselingsreacties van de patiënt.

Deze twee uitspraken zouden wel eens heel verschillend kunnen zijn. De effectiefste methode zou kunnen zijn dat u tegen uzelf zegt: 'Ik eet precies zo veel dat ik geen last heb van ondraaglijke hongergevoelens, en niet meer'. Het staat buiten kijf dat iemand die niet meer verder komt, dat als eerste moet proberen.

Doe dat eerst en ga verder met dit hoofdstuk nadat u uw nieuwe volumebeleid een redelijke kans hebt gegeven (misschien zelfs pas na enkele weken). U moet nu de volgende vragen beantwoorden. Heeft het zojuist aangepaste dieet nu wel effect? Zo ja, ben ik nu net zo gelukkig als met mijn Introductiedieet? Voel ik me net zo goed? Kan ik dit mijn leven lang volhouden? Als het antwoord op al deze vragen ja is, hoeft u niet verder te lezen. U hebt uw antwoord gevonden. Als u op een of meer vragen nee hebt geantwoord, moet u verder lezen.

De tweede vermageringsmethode waar we mee werken (en tevens de belangrijkste) is koolhydraatbeperking. Ik bespreek die hier als tweede, alleen maar omdat bij het Introductiedieet, dat u al hebt gevolgd, toch al heel weinig koolhydraten zijn toegestaan. Het is natuurlijk niet zo dat u helemaal geen koolhydraten mag, want die bevinden zich ook in de groente, de salade, het citroensap en de andere zeer weinig koolhydraathoudende etenswaren die dit dieet draaglijk maken. Wat zou er gebeuren als zelfs deze u werden ontzegd? (Ik zou dit eigenlijk niet hoeven te zeggen, maar als u aten toe vals speelt, moet u daar nu meteen mee ophouden. U moet u schamen uw stofwisseling de schuld te geven van iets wat in feite wordt veroorzaakt door gebrek aan discipline.)

Begin weer vanaf het absolute nulpunt wat betreft de hoeveelheid koolhydraten en stel uzelf dezelfde vraag. Heeft het dieet nu wel effect, voelt u zich goed, bent u gelukkig en zou u dit dieet de rest van uw leven kunnen volhouden?

Als u nog steeds geen gewicht verliest, bent u hardnekkig metabolisch resistent. Het ergste is dat niemand in de gaten heeft in welke gevangenis u leeft. Ga dan met mij verder. Ik ben waarschijnlijk een van de weinige mensen die u begrijpen. Welke andere deskundige heeft het bestaan van uw probleem erkend?

Vroeger zei ik altijd: 'U kunt natuurlijk altijd de hoeveelheid calorieën en koolhydraten verminderen, zodat u op een gegeven moment niets meer eet.' Dat klinkt misschien niet eens zo gek voor mensen die het nog nooit hebben geprobeerd. Het vasten, als het proces eenmaal in gang is gezet, kent zeer veel zelfbeschermende mechanismen. Als u vast, komen er veel meer VMS en andere vetmobiliseerders vrij dan bij enig ander dieet. VMS leidt tot ketose, het verdwijnen van het hongergevoel en een verscheidenheid aan andere voordelen waardoor de gemiddelde vaster zich aangenaam en vaak opgewekt voelt.

Het wonderlijke van vasten en het Atkins-dieet is dat u met het Introductiedieet een maximale produktie van VMH kunt bewerkstelligen en daarna, zonder onderbreking, kunt overschakelen op vasten zonder dat u last hebt van de honger en de onaangename gevoelens die vasten de eerste twee dagen kenmerken. Volg dus de eerste twee à drie dagen een dieet met alleen maar vlees, eieren, vis en gevogelte, zodat u uw vastenperiode al in ketose kunt beginnen.

Zoals het Benoit-onderzoek al heeft aangetoond, gaat vasten gepaard met het verlies van zowel lichaamsweefsel als vet. Het kan dus zijn dat u kilo's verliest die u eigenlijk niet wilt verliezen. Daar komt nog bij dat het verlies van belangrijke mineralen als kalium voor sommige mensen levensgevaarlijke gevolgen kan hebben. Het heeft al vele tientallen mensen het leven gekost (naast kaliumgebrek meestal als gevolg van hartritme-stoomissen).

Ik vind, zoals de meeste voedingsdeskundigen trouwens, dat vasten levensbedreigend kan zijn en in milde vorm moet worden toegepast. Elektrolyten zoals kalium zouden in grote hoeveelheden toestaan moeten zijn, zodat de voorkeur uitgaat naar vastenperioden waarin u wel vruchtensap of groentebouillon mag drinken. (Maakt u zich er geen zorgen over dat ik niet in details treed. Ik heb u op dit moment namelijk iets veel interessanters te vertellen.)

Een van de huidige rages is het eiwitbeperkt (semi-)vasten. Het is een van die 'formule-diëten' waarmee ook Oprah Winfrey spectaculaire maar slechts tijdelijke resultaten boekte. Deze diëten zijn gebaseerd op de effectiviteit van het vasten, maar hebben ook veel overeenkomsten wat betreft de risico's, die echter wel zo klein mogelijk worden gehouden. De meeste van deze diëten staan echter ook koolhydraatopname toe, waardoor een belangrijk deel van het gewichtsverlies te danken is aan het afbreken van lichaamsweefsel. Dat en het feit dat ze niet zorgen voor een levenslange handhaving van de geboekte winst, verklaart de beruchte snelle toename in gewicht die zo vaak in dergelijke gevallen wordt geconstateerd.

Wat is hierop uw antwoord, dr. Atkins?

Het beste antwoord op metabolische resistentie is niet echt nieuw. Het is al 27 jaar bekend. U herinnert zich wellicht nog het Benoit-onderzoek dat ik uitvoerig heb beschreven? Hij onderzocht een dieet dat met betrekking tot het verlies aan lichaamsvet het vasten met 88 procent overtrof. Benoit had gewoon een van de experimentele diëten van Kekwick en Pawan gebruikt.

Een opzienbarend dieet dat zulke spectaculaire resultaten opleverde dat de

vooringenomen woordvoerders van het establishment de resultaten niet wilden geloven. Het bevatte 1000 calorieën waarvan 90 procent vet! De overige 100 calorieën bestonden uit ongeveer 15 g eiwitten en 10 g koolhydraten.'1'

Ik hoop niet dat ik uit de school klap als ik u vertel dat de proefpersonen uit de onderzoeken van Kekwick en Pawan en van Benoit helemaal niet genoten van hun experimentele diëten, hoewel ze zich wel goed voelden. U weet echter hoezeer ik in voedsel ben geïnteresseerd. Toen ik hun verbazingwekkende resultaten las en herlas, dacht ik opeens bij mezelf: 'Dat kan ik ook!' Ik wist dat ik van het dieet van Kekwick en Pawan een aangenaam en genietbaar dieet kon maken. Ik heb het mijn metabolisch resistente patiënten laten volgen en ze gingen vooruit. Ik heb het niet gebruikt bij mijn normale patiënten, omdat ik geloof dat het dieet voor mensen die niet echt metabolisch resistent zijn risico's inhoudt. Zij die ontevreden zijn over de mate van gewichtsverlies, moeten overstappen op het reguliere Atkins-dieet en het nauwgezet blijven volgen. Gebruik het hierboven genoemde alternatief alleen voor korte perioden van minder dan vijf dagen.

Het vetdieet

Door 100 g vet worden 900 calorieën geleverd (90 procent van de toegestane 1000 calorieën). Dat is niet echt veel als u weet dat dat nog minder is dan een half pakje boter.

We zullen nu bekijken hoe we die 100 g in gezond en smaakvol voedsel kunnen vertalen.

We beginnen met twee toegestane etenswaren die samen die 90 procent voor hun rekening nemen, namelijk heerlijke luxe roomkaas en onweerstaanbaar lekkere macadamianoten. Met 250 g roomkaas of 125 g macadamianoten hebt u de totale hoeveelheid toegestaan vet bereikt.

U weet net zo goed als ik dat u met een hapjesdieet sneller succes zult hebben dan met een schrokdieet, met andere woorden, het is zeer aan te bevelen om regelmatig kleine porties te nemen in plaats van alles in één keer. U kunt het best de toegestane etenswaren in vier kleine porties van 250 calorieën of vijf van 200 calorieën verdelen. Het vasten wordt dus aangevuld met het eten van vetrijk voedsel (zoals die macadamianoten) net zoals bij eiwitarm vasten met eiwit verrijkte drankjes worden genomen. U moet wel onthouden dat dit dieet alleen mag worden gebruikt door mensen wier lichaam zich net zo verzet tegen het verliezen van vet als een vos tegen het verlies van zijn haren. Het is dus niet geschikt voor mensen die snel vet willen verliezen.

U kunt het vetdieet op verschillende manier toepassen. U kunt kiezen voor 50 g roomkaas om 7 uur 's ochtends, 3 uur 's middags en rond bedtijd, afgewisseld met 25 gram macadamianoten om 11 uur 's ochtends en 7 uur 's avonds. Het is de moeite waard om dit meteen na het Introductiedieet twee dagen te proberen

· Deze aantallen geven aan dat het dieet geen eiwitten bevat en daarom niet geschikt is voor langdurig gebruik, tenzij regelmatig aminozuursupplementen worden genomen. U zult al hebben gemerkt dat koolhydraten niet noodzakelijk zijn en daarom hoeft de koolhydraatbehoefte niet met supplementen te worden aangevuld.

om uzelf te bewijzen dat u geen hongergevoel meer krijgt, dat uw bloedsuikergehalte opmerkelijk stabiel is en dat u zich goed voelt. Wat moet het een fantastisch gevoel zijn om te weten dat u zich heel gemakkelijk kunt aanpassen aan het effectiefste vetoplossend dieet ooit in een medisch tijdschrift beschreven.

Is dat alles wat ik mag eten?

Er zijn nog een heleboel andere dingen die u mag eten. Ik, als gastronoom, kan u helpen om van uw vetdieet een aangename ervaring te maken. Ik kan het basisdieet zo aanpassen dat iedereen er plezier van kan hebben. Voor degenen die al jaren geen grammetje vet hebben aangeraakt omdat ze denken dat dat het enige is dat helpt, kan dit een antwoord op alle onvervulde wensdromen zijn. Die porties van 200 calorieën die u neemt, kunnen bevatten:

· 50 g zure room, met daarbij l theelepel kaviaar, geserveerd op drie of vier stukjes knapperig gebakken spekzwoerd.

· l gekruid ei zonder wit, op stukjes spekzwoerd of op een dun plakje sojabrood.

· 50 g paté van Graham Newbould geserveerd op sojabrood.

· 50 g gram kipsalade, bereid met drie keer de normale hoeveelheid mayonaise (of hamsalade, eiersalade, garnalensalade).

· 25 g van de vorige in een halve avocado.

· 60 g volle slagroom, kunstmatig gezoet, met vanille.

· U kunt natuurlijk ook uw keuze bepalen aan de hand van hoofdstuk 5 (recepten en menu's). Let vooral op de chocoladetruffels.

Verder mag u zoveel calorie-arme dranken nuttigen als u wilt. Achterin vindt u een lijst van toegestane dranken. We zijn dus uitgegaan van een dieet dat in eerste instantie werd samengesteld om vast te stellen of vetten minder dikmakend zijn dan eiwitten of koolhydraten. Daarna hebben we het aangepast tot een aangenaam en goed te verdragen dieet dat bovendien ook metabolische resistentie kan verhelpen.

We moeten eerst bepalen of deze methode ook u kan helpen. Vetonthouders moeten hun urine voor, tijdens en na deze periode onderzoeken met teststrookjes. Als u bij dit dieet niet in ketose raakt, moet u zich laten onderzoeken door een arts die in stofwisselingsstoornissen is gespecialiseerd. Ik weet zeker dat daar de oorzaak van het mislukken ligt. Ik verwacht dat niet meer dan enkele tientallen lezers van dit boek in die categorie zullen vallen. Mijn medewerkers zullen daarom zeker voldoende tijd kunnen uittrekken om de mensen in deze elitegroep te woord te staan en hun vragen te beantwoorden. De meesten van u zullen echter een hulpmiddel hebben gevonden in de strijd tegen zwaarlijvigheid zodat u vanaf nu toch als een slanke den door het leven kunt.

Wat mij nu nog rest, is u te vertellen hoe u dit middel moet gebruiken. Ik geloof niet dat het vetdieet langer dan een week mag worden volgehouden. Dit is eenvoudigweg een veiligheidsmaatregel omdat het dieet nog niet op de effecten op lange termijn is onderzocht. Het kan daarom het beste worden afgewisseld met het Introductiedieet of een ander streng niveau van het Atkins-dieet. Het allerbelangrijkste aspect van die verandering is ervoor te zorgen dat er geen koolhydraten kunnen worden opgenomen, wat de VMH-produktie onderdrukt. Uw uitgangspunt moet blijven: afvallen met het vetdieet en handhaving van dat gewichtsverlies met het Atkins-dieet. Een metabolisch resistent persoon kan niet verwachten snel gewicht te verliezen en moet zo geduldig als Job zijn. Houd er rekening mee dat het wel één of twee jaar kan duren voordat u uw doel hebt bereikt. U mag zeer tevreden zijn als op dat schema gestaag vooruitgang boekt.

Mijn metabolisch resistente patiënten

Ik heb honderden metabolisch resistente patiënten in mijn praktijk gehad, misschien wel meer dan welke andere arts dan ook. Ik zou graag willen dat ik u het medicijn tegen deze resistentie kon aanbieden, maar helaas, dat kan ik niet.

Ik heb wel een groot aantal voedingsstoffen ontdekt waar sommige resistente mensen baat bij hadden, maar er is geen enkele stof die deze kwaal bij iedereen heeft kunnen verhelpen. Hardnekkig metabolisch resistente patiënten moeten hoofdstuk 22 goed lezen, omdat daar die lijst met voedingsstoffen staat afgedrukt. Daarnaast worden ook nog andere voordelen van het verantwoord gebruik van voedingssupplementen besproken. Als uw metabolische resistentie tegen gewichtsverlies zo ernstig is dat ook dit boek uw probleem niet volledig kan oplossen, hoop ik dat u een medische of voedingsdeskundige zult vinden die goed bekend is met het gebruik van voedingssupplementen en die u kan helpen met vragen over dosering, duur, combinaties (welke stof kan het beste wel/niet met welke stof) en eventuele risico's die aan het gebruik ervan zijn verbonden.

Uw klachten zullen altijd ernstiger zijn

Als u in dit hoofdstuk veel van uw problemen bent tegengekomen, is dat bepalend voor de manier waarop u de rest van dit boek leest. De uitspattingen waaraan de andere lijners bij het Handhavingsdieet zich nu en dan mogen overgeven, zullen voor u tot een minimum aantal beperkt moeten blijven.

19 Pre-Handhaving - voorbereiding op permanente slankheid

Als u dit stadium van het dieet hebt bereikt, hoeft u nog maar weinig overtollige ballast kwijt te raken. Ik adviseer lijners om niets te overhaasten. Als u nog maar 2 tot 5 kg hoeft kwijt te raken, ga dan heel geleidelijk over op het Handhavingsdieet. Afhankelijk van de mate waarin het gewichtsverlies bij nadering van uw streefgewicht stagneert, zal het twee weken tot twee maanden duren voordat u het CGV-stadium bereikt. Ik raad u aan het proces nog meer te vertragen. Hoe langzamer u die laatste kilo's verliest, hoe beter. Ik denk dat u de hoeveelheid koolhydraten moet verhogen totdat u niet meer dan een halve kilo per week afvalt. Op het moment dat u uw 'ideale' gewicht bereikt, volgt u in feite al het Handhavingsdieet en zult u al spoedig geen gewicht meer verliezen. In de voorafgaande weken:

o zult u aan uw permanente voedingsprogramma hebben kunnen wennen en

o zult u een goede indruk hebben gekregen hoe dat in de toekomst zal zijn.

Constructieve koersveranderingen

Bij het Pre-Handhavingsdieet zult u leren aanpassingen aan te brengen in de Introductie- en CGV-diëten waardoor u toch nog steeds, weliswaar langzaam, blijft afvallen. Voer een of twee veranderingen per weck door, zoals het toevoegen van een stuk fruit of een zetmeelrijk gerecht, bijvoorbeeld wat bruine rijst of een gebakken aardappel. Op het moment dat u uw streefgewicht en het Handhavingsstadium hebt bereikt, zult u misschien al drie van dergelijke gerechten hebben toegevoegd. Een glas wijn, een paar sneetjes grof volkorenbrood en als lunch een halve meloen. Als u slechts in geringe mate metabolisch resistent bent, kunt u per week nog een paar gerechten extra toevoegen. U moet echter wel voorzichtig zijn. Er is een aantal oorzaken waardoor sommige lijners problemen bij het Handhavingsdieet krijgen.

l. Ze beseffen niet half hoe streng het Handhavingsdieet nog steeds moet zijn.

2. Ze stellen verbaasd vast dat de hongergevoelens weer de kop opsteken als ze uit ketose zijn.

Dit verklaart het belang van het Pre-Handhavingsdieet. Dit is het stadium van het dieet waaraan u zich voor de rest van uw leven moet aanpassen. Door het Pre-Handhavingsdieet raakt u ook langzaam uit ketose, uw beschermer. U zult iets meer willen eten. Doet u dat gerust. U moet echter vermijden dat u zich achteloos volpropt. U hebt helemaal niets in te halen. In vergelijking met andere diëten hebt u op dit dieet geen last van pijn of honger gehad.

Onderdrukking van de eetlust heeft uw leven tot nog toe vergemakkelijkt. U hebt nu tijd om na te denken over aanvullingen op uw eetpatroon. U moet zeer geleidelijk koolhydraten toevoegen en als het ware voldaan en veilig het Handhavingsstadium binnenglijden. Zoals u spoedig zult merken, is het voor een effectief levenslang Handhavingsdieet noodzakelijk elk van de vier stadia van het dieet op het geëigende moment te doorlopen. Geen enkel ideaal gewicht zal constant blijven, net zoals geen enkel persoon constant hetzelfde denkt en doet.

Het zal heus wel enkele keren in uw leven voorkomen dat u weer aankomt. U kunt er gelukkig op vertrouwen dat u dit extra gewicht weer snel kunt kwijtraken. De meeste mensen vinden het een groot voordeel dat ze hun gewicht met dit dieet zo gemakkelijk constant kunnen houden. We zullen nu gaan bekijken hoe dat in zijn werk gaat.

20 De handhavingsfase - voor altijd slank

De klokken zouden moeten luiden, de vlaggen zouden moeten worden uitgestoken: u hebt het gehaald. U bent op het punt aangekomen waar miljoenen zwaarlijvigen sinds hun vroegste jeugd niet meer zijn geweest, namelijk op hun ideale gewicht. U zult hier ook mentaal een grote opkikker van krijgen. Ik denk dat er echt niemand, geen man, vrouw of kind, zal zijn die er niet gezond en goed uit wil zien.

Kijk in de spiegel, koop op uw nieuwe maat gesneden kleren of trek de kleren weer aan die u al jaren wegens een overmaat aan vetrollen niet hebt kunnen dragen en neem de complimenten van de mensen dankbaar in ontvangst. Ik denk dat u aan aandacht geen gebrek zult hebben.

Hebt u de strijd tegen de uitdijende rondingen gewonnen? Of bent u alleen nog maar door de keuring heen gekomen en moet de strijd nog worden aangegaan? Als deeltijdlijner en voltijdlekkerbek kan ik met overtuiging beweren dat het laatste inderdaad het geval is. Recidivisme onder lijners die veel gewicht hebben verloren, is een algemeen bekend en veel voorkomend verschijnsel. Vele cynische artsen raden daarom al af om zelfs maar met lijnen te beginnen. U hebt dringend behoefte aan een Handhavingsdieet en een vastberaden aanpak.

Marjorie Burke was 41 jaar oud en woog 115 kg toen ik haar voor het eerst zag. Sinds ze volwassen is, heeft ze nooit minder dan 80 kg gewogen. Ze heeft alle diëten geprobeerd, inclusief het beroemde vloeibaar-eiwitdieet, waardoor ze na verloop van tijd kaal begon te worden. Ze zei dat ze al meer dan twintig jaar elke ochtend depressief en teleurgesteld voor de spiegel stond bij de aanblik van haar eigen spiegelbeeld. Die gevoelens zijn nu verdwenen en zijn deel van een verleden dat ze het liefst zo snel mogelijk wil vergeten.

Zou ze ooit terugvallen in haar oude eetgewoonten? Het antwoord was overduidelijk: nooit, nooit, nooit.

Bescherm uw gewichtsverlies

Ook u hebt veel moeite en energie in deze lessen geïnvesteerd. Omdat u en ik weten dat u gemakkelijk weer in gewicht toe kunt nemen, wil ik u vragen elk signaal te registreren dat wijst op hernieuwde gewichtstoename.

Als uw stofwisseling het aankan, zal ik u, weliswaar met mate, vele etenswaren toestaan waar u vroeger zo gek op was, met uitzondering natuurlijk van suiker,

Mijn ervaring met het behandelen van zwaarlijvige patiënten heb ik opgedaan met meer dan duizend patiënten die vier of vijf keer hun streefgewicht hebben bereikt maar ook evenzoveel keren weer in gewicht toenamen. Ik kan u verzekeren dat u niet meteen weer terug moet keren naar uw oude eetpatroon zodra u uw ideale gewicht hebt bereikt. U moet dus niet proberen uw oude eetgewoonten weer op te pakken, want u zult dan zonder twijfel de regels van het dieet overtreden. Dat zou ook duidelijk aantonen dat u helemaal niets van het dieet hebt begrepen en geleerd (wat wel te verwachten was, aangezien diëten nu eenmaal geen leermeesters zijn). Dit dieet is echter een ervaring en ervaringen schijnen wél goede leermeesters te zijn. Ik hoop dat u hebt geleerd voor uzelf een eetpatroon samen te stellen dat u de rest van uw leven kunt en zult blijven volgen.

De harde feiten van handhaving

U zou uzelf de volgende vraag moeten stellen: 'Bij welk koolhydraatniveau voel ik mij het beste?' Dat is verstandiger dan op zoek te gaan naar de maximale hoeveelheid koolhydraten die u mag consumeren zonder dat u in gewicht toeneemt. Veel mensen vinden dat ze zich beter voelen bij een vrij laag koolhydraatniveau (misschien maar 25 of 30 g per dag) dan op de minst strenge versie van het dieet. Dat zou dan bijvoorbeeld twee salades en veel groente kunnen zijn. Samen met voldoende hoeveelheden eiwitten en vet levert dat een zeer gezond dieet op.

Andere mensen voelen zich het best bij een twee keer zo hoge koolhydraat consumptie en hebben ook een stofwisseling die dat aankan. U kunt dus een perfect bij u passend dieet samenstellen. Uw ideale koolhydraatniveau is het niveau waarbij u zich het best voelt en toch niet in gewicht toeneemt.

Een heerlijk leven

Zoals u reeds hebt begrepen, bestaat het Atkins-dieet eigenlijk uit vier diëten: het Introductiedieet, de strengste vorm van een koolhydraatarm, ketogeen dieet; het Continu Gewichtsverlies-dieet (CGV-dieet), bedoeld om het gewichtsverlies op lange termijn te continueren; het cruciale Pre Handhavingsdieet waarmee u vast kunt wennen aan de belangrijke overgang van afvallen naar stabiliseren; ten slotte het Handhavingsdieet dat we in dit hoofdstuk bespreken en dat is bedoeld om u slank en gezond te houden, uw hele verdere leven lang.

De meesten van mijn patiënten merken na het bereiken van de handhavingsfase hoe ontzettend gevarieerd, rijk en bevredigend dit dieet is.

Toen Donna Miller mij enkele jaren geleden voor het eerst consulteerde, was ze lusteloos en moe, had allerlei allergieën en sleepte ze 13 kg te veel met zich mee. Ze was altijd al een liefhebber geweest van brood, bolletjes en pizza's. In vier maanden tijd kon ze opeens kleren maatje 38 aan terwijl ze zich voorheen altijd met veel pijn en moeite in maat 44 moest wringen. Ze barstte weer van de energie nadat ze de tarwe, suiker en melk had gelaten voor wat ze waren. Maar wat zou ze in de toekomst moeten eten? Ze is een vindingrijke vrouw en ik hoop dat u haar dieet net zo aantrekkelijk zult vinden als ik. Als ontbijt eet ze tegenwoordig meestal plakjes tonijn en een kleine salade of twee roereieren met tahoe. Als lunch bakt of stoomt ze groente op zijn Japans met daarbij corned beef of een vetarme hamburger of vis. Als avondmaal eet ze graag courgettes, aubergines of asperges met daarbij een tomatensausje met knoflook, peterselie en andere kruiden. Verder eet ze ook vaak kip, ribkotelet en zalm. Ze heeft ook ontdekt dat ze linzen, spliterwten en boekweit kan hebben zonder er dik van te worden. Ze roostert vaak boekweit en doet daar kaneel en een paar stukjes appel bij. Donna heeft druk geëxperimenteerd met haar salades sinds ze het dieet volgt. Het grote voordeel van dit dieet is volgens haar dat het veel alternatieven biedt. Ze kan weer genieten van het eten, dit in tegenstelling tot haar vorige zeer strenge en saaie zetmeelrijke dieet. Wat de meeste indruk op me heeft gemaakt, is dat alles wat in haar nieuwe dieet voorkomt, vers en gezond is.

Ik daag iedereen uit een nog overvloediger dieet dan het Atkins-dieet samen te stellen waarop u in goede conditie en gezond kunt blijven. Bij dit dieet gaat het niet zozeer om onmiddellijk gewichtsverlies, hetgeen uiteindelijk toch gebeurt, maar om uithoudingsvermogen. In plaats van u terug te sturen naar het land der zwaarlijvigen, zal het Atkins-dieet u een permanent plaatsje in de tuinen der slankheid bezorgen. U volgt het Handhavingsdieet, u bent gelukkig met wat u eet en u voelt zich geweldig. Wat gebeurt er echter als u op een gegeven moment merkt dat die vreselijke kilo's en centimeters een come-back voorbereiden?

De meesten van mijn patiënten merken na het bereiken van de handhavingsfase hoe ontzettend gevarieerd, rijk en bevredigend dit dieet is.

Toen Donna Miller mij enkele jaren geleden voor het eerst consulteerde, was ze lusteloos en moe, had allerlei allergieën en sleepte ze 13 kg te veel met zich mee. Ze was altijd al een liefhebber geweest van brood, bolletjes en pizza's. In vier maanden tijd kon ze opeens kleren maatje 38 aan terwijl ze zich voorheen altijd met veel pijn en moeite in maat 44 moest wringen. Ze barstte weer van de energie nadat ze de tarwe, suiker en melk had gelaten voor wat ze waren. Maar wat zou ze in de toekomst moeten eten? Ze is een vindingrijke vrouw en ik hoop dat u haar dieet net zo aantrekkelijk zult vinden als ik. Als ontbijt eet ze tegenwoordig meestal plakjes tonijn en een kleine salade of twee roereieren met tahoe. Als lunch bakt of stoomt ze groente op zijn Japans met daarbij corned beef of een vetarme hamburger of vis. Als avondmaal eet ze graag courgettes, aubergines of asperges met daarbij een tomatensausje met knoflook, peterselie en andere kruiden. Verder eet ze ook vaak kip, ribkotelet en zalm. Ze heeft ook ontdekt dat ze linzen, spliterwten en boekweit kan hebben zonder er dik van te worden. Ze roostert vaak boekweit en doet daar kaneel en een paar stukjes appel bij. Donna heeft druk geëxperimenteerd met haar salades sinds ze het dieet volgt. Het grote voordeel van dit dieet is volgens haar dat het veel alternatieven biedt. Ze kan weer genieten van het eten, dit in tegenstelling tot haar vorige zeer strenge en saaie zetmeelrijke dieet. Wat de meeste indruk op me heeft gemaakt, is dat alles wat in haar nieuwe dieet voorkomt, vers en gezond is.

Ik daag iedereen uit een nog overvloediger dieet dan het Atkins-dieet samen te stellen waarop u in goede conditie en gezond kunt blijven. Bij dit dieet gaat het niet zozeer om onmiddellijk gewichtsverlies, hetgeen uiteindelijk toch gebeurt, maar om uithoudingsvermogen. In plaats van u terug te sturen naar het land der zwaarlijvigen, zal het Atkins-dieet u een permanent plaatsje in de tuinen der slankheid bezorgen. U volgt het Handhavingsdieet, u bent gelukkig met wat u eet en u voelt zich geweldig. Wat gebeurt er echter als u op een gegeven moment merkt dat die vreselijke kilo's en centimeters een come-back voorbereiden?

Hoe gaat u om met gewichtstoename

U bent nu met uw Handhavingsdieet begonnen. Ik leid daaruit af dat u uw ideale (of op zijn minst het gewenste) gewicht hebt bereikt. U zult dus hoogstwaarschijnlijk geen ketogeen dieet meer volgen omdat in ketose zijn per definitie een zekere mate van gewichtsverlies betekent. De nieuwe slanken hoeven geen gewicht meer te verliezen en dus verbranden ze ook geen vet meer. Ze zitten boven hun Kritisch Koolhydraten Niveau voor Gewichtsverlies (KKNG).meer. Ze zitten boven hun Kritisch Koolhydraten Niveau voor Gewichtsverlies (KKNG).

Hier hebben we de val waar de meeste lijners met beide voeten inlopen. Er is maar zeer weinig speelruimte voordat u door dat andere Kritische Koolhydraten Niveau heenbreekt, het KKNH, met als gevolg dat u weer in gewicht zult toenemen. Iemand met een gemiddelde metabolische resistentie zal misschien ontdekken dat hij niet minder dan 40 en niet meer dan 60 g koolhydraten per dag mag opnemen. Met meer dan 40 g verliest hij geen gewicht en met meer dan 60 g neemt hij in gewicht toe.

Als u uw ideale gewicht hebt bereikt, hebt u ook ongeveer het juiste koolhydraatevenwicht gevonden. Helemaal precies kan dat natuurlijk nooit. Het leven verandert voortdurend en dus zal ook uw gewicht constant op en neer gaan. Het onder controle houden van die opwaartse beweging is de beste manier om uw gewicht op peil te houden. Als dat namelijk niet zou gebeuren, zou u in een neerwaartse spiraal terechtkomen en het is heel moeilijk om daar weer uit te komen.

Ik neem aan dat u weet hoeveel u weegt, want dat is een gemakkelijk te bepalen aspect van uw algemene gezondheidstoestand. Elke dag even op de weegschaal staan (in ieder geval minstens twee keer per week) is absoluut noodzakelijk om uw gewicht met succes constant te houden. Als u ontdekt dat u 3 kg of meer boven uw ideale gewicht zit, moet u alles in het werk stellen om de ontspoorde trein weer meteen op de rails te krijgen.

Dat lijkt moeilijk, maar het is net zo gemakkelijk als het volgen van het dieet. Als u ontdekt dat u 3 kg te zwaar bent, moet u echter wel meteen actie ondernemen, ook al is het binnenkort Sinterklaas of Kerstmis, bent u of is uw partner jarig of wilt u net met vakantie gaan. Als u een van deze feestelijke gebeurtenissen met volledige overgave viert, zult u merken dat u niet 3 maar misschien wel 10 kg te zwaar bent en dat het einde nog lang niet in zicht is. Wacht niet af maar doe iets.

Wat u moet doen, is meteen terugkeren naar het Introductiedieet. Ga niet terug naar uw Handhavingsdieet voordat u weer alle kilo's kwijt bent die u was aangekomen. Het is heel eenvoudig. Een salade per dag en voilá! zult binnen zes tot acht dagen weer op uw oude gewicht zijn. Mensen met een hoge metabolische resistentie zullen er ongeveer twee tot drie weken over doen.

Uw streefgewicht moet u altijd in gedachten houden, zodat u weet waar u zich naar moet richten. Als u enkele kilo's boven dat gewicht zit, weet u dat u actie moet ondernemen. U moet er ook voor waken dat u uw ideale gewicht in de loop van het Handhavingsdieet omhoogschroeft. Als u dat wel zou doen, verlegt u steeds uw grenzen en geeft u toe aan een bepaald mechanisme in de stofwisseling waardoor u al snel uw maximale gewicht bereikt en nog maar heel moeilijk kunt afvallen.

U moet elke keer weer proberen op het ideale gewicht terug te keren, uw thuishonk. Het geeft u de zekerheid dat u niet te ver van uw levensdoel verwijderd raakt. Na elke 3 kg die u aankomt, moet u weer van voren af aan beginnen, dat wil zeggen bij het Introductiedieet*

Ervaring heeft me geleerd dat lijners die met het Handhavingsdieet weer aankomen, na hun zondige uitspattingen weer verder gaan met het handhavingsniveau en niet met het niveau van het Introductiedieet.

Als u blijvend succes nastreeft, moet u na uw gewichtstoename het Introductiedieet inlassen tot u weer naar het Handhavingsdieet kunt terugkeren. Als u dat niet doet, is de kans heel groot dat de verloren gewaande kilo's onsje voor onsje weer terugkeren. U komt 3 kg aan, door het Handhavingsdieet wordt dat proces weer tijdelijk stopgezet, dan nog eens 3 enzovoort. Als u dit laat gebeuren, raakt u langzaam maar zeker steeds verder van uw streefgewicht verwijderd totdat dat plotseling onbereikbaar is geworden. Eenvoudig gezegd, u komt aan als u te veel koolhydraten eet, dus als u uw KKNH overschrijdt. Een neveneffect van deze hernieuwde gewichtstoename is het opnieuw verschijnen van die zeurende stofwisselingsklachten waarvan u dacht dat ze voor altijd waren verdwenen. Uw energieniveau zakt weer en ook de klachten als gevolg van hyperinsulinisme komen weer opzetten. Zij die geen medicijnen meer namen, zien zich genoodzaakt ze weer te slikken en degenen met gistinfectie hebben weer last van een opgeblazen gevoel en geestelijke oververmoeidheid. Het zal duidelijk zijn, u bent op de verkeerde weg.

Reactiveer uw verslavingen niet

Naarmate uw weerstand afbrokkelt, raakt u wellicht steeds meer in gevecht met uw zelfbeheersing. Misschien bent u zich te buiten gegaan aan de etenswaren die in eerste instantie de bron van alle ellende waren. Zonder het te beseffen, kunt u er weer verslaafd aan raken.

Hyperinsulinisme met als gevolg een laag bloedsuikergehalte en specifieke voedselallergieën en intoleranties maken van u weer een verslaafde. Als u weer suiker gaat eten of brood, fruit en gefermenteerd voedsel, zult u zich realiseren dat u niet zonder deze etenswaren kunt, dat geen enkele dag of maaltijd zonder dit voedsel bevredigend is. Als dit mocht gebeuren en u zich aan een grondige zelfanalyse onderwerpt, zult u merken dat die behoefte puur fysiek is. Het is niet gewoon zo dat een gebakje lekker smaakt en u het graag wilt hebben. Nee, uw lichaam trilt van begeerte alleen al bij de gedachte aan dat gebakje. Dan dringt het pas tot u door. U hebt uw vroegere verslaving weer geactiveerd, net zoals een alcoholist die weer naar de fles grijpt.

Dat is niet iets om u voor te schamen. Het is iets lichamelijks, iets chemisch, iets metabolisch en dat is nu net de reden waarom u dat moet zien te vermijden.

De meesten van u weten dat ze het een groot deel van hun leven hebben moeten afleggen tegen de verlokkingen van koolhydraten. Speel niet met uw gezondheid, weersta de koolhydraten.

*Veel zwaarlijvigen schijnen met gevarieerd voedsel dikker te worden tot ze een bepaald punt bereiken waarop het gewicht zich stabiliseert. De persoon neemt dan niet nog meer in gewicht toe, zelfs als het dieet hetzelfde blijft. Dit punt is bij de meeste mensen gelijk aan het hoogste gewicht dat ze ooit hebben bereikt. Medicijnen, stoppen met roken of dieetpillen kunnen de ligging van het punt zeker verhogen.

De effectiefste manier om hernieuwde koolhydraataanvallen de kop in te drukken, is enkele dagen het Introductiedieet te volgen. Deze simpele methode is voor de meeste hardnekkige recidivisten gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een gelouterde recidivist zal niet teruggaan naar het Introductiedieet (de redenen hiervoor kent alleen hijzelf) totdat hij weer op zijn uitgangsgewicht zit of onverdraaglijke klachten heeft. Recidivisme wordt niet veroorzaakt door een afwijking in de genen, maar door een zwakke mentale instelling. Als u twijfelt of, nog erger, vergeet om de gewichtstoename in de kiem te smoren, moet u zich het volgende realiseren. De beste manier om de levenslange plaag van gewichtstoename te kunnen hanteren, is deze onmiddellijk een halt toe te roepen en weer te vermageren.

Terug naar handhaving

U koerst op uw ideale gewicht af, maar wat nu? U kunt met een gerust hart de meeste soorten groente, noten en bessen aan het Handhavingsdieet toevoegen. U mag weer voorzichtig en in kleine porties groente met meer dan l 0 procent koolhydraten eten, evenals volle granen zoals haver, gerst, gierst, zilvervliesrijst, couscous en boekweit. U zou af en toe ook een aardappel of wat fruit mogen nemen. U zou kunnen beginnen met recepten die een kleine hoeveelheid koolhydraten bevatten (gepaneerd kalfsvlees bijvoorbeeld). Snoepgoed, gemaakt van suikers, zijn echt uit den boze.* Ik stel voor dat u alleen op feesten of partijen een klein stukje taart neemt. Als u al een aanzienlijk deel van uw leven door klachten als gevolg van (overmatig) suikergebruik wordt gekweld, kunt u uzelf en een ander een plezier doen door uw stuk taart af te staan aan iemand die er wel raad mee weet zonder klachten te krijgen.

*U kunt uw eigen snoepgoed maken met kunstmatige zoetstoffen. In het recepten hoofdstuk aan het einde van het boek worden u enkele van onze ideeën aan de hand gedaan. Als u van zoetstoffen gebruik maakt, is het zeer goed mogelijk om suikerloze versies van uw favoriete lekkernijen te maken.

Uw metabolische aanleg zal nooit veranderen

U bent nooit genezen. Uw vet is slechts een symptoom van een levenslange chronische ziekte. U hebt een metabolische aanleg om dik te worden en zult die altijd hebben. Hyperinsulinisme kan wel worden omzeild door het door u gekozen voedingsprogramma, maar niet verholpen. Als u weer geheel of gedeeltelijk terugvalt op uw oude eetpatroon, zult u de slapende duivel weer wakker maken. Op zeer korte termijn zal uw lichaam grote hoeveelheden insuline afscheiden, zult u weer klachten als gevolg van een te laag bloedsuikergehalte krijgen en zal uw insulineresistentie tot een verhoogde insulineproduktie leiden en dat weer tot gewichtstoename.

Als u gezond en vrij van overtollig lichaamsvet wilt zijn, kunt u niet terugvallen op een volstrekt willekeurig en dus gevaarlijk eetpatroon. Een van de belangrijkste doelstellingen van dit boek is het integreren van goede eetgewoonten in uw levensstijl.

Wat moet ik met mijn slechte eetgewoonten?

Die hebben we natuurlijk allemaal. Voedsel geeft zo veel voldoening, is zo heerlijk en psychologisch zo belangrijk, zelfs op momenten waarop uw lichaam het niet nodig heeft. We eten niet alleen om ons lichaam energie en grondstoffen te geven, maar zeker ook voor ons plezier en om ons op ons gemak te voelen.

Als u een zware werkweek achter de rug hebt, wilt u in het weekeinde alleen maar onderuit liggen en schransen. Ik heb ook van die eetaanvallen en ook ik kan daarvan genieten. De vraag is natuurlijk welk voedsel u bij die eetaanval neemt. Een populair tijdschrift in de Verenigde Staten deed in november 1991 een onderzoek. Op de vraag naar het favoriete eten tijdens zulke braspartijen, kwamen de volgende vijf antwoorden als meest voorkomend uit de bus: chocolade, desserts, koekjes, ijs en snoepgoed.

Als u af en toe toch niet sterk genoeg bent om die eetaanvallen te weerstaan, zou ik graag willen dat u dan koos voor eiwit- en vetrijk voedsel. Ik weet ook wel dat u van enkele centimetersdikke biefstukken gemakkelijk een kilo kunt aankomen, maar bij eiwitrijk voedsel geeft het lichaam zelf aan dat het niet meer wil. Iedereen heeft ooit wel eens een heel pak koekjes achter elkaar opgegeten en veel koolhydraatverslaafden zelfs honderden keren in hun leven, maar hoeveel mensen ooit in een keer tien hardgekookte eieren? Dat doet nu eenmaal bijna niemand. Eiwit- en vetrijk voedsel verzadigen de eetlust heel snel. Het is echt niet mogelijk om er tot in den treure op te blijven kauwen en dat is ook zeker niet de meest plezierige bezigheid. Dit betekent echter ook weer niet dat een kuikenborstfilet geen heerlijk tussendoortje zou zijn. Het zou, in combinatie met een paar andere etenswaren, een heerlijk ingrediënt voor een schranspartijtje kunnen zijn. Het is zeer belangrijk om te weten dat eiwitrijk voedsel geen metabolische vloedgolf in uw lichaam teweegbrengt. Slechts zeer weinig mensen raken verslaafd aan eiwitten. Uw bloedsuikergehalte schommelt niet zo sterk als u een kaasomelet eet. Dit is wel het geval als u een stuk taart eet, waardoor u zin krijgt in nog een stuk en nog een, en nog een...

Ik wil u niet afschrikken door te zeggen dat u waarschijnlijk nooit meer zo'n overheerlijk stuk appeltaart naar grootmoeders recept zult mogen eten. Als u geen onbeheerste koolhydraatverslaafde bent die alleen met behulp van dit dieet van zijn zwaarlijvigheid kan worden genezen, mag u zich eventueel zo nu en dan aan een braspartij overgeven.

Alleen u weet hoe verslaafd u aan zoetigheden bent en dat is de enige graadmeter. Als u niet verslaafd bent, is er enige speelruimte. Het stuk pizza dat u aten toe eet of het ijs dat iedereen zo lekker schijnt te vinden, kan misschien nog net. U moet echter wel voorzichtig zijn. Als die eerste 3 kg er weer aanzitten - en dat zal gebeuren - neem uzelf dan eens flink onder handen en ga terug naar uw ideale gewicht.

U moet altijd onthouden dat uw huidig eetpatroon zeer gezond is. Gemaksvoedsel is dat niet en het zorgt er ook niet voor dat u zich goed voelt. Als u al een tijdje geen pizza of ijs meer hebt gegeten, zullen die heerlijk smaken. Op het moment dat ze op zijn, zult u echter merken dat bepaalde bekende klachten weer terugkomen. Ik moedig u niet aan om dergelijke compromissen te sluiten. Ik constateer gewoon dat de mens ze aten toe nodig heeft. Als u zich zorgen maakt over het feit dat uw persoonlijke, op uw stofwisseling afgestemde, hartversterkende dieet in grote mate afwijkt van het koolhydraatrijke dieet met 30 procent vet dat de medische autoriteiten en hun door de voedingsindustrie ondersteunde adviseurs aanbevelen, hoeft u alleen maar deel 3 van dit boek op te slaan. U kunt uit de feiten enige troost putten.

Enige aanbevelingen tot slot

De succesvolle lijners onder u zijn nu bijna aan het einde van hun dieet missie. Het dieet gaat in feite gewoon door, maar u zult aan het roer staan en de boot zal reageren op uw aanwijzingen. Ik wil u graag enkele basisprincipes voor een permanent Atkins-dieet meegegeven. l. Pas goed op wat u eet - onthoud dat vers vlees, vis, gevogelte, groente, noten, zaden en zo nu en dan fruit en zetmeel de etenswaren zijn die de natuur u levert. Veel fabrikanten verdienen grof geld met die verpakte kant-en-klare levensmiddelen in de supermarkt. Zorg ervoor dat u er uw buik niet mee vult, want we hebben tenslotte maar één lichaam. Realiseert u zich eens hoe goed u zich momenteel voelt en hoe goed u er uitziet. Dat moet u zo houden.

2. Wees voorzichtig - ontzettend voorzichtig - met suiker en stroop, en met bloem en maïzena. Bekijk goed de etiketten van de verpakte etenswaren die u zo nodig moet kopen en vermijd te allen tijde de pakjes die suiker, stroop, honing, maltose, dextrose, fructose, lactose, sorbitol en al die andere variaties en uitvindingen van de moderne suikerraffinaderijen vermelden.

3. Zorg voor een zeer persoonlijk dieet. Probeer nieuwe etenswaren. Vergroot de verscheidenheid aan etenswaren die u lekker vindt en waar u van kunt genieten. Maak ook gebruik van de recepten in deel 5 van dit boek. Hierdoor zult u niet in de verleiding komen om terug te keren tot die etenswaren die u vroeger heerlijk vond maar die gewoon niet goed voor u zijn. Ik raad u ten stelligste aan een menu samen te stellen dat aangenaam, lekker en voedzaam is. U moet blij zijn met het voedsel dat u eet. Als u eenmaal aan het eten van gezond voedsel bent gewend, is het vrijwel zeker dat u een gezonde toekomst tegemoet gaat.

4. Ga door met het nemen van de vitamine- en mineralensupplementen. Ik heb reeds in hoofdstuk 15 besproken wat u zeker niet moet vergeten. In hoofdstuk 22 treft u verdere details aan.

5. Drink cafeïne- en alcoholhoudende dranken met mate.

6. U kunt alleen door onthouding van uw verslavingen afkomen.

7. Tref meteen effectieve maatregelen als u weer in gewicht toeneemt. Ga terug naar het Introductiedieet zolang het nodig is om weer het door u zelf bepaalde streefgewicht te bereiken. Zweer dat u nooit verder dan een twee-weeks Introductiedieet van uw streefgewicht zult zijn verwijderd.

8. Doe veel aan lichaamsbeweging.

Nog een laatste opmerking. Een commissie van de National Institute of Health heeft onlangs bericht dat de resultaten van de beste caloriearme diëten aantonen dat "90 tot 95 procent van de lijners alle of het grootste deel van hun met veel moeite verloren kilo's binnen vijfjaar weer terugkrijgt'. Als de samenstelling van het dieet echter verandert, dus niet de hoeveelheid, en als wordt vastgehouden aan de pre-handhavingsfase en de drie-kiloregel, zal recidivisme slechts zeer zelden voorkomen. Onze patiëntendossiers bevestigen dit feit nadrukkelijk.

21 Lichaamsbeweging - een plezierige vermageringsmethode

Ik houd van controversen en dat is ook de reden waarom ik het onderwerp 'lichaamsbeweging nemen' nog niet heb aangesneden. Mijn mening hierover - ik juich het toe en moedig het aan - is het minst controversiële deel van dit boek. Dat betekent echter niet dat lichaamsbeweging nemen niet belangrijk is. Het is niet alleen een essentieel onderdeel van mijn programma, maar bij ernstig metabolisch resistente patiënten maakt het net dat verschil uit tussen succes of mislukking.

Lichaamsbeweging moet natuurlijk onderdeel van elk dieet uitmaken. Veel mensen in mijn praktijk die niet wilden bewegen en het ook nooit hebben gedaan, zijn uiteindelijk toch hun overtollig gewicht kwijtgeraakt, maar ze zouden nog gezonder zijn als ze bepaalde lichaamsoefeningen hadden gedaan en zouden blijven doen.

Als u een dieet volgt, wilt u uw lichaamsvormen veranderen. Lichaamsbeweging mag dan zeker niet ontbreken omdat deze de enige andere activiteit is die ook daadwerkelijk uw maten, omvang, vormen enzovoort kan veranderen. In onze maatschappij wordt het aantal mensen dat om gezondheidsredenen wil afvallen ruimschoots voorbijgestreefd door het aantal mensen dat om schoonheidsredenen wil vermageren. Lichaamsbeweging is voor het bereiken van beide doelstellingen belangrijk. Het is gewoon goed voor u.

Sluit een hartverzekering af

Ik vermoed dat de geringe afname van het aantal hartpatiënten in de jaren zeventig en tachtig in zijn geheel is toe te schrijven aan de fitnessrage. De aerobics van Cooper en de vele boeken over hardlopen, joggen, stretchen en springen die daarna werden gepubliceerd, raakten een gevoelige snaar in de Verenigde Staten. Het was iets goeds, iets positiefs in een negatieve periode - het tijdperk van Vietnam en Watergate - en iedereen deed eraan mee.

Het werd tijd om wat te gaan bewegen. De Amerikanen waren een ingedut volkje, dat voor de televisie zat met de diepvriesmaaltijd op schoot. Ik voelde me net zo schuldig als al die anderen. Ik heb echter, net als miljoenen landgenoten, ontdekt hoe heerlijk en bevredigend het is om je helelichaam weer eens te laten bewegen. Ik hoefde nog niet eens overtuigd te raken van de voordelen voor mijn gezondheid. Bevolkingsonderzoeken - of epidemiologische onderzoeken zoals de medische wereld ze noemt - kunnen verhelderend werken. Hart- en vaatziekten komen bijna drie keer zo vaak voor onder postsorteerders dan onder hun collega's die de post bezorgen. Ook werd vastgesteld dat in een landbouwgebied de boeren een kleinere kans op deze ziekten hebben dan niet agrariërs.

Niet alleen op het gebied van hart- en vaatziekten bewijst lichaamsbeweging zijn preventieve werking, ook overgewicht, hoge bloeddruk, ouderdomsdiabetes, osteoporose (botontkalking) en zelfs kanker komt veel minder vaak voor bij fysiek actieve mensen.

Als u moeilijk gewicht kunt verliezen

U wilt natuurlijk gewicht blijven verliezen. Als u metabolisch resistent bent, kan lichaamsbeweging ontzettend belangrijk zijn. Grijp elke kans aan om gewicht te verliezen, niet alleen met behulp van het Atkins-dieet, maar ook met lichaamsbeweging. Het staat vast dat u 7 kg per jaar kunt afvallen door drie keer per week 30 minuten actief bezig te zijn. Als u 100 calorieën wilt verbranden, moet u ongeveer een kilometer wandelen. Die hoeveelheid lijkt niet veel, maar u hebt al snel enkele kilometers gelopen.

Zelfs als u niet echt regelmatig uw oefeningen doet, wordt er toch nog spiermassa opgebouwd, vooral als u zittend werk doet. Spiercellen zijn zo gebouwd dat ze meer energie verbranden dan vetcellen. Iemand die aan lichaamsbeweging doet, gaat dus langzaam maar zeker meer energie verbruiken en wordt dus slanker. Dit is ook een metabolisch voordeel en ik hoop dat u er gebruik van zult maken.

Wat zijn de voordelen van lichaamsbeweging?

1. Het kan heel erg leuk zijn.

2. Uw lichaam ziet er beter uit en het helpt u gewicht te verliezen.

3. Het is goed voor uw gezondheid.

4. U voelt zich er beter door. Na de eerste vermoeiende dagen krijgt u meer energie en wordt u fitter, zodat u het gevoel hebt alsof u alle uitdagingen in het leven weer aankunt.

Wat zijn de nadelen van lichaamsbeweging?

l. Die zijn er niet.

Wat zijn de redenen om niet bewegen?

1. Luiheid. Dit is meestal de werkelijke reden. Ik kan u moeilijk met een uitgestreken gezicht terechtwijzen omdat ik me er zelf ook een groot gedeelte van mijn leven aan heb onttrokken. Mijn oplossing zou ook voor u geschikt kunnen zijn: zoek een spon die u echt leuk vindt (in mijn geval is dat tennis) en stel een bewegingsprogramma samen met die sport als uitgangspunt. Ik heb nog steeds een grote hekel aan veel oefeningen, maar ik doe ze wel omdat ik mezelf voorhoud dat ze mijn tennisspel verbeteren.

2. Gebrek aan tijd. Maak dat de kat wijs. Hoe vaak ik die smoes al niet heb gehoord. Als u acht uur per nacht slaapt, hebt u nog zestien uur over. Stel dat u acht uur werkt en twee uur nodig hebt om te eten en te douchen, dan hebt u nog steeds zes uur over. Ik denk toch wel dat u in die zes uur even tijd zult hebben voor een paar oefeningen. De verzorging van uw lichaam is heel belangrijk, want het zal heel moeilijk worden om aan al uw andere verplichtingen te voldoen zonder uw lichaam. Als u zelfs niet een halfuurtje per dag vrij kunt maken, weet u net zo goed als ik dat u in uw eigen vingers snijdt.

3. Leeftijd en/of slechte lichamelijke conditie. Als u ouder bent dan honderd jaar, moet u me bellen en kunnen we misschien iets anders voor u bedenken. Van de overige mensen accepteer ik dat armzalige excuus niet. Wat betreft die slechte lichamelijke conditie: dat is nou net wat we proberen te verbeteren.

4. Slechte gezondheid. Als dat het geval is, moet u heel langzaam beginnen en uw oefeningen heel voorzichtig opbouwen. U mag dan niet in blakende gezondheid verkeren, maar dat betekent echter nog niet dat u er zo gemakkelijk vanaf komt. Een bewegingsprogramma kan aan elke ziekte of kwaal worden aangepast. Als u nog steeds al uw ledematen kunt gebruiken, kunt u ook bewegen en oefeningen doen.

Welke bewegingsvormen zijn er?

Als u ouder dan 35 jaar bent en uw bewegingsprogramma meer inhoudt dan een fikse wandeling, moet een dokter u onderzoeken of u kans loopt op hart- en vaatziekten.

Actieve lichaamsbeweging

Actieve lichaamsbeweging verhoogt uw hartslag en zorgt voor een verhoogde zuurstofopname. Wandelen kan niet tot deze categorie worden gerekend omdat het inspanningsniveau te laag is. Aerobics, langlaufen, hardlopen, zwemmen, snelwandelen, roeien en wielrennen zijn wel vormen van actieve lichaamsbeweging. De voordelen van dergelijke sporten zijn gigantisch, nog afgezien van het gewichtsverlies. Elke cel in uw lichaam heeft constant zuurstof nodig. Als u al jarenlang niet van uw bank weg te branden bent geweest, hebt u al die tijd de cellen hun noodzakelijke hoeveelheid zuurstof onthouden. Als u regelmatig aan actieve lichaamsbeweging doet, zult u zich na verloop van tijd beter dan ooit voelen. Daar steek ik mijn hand voor in het vuur.

Als u veel energie in het sporten wilt steken, raad ik u ten zeerste aan eerst deskundig advies in te winnen of tenminste een boek te kopen waarin alle soorten oefeningen haarfijn staan uitgelegd. Het is zeer belangrijk om te weten hoe u moet warmlopen en stretchen, zodat uw spieren soepeler worden en de kans op blessures wordt verkleind. Hardlopen vereist verzorging en een paar goede hardloopschoenen, omdat er grote druk op knieën en enkels wordt uitgeoefend.

Zij die al geruime tijd niet meer aan sport hebben gedaan of osteoporose willen voorkomen, kunnen het beste trampolinespringen. Het doel hiervan is om de verticale druk op het skelet te vergroten. Dit geeft het lichaam het signaal dat er meer calcium moet worden afgezet op de plaatsen met de grootste druk. De veerkracht van de trampoline maakt als het ware uw botten sterk. Hoe meer kalk u voor uw meno- dan wel penopauze verzamelt, des te beter zult u tegen kalkverlies zijn gewapend.

Passieve lichaamsbeweging

Deze term refereert aan elk soort lichaamsbeweging die niet uitgesproken actief is. Hiertoe behoren vele vormen van lichaamsbeweging ter vergroting van de spiermassa, zoals gewichtheffen en vele vormen van lichamelijk werk. Dergelijke lichaamsbeweging is bij lange na niet zo gezond en hartbeschermend als het actieve sporten maar kan twee voordelen hebben. Ten eerste zal het uw lichaam modelleren en aantrekkelijker maken. Ten tweede wordt het gemakkelijker om op uw ideale gewicht te blijven, doordat de spieren worden ontwikkeld. Als u uw musculatuur aanzienlijk vergroot, zult u merken dat het ideale gewicht iets hoger ligt dan de gewichtstabel (hoofdstuk 17, tabel 17.1) aangeeft, omdat spieren meer wegen dan vet.

Licht-actieve lichaamsbeweging

Wandelen, golf, paardrijden en dansen vergroten slechts in geringe mate uw hartslag en longactiviteit maar voor een inactief persoon kan dit wel een geweldige verbetering in levenswijze betekenen. Als u zich uw hele verdere leven goed wilt blijven voelen, denk ik toch dat u minstens een half uur per dag moet uittrekken voor een stevige wandeling.

Als u nog nooit aan sport hebt gedaan, kunt u het beste beginnen met wandelen. Ik weet dat veel lezers in hun leven nog nooit meer dan twee blokjes om hun huis hebben gelopen. Prima, een geweldige vooruitgang van uw welzijn ligt binnen handbereik! Probeer eens vijf blokjes, daarna zes. Misschien bent u vandaag na tien minuten wandelen al helemaal buiten adem, maar ik verzeker u dat dat over drie of vier dagen niet meer het geval zal zijn. Uw spieren worden soepeler, de stijfheid verdwijnt, uw ademhaling wordt regelmatiger en kalmerende endorfinen komen in uw lichaam vrij. Voordat u het weet, wandelt u een kilometer. Het enige wat u moet doen, is uw oude gewoonten overboord gooien. Het is normaal dat u zich goed voelt als u beweegt. Je niet goed voelen is onnatuurlijk. Onthoud dat moeder natuur de huidige 'moderne' levenswijze zeker ontaard zou noemen.

Hoe moet u beginnen

1. Werk volgens uw eigen schema en bepaal welk deel van de dag u voor lichaamsbeweging gebruikt. Het is gebleken dat mensen met een druk leven dat meestal 's ochtends als eerste doen omdat ze dan nog geen verplichtingen hebben. Als dat ook bij u het geval is, kunt u het beste 's avonds al uw kleren en wandel- dan wel hardloopschoenen klaar leggen, zodat u er de volgende ochtend alleen maar in hoeft te stappen en uw programma hoeft af te werken. U hebt tijd genoeg om na uw halfuurtje zweten lekker te douchen en te eten.

2. Doe het de eerste weken rustig aan. U kunt beter eerst op halve kracht beginnen en dan langzaam opbouwen. Als tien blokjes u nog te veel lijkt, loop er dan acht. U zult merken dat u snel vooruitgaat. Elke dag kunt u iets meer doen dan de vorige. Een heleboel mensen lopen te hard van stapel. Het doel van lichaamsbeweging is niet uzelf uitputten. Als u veel energie steekt in het sporten, moet u het niet elke dag doen. Vijf dagen per week is het maximum. Als u aan gewichtheffen doet, moet u nooit dezelfde spiergroepen twee dagen achter elkaar trainen.

3. Als u veel te dik bent, kunt u het beste beginnen met wandelen. Dat zal al genoeg inspanning vereisen. Hoe meer u weegt, hoe groter de kans is dat u door enorme inspanning een blessure oploopt.

Enkele slotopmerkingen

Als u aan lichaamsbeweging doet, moet u een normale verhoging van de polsslag krijgen. Als u duizelig bent of pijn op de borst voelt, stop dan onmiddellijk, het is dan hoog tijd dat u zich door een arts laat onderzoeken. Als alles normaal verloopt, zult u ontdekken dat u de hoeveelheid lichaamsbeweging met tien tot twintig procent per week kunt opvoeren. Veel mensen zullen al na enkele weken ontdekken dat ze op een plezierige manier verslaafd zijn. Dit is een van de weinige verslavingen waarvoor u niet bang hoeft te zijn.

Zelfs de meest overtuigde inactievelingen onder u zullen na twee tot drie maanden ontdekken dat er sprake is van een gewoonte die gemakkelijk en prettig in uw leven geïntegreerd is en kan blijven. Aarzel niet. Het enige dat u hebt te verliezen, zijn de ketenen der inactiviteit.

22 Voedingssupplementen - de geheimen van het Atkins Center

Voor u verder gaat met lezen, is het belangrijk om te weten dat de beste artsen hun patiënten zowaar met vitaminen behandelen. Ik bedoel daarmee dat ze uitgaan van een zogenaamde 'voedingsfarmacologie' en ze schrijven zogenaamde 'nutriceutica' voor, een term die is samengesteld uit de woorden 'nutrition' (voeding) en 'pharmaceuticals' (medicijnen).

De termen 'voedingsfarmacologie' en 'nutriceutica' zouden aanleiding kunnen zijn tot het stellen van de volgende vraag: 'Bestaat er een systeem van therapieën om ziekten te behandelen met voedingsstoffen en natuurlijke stoffen in plaats van met medicijnen zoals bijna elke arts ze voorschrijft?'

Ik ben blij dat u die vraag stelt, ik was al bang dat hij niet zou komen. Er bestaat wel degelijk zo'n systeem. Het mag zich in een steeds grotere populariteit verheugen en in de Verenigde Staten maken er al meer dan duizend artsen en een veelvoud daarvan van de overige werkers in de gezondheidszorg gebruik van. Ik noem het Complementaire Geneeskunde omdat het basisprincipe is dat de verschillende soorten geneeskunde elkaar kunnen en moeten aanvullen. Een ander basisprincipe is dat degene die Complementaire Geneeskunde toepast, de veiligste behandelwijze moet uitzoeken. Daarom worden er ook zo veel voedingstherapieën toegepast. In vergelijking met de medicijnen die ze vervangen, zijn deze therapieën honderd procent veilig.

Ik ben zeker zo'n complementaire arts. Er hangen enkele oorkonden aan mijn muur waaruit je kunt afleiden dat er mensen zijn die beweren dat ik een van de toonaangevende deskundigen op dit terrein ben. Ik moet u daarom nog iets opbiechten. Mary Anne Evans, Harry Kronberg en al die andere patiënten die dit boek door hun persoonlijke ervaringen een zekere levendigheid hebben gegeven, kregen behalve het Atkins-dieet allemaal nog iets anders, iets extra's voorgeschreven.

Al mijn patiënten - en mijn in dit boek aangehaalde voorbeelden waren geen uitzonderingen - kregen een redelijk grote hoeveelheid vitaminen, mineralen, essentiële vetzuren en andere voedingsstoffen, de zogenaamde intermediaire metabolieten. Ik schrijf deze voor omdat ik uit mijn klinische ervaringen, mijn colleges en mijn aanwezigheid op medische congressen, om maar te zwijgen van mijn radio-interviews met ongeveer honderd vande meest vooraanstaande medische wetenschappers ter wereld, heb geleerd dat voedingsstoffen ieders gezondheid aanzienlijk kunnen verbeteren. Ik heb zoveel waardevolle voedingsstoffen ontdekt, die zelfs de gezondheid van gezonde mensen nog een sterke impuls gaven, dat ik denk dat iemand met een in theorie optimaal, zelfs 'perfect' dieet nog langer en gezonder zou kunnen leven als hij ook nog voedingssupplementen zou nemen.

Ik zal een voorbeeld aanhalen om mijn gelijk te bewijzen. Het is wetenschappelijk aangetoond dat antioxydanten bescherming bieden tegen schade die door vrije radicalen wordt veroorzaakt, actieve, door de omgeving voortgebrachte elektronen die mede schuldig zijn aan het veroorzaken van kanker, hart- en vaatziekten en veroudering. Zelfs iemand met een perfect dieet leeft niet in een perfecte omgeving. Zodoende kan hij langer in goede gezondheid verder leven als hij voldoende doses vitaminen A, C en E neemt plus selenium, glutathion, cystine en bioflavonoïden.

Er zijn onderzoeken uitgevoerd om de effectiefste doses van voedingsstoffen te bepalen. Tweevoudig Nobelprijswinnnaar Pauling concludeerde dat de meeste mensen 10 g vitamine C per dag moeten nemen. Als we van alle nuttige voedingsstoffen de optimale dosis konden bepalen, zouden we in totaal misschien wel honderd vitaminepillen per dag moeten slikken.

In de praktijk blijkt dit nogal veel problemen op te leveren. Ik was dus genoodzaakt een nieuw systeem van voorschrijven in te voeren. Dit stelde me in staat tot het voorschrijven (geholpen door de mensen zelf) van een grote verscheidenheid aan supplementen, gericht op de voedingsbehoeften en bepaalde medische klachten. Als iemand bijvoorbeeld vaak verkouden of grieperig is en hij wil dit in de toekomst voorkomen, zou hij kunnen kiezen voor een supplement dat wordt gebruikt bij acute infecties, zoals het in het Atkins Center verkrijgbare Resistance-Plus. Het bevat de vitaminen A en C plus zink, bioflavonoïden en vitamine B-complex die, zoals onderzoek heeft aangetoond, een substantiële bijdrage leveren aan het doden van ziektekiemen.

In tegenstelling tot medicijnen zijn voedingssupplementen niet gericht tegen ziekte. Ze zijn eerder een ondersteuning van het menselijke afweermechanisme dat zoveel beter functioneert als het de juiste voeding krijgt. We zijn opgevoed met de gedachte dat een ziekte moet worden aangevallen en bestreden met behulp van chemisch samengestelde medicijnen. Ik gebruik voeding echter als medicijn, waardoor mijn patiënten veel sneller en volledig genezen, doordat hun eigen weerstand wordt geactiveerd door de juiste voedingsstoffen.

Supplementen kunnen natuurlijk ook worden gebruikt door mensen die alleen maar willen vermageren. Hiervoor heb ik een dieetsupplement samengesteld, een soort verlengstuk van het Atkins-dieet. U kunt de vitaminen in elke reformwinkel krijgen zodat u zelf uw eigen verantwoorde supplementen kunt samenstellen. Ook in Nederlandse drogisterijen en reformwinkels zijn ze inmiddels verkrijgbaar. Ons dieetsupplement (Basic 3) bevat alle ingrediënten van ons multivitaminencomplex (In Nederland is het standaard-multivitaminencomplex verkrijgbaar onder de naam Basic Formula.), hoewel in een ietwat andere dosering. De uitgangsdosis bedraagt zes tot negen tabletten per dag (die hoge dosering geldt voor mensen zwaarder dan 90 kg) maar zelfs bij een verdubbeling zal nog geen sprake zijn van een overdosis. Het verschilt van het gebruikelijke basissupplement doordat het grotere hoeveelheden chroompicolinaat, pantotheenzuur, selenium en biotine bevat. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat ze alle vier een belangrijke rol spelen in de glucose-, insuline- en vetstofwisseling. Hieronder volgt ons dieetsupplement (Basic 3)

Dieetsupplement

Basic 3

Vitamine A 200 IE

Bètacaroteen 500 IE

Vitamine D2 15 IE

Thiamine (HCl) (B1) 5 mg

Riboflavine (B2) 4 mg

Vitamine C (ascorbinezuur) 120 mg (150 mg)

Nicotinezuur (B3) 2 mg

Nicotinamide 5 mg

Pantethine (80 procent) 25 mg (30 mg)

Calciumpantothenaat (B5) 25 mg

Pyridoxaal- 5-fosfaat 2 mg

Pyridoxine (HCL) B6 20 mg

Foliumzuur 100 ug

Biotine 75 ug

Cyanocobalamine (B 12) 30 ug

Vitamine E (D-alfa-tocoferol) 20 IE

Koper(sulfaat) 200 ug

Magnesium(oxyde) 8 mg

Choline(bitartraat) 100 mg

Inositol 80 mg

Para-aminobenzoëzuur (PABA) 100 mg

Mangaan (chelaat) 4 mg

Zink (chelaat) 10 mg

Citrusbioflavonoïden 150 mg

Chroom(picolinaat) 50 ug

Molybdeen (natrium) 10 ug

Vanadylsulfaat 15 ug

Selenium 40 ug

Octacosanol 150 ug

N-acetyl-1 -cysteïne 20 ug

L-glutathion (gereduceerd) 5 mg

IE = internationale eenheden

Dit supplement heeft als basis een combinatie van Lactobacillus bulgaris,

L. bifidus en L. acidophilus, B-complex en groei factoren.

Aanbevolen dosering: één tot drie tabletten, drie maal daags na het eten.

Chroom verdient de meeste aandacht. Het is de anorganische component van de glucosetolerantiefactor (GTF), een molecule dat dient als katalysator van de binding van insuline aan zijn receptoren. Later begon men chroom als een essentiële voedingsstof te zien en werd GTF steeds meer als een echte vitamine beschouwd. Deze constatering was in sommige opzichten frustrerend, omdat er weinig voedingsbronnen zijn waar chroom in zit. Alleen biergist scheen in aanmerking te komen, maar zoals u al begreep uit hoofdstuk 13, wordt 30 procent van de Amerikaanse bevolking geplaagd door Candida albicans en reageert dus niet goed op deze voedingsstof. Enige tijd geleden is echter ontdekt dat chroompicolinaat wel goed door het lichaam wordt opgenomen. Een stortvloed van onderzoeken heeft aangetoond dat chroom de spierontwikkeling activeert (een anabolisch effect), de hoeveelheid lichaamsvet vermindert en bovendien het cholesterolgehalte verlaagt.1

Het beste resultaat wordt bereikt als u per dag 300-600 ug chroompicolinaat neemt.

Pantethine is de intermediair tussen het tot het B-complex behorende pantotheenzuur en het belangrijke coënzym A. Deze verbinding speelt een cruciale rol bij vele stofwisselingsprocessen en heeft een opmerkelijke cholesterolregulerende werking. Pantethine is ook zeer goed te gebruiken tegen allergieën, dikke-darmontsteking, stress en schimmelinfecties. U kunt het beste 100 tot 400 mg per dag gebruiken.*2 Selenium is zeer waardevol als antioxydant. Als het lichaam gebrek aan selenium heeft, bestaat er een verhoogde kans op kanker. Daar komt nog bij dat een recent onderzoek bij dieren, uitgevoerd door McNeill, heeft uitgewezen dat het een preventieve rol speelt bij diabetes. Een normale dagelijkse dosis is 200 ug.3

* De vitaminepillenfabrikant heeft veel moeite met het maken van Pantethine doordat het een vloeistof is. Er zijn produkten waarbij op het etiket staat dat ze Pantethine bevatten, maar in werkelijkheid wordt deze stof er niet in aangetroffen. Wees er zeker van dat het door u gebruikte produkt genoeg Pantethine bevat.

Biotine is een miskende vitamine uit het B-complex waarvan de rol als voedingssupplement onlangs nog door Coggeshall en medewerkers werd benadrukt toen zij een opmerkelijke verlaging van het bloedsuikergehalte van diabetici vaststelden na toediening van biotine.4

Nog een goed woordje voor vitamine-C-supplementen. Naylor en zijn team deden een dubbelblind placebo-gecontroleerd onderzoek onder 41 extreem zwaarlijvige vrouwen die er nog nooit in waren geslaagd gewicht te verliezen. Na zes weken was de controle-groep gemiddeld l kg afgevallen, maar de groep die 3 g vitamine C per dag kreeg, viel gemiddeld 2,6 kg af.5 Geen vreselijk schokkende resultaten, maar gezien de voordelen van vitamine C in de ondersteuning van de afweer tegen infecties, wil ik duidelijk stellen dat u allen voldoende ascorbinezuur moet nemen.

Als u een geschikt meervoudig vitamine- en mineralenpreparaat hebt gevonden, zijn de essentiële vetzuren de volgende belangrijke voedingsgroep voor lange-termijnsupplementatie. Deze zijn niet als multivitaminecomplex verkrijgbaar, omdat ze in de vorm van oliën moeten worden opgenomen. Oliën zijn moeilijk met droge poeders te mengen en moeten dus afzonderlijk worden ingenomen. Er zijn twee groepen essentiële vetzuren die bijna iedereen nodig heeft. De ene is de omega-3-groep die wordt aangetroffen in zeedieren (voornamelijk in vis en zeezoogdieren) en planten (lijnzaad) en waartoe de essentiële olie alfa-linoleenzuur behoort. De andere is de omega-6-groep, waartoe gamma-linoleenzuur behoort, dat effectief is tegen atopisch eczeem, premenstrueel syndroom (PMS), cholesterolverhoging en vele gebreksziekten. Gamma-linoleenzuur (GLA) wordt vooral aangetroffen in EPA, borageolie en zwartebessenolie.

De benodigde hoeveelheid essentiële oliën kan het best worden bepaald door een voedingsadviseur. Voor algemeen gebruik kan ik twee capsules borageolie, twee capsules super-EpA en twee capsules lijnzaadolie aanraden. Ik schrijf mijn patiënten zes capsules voor van Cardiol, dat de hierboven genoemde oliën bevat.

Verder zijn er voedingsstoffen die een voedselstremming veroorzaken als ze niet in voldoende mate aanwezig zijn. Metabolische resistentie kan soms gedeeltelijk uit een voedingstekort worden verklaard. Ik zou drie van dergelijke voedingsstoffen willen noemen. U kunt het effect ervan uit uw dieetresultaten afleiden.

De eerste is L-carnitine. Carnitine is verantwoordelijk voor het vettransport. Als het lichaam deze stof niet bevat, kunnen zwaarlijvige mensen grote problemen hebben om in ketose te raken. Carnitine wordt vooral gebruikt bij hartaandoeningen. Deze stof geneest een veel voorkomendevorm van cardiomyopathie, draagt bij tot de stabilisering van het hartritme, verlaagt het triglycerideniveau en verhoogt het HDL-gehalte. Bij deze toepassingen ligt de dosering tussen de 1000 en 2000 mg per dag.6

Coënzym Q10 is eveneens essentieel voor de hartfunctie. Deze stof speelt ook een belangrijke rol bij de werking van het immuunsysteem en is een geschikt voedingssupplement voor de genezing van klachten van het tandvlees. Zwaarlijvige lezers zullen wellicht geïnteresseerd zijn in een Belgisch onderzoek, uitgevoerd door Van Gall, dat aantoonde dat meer dan de helft van een groep zwaarlijvige patiënten een tekort aan Coënzym Q10 had. Van Gall vergeleek deze groep met een vergelijkbare groep zonder tekort.7 Na negen weken waren de personen in de groep met het tekort gemiddeld 13,5 kg en die in de groep zonder tekort 5,8 kg afgevallen nadat beide groepen een standaarddieet hadden gevolgd. Als dit onderzoek representatief is, zal één op de twee zwaarlijvigen baat hebben bij deze voedingsstof. Van Gall gaf zijn proefpersonen 100 mg coënzym Q10 per dag.

Pyridoxine alfa-ketoglutaraat (PAK) is nog niet zo uitvoerig onderzocht, maar schijnt een zeer gunstig effect op diabetes te hebben. Elke voedingsstof die de opname van insuline kan vergemakkelijken, komt de zwaarlijvige in principe van pas. Ik gebruik tussen de 500 en 1500 mg PAK per dag. Het basissupplement bestaat dus uit:

Basissupplement voor lijners - zes keer per dag. Chroompicolinaat - 300 ug per dag of iets meer, behalve als het in uw basissupplement zit.

Cardiol - drie tot zes per dag, of afzonderlijk GLA, EPA en lijnzaad. Carnitine, coënzym Q10 en PAK - als u denkt dat dit zal helpen. Dit is een uitstekend startpakket bij het Introductiedieet.

Bijkomende voordelen

Na het bespreken van de grote lijnen wat betreft supplementen zal ik aanbevelingen doen voor de oplossing van enkele veel voorkomende lijners problemen:

Verstopping: gebruik magnesiumoxyde, extra vitamine C of een verscheidenheid aan laxerende groente en dergelijke. Mijn voorkeur gaat uit naar psylliumkorrels. Begin met een eetlepel in een vol glas water en verhoog of verlaag de dosis totdat u weer een normale stoelgang hebt.

Suikerobsessie: 500-1000 mg L-glutamine voor elke maaltijd en eventueel op het moment dat de obsessie bijna ondraaglijk is.8 Extra chroom is ook aan te bevelen.

Honger die niet wordt gestild door het in ketose zijn: 500 mg L-fenyl-alanine of 300 mg acetyl-L-tyrosine voor elke maaltijd.9

· Vochtretentie: dagelijks 50-100 mg pyridoxaal-5-fosfaat plus 1500-3000 mg L-taurine.10

· Vermoeidheid: 5-10 mg Octacosanol, 600-2000 mg PABA, drie tot zes tabletten dimethylglycine sublinguaal (onder de tong) per dag, een tot drie B 12-tabletten sublinguaal per dag of een tot drie tabletten B-complex per dag (sterkte: 50 mg).11

· Nervositeit: 500 tot 2000 gram inositol per dag en verschillende soorten kruidenthee zoals kamille, valeriaan en passievruchten.12

· Slapeloosheid: het in het vorige punt genoemde 's avonds innemen plus 200 mg melatonine (extract van de pijnappelklier) voor u naar bed gaat (legt uw slaapcyclus vast in een dag/nacht ritme; werkt averechts voor mensen die 's nachts werken). Calcium, magnesium, nicotinamide, pantotheenzuur en 5-hydroxytryptofaan kunnen ook effect sorteren.13

Voeding en gezondheidsproblemen

Ik heb een supplementenprogramma samengesteld dat een mogelijke oplossing biedt voor veel voorkomende medische klachten waar een groot deel van mijn dieetpatiënten last van heeft.

Hieronder volgt een lijst van de stoffen die ik vaak voorschrijf. De kwalen waartegen ze zijn gericht, worden echter niet direct genezen. Ze oefenen hun geneeskrachtige werking uit via de paden van de stofwisseling. In vergelijking met de tijd dat ik nog chemisch gefabriceerde medicijnen voorschreef, boeken mijn patiënten nu, met voedingssupplementen, vier of vijf keer zo vaak vooruitgang. Dit feit kan alleen worden toegeschreven aan het hoge percentage patiënten met een tekort aan specifieke voedingsstoffen.

· Voor hypoglykemie-patiënten gebruik ik het basissupplement, aangevuld met chroom, L-glutamine, zink, selenium, magnesium, vitamine B-complex, Pyridoxine alfa-ketoglutaraat, extra biotine en L-alanine.14

· Voor diabetes gebruik ik het basissupplement aangevuld met extra chroom, zink, selenium, inositol, coënzym Q10, Pyridoxine alfa-ketoglutaraat, biotine, Vanadylsulfaat en magnesium.15

· Voor het verlagen of voorkomen van een hoog cholesterolgehalte gebruik ik lecithinekorrels, chroom, Pantethine, nicotinezuur en andere factoren uit het B-complex, knoflook, vitamine C, GLA (barage-, teunis-bloem- of zwartebessenolie), EPA (visolie), sitosterol, glycomannaan, guargom, pectine, psylliumkorrels, dimethylglycine, coënzym Q10 en fosfatidylcholine.16

· Voor verhoogde triglyceridewaarden geef ik hetzelfde als voor verhoogd cholesterolniveau, maar meer L-carnitine en EPA. Gezien het verband tussen triglyceriden en hyperinsulinisme kunnen de voorgeschreven supplementen voor diabetes ook hier genezend werken.17

· Bij hoge bloeddruk gebruik ik magnesium (bij voorkeur in de vorm van orotaat, tauraat, arginaat of aspartaat), L-taurine, pyridoxaal-5-fosfaat of Pyridoxine, knoflook, GLA en EPA, coënzym Q10 en kalium.18

· Bij hart- en vaatziekten gebruik ik een van bovengenoemde magnesium verbindingen, L-carnitine, vitamine E, coënzym Q10, serrapeptase en/of bromelaïne, knoflook en chroompicolinaat.19

· In geval van artritis maak ik gebruik van haaiekraakbeen, peroxide dismutase, calcium EAP, Pantethine, niacinamide, Pyridoxine, PABA, vitamine C, bioflavonoïden, vitamine E, SOD/katalase en kopersebacaat.20

Deze lange lijst van supplementen die een positief effect hebben, geeft een indruk van de hoeveelheid onderzoek die er op het gebied van nutriceutica is gepubliceerd. Als u daarnaast denkt aan de bijna gênante winstmarges van de farmaceutische industrie, zult u begrijpen waarom bonafide onderzoeken die een concurrerende therapie ondersteunen, weinig bekendheid genieten. Als uw arts u er niet over informeert, komt dat enkel en alleen doordat niemand hém heeft geïnformeerd.

Koolhydraatbeperking geeft u een bonus. Gericht gebruik van voedingssupplementen levert eveneens een bonus op, maar dan van geheel andere aard. Probeer meer over deze supplementen te weten te komen, hoe u ze goed en efficiënt moet gebruiken.

23 Al etend op weg naar permanente slankheid

Ik heb u uitgebreid verteld wat de gunstige gevolgen zijn als u het metabolisch voordeel ontdekt. Door onbeperkt eiwitrijk voedsel te eten hebt u geen hongergevoelens meer. Uw maaltijden worden stap voor stap steeds aantrekkelijker. U ging welgemoed en haast onmerkbaar geleidelijk over op een levenswijze waarbij u overvloedig en gezond kon eten terwijl u toch uw ideale gewicht bleef behouden. Nu vraagt u zich misschien af of dat altijd zo gaat.

Daar kunt u zeker van zijn, maar als u me vraagt hoe vaak dit scenario zich precies in deze volgorde afspeelt, zou ik schatten dat dit één op de tien keer is. Aan de andere kant, hoe vaak gebeurt het dat het doel wordt bereikt en gehandhaafd in dit bochtige parcours met remmen en weer optrekken, fouten herstellen en blunders begaan, sensatie en teleurstellingen, verrassingen en frustraties, de noodzaak tot wilskracht en discipline en de intelligentie en wijsheid om het metabolische voordeel uit te buiten? Anders gezegd:

hoe vaak gebeurt het dat de reis naar uw doel, het ideale gewicht, georganiseerd lijkt te zijn door een onbekwame reisagent? Uit mijn patiëntendossiers blijkt dat dit wel zes op de tien keer gebeurt.

Niet iedereen komt er precies op de manier die het boekje voorschrijft, omdat we onderweg worden geconfronteerd met een enorm groot obstakel, namelijk de Grote Boze Wereld. In die wereld kunnen deprimerende gebeurtenissen plaatsvinden waardoor we zo van streek raken dat we troost zoeken bij onze oude, vertrouwde vrienden, namelijk het voedsel dat ons nooit in de steek heeft gelaten. Het kan ook een vrolijke omstandigheid zijn - vakantie, vrije tijd, feesten, bruiloften en overdadige dineetjes. Het kan ook een zakenreis, een onverwachte ziekte, een operatie of financiële malaise zijn. In al deze situaties zal die hierboven beschreven keten van gebeurtenissen worden verbroken en de vastberaden lijners moeten een manier zien te vinden om de trein weer op de rails te krijgen. Met de hulpmiddelen die ik u zal aanreiken, lukt dat.

U moet onthouden dat de zojuist genoemde problemen van de Grote Boze Wereld geen obstakels zijn die inherent aan het programma zijn, zoals dat wel het geval is als u dieetcentra bezoekt die u volstoppen met voedsel en supplementen. Op dat soort clubs vereist het handhaven van het gewicht zonder voorverpakte voeding of eiwitdrankjes een geheel nieuwetechniek van aanpassen aan veranderde hongersignalen. Die overgang moet soepel verlopen. Als het voedingsprogramma daar niet voor kan zorgen, kan een dergelijk programma met een gerust hart oplichterij worden genoemd.

Ons programma begint in dezelfde Grote Boze Wereld, voert u verder door de Grote Boze Wereld en houdt stand in de Grote Boze Wereld. Als u zich eenmaal kunt houden aan het basisprincipe om op of onder uw KKN te blijven, hoeft u nooit iets te veranderen. U maakt alle aanpassingen aan het begin en daar blijft het bij. Als de connotatie van het woord 'dieet' is 'iets met een begin en een eind', kan worden gesteld dat dit dus geen dieet is. Het is niets meer en niets minder dan een nieuwe en betere manier om voor de rest van uw leven uw eetpatroon aan uw stofwisseling aan te passen. Ik heb het lijnen zodanig geperfectioneerd dat er nog maar één ding is dat ik niet in de hand heb. Dat ene ding is de verleiding.

Ik hoop dat u bij die laatste zin een lachje moest onderdrukken omdat hij zoveel waarheid bevat. Het grote obstakel is voor de meesten van ons de verleiding.

Weerstaan van verleidingen

We moeten verleidingen niet overwinnen met onze wilskracht, die meestal maar in zeer geringe mate aanwezig is, maar met ons verstand, een schier onuitputtelijke bron van mogelijkheden. Stel dat het heel goed met u gaat, u verliest gewicht, u voelt zich beter dan ooit, u bent heel tevreden met uzelf, u krijgt complimenten van vrienden en vreemden en u wilt iets wat u niet mag hebben. Wat doet u nu? U kunt drie lange-termijnstrategieën volgen:

1. U kunt zich uw kortstondige obsessie uit het hoofd praten en de koers blijven vasthouden.

2. U kunt het dieet een beetje ombuigen, zonder er mee te breken.

3. U kunt ook geen strategie volgen en met het dieet stoppen. U moet dan wel snel handelen om de schade te beperken. Een andere mogelijkheid is te breken met het dieet als strategie wat soms zeer effectief blijkt te zijn.

De eerste strategie

Het blijven volgen van het dieet is uw basisverdediging. Wat gebeurt er echter als u iets wilt eten en het is niet zo maar wat eten, niet nog meer van hetzelfde, maar iets specifieks, iets wat u niet mag eten? Nog erger, het zou zelfs iets kunnen zijn wat u bij al die andere voorgaande diëten wel mochteten. U weet het vast nog wel, die diëten waarop u bijna geen gewicht verloor en die u niet lang hebt volgehouden. Wat moet u nu doen?

Mijn advies luidt: negeer een eetaanval nooit. Hij zou misschien over kunnen gaan, maar dat zal hoogstwaarschijnlijk van zeer tijdelijke aard zijn. Hij zal weer op komen zetten als uw weerstand gering is en op dat moment breekt u met het dieet. Eetaanvallen zijn onlosmakelijk verbonden met verslaving, waardoor de kans groot is dat u weer aan verslaafd eetgedrag zult toegeven. Als u dat al eens eerder is overkomen, bent u in principe een eetverslaafde.

Ervaring heeft mij geleerd dat het veranderen van uw fysiologie de enig juiste reactie is. Ik zal dit nader toelichten omdat het uw dieet, en misschien ook wel uw leven, kan redden. Uw eetaanval kwam hoogstwaarschijnlijk opzetten op het moment dat u bijna niets meer at. Hij werd gestimuleerd door een daling van het bloedsuikergehalte, uw lichaam merkte dat het het dalende glucosegehalte moest zien af te remmen en gaf aan dat het iets zoets wilde. (Deze theorie is alleen toepasbaar als u behoefte hebt aan een lapmiddel in de vorm van koolhydraten.)

Als strategie moet u kiezen voor het instellen van uw fysiologie op goed eten in plaats van op vasten. Wat ik dus eigenlijk wil zeggen, is: eet iets. In de taal van het Atkins-dieet: voedsel, rijk en veel voedsel dat natuurlijk vet- en eiwitrijk is en zeer weinig tot geen koolhydraten bevat. Uw bloedsuikergehalte zal zich weer stabiliseren net zoals al die andere lichaamsfuncties die aanleiding gaven tot die eetaanval. Klaar is Kees! Uw eetaanval is afgeslagen.

Het voedsel dat zich hier het best voor leent, zijn macadamianoten, de beste en trouwste vriend van de Atkins-lijner. U kunt ook kiezen voor walnoten, pecannoten of paranoten. Andere etenswaren die een eetaanval kunnen onderdrukken, zijn roomkaas of volle dessertkazen. U kunt daar ook iets zoets - gemaakt van kunstmatige zoetstoffen, wel te verstaan - of iets met volle room voor gebruiken. Doe drie of vier eetlepels volle room in een glas en schenk het tot de rand toe vol met uw favoriete dieetfrisdrank. U kunt ook uw dieet-dessert bedekken onder een laag slagroom (natuurlijk niet de voorgeslagen soort met zijn enorme hoeveelheid suiker).

Ik weet zeker dat u het basisprincipe van dit dieet al aardig onder de knie hebt. Macadamianoten zullen op de lijst van streng verboden etenswaren van elk conventioneel dieet staan, omdat ze ontzettend veel calorieën bevatten. Bij ons dieet zijn ze echter zeer belangrijk, maar het belangrijkste is het effect dat ze op het functioneren van het hele lichaam hebben. Macadamianoten hebben een zeer hoge ketogene ratio (vet gedeeld door koolhydraten) waardoor ze de eetlust onderdrukken en ervoor zorgen dat u minder calorieën per dag eet. We moeten vooral niet het gemak vergeten: noten zijn eenvoudig mee te nemen, u kunt ze gemakkelijk in uw tasje of broekzak bewaren. Als uw werk- of reisschema u niet toestaat om een volledige maaltijd te nuttigen of als u geen genoegen met een slechte maaltijd wilt nemen, hebt u altijd een vervanger voor die maaltijd, een perfecte overbrugging, bij de hand.

Aangezien we nu toch het Introductiestadium zijn gepasseerd, kan ik u meedelen dat avocado een van mijn favoriete etenswaren is. Het is de enige vethoudende vrucht die we in ons dagelijks leven gebruiken. De vetten in kwestie zijn nuttige enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Deze unieke vrucht kan een smakelijk voorafje zijn voor hen die vreselijk veel zin hebben in iets vers, natuurlijks en voedzaams. Een halve ontpitte avocado kan dienen als een eetbaar bakje dat met garnalen, stukjes krab of tonijnsalade kan worden gevuld. Dit kan dienen als smaakvolle lunch, zodat u de tijd tussen het voedzame ontbijt en het verzadigende avondeten goed kunt doorkomen. Een avocado bevat ongeveer 12 g koolhydraten, ongeveer hetzelfde als een derde appel. U kunt er natuurlijk ook guacamole van maken (zie het receptendeel achter in dit boek).

Er is nog een iets waarvan iedereen denkt dat het ontzettend veel vetten bevat, terwijl het tegendeel waar is. Het gaat hier om de ultieme knapperige snack, namelijk gebakken spekzwoerd - een koolhydraatloos zoethoudertje voor popcorn- en chipsverslaafden. Bijna al het vet is verdwenen, waardoor alleen de eiwitten overblijven die het vet bij elkaar hielden. Uw paté, uw op zure room gebaseerde dipsausjes en uw guacamole vertoeven met graagte op zo'n croquant gebakken spekzwoerd.

Wat moet er gebeuren als het niet gaat om een eetaanval of gewoon een sterke drang die door een verandering in uw stofwisseling kan worden bevredigd? Wat moet er gebeuren als we te maken hebben met een lange-termijnobsessie? Wat altijd uw lievelingseten was, blijkt opeens op de lijst van streng verboden produkten te staan. U weet wel, etenswaren als patat frites, pizza's, heerlijk broodjes, taco's, loempia's, pannekoeken en... nou ja, waarom zou ik u nog meer kwellen.

Vervanging van voedselobsessies

Een van de beste technieken om het dieet vol te houden, is het eten van een vervanger van het begeerde voedsel. Als het een niet-zo-geheime obsessie voor een van bovengenoemde etenswaren betreft of voor pannekoeken met stroop, lasagna, rundvleespasteitjes of zelfs snoepgoed van chocolade truffels tot ijs, kaastaart of aardbeiengebakjes, kunt u het beste de ingenieus samengestelde vervangers van dit voedsel gebruiken, zoals ik in deel 5 heb beschreven. Maak er gebruik van. Ze zijn evengoed een onderdeel van uw dieet als een gegrild kippetje met gemengde salade.

Neem er gerust de tijd voor, zelfs als het maanden duurt, om deze receptenin uw nieuwe dieet en levensstijl in te passen. U moet wel in uw achterhoofd houden dat onze kaastaart niet hun kaastaart en onze pizza niet hun pizza is, omdat hun voedsel tien keer zoveel koolhydraten kan bevatten. Caloriebeperkt voedsel verdient alleen de naam caloriearm als het calorie-niveau met minstens 33 procent is verlaagd. Onze alternatieven bevatten maar liefst 90 procent minder koolhydraten. Geweldig, nietwaar? Zolang u tenminste niet van de recepten afwijkt. De meeste gewone produkten bevatten voldoende koolhydraten om uw hele lichaam te ontregelen. Een hele pizza of een schep ijs zal uw vetmobiliseerders, ketonen en lipolyse knarsend tot stilstand doen komen.

Ik moet toegeven dat er ook koolhydraathoudende etenswaren zijn die ik niet te versmaden vind. Ik ben me er ook terdege van bewust dat dit zeer in strijd is met het biefstuk-en-salademenu. De enige schade die ze echter veroorzaken, is het verhogen van de koolhydraatopname met 5 of 10 g.

De belangrijkste is knäckebröd. Mijn leven werd een stuk aangenamer toen ik deze knapperige geroosterde basis voor mijn roomkaas of koude vleesschotel ontdekte. Bovendien is knäckebröd het ideale hapje vooraf op feestjes. De smaak doet sterk aan tarwezemelen denken, waardoor het lijkt alsof u brood eet. U moet de etiketten wel goed bekijken, want niet alle soorten knäckebröd bevatten evenveel koolhydraten. Sommige passen beter bij het Introductiedieet, terwijl u met bepaalde merken beter kunt wachten totdat u dat stadium gepasseerd bent. Ik wil dit eigenlijk niet nogmaals herhalen, maar mensen met voedselintolerantie voor een van de ingrediënten van bovengenoemde etenswaren moeten die dus niet eten. Tarwe is namelijk een voedingsstof waar veel mensen slecht op reageren.

De tweede strategie

Het dieet ombuigen? Hoe kunt u een zo duidelijk vastomlijnd dieet als het Atkins-dieet ombuigen? Dat kan zeker.

U volgt momenteel het Continu Gewichtsverlies-dieet of misschien zelfs al het Handhavingsdieet en u wilt uw dieet aan uw persoonlijke voorkeuren aanpassen. U moet gebruik maken van de Koolhydratenteller aan het eind van dit boek om te kunnen bepalen welk voedsel u wel en welk u beslist niet kunt toevoegen.

Onderzoek deze lijst met betrekking tot a) de mate waarin u van een bepaald voedingsmiddel kunt genieten en b) het aantal grammen koolhydraten dat de door u gewenste hoeveelheid bevat. Het kan zelfs zijn dat u een wiskundige berekening - mate van genot gedeeld door de hoeveelheid koolhydraten in grammen - uitvoert om te bepalen welke etenswaren u kunt inpassen in de volgende dieetfase. Ik zou natuurlijk liever een spontanere reactie horen in de trant van: 'Dat lijkt me ontzettend lekker en het bevat maar x gram koolhydraten!'

U moet in ieder geval de etenswaren met een hoog genietbaarheidsgehalte aan uw dieet toevoegen - en vergeet vooral onze recepten niet. U moet het gekozen voedsel noteren met daarachter het aantal grammen koolhydraten dat het bevat. Als u enkele etenswaren hebt gevonden die 5 of 6 g bevatten, zult u onmiddellijk ontdekken dat het aan uw dagelijks eetpatroon toevoegen van een ervan betekent dat u een fase verder bent gekomen in uw CGV-dieet. U zit nog steeds op de goede koers.

Stel dat uw favoriete dieetfantasie 10 of misschien zelfs wel 20 g koolhydraten bevat. Een andere methode om in een verdere fase van het dieet te komen, is het toevoegen van 40 g per week. U zou dus kunnen kiezen voor 10 g 'extra' op dinsdag en donderdag en in het weekend gaan brassen met 20 g 'extra'. Als uw KKNG redelijk hoog is, zou u eventueel na een paar weken of na een maand nog eens 40 g per week toe kunnen voegen, en daarna misschien zelfs nog een keer.

U bent nu dus bezig met het samenstellen van uw eigen dieet, gebaseerd op uw mate van metabolische resistentie en op uw lievelingseten, misschien zelfs wel etenswaren waarvan u dacht dat u ze nooit meer mocht eten. U volgt niet het Atkins-dieet, er heeft nooit zoiets bestaan als een Atkins-dieet. U volgt het 'Atkins-en-ik dieet'. Ik heb de basis gelegd, u zorgt voor de invulling en de uitvoering.

Buigen wordt soms barsten

Het kan natuurlijk gebeuren dat het niet bij het ombuigen van de hoeveelheid koolhydraten blijft, maar dat u iets eet wat absoluut niet mag. Elke keer als dat gebeurt, ben ik bang dat de verslaving weer zal toeslaan. Op dat moment moet u bijzonder goed oppassen. Een enorme, oncontroleerbare schranspartij begint meestal op dat moment.

Eetaanvallen zijn er in diverse vormen en maten. Ze kunnen uw dieetsucces helemaal tenietdoen en u met de zoveelste mislukking opzadelen. Het gewicht vliegt er als het ware weer aan, soms wel een paar kilo per dag en zelfs per uur. Van zeer groot belang is ook de vraag hoe lang een dergelijke vreetbui duurt. Laat de situatie vooral niet op zijn beloop, want de negatieve gevolgen zijn enorm.

U kunt die eetaanval pas stoppen op het moment dat u beseft dat u in de problemen zit. U moet dan meteen een effectieve afbreektechniek toepassen. De beste methode om een opkomende vreetbui te stoppen, is bepaalde voedingsstoffen te nemen: drie maal per dag en twee dagen achter elkaar 400 ug chroompicolinaat plus drie maal per dag 500-1000 mg L-glutamine plus 50 mg vitamine-B-complex. Ter onderdrukking van uw obsessie moetu tegelijkertijd een vetrijk, koolhydraatloos dieet volgen. Vet rood vlees, roomkaas, dieetpudding met slagroom - en geen enkel grammetje koolhydraten. Twee dagen nadat u in ketose bent geraakt, moet de behoefte aan koolhydraten zijn verdwenen, hebt u zichzelf weer onder controle en verliest u het overtollige gewicht weer in rap tempo. Gefeliciteerd, want u hebt de afgrond nog net kunnen ontwijken.

Nu u alles weer onder controle hebt, moet u proberen te ontdekken welke etenswaren of combinaties ervan deze aanval hebben veroorzaakt. Ik denk niet dat u nog eens aan het randje van die diepe afgrond wilt komen te staan. Er is echter sprake van een hardnekkig probleem als u ontdekt dat u eigenlijk helemaal niet van lijnen houdt. U wilt iets ontzettend graag hebben, maar het wordt u verboden. U denkt natuurlijk: 'Waarom heb ik ooit beloofd dat ik dat voedsel nooit meer zou eten? Ik kan me gewoon niet langer aan die belofte houden.' Moet altijd altijd en nooit nooit zijn?

Deze belangrijke vraag heeft meer dan één antwoord. Ik vraag u de belofte van een genezen alcoholist in uw gedachten te houden. De moesten van ons beseffen dat in het geval van een alcoholverslaving het veel en veel beter is dat nooit ook echt nooit betekent. Als uw voorgestelde dieetaanpassing ook verslavende koolhydraatrijke etenswaren bevat, kan ik niet anders doen dan u het nooit-nooit advies te geven. De meesten van ons weten diep van binnen wel dat ze van hun lievelingseten genieten puur uit plezier en genot en niet uit verslaving. Ik denk dat ik u het moet laten proberen en het u zelf laten ontdekken.

Met opzet breken: probeer een omgekeerd dieet

Er is echter nog een ander antwoord mogelijk - een strategie waardoor u onder de beperkingen van uw eigen succesvolle dieet uit kunt komen. Deze strategie is heel simpel en ik weet zeker dat hij voor de meeste lezers van dit boek schokkend zal zijn. Stel dat het door u node gemiste lievelingseten bij een ander dieet wel is toegestaan, maar niet op dit dieet. U hoeft dan alleen maar tegen uzelf te zeggen: 'Ik ben klaar om op dieet X over te stappen' en het dan ook daadwerkelijk te doen.

Stel dat u een sterk verlangen naar bijvoorbeeld fruit of pasta hebt. U zult misschien drie of vier dagen een dieet van alleen maar fruit of alleen maar pasta willen gaan volgen. Deze radicale koerswijziging van een zo lange tijd succesvol verlopen dieet lijkt misschien averechts te werken, maar heeft wel degelijk zin. U kunt nu niet meer tegen uzelf zeggen: 'Ik kan nu nooit meer mijn lievelingsgerecht eten.' Het werkt als een metabolische omkeringstechniek die het koolhydraatarme dieet soms weer op gang kan helpen als er tekenen van oponthoud merkbaar zijn. Ik zal het u uitleggen. Na vele maanden op een dieet waarbij het lichaam inefficiënte stofwisselingsprocessen moet doorlopen, zodat honderden calorieën als warmte vrijkomen (dat gebeurt namelijk hoogstwaarschijnlijk bij een streng koolhydraatarm dieet), zal het zich hebben aangepast door efficiënter te functioneren en dus minder gewicht te verliezen. Raakt u vooral niet in paniek als u dit leest. Deze aanpassing aan het lipolytisch proces is nog nooit wetenschappelijk aangetoond. De meesten van u zullen hun streefgewicht bereiken en dat ook kunnen handhaven zonder dat ze ooit ook maar iets merken van die aanpassing. Enkelen zullen echter bemerken dat ze steeds minder gewicht gaan verliezen. U zou kunnen overwegen om een tijdje op een omkeringsdieet over te stappen.

Aan de andere kant zullen zij die als gevolg van het Atkins-dieet hun klachten hebben zien verdwijnen, zich twee keer moeten bedenken voordat ze op een omkeringsdieet overstappen. Na het toevoegen van koolhydraatrijke etenswaren aan het dieet zullen hoogstwaarschijnlijk (bijna) alle klachten weer terugkeren.

Ik denk dat iedereen het principe van het omkeringsdieet moet kennen en velen zouden het eigenlijk eens moeten proberen. U volgt een dieet dat zeer arm is aan vetten en eiwitten en zeer rijk aan complexe koolhydraten. Het eerder genoemde pastadieet is een goed voorbeeld, als er tenminste geen sauzen op olie- of roombasis aan worden toegevoegd. Het fruitdieet is niet geschikt, omdat de koolhydraten die erin zitten niet complex zijn. (Voor drie dagen maakt het echter niet uit en kunt u het met een gerust hart proberen.) Er zijn nog meer, echter wel moeilijker vol te houden diëten die als omkeringsdieet kunnen dienen. Het extreem vetarme dieet van Whittaker is daar een voorbeeld van.

Het voornaamste doel van het omkeringsdieet is het bewerkstelligen van snel, onafgebroken gewichtsverlies zoals ook gebeurde aan het begin van het Introductiedieet. U doet het om een impasse te kunnen doorbreken. Houd er rekening mee dat het omkeringsdieet zelf een zeer streng voedingsprogramma is. Het is geen uitgebalanceerd dieet en het is zeer zeker niet bedoeld als adempauze tussen twee diëten. Als u een periode van uitgebalanceerd vermageren wilt onderbreken, is het resultaat maar al te vaak dat u weer snel in gewicht toeneemt. Als u 'van het dieet afgaat', komt u niet in een vacuüm terecht, maar gaat u met een ander dieet verder. Wees er zeker van dat u dat andere dieet ook onder controle hebt.

De mini-aanval

Er is nog een methode om het dieet te breken en er tegelijkertijd toch controle over te blijven houden. Het is de één uur durende mini-aanval, speciaal door het artsenechtpaar Rachael en Richard Heller ontworpen voor koolhydraatverslaafden. Ze noemden deze mini-aanval een beloningsmaaltijd die dagelijks mag worden genuttigd. In hun voedingsprogramma kan een streng koolhydraatarm dieet worden onderbroken door een uur onbeperkt schransen, waarbij het eten wel voedzaam en uitgebalanceerd moet zijn. Het belangrijkste principe hierbij is dat insuline in twee fasen vrijkomt als koolhydraten worden gegeten. De grootste hoeveelheid komt 75 minuten nadat u de eerste hap koolhydraten hebt genomen vrij. U moet voor het verstrijken van die vijf kwartier verzadigd zijn en binnen een uur klaar zijn met eten.

Als u goed op het systeem van de Hellers reageert, heeft het duidelijke voordelen. De nadelen zijn: geen afvoer van de glycogeenreserves, dus ook geen vettransport en geen ketose en dus ook geen metabolisch voordeel. Als uw zwaarlijvigheid door een stofwisselingsstoomis en niet door verslaving wordt veroorzaakt, zal dit systeem niet werken. Ik zou daarom willen voorstellen dat u in dat geval wacht met het Heller-systeem totdat u uw streefgewicht bijna hebt bereikt. U kunt het dan heel voorzichtig in uw bestaande dieet inpassen, zodat u weet welke effecten u kunt verwachten bij het vervolg van het dieet en op uw eetlust en uw gewicht. U moet echter wel op de hoogte zijn van het principe van dit systeem voor het geval u zich op een gegeven moment niet kunt bedwingen en de koolhydraten zich al in uw mond bevinden voordat u het beseft. U kunt de schade dan aanzienlijk beperken door binnen een uur klaar te zijn. Wat u ook doet, zorg ervoor dat u dat niet doet in een restaurant waar de bediening traag is.

U, uw dieet en uw omgeving

U zult hebben gemerkt dat ik u een hele reeks strategieën heb voorgesteld om het dieet om te buigen ofte herstellen. Ze hebben alle dezelfde gemene deler, namelijk dat u de meesterstrateeg bent. U hebt alles in de hand. Geloof me, ik heb een heleboel mensen die in eerste instantie zeer goed op weg waren, toch op zien geven en dat heeft bijna altijd dezelfde oorzaak - het verlies van controle over zichzelf of de omgeving.

We hebben enkele strategieën besproken die voor meer zelfbeheersing moeten zorgen. Nu wordt het tijd om wat meer controle over uw omgeving te krijgen.

Het lijdt geen twijfel dat de onmiddellijke omgeving van de lijner minder enthousiast tegenover een koolhydraatarm dieet staat dan ten tijde van de eerste dieetrevolutie twintig jaar geleden. De contrarevolutie waarbij vet-fobisten en farmocoflelen samenwerkten, maakte het moeilijk voor iemand die de nadruk legt op het uniek zijn van elk individu die zelf wenst te beslissen over zijn eigen gezondheid. In plaats van mee te deinen op de golven van de hysterie, moet u vechten voor het recht af te wijken, verlicht te zijn en in staat te zijn om te overleven.

Het onderrichten van die speciale mensen

Uw eerste obstakels zijn de mensen in uw omgeving. Mensen waar u normaal naar toe stapt voor een advies - uw partner, familieleden, goedbedoelende vrienden en zelfs medische deskundigen op andere vakgebieden -zullen allemaal hoogstwaarschijnlijk met een zeer voorspelbare reactie komen. Mensen die zijn beïnvloed door holle frasen die ze al zo vaak gehoord hebben dat ze zich niet eens meer afvragen of ze nog wel kloppen. 'Dat is een vetrijk dieet, dat kan gewoon niet goed voor je zijn," antwoorden ze zonder na te denken.

U kunt er echter zeker van zijn dat ze nog nooit van Yudkin, Kekwick, Reaven of Benoit hebben gehoord of mijn levenswerk aan een grondig onderzoek hebben onderworpen.

Hoe pakt u dit probleem aan en hoe licht u hen voor? In het verleden is het advies van deze mensen zeer waardevol geweest. Het is nu uw taak om hen in te laten zien dat ze niets over het dieet kunnen weten zolang ze zich er niet in willen verdiepen. Als uw ongelovige iemand is met wie u samenleeft of elke dag te maken hebt, weet u dat u zijn of haar onvoorwaardelijke steun even hard nodig hebt als uw eigen vastberadenheid uw doel te bereiken. Als ik u was, zou ik als eerste eisen dat zij dit boek lezen. 'Ik ben onder de indruk van het feit dat zo vele duizenden mensen het voedselprogramma van Dr. Atkins volgen en dat hij er nog steeds achter staat,' zou u kunnen zeggen, 'ik wil weten of het mij ook kan helpen. Ik heb ook jullie steun nodig en het is daarom goed dat jullie zijn argumenten en achtergronden ook kennen. Misschien dat jullie nog lacunes in zijn betoog kunnen ontdekken.'

U moet de medewerking krijgen van iedereen in uw onmiddellijke omgeving. Het weerstaan van verleidingen is veel gemakkelijker als u uw favoriete koolhydraten niet ziet of ruikt. Ik heb u het probleem van de ongelovigen uitgelegd, maar hoe moet u omgaan met de mensen die denken: 'Lijnen is jouw probleem, eten is mijn voorrecht.' U moet dan gebruik maken van het motto van de zakelijk en verantwoordelijk ingestelde persoon: 'Als u ze niet kunt verslaan, probeer ze zich dan bij u aan te laten sluiten.'

Ik raad u aan uw dierbaren ervan te overtuigen dat dit dieet ook heel goed voor hen is. Als ook zij te dik zijn, hebt u al een heel goed verkoopargument - het vooruitzicht op pijnloos afvallen. Als ze echter onvoorwaardelijk blijven beweren dat een vetarm dieet de enige en beste oplossing is, zou u kunnen voorstellen: 'Waarom proberen we niet beide diëten en kijken we daarna welk dieet het best bij onze stofwisseling past?' Maar stel nu dat u in uw omgeving de enige bent die moet vermageren. U zou ons 'vlees-en-gierst-dieet' kunnen voorstellen, speciaal voor mensen met een normaal gewicht die hun gezondheid willen verbeteren. Bij dat dieet mag u zoveel complexe koolhydraten eten als u wilt, maar het past goed naast het 'Atkins-en-Ik dieet' omdat vlees wel en suiker niet is toegestaan.

Ik moet u nog iets belangrijks meedelen. Stel dat de verleiding zich richt op het met suiker volgestouwde en 'voor de kinderen' bestemde snoepgoed. 'Kinderen houden daar nou eenmaal van, zie je.' Als u denkt dat de gevaarlijkste kleur- en smaakstoffen op deze planeet gezond zijn voor opgroeiende kinderen die toevallig ook nog uw dierbaarste bezit zijn, moet u die mening toch eens grondig gaan herzien. Wil iemand met nog een heel leven voor zich, afwachten om te worden aangetast door een stof die diabetes, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten veroorzaakt? Als u kinderen toestaat te eten volgens het lustprincipe en niet volgens het gezondheidsprincipe, bent u niet de ideale ouder die u altijd dacht te zijn. Neem nu de beslissing: er komt geen suiker meer in huis.

Lijnen in de grote boze wereld buiten uw eigen huis

Hoe kunt u uw werkomgeving onder controle houden? Met uw gezond verstand. Maar de koffie en het gebak om 11 en 3 uur ruiken zo lekker! Niet echter na een ontbijt met roereieren en spek en wanneer u bovendien nog vol zit van de lunch. Uw weerstand is het grootst als u verzadigd bent. Serveert het cafetaria of de lunchroom bij u in de buurt gezond en geschikt voedsel? U kunt dat beter nagaan, want mocht dit niet zo zijn, dan moet u uw eigen lunchpakketje van thuis meenemen.

Koolhydraatarme lijners zullen ontdekken dat restaurants eerder uw vriend dan uw vijand zijn. Ze kunnen overleven omdat ze het voedsel beter doen smaken dan wat de meesten van u in hun eigen keuken klaarmaken. De hoofdmaaltijden zullen daarom de toets der kritiek meestal kunnen doorstaan. Nu is het echter zaak om ook nog weerstand te bieden aan al die bijgerechten. Als het mogelijk is, moet u voordat u naar binnen gaat eigenlijk al weten wat u wilt eten. U moet in ieder geval geen koolhydraatrijke bijgerechten kiezen alleen maar omdat u die 'hebt verdiend'.

Het wordt echt leuk als u ontdekt dat in restaurants al automatisch met het dieet rekening wordt gehouden. Het moet niet al te moeilijk zijn om een lekker stuk vlees, vis of gevogelte te vinden met de juiste kruiden, heerlijk klaargemaakt, en nog altijd zonder koolhydraten. Ik heb meer dan vijfduizend keer voortreffelijk in een restaurant gegeten - honderd procent volgens het dieetboekje. Ik weet waar ik in mijn woonplaats de lekkerste biefstuk, rosbief, lamsbout, knapperige eend en gepocheerde zalm kan eten. Ik weet ook de lekkerste forel met een korstje van hazelnoten, het lekkerste kalfsvlees, overheerlijke kikkerbilletjes à la romana, steurgarnalen en kreeft, Mexicaanse fajitas en guacamole te vinden. Mijne dames en heren, dit is het dieet van een echte lekkerbek. Ik zeg altijd: 'Als u toch vijftig kilo gaat verliezen, kunt u dat net zo goed doen met grote hoeveelheden overheerlijk voedsel.'

Het gaat er in een restaurant om niet met eten te beginnen voordat het correcte, door u bestelde voor- of hoofdgerecht arriveert. Als u in plaats van brood met kruidenboter selderij met olijven kunt krijgen, moet u niet aarzelen. U moet er ook te allen tijde aan denken om nooit ruimte voor het dessert te bewaren.

Etentjes kunnen problemen opleveren. Gastvrouwen schrikken er tegenwoordig niet voor terug om een menu samen te stellen met alleen maar pasta. Het zou dus kunnen gebeuren dat u niets van uw gading zult vinden. Ik wil u waarschuwen voor wat kan gebeuren als u voor één keer van uw dieet afwijkt. Het zal een week duren voordat u het aangekomen gewicht weer kwijt bent. U kunt het beste de gastvrouw of gastheer vooraf laten weten dat u een door een arts voorgeschreven dieet volgt, zodat u kunt vragen wat er geserveerd zal gaan worden. Als de maaltijd niet aan uw voorschriften voldoet, sla de uitnodiging dan af of vraag of u uw eigen voedsel mag meenemen. Als u vreest dat er niet voldoende eiwitrijk voedsel zal zijn, neem dan zelf iets kleins en handigs mee, zoals bijvoorbeeld hazelnoten.

Een ander probleem is het vliegtuigvoedsel. Als dat mogelijk is, moet u vooraf de vliegtuigmaatschappij bellen en vragen om een speciale dieetmaaltijd. Vertel hen dat u een eiwitrijk en koolhydraatarm dieet volgt. Ze zullen hoogstwaarschijnlijk antwoorden dat ze u niet kunnen helpen (misschien wel tegen de tijd dat ik mijn miljoenste patiënt mag noteren). U kunt het beste kiezen voor de koosjere maaltijd, omdat die vaak de geringste hoeveelheid koolhydraten bevat.

Kies voor een strategie en blijf slank

Onthoud dat u meer hulpmiddelen tot uw beschikking hebt dan u denkt. Niet alleen zijn er vier diëten, binnen die diëten is er een hele reeks fasen en niveaus, er zijn combinaties mogelijk van intensief lijnen op werkdagen en een soepeler dieet in het weekend, er zijn lange- en korte-termijndiëten, vetrijke en vetarme, calorierijke en caloriearme diëten. Er is zelfs een vetloos dieet voor een korte maar hevige aanval van dadendrang (zie hoofdstuk 19).

Met deze hulpmiddelen moet u een meesterstrateeg worden. U moet uzelf vergelijken met een sterspeler, op weg naar de winst (in dit geval dus verlies) met de blik gericht op de doellijn - en uiteindelijk de overwinning.

24 U doet alleen uzelf een plezier

Het koolhydraatarme dieet is geen standaarddieet en is het ook nooit geweest. Hoe u het ook wendt of keert, het blijft een raadsel waarom dat zo is. Als een arts moet besluiten over het wel of niet voorschrijven van een medicijn tegen reumatische artritis, bijvoorbeeld prednison, worstelt hij met een dilemma. Hij weet dat het medicijn een positief effect op de klachten zal hebben. Hij weet echter ook dat prednison schadelijke bijwerkingen heeft. Daarover bestaat niet de minste twijfel. De keuze is moeilijk, wetenschappelijke bewijsvoering steunt beide mogelijkheden.

Een koolhydraatarm dieet is een heel andere zaak. Zelfs het wetenschappelijk bewijs steunt niet beide kanten even sterk. Het kiest partij voor de effectiviteit en de gezondheidsverbeterende kwaliteiten van een dergelijk dieet. Waarom zijn artsen dan toch zo terughoudend met het voorschrijven van dit dieet? Ik ben bang dat ik u het antwoord op die vraag schuldig moet blijven. Cynici en economen wijzen op de invloed van de enorme voedingsindustrie. Niet alleen omdat deze in sterke mate afhankelijk is van de verkoop van koolhydraatrijk gemaksvoedsel, maar ook omdat voedingsdeskundigen voor onderzoeksgelden sterk van deze bedrijfstak afhankelijk zijn. De Duitsers zouden het de Zeitgeist, de tijdgeest, noemen.

In het afgelopen decennium werd sterk de voorkeur gegeven aan koolhydraatrijke diëten. Ik kan echter niet zeggen dat ik heb geconstateerd dat de mensen nou zoveel slanker of gezonder zijn geworden. Ik denk dat er ruimte genoeg is voor vele meningen en ik hoop dat ook u mij zult bijvallen.

Wat het succes van dit boek voor u zal betekenen

Ik kan niets tactlozers bedenken dan een schrijver die zijn lezers aanspoort om zijn boek en zijn verdiensten bij iedereen aan te prijzen. Het klinkt alsof ik het allemaal uit eigenbelang doe, maar in feite doet u alleen uzelf een plezier.

Als maar genoeg mensen over het Atkins-dieet en over het effect ervan op hun leven praten, zal het na verloop van tijd een koud kunstje voor u zijn om het dieet te allen tijde te blijven volgen. Luchtvaartmaatschappijen zullen een koolhydraatarme maaltijd serveren, de ober in het restaurant zalmeteen begrijpen wat u graag wilt eten en gastvrouwen zullen niet langer alleen maar verschillende soorten pasta aanbieden. Bovendien zullen digi-tale ketonenanalysatoren van zakformaat op de markt verschijnen - ik heb het prototype reeds gezien. Het belangrijkste is echter dat koolhydraatarm voedsel in de schappen van de supermarkten te vinden zal zijn. In plaats van vetarm ijs vol suiker kunt u nu in dezelfde vrieskist koolhydraatarm roomijs aantreffen.

Twintig jaar geleden, toen het boek Dieet Revolutie volop in de belangstelling stond, gebeurde precies hetzelfde. De tijdelijke overwinning van het vetarme dogma in de jaren tachtig heeft veel van deze verworvenheden weer tenietgedaan, maar er is maar een klein duwtje nodig om de oude orde te herstellen.

Ik zou graag uitvoeriger willen ingaan op alle andere aspecten van het gezondheidsverbeterende eetpatroon dat ik mijn patiënten voorschrijf. Ik heb u slechts een hint gegeven van wat u kunt bereiken met vitaminesupplementen, maar ook kruiden, homeopathie, bio-elektrische technieken en de rest van de aanvullende geneeskunde kunnen allemaal bijdragen tot een betere gezondheid.

U hebt hopelijk begrepen wat ik zo graag duidelijk wilde maken, namelijk dat alleen door het vrije spel tussen ideeën en therapieën mensen in de beste gezondheid kunnen verkeren. Ik verwacht niet dat iedereen zal overstappen op het koolhydraatarme dieet, maar ik verwacht wel dat de dieetartsen die met het koolhydraatarme dieet werken, niets in de weg zal worden gelegd. Ze varen weliswaar niet met de grote stroom mee, maar de wetenschappelijke literatuur bewijst echter dat ze hun werk beter doen dan de reguliere geneeskunde.

Ten slotte wil ik u kennis laten maken met een stichting waarvan ik bestuurslid ben. De naam ervan naam is FAIM (Foundation for the Advancement of Innovative Medicine ofwel Stichting voor de Bevordering van Vernieuwende Geneeskunde) en zijn voornaamste doel is om meer geneeskundige vrijheid te bewerkstelligen, zowel voor u als voor de behandelende artsen. Als u het Atkins Center zou willen schrijven voor meer informatie over FAIM, of om alleen maar te zeggen dat u ons steunt, moet u dat vooral doen en ik zal u per omgaande een gratis exemplaar van de Atkins Healthletter toesturen. Schrijft u naar:

The Atkins Center for Complementary Medicine

152 East 55th Street

New York, NY 10022

Verenigde Staten

Menu's en recepten

Ik heb al veel diëten gezien, maar zelden ben ik er een tegengekomen die de dieetpatiënt zozeer bij zijn eigen eetpatroon betrekt als deze. Dat komt doordat niets beter werkt dan een dieet dat u zelf mee samenstelt.

Ik had u een maaltijdenplan kunnen voorleggen om u bij het maken van uw dagelijkse keuze te helpen, maar in plaats daarvan besloot ik het anders te doen. Het is me vaak opgevallen dat mensen bij wie mijn diëten niet lukten, een maaltijdenplan vaak te letterlijk namen en dachten dat als er op het plan 'karbonade op dinsdag' stond, ze dan ook karbonade op dinsdag moesten eten - zelfs als ze karbonade verafschuwden.

In werkelijkheid is er niets wat u moet eten, maar mag u alles eten wat er op deze menu's staat en wat u lekker vindt - en ook wat niet op deze menu's staat, maar wel toegestaan is (dus alles waarvan het gehalte aan koolhydraten niet te hoog is). Ik heb deze menu's onderverdeeld in het Introductie;

het CGV- en het Handhavingsdieet. Als men eenmaal begint zijn dagelijkse maaltijden volgens mijn menu te gebruiken, zullen sommigen zich het prettigst voelen bij het Handhavingsdieet, anderen zullen de beste resultaten boeken met het CGV-dieet, en natuurlijk zijn er ook enkelen onder u bij wie de stofwisseling een dieet voor het leven verplicht dat bijna zo streng is als het Introductiedieet. Niettemin wil ik wedden dat de menu's die hier volgen u een warm gevoel in de maag zullen bezorgen, ongeacht welk dieet u kiest.

Onthoud goed dat al het eten dat op het Introductiemenu staat ook in het CGV- en het Handhavingsmenu voorkomt, en dat al het eten op het CGV-menu ook op het Handhavingsmenu is te vinden.

Mijn algemene advies bij het volgen van het permanente 'Atkins en ik'-dieet is om u doorgaans tot de basisgerechten te beperken en de recepten te gebruiken bij speciale gelegenheden. Het zal u dadelijk opvallen dat veel recepten vol zitten met boter, room en eierdooiers. Dit zou de verkeerde indruk kunnen wekken dat u die dingen voortdurend van mij moet eten. Behalve als u op het speciale vetloze dieet staat, voldoen magere etenswaren prima. De recepten bevatten veel vet, waardoor ze zeer geschikt zijn voor bijzondere gelegenheden. In het algemeen behoeft echter maar een klein percentage dieetvolgers een dieet met hoog vetgehalte, namelijk degenen die met een mager dieet niet goed overweg kunnen.

Ik wil u verder graag een algemeen principe aanbevelen dat veel lichamelijk ongemak kan voorkomen, en wel dat verandering van spijs doet eten. Veel dieetvolgers hebben de neiging om vast te houden aan een eetpatroon waar ze zich prettig bij voelen en de dingen die ze lekker vinden steeds opnieuw te eten. Maar ik vind dat u juist moet vermijden om bepaalde dingen elke dag te eten. Ik zou zelfs aanraden om nooit op achtereenvolgende dagen hetzelfde te eten. Dit is een manier om de kwalijke gevolgen van voedselallergieën en intoleranties voor bepaald eten te voorkomen, en dat is de moeite waard. Daarom stel ik voor om enige regelmaat in uw voedselkeuze aan te brengen. U kunt op opeenvolgende dagen bijvoorbeeld vlees, vis, gevogelte en schaaldieren eten, maar laat uw smaak altijd uw leidraad zijn en kies eten dat voor u het geschiktst en het lekkerst is.

Tenslotte is de belangrijkste les van dit boek dat goed eten zowel lekker als gezond kan zijn. Laat dat uw doel zijn.

De 'Atkins en ik*-voorbeeldmaaltijden

De volgende negen maaltijden geven u de typische combinaties van gerechten uit elk van de drie diëten - Introductie, CGV en Handhaving. Ze zijn niet extravagant: we geven met opzet eenvoudige basisrecepten. Het geeft niets als u sommige gerechten niet lekker vindt, het gaat er tenslotte om dat u uw dagelijkse maaltijden naar eigen smaak samenstelt uit de uitgebreide lijst van gerechten of er zelfgekozen dan wel zelfbedachte gerechten aan toevoegt. Niets van het onderstaande is verplicht. Ik hoop echter dat deze voorbeelden u een idee kunnen geven van de mogelijkheden die u bij het eten hebt in iedere fase van het dieet.

Introductiemenu

Ontbijt:

Gebakken ei of roerei met bacon, ham of ongezoete worst, cafeïnevrije koffie of thee

Lunch:

Bacon-kaasburger (zie Dr. Atkins' Dieet Revolutie), zonder brood

Kleine aangemaakte salade

Mineraalwater

Diner:

Garnalencocktail met mosterd en mayonaise

Heldere bouillon

Biefstuk, varkenslapje, karbonade, vis of gevogelte

Aangemaakte salade (dressing naar keuze)

Magere gelatinepudding met een lepel kunstmatig gezoete slagroom

Continu Gewichtsverliesmenu

Ontbijt:

Omelet

l dl tomatensap, V-8 sap of suiker vrij gemengd groentesap (reformwinkel) Knäckebröd met zemelen (reformwinkel), ter waarde van 2 g koolhydraten Cafeïnevrije koffie of thee

Lunch:

Salade van de chef (zie Dr. Atkins' Dieet Revolutie) met ham, kaas, kip en

ei-dressing zonder koolhydraten of olie met azijn-dressing IJsthee (kruidenthee)

Diner:

Salade van fruits de mer

Gepocheerde zalm

100 g groente van de lijst van toegestane groenten

100 g aardbeien met room

Handhavingsmenu

Ontbijt:

Omelet met Gruyère en spinazie 1/2 netmeloen

Knäckebröd met zemelen (reformwinkel), ter waarde van 4 g koolhydraten, met boter Cafeïnevrije koffie of thee

Lunch:

Gebraden kip

100 g groente

Groene salade met romige knoflookdressing

Sodawater

Diner:

Franse uiensoep

Salade van tomaten, uien en wortelen, met een dressing zonder suiker

150 g toegestane groenten

1/2 kleine gepofte aardappel met zure room en bieslook

Licht gepaneerde varkenskarbonade

180 g compote van vers fruit

Een glas witte wijn of twee glazen wijn met sodawater

Ontbijt-, lunch- en diner-selecties

SNACKS EN MEELSPIJZEN

INTRODUCTIEMENU

Alle snacks die uitsluitend van vlees, vis, gevogelte en eieren zijn gemaakt.

Uit de recepten:

Eiwitbrood (basisrecept)

Zoete kaassnack

Rundvleesballetjes

Pannekoeken (basisrecept) - Hierbij het volgende. Dit recept is geschikt voor zowel crêpes als pannekoeken en kan worden gebruikt als basis voor flensjes, taco's, crêpes als dessert of mu shu met varkensvlees of kip. Dit is dan ook een heel veelzijdig onderdeel voor snacks.

CONTINU GEWICHTSVERLIESMENU

Alle etenswaren van het Introductiedieet staan ook in het CGV-dieet

Uit de recepten:

Zemelen-sojacakes

Zwitserse snack

HANDHAVINGSMENU

Alle etenswaren van het Introductie- en het CGV-dieet staan ook in het Handhavingsdieet

Uit de recepten:

Pizza

Walnoten-boterkoekjes

Ontbijt

INTRODUCTIEMENU

Hoofdgerechten:

In boter gebakken ei of roerei met bacon, ham of ongezoete worst

Gerookte steur of witvis of gemengde gerookte vis met 60 g roomkaas Pannekoeken (zie recepten) met 60 g zure room

Restjes van volgens de regels gekookt diner

Snacks van de lijst met snacks

Omelet (basisrecept):

a) Gruyère en spinazie

b) Geitenkaas en bieslook

c) Spaanse omelet

d) Cornedbeef of pastrami

e) Of elke andere zelfbedachte omelet met een laag koolhydraatgehalte

Uit de recepten:

Kaasomelet

Roerei in kaassaus met saucijsjes

CONTINU GEWICHTSVERLIESMENU

Alle etenswaren van het Introductiedieet staan ook in het CGV-dieet

Basisgerechten:

Benedictijnse eieren met dieetbrood in plaats van een Engelse cake

Toast van dieetbrood met kaas uit de oven

Bij een ontbijt volgens het CGV-dieet zijn ook toegestaan:

l dl tomatensap, V-8 sap of suikervrij gemengd groentensap (reformwinkel),

zo mogelijk vers geperst

45 g fruitig gebakken ui in ringen (niet gepaneerd)

2 stukjes knäckebröd met zemelen (ter waarde van 2 g koolhydraten) of

l stukje van een ander knäckebröd dat 4 g koolhydraten bevat

1 plakje verse sinaasappel (l cm dik) als garnering

2 sneetjes geroosterd dieetbrood (zie Recepten) met boter

Cafeïnevrije cappuccino

Uit de recepten:

Kaaspannenkoeken

HANDHAVINGSMENU

Alle etenswaren van het Introductiedieet en het CGV-dieet staan ook in het Handhavingsdieet

1/2 grapefruit, mag met kunstmatige zoetstoffen gebakken worden

300 g suikermeloen, kanteloep, of Spaanse meloen

150 g bessen naar keuze en/of gemengd met een toef zure room of slagroom (ongezoet); toegevoegd kunnen bijvoorbeeld worden kaneel-, chocolade- of amandel-essence.

120 dl pure yoghurt

Broccoli-omelet

Hachee van corned beef, met het dieet-brood in plaats van normaal brood

Flensjes volgens een recept voor crêpes

Uit de recepten:

Florentijnse eieren Champignons, uien en eieren

EEN BIJZONDER HANDHAVINGSONTBIJT

Voor liefhebbers van cornflakes: 2-4 sneetjes knäckebröd met zemelen, met de hand verkruimeld tot kleine stukjes. Kook met een beetje water in steelpannetje tot een dunne pap. Voeg 2 verschillende soorten zoetstof toe, eventueel banaan- of kokos-extract, en voeg 8-10 cl slagroom, crème fraiche, of een mengsel van deze twee toe.

Lunch

INTRODUCTIEMENU

Cheeseburger met of zonder bacon, zonder brood

Zure bom

Heldere kippebouillon

100-200 g aangemaakte salade met sla naar keuze en met vinaigrette, dressing met blauwe kaas of romige knoflookdressing - alle dressings dienen suikervrij te zijn; nog beter is erop te letten dat het koolhydraatgehalte onder de l g per portie blijft.

Gevarieerd koud buffet - ham, kaas, tong, salami, rosbief, kip, kalkoen en bovenstaande salade

Salade van de chef (zie Dr. Atkins' Dieet Revolutie)

Komkommer in zure room (zie Recepten)

Gebraden kippeboutjes, niet gepaneerd

Tonijnsalade, kipsalade, hamsalade, krab- of kreeftsalade (bereid met het genoemde ingrediënt en echte mayonaise - geen halvanaise of slasaus -, fijngesneden bleekselderij, uien, sjalotten, kappertjes enzovoort, en indien gewenst hardgekookt ei)

CONTINU GEWICHTSVERLIESMENU

Alle etenswaren van het Introductiedieet staan ook in het CGV-dieet

Een verse tomaat of 1/2 avocado gevuld met garnalen-, krab- of tonijnsalade

Pizza (zie recepten)

Guacamole

Kipsalade (zie recepten, ook onder diners)

Restje gehaktbrood

Gebakken spinazie

HANDHAVINGSMENU

Alle etenswaren van het Introductie- en het CGV-dieet staan ook in het Handhavingsdieet

Spinazie-eitaart

Diner

INTRODUCTIEMENU

Voorgerechten en soepen:

Salade Fruits de mer

Prosciutto

Scampi

Koude gamalencocktail met mayonaise en mosterd of mayonaise en mierikswortel Tartaartje

Kaviaar met zure room Paté (zie Recepten)

Gestoomde schelpdieren

Mosselen met Provencaalse saus

Gerookte forel

Gerookte zalm

Snelle bouillon

Salades (en dressings):

Tricolore

Gefrituurde champignons met geitenkaas

Boerensalade - gemengde bladgroenten met spekjes en verbrokkelde blauwe kaas Caesar-salade (zie Dr. Atkins' Dieet Revolutie) zonder croutons

Uit de recepten:

Zalmsalade

Salade met eieren en bacon

Champignonsalade

Avocadodressing

Russische dressing

Franse dressing (basisrecept)

Hoofdgerechten:

Biefstuk, varkenslapje, alle soorten karbonade

Gebraden kip, kalkoen, eend - in eigen jus

Spareribs (niet glaceren)

Lamsrib

Gegrilde, gepocheerde, gesauteerde of gebakken vis - alle variaties

Scampi

Kreeft in gewelde boter

Uit de recepten:

Gebraden lamsbout Kipsalade Gehaktbrood

Warme salade van rundvlees, champignons en waterkers, gekruid met mierikswortel

Bijgerechten:

150 g gestoomde groente, al dan niet gemengd, van de lijst van toegestane

groente Grote paddestoelen (porcini, Franse grotchampignons enzovoort), gesauteerd in olijfolie

Desserts:

Magere gelatinepudding (met een toef kunstmatig gezoete slagroom)

CONTINU GEWICHTSVERLIESMENU

Alle etenswaren van het Introductiedieet staan ook in het CGV-dieet Voorgerechten en soepen:

Avocado-roomsoep Kreeftesoep

Salades:

Guacamole

Salade van knolselderij (zie de recepten)

Hoofdgerechten:

Uit de recepten:

Gepocheerde zalm

Gemarineerde biefstuk met basilicum-peterseliesaus

Gebakken zeebaarsfilet met prei en tomaten

Zuurkool met gemengd vlees

Boeuf Stroganoff

Coq au oui

Bijgerechten:

Uit de recepten:

Broccoli-omelet

Aubergineballetjes

Knapperige spruitjes

Desserts:

Uit de recepten:

Vruchtenpudding

Italiaanse schuimtaart

Bosbessenijs

Vanille-ijs

Citroenbavarois

HANDHAVINGSMENU

Alle etenswaren van het Introductie- en het CGV-dieet staan ook in het Handhavingsdieet

Voorgerechten en soepen:

Gekoelde gemarineerde oesters

Gevulde en gebakken champignons

Uienroomsoep

Salades:

Uit de recepten:

Koude salade van roerei en kwark met asperges

Gebakken spinazie met basilicum en ricotta-kaas

Gevulde gebakken champignons met geitenkaas

Hoofdgerechten:

Uit de recepten:

Kip cacciatore

Kip met paprika

Kasserol van garnalen met groente en laurierblad

Kip curry

Kip met okra en pinda's

Kalfsstoofpot

Warme avocado's en kreeft met béarnaisesaus

Gevulde kalfskoteletten met wilde paddestoelen

Warme kreeftsalade met dragonsaus

Kalfsoesters gevuld met gepureerde champignons

Mousseline van sint-jakobsschelpen met saffraansaus

Lamsmedaillons met groene linzen en bacon

Bijgerechten:

Uit de recepten:

Snijbonen met walnotensaus

Gevulde paprika's

Desserts:

Uit de recepten:

Chocoladetruffels

Rumtruffels

Aardbeientaart

Zabaglione

Italiaanse schuimtaart

Dranken

BIJ ALLE DIETEN

Water

Koolzuurhoudend bronwater

Bronwater met een smaakje, maar zonder calorieën

Warme of gekoelde kruidenthee (niet van gerst, vijgen, dadels, honing enzovoort)

Cafeïnevrije koffie of thee

Bij het Introductie- en het Handhavingsdieet:

Sinas (kunstmatig gezoete frisdrank) vermengd met puur sinaasappelsap

HET PSYCHOLOGISCH VOORDEEL VAN DE ATKINS-MAALTIJD

Maak gebruik van uw nieuwe vrijheid om alles te eten wat u wilt: ga eens naar een restaurant waar u onbeperkt kunt opscheppen en trakteer uzelf op een koud buffet met salades en eiwitrijk voedsel. Vul uw bord gerust twee, of als u wilt zelfs drie keer. Het enige waar u op moet letten is dat niets wat u eet een zoete smaak heeft. Ervaren dieetvolgers zullen die smaak meteen herkennen.

Recepten

U hebt allemaal wel gemerkt hoe vaak ik gezegd heb dat het Atkins-dieet een koning waardig is. Ik ben er dan ook van overtuigd dat u zich bij deze methode van afslanken koninklijk zult voelen.

Een van de oorzaken waardoor het leven met een koolhydraatarm dieet zich niet over de hele wereld heeft verspreid, is dat de eerste voorstanders ervan weliswaar opgetogen waren over het vermogen van dit dieet om de vetreserves van het lichaam te verminderen, maar dat ze geen hoge dunk hadden van de eetbaarheid ervan. Hun proefpersonen voelden zich niet prettig bij de eentonigheid van het dieet en ze betwijfelden dan ook of het ooit geschikt zou kunnen zijn voor gebruik op langere termijn.

En daar verscheen de toen nog jonge dr. Atkins op het toneel, nu ongeveer 30 jaar geleden. Ik ben mijn hele leven al een kruising geweest tussen een fijnproever en een gulzigaard. Ik hield en houd van lekker eten. Ik heb artikelen gelezen met titels als 'Wat eten dieetartsen zelf?' en ik ben tot de conclusie gekomen dat er nog nooit een dieetarts is geweest die zoveel van eten houdt als ik. Dat is jammer voor mij, maar gelukkig voor u. Want hierdoor ben ik ertoe gekomen om een Dieet voor Eters te ontwerpen, een Dieet voor Mensen met Trek. Als Dr. Atkins'Dieet Revolutie een internationaal succes was, dan komt dat gedeeltelijk doordat ik erin ben geslaagd om mijn eigen verrukking over voedsel op anderen over te brengen.

Omdat ik niet wilde dat dit boek wat het eten betreft voor zijn voorganger zou onderdoen, ging ik op zoek naar een geschikte kok voor de koninklijke geneugten die ik voor u in gedachten had. Tijdens een vakantie op Barbados lachte het geluk mij toe. Ik maakte daar kennis met de kookkunst van Graham Newbould, de chef de cuisine van het beroemde Treasure Beach Hotel. Newbould was zes jaar lang een van de chef-koks van prins Charles en prinses Diana geweest, en ik begreep al snel waarom. Zodra u zijn recepten probeert zult u het ook begrijpen. De recepten van chef-kok Newbould zijn zeer toepasselijk gemerkt met een ster (j). Vergeleken met onze standaardrecepten zijn ze uiteraard mooier en spectaculairder, en ze zijn dan ook eigenlijk niet als dagelijkse kost bedoeld. Zoals u aan het vermelde aantal grammen kunt zien, zijn de meeste gerechten geschikt voor het Handhavingsdieet en bijvoorbeeld voor een etentje waar u trots kunt laten zien hoe rijk dieet-eten kan zijn. De andere recepten zijn bedacht door mijn vrouw, door de diëtisten van het Atkins Center, of zijn afkomstig uit het Dr. Atkins' Dieet revolutie kookboek.

Hoewel Newboulds recepten de parels op de kroon in dit hoofdstuk zijn, vind ik dat ik ook trots mag zijn op onze andere recepten, die ruwweg naar maaltijd en doel zijn gerangschikt. Ik heb niet geprobeerd compleet te zijn. Tenslotte koken de moesten van u al hun hele leven lang eiwitrijke maaltijden en het lijkt me overbodig om u uit te leggen hoe u een varkenslapje moet braden of eieren met spek moet bakken.

Ik heb echter wel recepten opgenomen die door dieetinstellingen worden afgeraden, maar waarvan het water u in de mond zal lopen. Het Atkins-dieet bestaat vooral uit hoofdgerechten en salades: maak die dus zo mooi mogelijk. Als er een extra beetje vet nodig is om een gerecht af te maken, voelt u zich dan niet bezwaard om dat vette ingrediënt te gebruiken - de regel is: als u dan toch op dieet moet, kunt u er maar beter van genieten. Intussen weten we allemaal dat u sommige dingen bij dit dieet niet mag hebben: van zoete desserts, pasta, patates frites en brood mag u alleen nog maar dromen.

Toch hebben we door de jaren heen vervangers gevonden voor die zo geliefde zetmeelprodukten en zoetigheid. Ik kan nu, dank zij de fantasie van mijn vrouw Veronica en de bijdragen van vele culinair aangelegde dieetvolgers toetjes eten die lekkerder smaken dan 'de echte'. Ik heb chocoladerepen met nootjes gegeten die zo voortreffelijk smaakten, dat geen enkele Belgische bonbonmaker ze zou kunnen verbeteren, zelfs niet met de hulp van een speciaal team uit Zwitserland. Als ik er behoefte aan heb, kan ik genieten van kokos-custardtaart of een pinacolada - en dat alles zonder een grammetje suiker binnen te krijgen. Ik kom gewoon niets tekort, en dat gevoel wil ik graag met u delen. Laat me nu een paar vingerwijzingen geven om duidelijk te maken hoe u deze recepten kunt gebruiken. Kijk bijvoorbeeld eens naar het basisrecept voor pannekoeken. Hiermee kunt u tal van eigen variaties maken, van pizza's en flensjes tot tortilla's of loempia's. En dan is er ons brood, een bijzonder smakelijke en koolhydraatarme creatie. Het recept kan worden gebruikt voor gewone boterhammen, toast, borrelhapjes, knoflookbrood, croutons voor in de soep enzovoort. En wat dacht u ervan om, met een paar extra ingrediënten, gember- of bananenbrood te maken? Of het allerlekkerste - een lekkere uitsmijter met dit brood.

Als u deze recepten probeert en de verrukkelijke gerechten van Graham Newbould proeft, ben ik er van overtuigd dat u nooit meer aan een ander dieet zult beginnen. Welk ander dieet staat u immers toe om aan de lijn te doen en tegelijkertijd een fijnproever te zijn?

Soepen

AVOCADO-ROOMSOEP BARBARA

8 kopjes

1 avocado

1/2 l slagroom

1/4 l water

1/4 theelepel selderiezout

1/4 theelepel Aromat

1/2 klein, geperst teentje knoflook

8 plakjes krokant gebakken bacon

Schil de avocado en verwijder de pit. Doe de avocado met slagroom, water, selderiezout, Aromat en knoflook in de blender. Mix 15 seconden op de middelste stand.

Giet het mengsel in een pan. Verhit het 5 minuten onder voortdurend roeren op middelgroot vuur. Laat het niet koken. Serveer de soep heet of koud, gegarneerd met stukjes bacon.

Totaal 29,6 g

Per portie 3,7 g

KREEFTESOEP

6 porties

600 g kreeft of krab, vers of uit blik

3 eetlepels boter

1/4 l slagroom

1/4 theelepel uienpoeder

1/4 l water

1/2 theelepel Aromat

6 cl sherry

Snijd het kreeftevlees in stukjes. Smelt de boter in een braadpan en voeg de kreeft toe. Bak 5 minuten op laag vuur.

Meng de slagroom met het water in een aparte kom. Giet het mengsel onder voortdurend roeren in de braadpan. Laat het niet koken. Voeg Aromat en uienpoeder toe. Zet de soep een nacht in de koelkast. Warm de soep op. Voeg sherry toe. Dien op in soepkommen.

Totaal 25,2 g

Per portie 4,2 g

SNELLE BOUILLON OPKIKKER

l portie

1/4 l hete bouillon

l ei

paar druppels Tabasco

l mespuntje zout

Klop het ei op met de blender of mixer tot het schuimt. Giet de bouillon er langzaam bij. Meng Tabasco en zout erdoor. Serveer de bouillon warm in een beker.

Totaal 1,6 g

UIENROOMSOEP MET LICHTE KERRIESMAAK

4 porties

4 middelgrote uien, in plakjes gesneden

1 eetlepel boter

2 teentjes gepelde knoflook

2 laurierblaadjes

1/2 l slagroom

1/4 l kippebouillon

l eetlepel kerriepoeder

l eetlepel gehakte bieslook

peper, zout (naar smaak)

Smelt de boter in een hete pan. Voeg uien, knoflook en laurierblad toe. Bak ze goudbruin.

Voeg de kerriepoeder toe en laat l minuut koken. Blijf roeren zodat de kerriepoeder niet aanbrandt.

Voeg de kippebouillon toe en kook het geheel in tot het met de helft is verminderd. Voeg dan de slagroom toe en laat de soep circa 15 minuten sudderen. Verwijder de laurierblaadjes.

Laat de soep afkoelen en doe deze daarna in de blender of mixer. Laat de soep door een fijne zeef lopen en voeg zout en peper naar smaak toe. Verwarm de soep opnieuw voor het opdienen (niet laten koken) en strooi als laatste de bieslook en een paar druppeltjes slagroom toe.

Totaal 57,6 g

Per portie 14,4 g

Eiergerechten

OMELET (BASISRECEPT)

1 portie

2 eieren

l eetlepel bieslook

l eetlepel fijngehakte verse peterselie

1/5 theelepel zout

l eetlepel slagroom

l eetlepel boter

1 snufje vers gemalen peper

Meng alle ingrediënten door elkaar en klop ze licht met de garde.

Smelt de boter in een niet aanbrandende koekepan.

Giet, als de boter niet meer schuimt, het eiermengsel in de pan. Verhit het

zonder te roeren l tot 2 minuten totdat de rand en onderkant stevig zijn,

maar het midden nog nat is. Vouw de omelet voorzichtig dubbel tot een

halvemaan.

Plaats de omelet op een bord en dien hem op.

Totaal 1,5 g

KAASOMELET

2 porties

4 eieren

65 g geraspte Cheddar

l eetlepel fijngehakte peterselie

Volg het recept voor schuimomelet (zie Register). Voeg voordat u de omelet dubbelvouwt de geraspte Cheddar en de peterselie toe. Laat de omelet dubbelgevouwen nog 2 minuten bakken zodat de kaas kan smelten. Serveer de omelet heet.

Totaal 6,0 g

Per portie 3,0 g

ROEREI IN KAASSAUS MET SAUCIJSJES

6 porties

12 saucijsjes

l pakje roomkaas van 100 g

l eetlepel boter

1/8 l crème fraiche

1/8 l water

1 theelepel Aromat

2 theelepels peterselie

8 losgeklopte eieren

Bak de saucijsjes bruin in een braadpan. Warm de roomkaas met de boter au-bain-marie op, laat het water niet koken. Voeg de slagroom, het water, het zout en de peterselie toe. Roer de losgeklopte eieren met een vork door het mengsel. Laat alles in de pan koken tot de eieren zijn gestold.

Totaal 15,6 g

Per portie 2,6 g

KAASPANNENKOEKEN

6 porties

750 g kwark

6 eieren

3 eetlepels sojameel

3 eetlepels boter, gesmolten

l theelepel Aromat

olie

Doe alle ingrediënten behalve de olie in de blender en klop er een glad beslag van. Laat een met olie ingevette koekepan goed heet worden. Giet het beslag per eetlepel in de pan. Bak de pannekoeken aan beide kanten bruin.

Totaal 21,0 g

Per portie 3,5 g

CHAMPIGNONS, UIEN EN EIEREN

3 porties

250 g champignons in plakjes

l kleine ui, fijngehakt

4 eetlepels boter

Aromat naar smaak

6 eieren

2 eetlepels slagroom

Bak de champignons en de uien goed bruin in de boter. Voeg zout toe. Klop de eieren met de slagroom. Giet ze over het champignon-uienmengsel en blijf roeren totdat de eieren gestold zijn (ongeveer 4 keer roeren). Dien onmiddellijk op.

Totaal 18,0 g

Per portie 6,0 g

FLORENTIJNSE EIEREN

6 porties

200 g spinazie, vers of uit de diepvries

6 eieren

zout naar smaak

1 recept voor kaassaus

Verwarm de oven voor op 175 C (stand 3).

Kook de spinazie. Goed afgieten. Fijnhakken.

Doe de warme spinazie in een ondiepe ovenschaal.

Maak een kuiltje voor elk ei in de spinazie. Breek in elk kuiltje een ei.

Bestrooi ze met zout.

Maak de kaassaus klaar. Giet deze over de eieren en de spinazie.

Zet de schotel 25 minuten in de voorverwarmde oven.

Totaal 36,0 g

Per portie 6,0 g

KAASSAUS

18 eetlepels

2 dl crème fraiche

l dl water

350 g Cheddar, in blokjes gesneden

l theelepel mosterd

l theelepel zout

1/2 theelepel paprikapoeder

Doe alle ingrediënten au-bain-marie in een pan. Laat langzaam warm worden. Blijf roeren tot het geheel zacht is.

Totaal 10,8 g

Per portie 0,6 g

SALADE VAN EIEREN MET SPEK

6 porties

9 hardgekookte eieren

9 plakjes croquant gebakken spek

1/2 theelepel Aromat

1/4 theelepel droge mosterd

6 cl (suikervrije) mayonaise

Prak de eieren met het spek in een houten schaal fijn. Voeg zout en mosterd toe. Schep de mayonaise erdoor en roer alles goed door elkaar.

Totaal 9,0 g

Per portie 1,5 g

BROCCOLI-OMELET

6 porties

4 eieren

150 g gekookte broccoli-roosjes

l grote ui, in dunne plakjes gesneden

250 g champignonhoedjes, in dunne plakjes gesneden

1/2 theelepel zout

1/2 theelepel vers gemalen peper

4 eetlepels boter

3 eetlepels geraspte

Parmezaanse kaas

l theelepel bakpoeder

l zeer fijngehakt takje peterselie als garnering

Doe 2 eetlepels boter in de koekepan. Bak de uien en champignons tot ze

goudbruin zijn en zet ze apart in een schaal.

Doe de eieren, het bakpoeder, zout en peper in een kom en roer ze goed

door elkaar. Voeg de uien, champignons en broccoli toe. Roer alles door

elkaar.

Doe de overige boter in de koekepan en giet het eiermengsel erbij. Bedek de

hele bodem van de pan. Bak totdat de eieren beginnen te stollen. Strooi de

Parmezaanse kaas erop en laat het geheel goudbruin wordt. Neem de pan

van het vuur.

Snijd het gerecht in punten en serveer het gegarneerd met fijngehakte

peterselie.

Totaal 31,2 g

Per portie 5,2 g

U kunt in plaats van broccoli ook elke andere groente - mits niet te rijk aan zetmeel - gebruiken.

Gevogelte, rundvlees, vis en schaaldieren

COQ AU vin

6 porties

2 kg kip, in stukken gehakt

125 g spekblokjes

l klontje boter

1/4 l wijn

1/4 l kippebouillon

3 teentjes knoflook

1 laurierblad

2 grote uien, fijngehakt

500 g champignonhoedjes, in plakjes gesneden

zout naar smaak

Bak de spekblokjes goudbruin in de boter. Haal uit de pan en zet aan de

kant.

Spoel de kip af en dep goed droog. Bak de kip bruin in het vet van het spek,

haal het daarna uit de pan en zet het aan de kant.

Bak de uien en champignons. Doe de kip en het spek terug in de pan. Voeg

kippebouillon, knoflook, wijn en laurierblad toe. Laat dit 40 minuten tot

l uur sudderen in open pan. Voeg zout naar smaak toe.

Totaal 49,8 g

Per portie 8,3 g

KIP CURRY

4 porties

1 kip, in 8-10 stukken gesneden

2 fijn gesnipperde uien

3 fijn gesnipperde teentjes knoflook

l eetlepel koenjit

l eetlepel komijn

l eetlepel fijngemalen gember

l eetlepel chilipoeder

4 eetlepels boter

1/4 l slagroom

1/4 l heet water

zout naar smaak

Bak de stukken kip goudbruin in de boter. Haal ze uit de pan. Bak de uien, knoflook en alle kruiden 2 tot 3 minuten al roerend lichtbruin. Doe de kip terug in de pan. Voeg 1/4 l water en 1/4 l slagroom toe. Laat alles sudderen totdat de kip zacht is en het vocht tot de helft is ingekookt. Ter afwisseling kunt u kip vervangen door lamsvlees.

Totaal 41,6 g

Per portie 10,4 g

KIP MET OKRA EN PINDA'S

4 porties

1 grote kip

3 wortels

2 preien

l hele ui

zout naar smaak

225 g kleine okra's

225 g pinda 's

l eetlepel tomatenpuree (ongezoet)

l flinke klont boter

l eetlepel fijngehakte verse peterselie

Doe de eerste 5 ingrediënten samen in een pan. Zet het geheel net onder water en laat 45 minuten sudderen. Haal de kip uit de bouillon en laat hem afkoelen. Pluk het vlees vervolgens van het karkas en snijd het vlees in stukjes.

Verhit de boter in een braadpan totdat de schuim is verdwenen. Zet het vuur lager. Doe de stukjes kip, de okra, de tomatenpuree en de pinda's in de pan en bak ze onder regelmatig omscheppen zachtjes goudbruin. Bestrooi het gerecht met peterselie en dien het op.

Totaal 80,0 g

Per portie 20,0 g

KIP MET PAPRIKA

8 porties

1 1/2 kg kip in stukken

l klontje boter

4 eetlepels plantaardige olie

3 grote fijngehakte uien

4 teentjes fijngehakte knoflook

l grote of 2 kleine paprika's, klein gesneden

1/2 dl kippebouillon

1/4 l witte wijn

1/2 l zure room

Verwarm de oven voor op 200 C (stand 4).

Bak de stukken kip in de braadpan in een mengsel van olie en boter totdat

ze aan alle kanten goudbruin zijn. Haal ze uit de pan en zet ze apart.

Doe de uien en knoflook in de pan en bak ze goudbruin. Voeg de paprika,

kippebouillon, wijn en zure room toe en laat alles 10 minuten zachtjes

sudderen.

Doe de kip in een ovenschaal en giet de saus erover. Zet de schaal met een

deksel erop 45 minuten in de voorverwarmde oven, of net zolang tot de kip

goed gaar is.

Totaal 68,0 g

Per portie 8,5 g

KIP CACCIATORE

8 porties

2 1/4 kg kip in stukken

1/8 l olijfolie

l klontje boter

l grote fijngehakte ui

450 g champignonhoedjes in dunne plakjes

4 teentjes knoflook

1/4 l witte wijn

2 laurierblaadjes

2 theelepels oregano

l theelepel vers gemalen peper

3 eetlepels cognac

150 g tomaten

zout naar smaak

Week de tomaten in heet water.

Bak de kip in half olijfolie, half boter aan alle kanten goudbruin. Zet de kip apart.

Verhit de overgebleven olie en boter in een steelpan en bak de uien lichtbruin. Voeg champignons en knoflook toe. Blijf bakken tot de champignons zacht zijn.

Doe de kip braadpan en giet het mengsel van uien en champignons er over heen. Giet de wijn erbij en voeg de klein gesneden tomaten en andere ingrediënten toe. Laat 30 minuten sudderen met het deksel half op de pan, totdat de kip helemaal gaar is.

Totaal 64,8 g

Per portie 8,1 g

GEHAKTBROOD

6 porties

1 1/3 kg lams-, kalfs-, varkens- of rundergehakt

2 eetlepels chilipoeder

3 eieren

3 teentjes geperste knoflook

3 eetlepels koriander of peterselie

170 g oude Cheddar in reepjes

2 eetlepels Worcestershiresaus

zout naar smaak

Verwarm de oven voor op 200 "C (stand 4). Roer alle ingrediënten goed door elkaar in een grote kom. Doe het mengsel in een met olie ingevette brood vorm en bak het 45 minuten tot l uur.

Totaal 20,4 g

Per portie 3,4 g

PARFAIT VAN KIPPENLEVERS MET GESMOORDE ROZIJNEN

4 porties

Voor de kippenlevers:

l eetlepel boter

250 g warme geklaarde boter

250 g kippenlevers

l heel bolletje gepelde knoflook (circa 8 teentjes)

l ui in schijfjes

1/4 l rode port

1/4 l cognac of brandy

10 dunne plakjes bacon

l mespunt nootmuskaat

l mespunt kaneel

l laurierblad

1 takje tijm

Voor de gesmoorde rozijnen:

110 g grote, gele rozijnen (Sultana's)

2 theezakjes

l eetlepel Grand Marnier

1/2 theelepel sinaasappelschil

Het bereiden van de kippenlevers:

Doe de rauwe kippenlevers met de gepelde knoflook in een kom en dek die

af met plasticfolie. Laat ze vlak naast het fornuis langzaam op temperatuur

komen.

Bekleed intussen een ovenschaaltje met de plakjes bacon.

Doe de eetlepel boter in een hete koekepan. Voeg de schijfjes ui toe en bak

ze gaar. Voeg port, cognac, laurierblad en tijm toe en laat het geheel in de

open pan sudderen totdat het vocht tot 1/3 is ingekookt. Giet het vocht over

de inmiddels warme kippenlevers met knoflook.

Pureer de kippenlevers en het vocht met de keukenmachine.

Voeg tijdens het pureren geleidelijk de warme geklaarde boter toe. Het is

belangrijk dat dit geleidelijk gebeurt, anders gaat het mengsel klonteren.

Voeg vervolgens nootmuskaat en kaneel toe. Wrijf het mengsel door een

fijne zeef.

Doe het mengsel nu in de beklede ovenschaal. Bedek de bovenkant met

plakjes bacon en sluit dan de schaal af met aluminiumfolie. Zet de schaal in

een braadslede met water (au-bain-marie) en zet dit l uur in de oven op de

laagste stand.

Haal het uit de oven als het gaar is en laat de parfait 24 uur afkoelen. Snijd de parfait in plakjes en serveer met een mengsel van slablaadjes en gesmoorde rozijnen.

Het bereiden van de gesmoorde rozijnen:

Laat de rozijnen weken in 1/2 l heet water met de theezakjes en sinaasappelschil. Laat de thee afkoelen, voeg dan een eetlepel Grand Marnier toe. De rozijnen kunnen zowel warm als koud bij de parfait worden geserveerd.

Totaal 32,4 g

Per portie 8,1 g

De rozijnen kunnen worden vervangen door 30 g in dunne reepjes gesneden prei, gebakken in boter en gekruid met zwarte peper.

GEVULDE PAPRIKA'S

8 porties

8 middelgrote groene paprika 's

2 grote fijngehakte uien

900 g kalfs-, runder-, of varkensgehakt

l theelepel gedroogde dille

3 eetlepels plantaardige olie

l theelepel zout

l theelepel witte peper

l grote wortel, geraspt

1/8 l kippebouillon

3 eetlepels tomatenpuree (ongezoet)

1/4 l zure room

Bak de uien goudbruin in de olie.

Voeg gehakt, peper, zout en dille toe. Bak het vlees al roerend in 5 minuten

bruin. Laat het afkoelen.

Was de paprika's en verwijder de zaadlijsten. Vul ze met het vleesmengsel

en zet ze rechtop in een ovenschaal.

Meng de kippebouillon met de tomatenpuree en giet dit over de paprika's.

Strooi de geraspte wortel over de paprika's.

Dek de schaal af en doe het gerecht in de oven op 200 C (stand 4) totdat de

paprika's gaar zijn.

Serveer met flink wat zure room.

Totaal 79,2 g

Per portie 9,9 g

BOEUF STROGANOFF

4 porties

2 eetlepels fijngehakte peterselie

2 grote fijngehakte uien

450 g champignonhoedjes in plakjes

900 g entrecôte, in reepjes gesneden

1 1/2 eetlepel mosterdpoeder

1/8 l zure room

3 eetlepels tomatenketchup (ongezoet)

3 eetlepels olie

vers gemalen witte peper

zout naar smaak

Roer ketchup en mosterdpoeder door elkaar en voeg zoveel heet water toe dat er een dikke pasta ontstaat.

Bak de uien en champignons goudbruin en zacht in 2 eetlepels olie. Schep ze met de schuimspaan over in een voorverwarmde braadpan. Doe de resterende olie in de koekepan en bak de reepjes vlees in kleine porties bruin (heel snel, zoals bij roerbakken). Doe het gebakken vlees in de braadpan.

Doe de mosterdpasta met de zure room in de pan met het resterende braadvocht. Roer zachtjes tot alle ingrediënten een goed geheel vormen. Giet dit over het vlees, de uien en de champignons en roer alles goed door elkaar. Laat het geheel op een laag vuurtje heet worden. Bestrooi het gerecht met peterselie, zout en vers gemalen witte peper en serveer het onmiddellijk.

Totaal 40,0 g

Per portie 10,0 g

GEMARINEERDE HAASBIEFSTUK MET BASILICUMSAUS

6 porties

7 ons haasbiefstuk

Voor de marinade:

l flinke klont geklaarde boter

4 teentjes geperste knoflook

l eetlepel gemalen zwarte peper

l eetlepel paprikapoeder

l theelepel geraspte mierikswortel of koude mierikswortelsaus

l eetlepel sojasaus

l eetlepel gemengde kruiden (basilicum, tijm, peterselie, marjolein), fijngehakt

Voor de saus:

4 1/2 dl slagroom

l eetlepel gehakte peterselie

1 eetlepel gehakte basilicum

2 teentjes geperste knoflook

1/4 l witte wijn

1 eetlepel boter

Meng de ingrediënten voor de marinade door elkaar met de keukenmachine.

Snijd het vlees in 8 medaillons.

Zet het vlees in de marinade en laat het een nacht in de koelkast trekken.

De volgende dag:

Smelt voor het maken van de saus de boter in een hete pan. Fruit hier de

knoflook, peterselie en basilicum in. Roer regelmatig.

Voeg de witte wijn toe en laat het in open pan sudderen tot het vocht tot de

helft is ingekookt.

Voeg de slagroom toe en laat het geheel nog 5 minuten sudderen, totdat het

vocht dik wordt. Voeg kruiden naar smaak toe.

Maak een koekepan op het vuur heel heet, en doe er dan de gemarineerde

stukken haasbiefstuk in (de marinade moet op het vlees blijven liggen).

Bak ze l minuut, draai ze dan om en bak de andere kant ook l minuut.

Totaal 26,4 g

Per portie 4,4 g

RUNDVLEESBALLETJES

12 balletjes

225 g roomkaas op kamertemperatuur

1/4 theelepel salie

1/4 theelepel uiensap

1/4 theelepel Worcestershire saus

een paar druppels citroensap, een paar druppels Tabasco

140 g gedroogd rundvlees, fijngehakt

Meng alle ingrediënten behalve het rundvlees door elkaar.

Zet het mengsel ten minste een uur in de koelkast.

Rol kleine balletjes van het mengsel en paneer ze met het fijngehakte vlees.

Laat ze in de koelkast koud worden. Serveer de balletjes op cocktailprikkers.

Totaal 4,8 g

Per portie 0,4 g

ZUURKOOL MET GESORTEERD VLEES

6 porties

1 1/3 kg zuurkool

450 g gekookte kipfilet

450 g gebraden varkensvlees (of ham)

450 g saucijsjes

4 eetlepels reuzel

4 eetlepels runderbouillon

3 eetlepels tomatenpuree (ongezoet)

2 fijngehakte middelgrote uien

1/4 l wodka

1/8 l witte wijn

bouquet garni van peperbolletjes, piment, laurierblad en jeneverbessen

Verwarm de oven voor op 175 'C (stand 3). Spoel de zuurkool af, blancheer en giet af. Verhit de reuzel in een koekepan. Voeg de uien toe en bak ze goudbruin. Voeg runderbouillon, wodka, wijn en tomatenpuree toe. Roer goed door elkaar en laat 5 minuten sudderen.

Leg een laag zuurkool in een ovenschaal met deksel. Bedek de laag met verschillende vleessoorten. Herhaal dit tot alle zuurkool en het vlees op is. Giet het mengsel van runderbouillon, wodka enzovoort over de schotel. Voeg het bouquet garni toe. Doe een deksel op de schaal laat het gedurende twee uur in de oven op 175 C gaar worden.

Totaal 62,4 g

Per portie 10,4 g

KALFSKOTELETTEN GEVULD MET WILDE PADDESTOELEN

4 porties

4 kalfskoteletten (vraag de slager om het grootste stuk van het vlees in te snijden)

5 fijn gesnipperde sjalotten

900 g verse jonge spinazie

450 g champignonhoedjes in dunne plakjes

/1/2 ons gedroogde porcini-paddestoelen (Italiaanse winkel)

1/8 l kippebouillon

3 eetlepels boter

1/8 l witte wijn

2 eetlepels cognac

l theelepel gemalen witte peper

1 theelepel zout 1/8 l slagroom

2 eetlepels olie

Verwarm de oven voor op 200 °C (stand 4).

Bak de sjalotten en champignonhoedjes in l eetlepel boter en l eetlepel olie

goudbruin. Voeg de gehakte spinazie, witte peper en zout toe en laat koken

tot de spinazie slap wordt. Schep dan alles uit de pan en laat het afkoelen.

Week de Porcini-paddestoelen in hete kippebouillon terwijl u de vulling

aanbrengt.

Vul de koteletten met het spinaziemengsel. Sluit de opening af met cocktailprikkers.

Verhit de overige boter en olie in de koekepan en bak de gevulde koteletten

aan beide kanten goed bruin. Leg ze daarna in een ovenschaal met deksel.

Meng de kippebouillon met paddestoelen door de cognac, witte wijn en

slagroom. Giet dit mengsel over de koteletten en zet de schotel 45 minuten

tot l uur in de voorverwarmde oven. Keer de koteletten na een halfuur één

keer om. Bestrooi ze met verse peper en dien op.

Totaal 77,2 g

Per portie 19,3 g

GESTOOFD KALFSVLEES

6 porties

1 stengel bleekselderij, in blokjes gesneden l wortel, in blokjes gesneden

1 laurierblad

1 1/3 kg kalfsstooflappen

2 dl witte wijn

450 g zilveruitjes

700 g champignonhoedjes, in plakjes gesneden

5 eierdooiers

1/4 l slagroom

zout naar smaak

Breng de eerste zeven ingrediënten langzaam aan de kook in een braadpan. Doe de deksel op de pan en laat het nog een half uur sudderen. Klop de eierdooiers met de slagroom in een kom door elkaar. Voeg druppelsgewijs en onder voortdurend roeren 1/4 l stoofvocht uit de pan toe. Roer dan het eiermengsel door de pan met vlees tot de saus dik wordt.

Totaal 91,8 g

Per portie 15,3 g

KALFSOESTERS GEVULD MET PADDESTOELENMOUSSE

4 porties

4 dunne lapjes kalfslendebiefstuk of kalfsbiefstuk van de haas

225 g champignons

l fijngehakte ui

1/4 l rode port

110 g geraspte Parmezaanse kaas

2 eieren, losgeklopt

3 aparte eetlepels boter

l aubergine, geschild en in blokjes gesneden

1 1/2 l goede kalfsbouillon

1/4 l rode wijn

fijn gesnipperde peterselie

Voor de puree:

Smelt de boter in een hete pan. Bak de uien tot ze zacht zijn, voeg dan de champignons toe en laat nog 5 minuten koken. Voeg de rode port toe en laat alles sudderen tot het meeste vocht verdampt is. Roer af en toe om aanbranden te voorkomen. Haal de pan van het vuur en laat het mengsel afkoelen. Pureer het geheel met een keukenmachine. Sla de kalfslapjes tot ze heel dun zijn. Leg een lepel van de puree op elk lapje en vouw het dubbel. Druk de randen stevig op elkaar. Wentel elk lapje eerst door het losgeklopte ei en vervolgens door de Parmezaanse kaas en herhaal deze handeling.

Voor de saus:

Laat de kalfsbouillon en de rode wijn samen net zolang in open pan sudderen tot het tot 15 cl is ingekookt. Breng het op smaak met zout en peper. Als de saus te dun is kan deze met een mengsel van een beetje pijlwortel en water verdikt worden.

Voor de garnering:

Bak de aubergineblokjes in een beetje boter goudbruin.

Om te serveren:

Smelt een beetje boter in een braadpan en bak het kalfsvlees aan beide kanten goudbruin. Leg ze op een warme schaal en omring het met de saus. Verspreid de gebakken aubergine om het vlees heen en maak het af met een beetje peterselie.

Totaal 70,4 g

Per portie 17,6 g

GEBRADEN LAMSBOUT

10 porties

411/2 - 5 kg lamsbout(en)

5 teentjes knoflook

2 eetlepels rozemarijn

l theelepel zout

Verwarm de oven voor op 300 'C (stand 8). Maak overal in de lamsbout kleine sneetjes en steek er reepjes knoflook in. Wrijf het vlees in met zout en rozemarijn. Leg de lamsbout met de vette kant omhoog in een open ovenschaal. Rooster het 15 minuten op 300 °C. Zet de oven daarna op 175 °C (stand 3) en laat het vlees nog 2 tot 2 1/2 uur roosteren.

Totaal 5,0 g

Per portie 0,5 g

LAMSMEDAILLONS MET GROENE LINZEN EN BACON

2 porties

2 lamsmedaillons (kleine stukjes van het mooiste vlees)

l ons kleine Franse groene linzen

6 plakjes gerookt spek

braadvet van lam met knoflook

groenten als garnering (ui, bleekselderij, prei), 30 g van elk

geklaarde boter

2 teentjes geperste knoflook

Snijd ui, bleekselderij, prei en knoflook fijn. Fruit ze in de gesmolten boter. Voeg de linzen toe, dan het braadvet, en laat alles koken tot de linzen zacht zijn.

Schroei de lamsmedaillons dicht, leg op elke medaillon wat linzen en verpak ze in gerookt spek. Spies het spek met cocktailprikkers vast. Bak de medaillons in een hete pan.

Maak een bedje van linzen op elk bord. Leg het vlees op de linzen en overgiet het met de lamsjus met knoflooksmaak. Leg de groente om het vlees heen. Als groente erbij zijn sperziebonen heel geschikt.

Totaal 35,0 g

Per portie 17,5 g

LAMSSAUS MET KNOFLOOK

2 porties

225 g magere lamsbout

6 gesneden sjalotten

4 geperste teentjes knoflook

1/2 ons gerookt spek

1/2 l lamsbouillon

1/4 l droge witte wijn

Bak de stukjes lamsvlees bruin, verwijder al het overtollige vet. Voeg de sjalotten, knoflook en het gerookte spek toe. Bak dit nog 2 minuten. Voeg de witte wijn toe en laat het in een open pan inkoken. Voeg dan de lamsbouillon toe en laat het tot de helft inkoken. Giet de saus door een fijne zeef. Kruid naar smaak en maak het af met een beetje ongezouten boter.

Totaal 20,0 g

Per portie 10,0 g

KASSEROL VAN GARNALEN MET GROENTEN EN LAURIERBLAD

4 porties

16 grote garnalen, gepeld en ontaderd l middelgrote fijngesneden pastinaak

1 middelgrote fijngesneden prei

2 stengels fijngesneden bleekselderij

1 dl droge witte wijn 1/4 l slagroom

2 laurierbladeren

l tomaat, ontveld, ontpit en in blokjes gesneden

l eetlepel bieslooksnippers

l eetlepel boter

zout en peper naar smaak

Smelt de boter in een warme braadpan. Fruit de groenten met de laurierbladeren 2 minuten in de boter. Voeg de garnalen toe en laat nog l minuut bakken.

Voeg de witte wijn toe en laat het vocht tot de helft inkoken. Doe dan de slagroom erbij en laat alles nog 3 minuten sudderen. Voeg zout en peper naar smaak toe.

Verdeel het gerecht over 4 soepkommen en gameer het met tomaat en bieslook.

Totaal 32,4 g

Per portie 8,1 g

WARME AVOCADO'S EN KREEFT MET BÉARNAISESAUS

4 porties

2 rijpe avocado's

225 g gekookt kreefte- of krabbevlees, in stukjes

l ons champignons in plakjes

l fijngehakte ui

l dl droge witte wijn

1/4 l béarnaisesaus (zie bladzijde 270)

l eetlepel boter

Snijd de avocado's in de lengte doormidden en verwijder de pitten. Lepel het vruchtvlees eruit, maar laat daarbij de schil heel. Snijd het vruchtvlees in niet te kleine stukken.

Smelt de boter in een hete braadpan. Fruit de uien en plakjes champignons gedurende l minuut. Voeg de kreeft en avocado toe en roer alles even door elkaar. Voeg de witte wijn toe. Laat het geheel 3-4 minuten sudderen. Doe het mengsel in de lege avocadoschillen en schenk daar de béarnaisesaus overheen.

Leg de avocado's onder de grill en laat ze goudbruin worden. Dien onmiddellijk op.

Totaal 67,6 g

Per portie 16,9 g

GEPOCHEERDE ZALM MET BÉARNAISESAUS

4 porties

4 dikke zalmmoten

1/4 l kippebouillon

1/4 l witte wijn

l laurierblad

béarnaisesaus

verse dille

Doe de zalm in een diepe koekepan. Meng de overige ingrediënten door elkaar en giet ze over de zalm. Doe het deksel op de pan en laat 10-15 minuten sudderen. Bestrooi de zalm met dille en giet de saus er over.

Totaal 27,2 g

Per portie 6,8 g

BÉARNAISESAUS

3 eierdooiers

1/4 l warme geklaarde boter

l eetlepel gehakte dragon

3 eetlepels droge witte Chablis

l eetlepel dragon- of gedistilleerde azijn

6 zwarte peperkorrels

l gehakt sjalotje

Doe de vier laatstgenoemde ingrediënten in een open pan en laat het vocht tot l eetlepel inkoken. Laat het dan afkoelen en zeef het in een kom. Doe de eierdooiers bij het gezeefde vocht en klop ze in de kom boven een laag vuur (au-bain-marie) tot de saus aan de garde blijft plakken. Voeg langzaam de gesmolten boter toe. Blijf kloppen tot de boter volledig is vermengd.

Haal de pan van het vuur en roer de dragon door de saus. Serveer bij vlees of vis.

Totaal 19,2

Per portie 4,8 g

KOUDE GEMARINEERDE OESTERS MET EEN DRESSING VAN ZURE ROOM EN KOMKOMMER

Voor een hoofdgerecht hebt u 12 oesters per persoon nodig. Voor een voorgerecht hebt u 6 oesters per persoon nodig.

225 g spinazie

1/2 komkommer

1/2 l zure room

vers gehakte dille

vers geperst citroensap

Tabasco

cayennepeper

zout en peper

zwarte kaviaar (facultatief)

Voor de oesters:

Open de oesters en maak ze schoon. Bewaar het sap en de schelpen. Doe de oesters met het sap in een kom en voeg een scheutje Tabasco, het citroensap en de vers gehakte dille toe. Laat ze l uur marineren. Kook de spinazie in heet water en spoel hem daarna af met ijskoud water. Pers al het overtollige vocht eruit. Kruid de spinazie met een beetje zout en peper en leg in elke oesterschelp een plukje spinazie.

Voor de dressing:

Schil de halve komkommer en verwijder de zaadlijsten. Snij het vruchtvlees in blokjes.

Voeg 1/2 l zure room, l theelepel vers gehakte dille en een mespuntje cayennepeper aan de komkommer toe.

Leg de oesters op de spinazie in de schelpen. Overgiet elke oester met een beetje van de komkommer-roomdressing en strooi er nog een beetje cayennepeper op.

Garneer de oesters eventueel met zwarte kaviaar. Serveer ze op een bed van ijsschaafsel.

Per portie (voorgerecht) 14,0 g

Per portie (hoofdgerecht) 28,0 g

GEBAKKEN ZEEBAARSFILET MET PREI EN TOMATEN

4 porties

4 stevige zeebaarsfilets

2 in kleine reepjes gesneden prei

2 grote stevige tomaten, ontveld, ontpit en in blokjes gesneden

l eetlepel gesnipperde basilicum

l eetlepel balsamico azijn

4 eetlepels olijfolie uit eerste persing

l eetlepel boter

vers gemalen zwarte peper

Bak de zeebaars in een eetlepel olijfolie in de koekepan aan beide kanten goudbruin. Haal de vis uit de pan en houd warm. Doe de boter in dezelfde pan en fruit de prei tot hij zacht is. Voeg de balsamico azijn toe (schud hierbij de pan). Voeg langzaam de 3 eetlepels olijfolie toe om er een saus van te maken. Haal de pan van het vuur en voeg de stukjes tomaat, de basilicum en de zwarte peper toe. Schep het mengsel op een schaal en leg er de zeebaarsfilets bovenop.

Totaal 26,0 g

Per portie 6,5 g

MOUSSELINE VAN SINT-JAKOBSSCHELPEN MET SAFFRAANSAUS

4 porties

Voor de mousse:

15 g gehakte bieslook

175 g st.-jakobsschelpen

60 g tongfilet

2 1/4 l slagroom

l eiwit

cayennepeper

zout en peper

Voor de garnering:

4 grote geblancheerde spinaziebladeren

4 st.-jakobsschelpen per persoon

Voor de saus:

1/8 l droge witte wijn

3 tongen-geraamtes

60 g in schijfjes gesneden sjalotten

60 g gesneden champignons

l g saffraandraadjes

1/8 l slagroom

30 g boter

Verdeel de geblancheerde spinaziebladeren over vier beboterde oven schaaltjes.

Pureer de sint-jakobsschelpen, de tongfilets en het eiwit met de keukenmachine. Haal de vispuree door een fijne zeef en doe hem in een op ijsblokjes geplaatste kom. Laat dit afkoelen.

Klop er langzaam de slagroom doorheen. Kruid het met zout, peper en cayennepeper en voeg de fijngehakte bieslook toe. Leg de mousseline op de ovenschaaltjes en dek deze af met beboterd folie. Zet de ovenschaaltjes in een braadslede met water (au-bain-marie) 10 minuten in de oven op 175 °C (stand 3).

Doe alle ingrediënten voor de saus behalve de slagroom in een pan. Laat ze in open pan sudderen tot er circa l eetlepel siroopachtig vocht over is, en voeg dan de slagroom toe. Breng de saus aan de kook. Klop er met de garde 30 g boter doorheen en voeg kruiden naar smaak toe.

Om op te dienen:

Zet de ovenschaaltjes op een warm, omgekeerd bord. Giet wat saus eromheen en strooi daarop geblancheerde saffraandraadjes. Gameer met 4 licht gestoomde st.-jakobsschelpen.

Totaal 39,2 g

Per portie 9,8 g

Salades en dressings

WARME KREEFTSALADE MET DRAGON-BOTERDRESSING

4 porties

50 g gekookte kreeft, in grote stukken gesneden

l fijngehakte ui

l krop ijsberg- of bindsla

l bosje dragon, een helft fijngehakt, de rest als garnering

1/8 l slagroom

115 g ongezouten boter

l eetlepel dragonazijn

l mespuntje cayennepeper

Voor de dressing:

Doe de fijngehakte dragon en de azijn in een koekepan en breng het mengsel aan de kook. Voeg de slagroom toe. Laat circa 2 minuten sudderen. Haal de pan van het vuur en klop de boter door de room. Voeg een mespuntje cayennepeper toe.

Om op te dienen:

Was en droog de sla goed. Scheur hem in niet te kleine stukjes en verspreid die over een schaal.

Doe de kreeft en fijngehakte ui in de warme dressing tot de kreeft lauw warm is. Schep het kreeftmengsel boven op de sla en gameer de salade met blaadjes verse dragon.

Totaal 40,0 g

Per portie 10,0 g

SNELLE ZALMSALADE

l portie

1 blikje zalm van 200 g

2 fijngehakte sjalotten

1/2 stengel bleekselderij in blokjes

3 eetlepels Roquefort-dressing

Verwijder graten en vel van de zalm. Verdeel de vis in stukken in een kom. Meng er de sjalotten en de bleekselderij door. Doe alles in een saladeschaal en giet de dressing erover. Deze salade kan ook worden geserveerd op een bed van slablaadjes.

Totaal 2,6 g

ONZE FAVORIETE ROQUEFORT-DRESSING

1/4 liter

4 eetlepels dragonazijn

1/4 theelepel Aromat

gemalen peper (pepermolen 3 keer draaien)

6 eetlepels olijfolie

2 eetlepels slagroom

1/2 theelepel citroensap

50 g verkruimelde Roquefort-kaas

Klop alle ingrediënten behalve de kaas door elkaar. Roer ten slotte de kaas erdoor.

Totaal 6,7 g

CHAMPIGNONSALADE

6 porties

8 plakken spek, in blokjes gesneden

1 kleine fijngesnipperde ui

2 eetlepels boter

3 eetlepels citroensap

2 eetlepels peterselie

450 g in dunne plakjes gesneden witte champignons

geraspte Parmezaanse kaas

Bak het spek tot het glazig is. Voeg de fijngesnipperde ui toe en blijf bakken tot het spek knapperig en de ui goudbruin is. Giet het vet van het spek af.

Voeg boter, citroensap en peterselie toe. Breng het aan de kook. Giet de saus over de champignons en garneer de salade met Parmezaanse kaas naar smaak.

Totaal 29,4 g

Per portie 4,9 g

FRANSE DRESSING (BASISRECEPT)

1/8 liter

3 eetlepels dragonazijn

l eetlepel citroensap

1/2 theelepel Aromat

gemalen peper (pepermolen 3 keer draaien)

6 eetlepels olijfolie

2 eetlepels plantaardige olie

1/2 theelepel Dijon-mosterd

1/2 theelepel droge mosterd

Klop alle ingrediënten door elkaar tot een gladde saus.

Totaal 2,5 g

AVOCADO-DRESSING

24 eetlepels

l rijpe avocado, in blokjes gesneden

1/8 l citroensap

4 eetlepels mayonaise

zoetstof ter waarde van l theelepel suiker

1/4 theelepel zout

1/4 theelepel paprikapoeder

Meng alle ingrediënten met de mixer op de hoogste stand tot een gladde saus.

Totaal 24,0 g

Per eetlepel l ,0 g

RUSSISCHE DRESSING

20 eetlepels

1/8 l mayonaise

1/8 l zure room

l eetlepel Dijon-mosterd

1 eetlepel Worcestershire saus

2 eetlepels tomatensaus

1/2 theelepel geraspte ui

1/8 theelepel knoflookpoeder

Meng alle ingrediënten tot een gladde massa door elkaar.

Totaal 10,0 g

Per portie 0,5 g

KOMKOMMER IN ZURE ROOM

4 porties

1 grote komkommer, in dunne plakjes gesneden

1/2 theelepel zout

1/8 l zure room

zoetstof ter waarde van 1/4 theelepel suiker

l eetlepel azijn

1/2 theelepel dille

Doe de komkommer in een ondiepe schaal en bestrooi hem met zout. Laat het 1/2 uur rusten. Giet het overgebleven vocht af. Voeg de overige ingrediënten toe. Meng alles goed door elkaar. Zet de salade in de koelkast.

Totaal 13,2 g

Per portie 3,3 g

WARME SALADE VAN RUNDVLEES, CHAMPIGNONS EN WATERKERS, GEKRUID MET MIERIKSWORTEL

4 porties

450 g gekookt en in reepjes gesneden rundvlees

225 g in plakjes gesneden champignons

2 bosjes verse waterkers

1 eetlepel vers geraspte mierikswortel

2 eierdooiers

l eetlepel wijnazijn

4 eetlepels sesamolie

l eetlepel geroosterde sesamzaadjes

Was en droog de waterkers goed.

Roer azijn en sesamolie door elkaar. Giet dit over de waterkers en schep het om. Verspreid de waterkers over een schaal. Meng de reepjes vlees, champignons, geraspte mierikswortel en eierdooiers door elkaar. Schep dit mengsel boven op de waterkers en bestrooi het met de geroosterde sesamzaadjes.

Totaal 13,6 g

Per portie 3,4 g

KOUDE SALADE VAN ROEREI EN KWARK MET ASPERGES

4 porties

roerei van 6 eieren, afgekoeld

1/4 l kwark

l eetlepel gehakte bieslook

12 geschilde aspergetoppen

3 ons gesorteerde gewassen salade: gebruik bijvoorbeeld ijsbergsla, andijvie,

radiccio, jonge spinazieblaadjes

l eetlepel wijnazijn

4 eetlepels olijfolie

zout en peper

Bereid het roerei (niet bruin laten worden). Laat het afkoelen. Vermeng het

met de kwark en bieslook. Voeg zout en peper naar smaak toe.

Kook de aspergetoppen 5 minuten in kokend water. Leg ze vervolgens in

ijswater om ze te laten afkoelen.

Roer de azijn en olijfolie door elkaar. Giet dit over de sla en schep het even

om.

Leg de sla op een koude schaal. Verspreid het mengsel van ei en kaas er

overheen en gameer de salade met de aspergetoppen.

Totaal 36,0 g

Per portie 9,0 g

KIPSALADE

6 porties

2 grote gekookte kipfilets

2 grote kleingesneden augurken

3 hardgekookte kleingesneden eieren

3 sjalotten, geschild, gewassen en fijngehakt

1/2 theelepel vers gemalen peper

8 cl suikervrije mayonaise

8 cl zure room

2 eetlepels afgegoten kappertjes

3 eetlepels verse fijngehakte dille

75 g halve pecannoten

Snijd het kippevlees in reepjes. Roer alle andere ingrediënten door elkaar. Voeg het kippevlees toe en schep nogmaals goed om.

Totaal 30,6 g

Per portie 5,1 g

Vegetarische gerechten

SNIJBONEN MET WALNOTENSAUS

6 porties

450 g verse schoongemaakte snijbonen

1/8 l kippebouillon

2 teentjes geperste knoflook

l fijngesnipperde ui

6 cl balsamico-azijn

3 eetlepels fijngehakte dille

8 cl walnotenolie

1 1/4 g grof gehakte walnoten

Breng 2 1/2 liter water met zout snel aan de kook. Voeg de snijbonen toe en

kook ze in een open pan ongeveer 10 minuten, of totdat ze beetgaar zijn.

Giet ze daarna af.

Meng alle overige ingrediënten door elkaar. Voeg de gekookte bonen toe en

schep om tot de bonen goed zijn vermengd.

Serveer heet of koud.

Totaal 68,4 g

Per portie 11,4 g

SALADE VAN KNOLSELDERIJ

2 porties

7 selderijknol

2 eetlepels zure room

2 eetlepels suikervrije mayonaise

l theelepel sojasaus

Rasp de knolselderij. Vermeng die met de overige ingrediënten. Roer alles goed door elkaar en serveer de salade.

Totaal 10,6 g

Per portie 5,3 g

PASTEI VAN SPINAZIE MET EI

4 porties

2 pakjes diepvriesspinazie of eenzelfde hoeveelheid verse spinazie

l grote geraspte ui

3 teentjes geperste knoflook

100 g boter

1/2 theelepel zout

vers gemalen peper naar smaak

1/2 theelepel nootmuskaat

6 eieren

l theelepel bakpoeder

Verwarm de oven voor op 175 'C (stand 3). Ontdooi de spinazie en bak hem 5 minuten in 3 eetlepels boter. Doe de eieren in een grote kom. Voeg peper, zout en bakpoeder toe en klop de eieren luchtig. Voeg de afgekoelde gebakken spinazie, de geraspte ui, nootmuskaat en knoflook toe en roer alles goed door elkaar. Vet een ovenschaal in met de rest van de boter en zet deze in de voorverwarmde oven. Haal de schaal uit de oven als de boter gesmolten is en giet het spinazie-eimengsel erin. Zet de schaal terug in de oven en laat hem 45 minuten staan, of tot er een goudbruin korstje op de pastei komt.

Totaal 31,2 g

Per portie 7,8 g

GEBAKKEN SPINAZIE MET BASILICUM EN RICOTTA-KAAS

4 porties

900 g jonge spinazie

1 eetlepel verse gehakte basilicum

2 eetlepels Ricotta-kaas

2 eierdooiers

1/2 l slagroom

l eetlepel geraspte Parmezaanse kaas

zout, peper en geraspte nootmuskaat

Verwarm de oven voor op 230 °C (stand 6). Kook de spinazie l minuut in kokend water. Laat het in koud water afkoelen. Pers het overtollige water uit de spinazie en pureer met de keukenmachine basilicum. Ricotta-kaas, eierdooiers, slagroom, snufje zout, snufje gemalen peper en nootmuskaat tot een geheel. Laat het mengsel in een braadpan sudderen tot de room tot de helft is ingekookt en giet het dan in een ovenschaal Giet het resterende vocht er overheen. Bestrooi het gerecht met Parmezaanse kaas en laat het op 230 °C goudbruin worden.

Totaal 54,4 g

Per portie 13,6 g

KNAPPERIGE SPRUITJES

2 porties

100 g spruitjes

3 eetlepels olijfolie

1/4 theelepel zout

Verwarm de oven voor op 200 'C (stand 4).

Snij de onderkant van de spruitjes en trek alle blaadjes los.

Doe de blaadjes in een lage ovenschaal, besprenkel ze met olijfolie, strooi

er zout over en verhit ze gedurende 40 minuten in de voorverwarmde oven.

Roer af en toe om.

Totaal 17,0 g

Per portie 8,5 g

AUBERGINEBALLETJES

8 porties

4 middelgrote aubergines

2 eetlepels bloem

l groot ei

1/2 theelepel witte peper

l kleine rode paprika

1/4 l plantaardige olie

zout naar smaak

Schil de aubergines, snijd ze in blokjes, en kook ze in water tot ze zacht zijn. Meng alle ingrediënten behalve de olie met de keukenmachine tot een zachte pasta.

Verhit de olie in een braadpan en bak er telkens een eetlepel auberginepasta in. Bak deze balletjes goudbruin. Voeg zout naar smaak toe. Laat op keukenpapier uitlekken.

Totaal 66,4 g

Per portie 8,3 g

GEVULDE CHAMPIGNONS MET GEITENKAAS

4 porties

76 verse middelgrote champignonhoedjes

225 g geitenkaas

l teentje knoflook

1 theelepel oregano

l geklopt ei

150 g gemalen amandelen

zout en peper

Was en droog champignonhoedjes met een schone doek. Pureer geitenkaas, knoflook en oregano met de keukenmachine. Voeg zout en peper naar smaak toe.

Vul de champignonhoedjes met de puree. Rol ze vervolgens door het geklopte ei en daarna door de gemalen amandelen. Herhaal deze handeling en bak de champignons dan in heet vet tot ze knapperig zijn. Laat ze even op keukenpapier uitlekken en serveer ze direct.

Totaal 33,2 g

Per portie 8,3 g

Snacks

ZWITSERSE SNACK

l portie

115 g in blokjes gesneden Zwitserse kaas

4 plakjes bacon

olie

Verpak elk blokje kaas in 1/2 plakje bacon. Frituur ze 30 seconden in zeer hete olie.

Totaal 4,1 g

ZOETE KAASSNACK

18 stuks

115 g roomkaas op kamertemperatuur 2 eieren, gesplitst l eetlepel zoetstof

Verwarm de oven voor op 175 °C (stand 3). Meng de kaas met de eierdooiers tot een romig geheel. Voeg zoetstof toe. Sla de eiwitten stijf, maar niet droog. Meng het kaasmengsel voorzichtig met het stijve eiwit. Het eiwit moet goed stijf blijven. Vet bakpapier in. Laat het mengsel er per theelepel op vallen en bak de bolletjes 10 minuten op 175 °C.